Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Piotr Durajczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2023 r. w Kaliszu

odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 23 maja 2022 r. Nr (...)

w sprawie K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę pomostową

Oddala odwołanie

Sędzia Romuald Kompanowski

UZASADNIENIE

Decyzją z 23 maja 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił K. K. prawa do emerytury pomostowej albowiem w myśl art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 wskazanej ustawy oraz w myśl art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych na dzień 01 stycznia 2009 r. nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy wynoszącego co najmniej 15 lat.

Do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w myśl art. 49 ustawy pomostowej nie został zaliczony okres zatrudnienia od 23.03.1982 r. do 3.11.1996 r. oraz od 2.06.2008 r. do 31.12.2008 r. oraz od 1.01.2009 r. do 30.06.2009 r. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku Zakład przyjął za udowodnione okresy nieskładkowe – 3 lata 11 miesięcy i 11 dni, składkowe 23 lata 6 miesięcy i 29 dni oraz staż sumaryczny 27 lat 6 miesięcy i 10 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył K. K.. W uzasadnieniu odwołania skarżący powołał się na pracę w warunkach szczególnych w zakwestionowanych przez ZUS okresach. Wskazując na powyższe odwołujący wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący K. K. urodzony (...) został zatrudniony w (...) Zakładach (...) w P. od 22 marca 1982 r. i wykonywał tam pracę do 3 listopada 1996 r. W tym zakładzie odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę załadunku i wyładunku zboża za wyjątkiem okresu odbywania służby wojskowej i ostatnich tygodni poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy gdy odwołujący został skierowany do pracy w portierni. Praca odwołującego przy załadunku polegała na obsłudze urządzeń wyładowujących zboże z przyczep, naczep czy też platform załadowczych pojazdów przywożących zboże. Załadunek zboża dobywał się również z wykorzystaniem urządzeń załadowczych. Za każdym razem odwołujący miał bezpośredni kontakt ze zbożem luzem. Ładowne bądź wyładowywane zboże nie było bowiem workowane ani wkładane do jakichkolwiek pojemników.

dowód: zeznania świadka M. P. w aktach sprawy, świadectwo pracy

w warunkach szczególnych w aktach ZUS

2 czerwca 2008 r. odwołujący podjął pracę w PHU (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Pracę taką odwołujący wykonywał do 30 czerwca 2009 r.

dowód: zeznania świadka M. R. w aktach sprawy, świadectwo pracy

w aktach ZUS.

Praca odwołującego w powyższym okresie polegała na kierowaniu wskazanym wyżej pojazdem z załadowanym towarem według specyfikacji kontrahenta pracodawcy odwołującego. Pracodawca bowiem świadczył usługi transportowe na rzecz kontrahentów krajowych i zagranicznych a rola odwołującego polegała na dostarczeniu pojazdu na wskazane przez pracodawcę miejsce, oczekiwanie przez czas załadunku towaru a po jego załadowaniu przewiezienie towaru do miejsca docelowego. Rodzaj ładowanego a następnie przewożonego towaru wynikał wyłącznie z zleconego pracodawcy zamówienia. Pracodawca nie prowadził żadnej dokumentacji obrazującej przewożone towary. Jedynie dla potrzeb rozliczenia zlecenia prowadzona była dokumentacja obrazująca pokonywane przez pojazd odległości.

dowód: zeznania świadka M. R. w aktach sprawy.

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o powołane dokumenty znajdujące się w załączonych aktach organu rentowego, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron. Sąd dał wiarę również zeznaniom wskazanych wyżej świadków.

Sąd pominął dowód z zeznań odwołującego albowiem strona mimo prawidłowego wezwania na termin wyznaczonej dla przesłuchania odwołującego rozprawy z pouczeniem o obowiązkowych stawiennictwie i rygorze w postaci pominięcia zeznań, nie stawiła się.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

Z unormowania tego wynika, że przy nabywaniu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy uwzględnieniu podlegają przypadające przed dniem 1.01.2009 r. okresy pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego kolejnego warunku jakim jest wykonywanie po 31 grudnia 2008 r. pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Suma obydwu okresów musi być nie mniejsza niż 15 lat.

Suma objętych badaniem okresów: 22.03.1982 – 3.11.1996, 2.06.2008 – 31.12.2008, 1.01.2009 – 30.06.2009 wynosi ponad 15 lat przy czym również suma dwóch pierwszych z wyżej podanych okresów również daje ponad 15 – letni okres. Zatem na gruncie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, odwołujący mógłby uzyskać prawo do wnioskowanego świadczenia gdyby jego praca w okresie 2.06.2008 – 30.06.2009 była wykonywana na jednym ze stanowisk zawartych w załączniku nr 1 albo w załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Prace kierowców samochodów ciężarowych wskazane zostały w załączniku nr 2 i są to prace: kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych w transporcie publicznym ( poz. 8 załącznika ), kierowców pojazdów uprzywilejowanych ( poz. 9 załącznika ), kierowców przewożących towary niebezpieczne wymagające oznakowania tablicą ostrzegawczą barwy pomarańczowej, zgodnie z przepisami Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych – ADR ( poz. 10 załącznika ). Nie ulega wątpliwości, że w przypadku odwołującego ocenie podlegały jedynie elementy składające się na spełnienie warunku z poz. 10 załącznika. Z zeznań słuchanego w sprawie świadka – pracodawcy odwołującego nie wynikało aby odwołujący materiały wymienione w załączniku przewoził. Pracodawca nie prowadził ewidencji przewożonych należącymi do niego środkami transportu materiałów. Nie posiadał zatem wiedzy jakie w istocie materiały przewoził odwołujący. Samo wyposażenie kierowanego przez odwołującego pojazdu w tablicę koloru pomarańczowego nie jest wystarczające do spełnienia wymogu z omawianego w tym miejscu załącznika. Konieczne jest bowiem przewożenie niebezpiecznego towaru. W tym zakresie strona odwołująca nie wykazała aby takie towary były przewożone. Dla udowodnienia realizowania takich kursów konieczne jest przedstawienie odpowiedniej dokumentacji przewozowej. Pracodawca nigdy nie miał wglądu w listy przewozowe. Odwołujący z uwagi na wielość podmiotów i upływ czasu nie miał obiektywnych możliwości aby powołać się chociażby na jeden czy kilka przypadków realizowania kursu z niebezpiecznym towarem.

Zatem okres pracy odwołującego z lat 2008 – 2009 może być jedynie traktowany jako praca kierowcy pojazdu o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Z powyższego wynika, że warunkiem nabycia emerytury pomostowej w świetle wykładni językowej art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych jest legitymowanie się określonym w ustawie stażem w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze oraz kontynuowanie pracy po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych, tj. po 31 grudnia 2008 r. na jednym ze stanowisk odpowiadających wymogom z art. 3 ustawy.

Jak stanowi art. 3 ust. 1 i 3 cyt. ustawy, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Natomiast jeżeli osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje po 31 grudnia 2008 r. pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ustawy i z tego względu posiada jedynie staż pracy w warunkach szczególnych według poprzednio obowiązujących przepisów, to może nabyć prawo do „nowego” świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu obecnie obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 tej ustawy).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę pomostową powołując się na pracę przy kierowaniu pojazdami o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz wcześniejszy okres pracy w zakładzie przetwórstwa zbożowego.

Jak wynika z przepisu art. 49 cyt. ustawy, prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Z powyższego wynika, że warunkiem nabycia emerytury pomostowej w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy o emeryturach pomostowych jest legitymowanie się określonym w ustawie stażem w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych, tj. po 31 grudnia 2008 r.

Istotą unormowania z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych nie jest to jak to wnioskodawca ujął, konieczność posiadania co najmniej 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzania Rady Ministrów z 07 lutego 1983 r. W myśl pkt 3 art. 49 ustawy koniecznym jest, aby w dniu wejście w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 2009 r. wnioskujący posiadał jakikolwiek okres pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Odmienną kwestią jest rozmiar okresu pracy, niemniej jednak podstawą do przyjęcia możliwości uzyskania emerytury pomostowej jest to, żeby przed 1 stycznia 2009 r. ubiegający się miał okres pracy na jednym ze stanowisk wskazanych art. 3 ust. 1 i 3, a które to stanowiska są wyszczególnione w załącznikach.

W przedmiotowej sprawie praca kierowcy pojazdu o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony nie jest w wyżej wskazanych wykazach ujęta jeśli kierowca kierując takim pojazdem przewozi inne towary niż towary niebezpieczne wymagające oznakowania pojazdu tablicą koloru pomarańczowego. Mimo, że we wcześniej obowiązujących przepisach taka praca była traktowana jako praca w warunkach szczególnych, to jest to innego rodzaju praca niż ta o której mówi obecnie obowiązujący art. 3 ust. 1 i 3.

Z uwagi na powyższe, zaskarżona decyzja organu rentowego odpowiada prawu, a odwołanie K. K. jako niezasadne zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podlegało oddaleniu.

sędzia Romuald Kompanowski