Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

Sekcja do spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2023 r. w Gdyni na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Państwowe Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Gminie M. G.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 900 zł. (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

.

UZASADNIENIE

Powódka (...) Państwowe S.A. w W. domagała się od pozwanej Gminy M. G. zapłaty kwoty 1.676,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

a)  935,85 zł od dnia 6 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty,

b)  427,76 zł od dnia 19 marca 2019 roku do dnia zapłaty,

c)  312,57 zł od dnia 20 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty,

a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podała, że jest współwłaścicielką nieruchomości, na której znajduje się budynek mieszkalny pod adresem ul. (...) w G., dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...) w udziale (...), w tym lokalu nr (...) znajdującego się w powyższym budynku.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 10 kwietnia 1990 roku w sprawie z powództwa (...) S.A. w W. nakazano M. i J. małżonkom T. opróżnienie i opuszczenie lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w G..

Wniosek o przydział lokalu socjalnego w tej sprawie wraz z powyższym wyrokiem przesłano Gminie M. G..

Wskazani wyżej lokatorzy nie otrzymali od powódki oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

Powódka poniosła szkodę związaną z faktem, że osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego nie uiściły na rzecz powódki należnego jej z tego tytułu odszkodowania. Obecność lokatorów uniemożliwia powódce swobodne rozporządzanie lokalem poprzez jego sprzedaż za cenę, jaką można otrzymać w miejscu jego położenia.

Należne odszkodowanie obejmuje czynsz (tzw. opłatę eksploatacyjną) i opłaty za media związane z używaniem tego lokalu, na które składają się opłata za kanalizację, zimną wodę oraz wywóz śmieci.

Roszczenie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2018 roku do dnia 30 kwietnia 2019 roku.

(pozew – k. 3-5)

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwana wskazała, że w powołanym wyroku nie orzeczono o uprawnieniu osób eksmitowanych o prawie do lokalu socjalnego, a zatem brak jest obowiązku pozwanej do zapewnienia tym osobom lokalu socjalnego.

Pozwana zakwestionowała również wysokość szkody, albowiem nie wskazano dokumentów, które byłyby podstawą naliczenia dochodzonej pozwem kwoty. Nie wskazano również, czy i komu strona powodowa ewentualnie jakiekolwiek płatności dokonała czy też na jakiej podstawie naliczyła wysokość niepokrytego przez zamieszkujących czynszu.

Ponadto roszczenie jest przedawnione, jeśli przyjąć 3-letnim termin przedawnienia z art. 442 ¹ k.c.

(sprzeciw – k. 122-126)

Stan faktyczny:

Powódka (...) Państwowe S.A. w W. jest właścicielką niewyodrębnionego lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...).

(dowód: wydruk z (...) k. 35-75)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 10 kwietnia 1990 roku w sprawie o sygn. akt I C 1154/88 z powództwa Północnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych – Oddziału Socjalnego w G. nakazano pozwanym M. i J. małżonkom T. opróżnienie i opuszczenie wraz ze wszystkimi osobami i rzeczami prawa i reprezentującymi lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) w G.. Klauzulę wykonalności nadano dnia 3 grudnia 1991 roku.

(dowód: tytuł wykonawczy – k. 76-76v.)

Pismem z dnia 20 sierpnia 1991 roku Wydział Socjalny (...) w G. przekazał Urzędowi Miejskiemu w G. Wydziałowi Spraw Lokalowych wniosek z dnia 18 listopada 1996 roku o realizację wyżej wskazanego wyroku eksmisyjnego.

(dowód: pismo z dnia 20.08.1991r. – k. 137 wraz z wnioskiem z dnia 18.11.1996r. – k. 138)

Postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego na podstawie decyzji nr ML. (...) z dnia 14 sierpnia 2001 roku zostało zawieszone, albowiem osoby objęte wyrokiem eksmisyjnych prowadziły z powódką rozmowy dotyczące wykupienia przedmiotowego lokalu. Postępowanie egzekucyjne na podstawie decyzji nr (...) z dnia 1 kwietnia 2005 roku ostatecznie zostało umorzone.

(dowód: pismo z dnia 29.11.1996r. – k. 77, pismo z dnia 14.03.2000r. – k. 77v., pismo z dnia 20.05.1999r. – k. 78, pismo z dnia 24.07.2018r. – k. 150, potwierdzenie odbioru – k. 151-152, decyzja z dnia 01.04.2005r. – k. 153, postanowienie z dnia 14.08.2001r. – k. 154, potwierdzenie odbioru – k. 155, pismo z dnia 02.10.1996r. – k. 156, pismo z dnia 27.05.1991r. – k. 157)

Sąd zważył, co następuje:

Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów złożonych przez strony, a przede wszystkim tytułu wykonawczego obejmującego wyrok eksmisyjny oraz dokumentów prywatnych w postaci naliczeń oraz korespondencji stron – co do ich istnienia oraz faktu że zawarto w nich wskazane treści. Podkreślić bowiem należało, iż dokumenty w postaci orzeczeń sądowych mają charakter dokumentów urzędowych i w związku z tym korzystają one z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, których w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie obaliła w trybie art. 252 k.p.c. W przypadku dokumentów mających charakter dokumentów prywatnych żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów ani nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego do spraw szacowania nieruchomości, albowiem przeprowadzenie dowodu jedynie niezasadnie wydłużyłby postępowanie. Co więcej powołany biegły nie byłby nawet w stanie w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ustalić prawidłowość wyliczeń w zakresie opłat eksploatacyjnych.

Powódka domagała się odszkodowania za poniesioną szkodę zarówno w postaci lucrum cessans obejmującą możliwy do uzyskania w tym okresie czynsz najmu, jak również w postaci damnum emergens obejmujący opłaty eksploatacyjne należne za okres od dnia 1 stycznia 2018 roku do dnia 30 kwietnia 2019 roku.

Strona pozwana zakwestionowała roszczenie tak co do zasady jak i wysokości.

Swoje roszczenie powódka oparła na treści art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733 ze zm.) w zw. z art. 417 k.c. Zgodnie z art. 18 ust. 5 wyżej cytowanej ustawy jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Natomiast w myśl art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. W świetle art. 417 k.c. do przyjęcia odpowiedzialności pozwanej Gminy M. G. konieczne było zaistnienie łącznie trzech przesłanek: szkody po stronie powódki, niezgodnego z prawem działania lub zaniechania pozwanej przy wykonywaniu władzy publicznej oraz związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zachowaniem pozwanej.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar dowodu spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Artykuł 6 k.c. określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przy czym sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.), szczególnie gdy obie strony są reprezentowane przez fachowych pełnomocników, którym Sąd zakreślił terminy na złożenie wszystkich twierdzeń i dowodów pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku dalszego postępowania. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (wyrok SA w Białymstoku z 28.11.2019 r., I AGa 50/19, LEX nr 2944289). Sąd nie dąży do ustalenia prawdy materialnej, Sąd działa z urzędu w zakresie wskazanym w przepisach, a podstawą procesu cywilnego jest jego kontradyktoryjność. Kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty nie mogą opierać się wyłącznie na gołosłownych twierdzeniach strony i jej przekonaniu, które nie znajduje oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności muszą zostać udowodnione (wyrok SA w Łodzi z 20.11.2019 r., III AUa 22/19, LEX nr 2764307).

Zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

Przechodząc do oceny roszczenia powódki pod kątem przesłanek określonych w przepisie art. 417 k.c. należało wskazać, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na przypisanie pozwanej Gminie M. G. odpowiedzialności odszkodowawczej. W art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów odpowiedzialność odszkodowawcza łączona jest z niedostarczeniem lokalu na mocy wyroku. Sąd nie znalazł podstaw do odejścia od literalnej wykładni tego przepisu. Jak wskazał P. R. w glosie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2012 roku I KZP 15/12 (Prokuratura i Prawo 2014, nr 1, s. 169-180): „Wykładnia językowa stanowi bowiem najważniejszy sposób interpretacji prawa, co jest oczywistą konsekwencją niemożności ignorowania przez ustawodawcę normalnego, powszechnie przyjętego znaczenia użytych wyrazów (Por. M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984, s. 172-173). W ten sposób, za pośrednictwem języka etnicznego, zrozumiałego dla odbiorcy, do którego został skierowany przekaz, ustawodawca komunikuje się z adresatami norm, a zatem analiza użytych przez niego słów winna pozwolić na właściwe odczytanie tego przekazu. Wiąże się z tym domniemanie zupełnej wiedzy posiadanej przez racjonalnego prawodawcę na temat m.in. systemu prawnego oraz zasad posługiwania się językiem etnicznym (por. np.: K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969, s. 283-284; L. Nowak, Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa, Warszawa 1973, s. 43-44; Z. Ziembiński, Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980, s. 283; M. Zieliński, Z. Ziembiński, Uzasadnianie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie, Warszawa 1988, s. 204-205). Począwszy od lat 90. XX w. zasada prymatu wykładni językowej jest akceptowana w orzecznictwie sądów polskich i od tego czasu ujmuje się ją jako kanon wykładni tekstów prawnych (por. obszerne uwagi wraz z przytoczeniem orzecznictwa L. Morawskiego (Zasady wykładni prawa, Toruń 2010, s. 72-81), jak również przykładowo: J. Wróblewski, Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław 1990, s. 86; K. Płeszka, Językowe znaczenie tekstu prawnego jako granica wykładni, (w:) Zirk-Sadowski (red.), Filozoficzno-teoretyczne problemy sądowego stosowania prawa, Łódź 1997, s. 71). Nie można w każdym razie przyjmować założenia, że rezultat językowej interpretacji tekstu przepisu, w wypadku gdy nie odpowiada poglądom interpretatora, jest niezgodny z intencją prawodawcy. Rezultat ten może korespondować z jednym z ewentualnych sposobów rozwiązania określonej kwestii prawnej, przy tym niekoniecznie najbardziej optymalnym, nawet z obiektywnego punktu widzenia. Ale to jeszcze nie upoważnia do odrzucenia wyników wykładni językowej, bowiem na straży jej pierwszeństwa stoi fundamentalny argument odwołujący się do państwa prawa. Obywatele mają bowiem prawo działać w zaufaniu przede wszystkim do tego, co zostało w tekstach prawnych napisane, a nie do tego, co prawodawca zamierzał czy chciał osiągnąć. Trafnie wyraża się w tym kontekście wątpliwość, jak obywatel może przewidzieć rezultat wykładni, gdy interpretator będzie odstępował od wykładni językowej i opierał się na wykładni systemowej i funkcjonalnej (B. B., Szkice z wykładni prawa podatkowego, G. 2002, s. 29). Z tych względów odrzucenie rezultatu wykładni językowej nie może nastąpić tylko z tego powodu, że interpretator uznaje, iż bardziej celowe i sensowne byłoby inne rozwiązanie danej kwestii, ale dopiero wtedy, gdy zostanie wykazane, iż sens językowy przepisu prowadzi do absurdu, jest ewidentnie sprzeczny z wartościami konstytucyjnymi lub innymi powszechnie akceptowanymi wartościami, dając efekt rażąco niesłuszny, niesprawiedliwy, nieracjonalny lub niweczący ratio legis przepisu, albo w sytuacji oczywistego błędu legislacyjnego.”

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało zauważyć, że powódka nie przedstawiła wyroku, z którego wynikałby obowiązek dostarczenia eksmitowanym lokatorom lokalu socjalnego. Powódka wszczęła postępowanie egzekucyjne, ale zostało ono zawieszone, gdyż powódka prowadziła z lokatorami rozmowy dotyczące wykupu przez nich tego lokalu. Ostatecznie postępowanie to zostało umorzone w 2005 roku, a powódka od tego czasu nie domagała się eksmisji byłych lokatorów. Nawet odchodząc od literalnej wykładni art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów (...) zaoferowane przez powódkę dowody nie pozwoliłyby na ustalenie, że byłym lokatorom rzeczywiście przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego – brak jakiejkolwiek informacji co do ich sytuacji rodzinnej, zdrowotnej i majątkowej.

Niezależnie od powyższego, jak wskazuje się w doktrynie strata damnum emergens obejmuje zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów poszkodowanego, a więc rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do niego w chwili zdarzenia, za które odpowiedzialność została przypisana oznaczonemu podmiotowi (por. A. Olejniczak [w:] A. Kidyba (red.) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, LEX 2014). Zmniejszenie aktywów następuje przez utratę, ubytek lub zniszczenie poszczególnych elementów majątkowych, które dotąd przysługiwały poszkodowanemu (por. K. Zagrobelny [w:] E. Gniewek, P. Machnikowski (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 7, 2016).

Na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że powódka nie wykazała, że poniosła szkodę w postaci tej straty. Jedynymi dokumentami, na które powołuje się powódka są jej własne wyliczenia, noty księgowe za okres objęty pozwem, a także wyliczenia dokonane przez Wspólnotę Mieszkaniową. Są to dokumenty niepoparte materiałem źródłowym czy też dokumentacją księgową (np. uchwałą Wspólnoty co do wysokości zaliczek). Należało zatem przyjąć, że wobec kwestionowania przez stronę pozwaną wysokości szkody rzeczywiście poniesionej przez powódkę, jej wysokość nie została udowodniona. Również biegły sądowy przy tak skąpym materiale dowodowym nie byłby w stanie zweryfikować tych wyliczeń.

Na uwzględnienie zasługuje również podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia w zakresie należności za okres od dnia 1 stycznia 2018 roku do dnia 30 listopada 2018 roku. Podstawę roszczenia powódki stanowi bowiem art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów (...)., który wskazuje, że jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c. W związku z tym, odpowiedzialność pozwanej – przy spełnieniu powyższych przesłanek – byłaby odpowiedzialnością deliktową, a zgodnie z art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W związku z tym, że pozew wniesiony został dnia 4 marca 2022 roku, należało uznać, że roszczenie obejmujące odszkodowanie za niedostarczenie lokalu socjalnego za wskazany wyżej okres uległo przedawnieniu. Roszczenie z tytułu odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego stawałoby się bowiem wymagalne z upływem każdego kolejnego miesiąca, w którym lokal był zajmowany przez osoby, co do których orzeczono eksmisję z tego lokalu. Odszkodowanie należne od tych osób jest bowiem świadczeniem okresowym (art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów), stąd dopiero roszczenie za okres od grudnia 2018 roku do dnia 30 kwietnia 2019 roku nie uległo przedawnieniu (roszczenie za grudzień 2018 roku wymagalne było najwcześniej w styczniu 2019 roku). Sąd miał bowiem na uwadze, że zgodnie z art. 118 k.c. dla roszczeń o świadczenia okresowe koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Na marginesie należało zaznaczyć, że w przypadku roszczenia z tytułu czynu niedozwolonego początek biegu terminu przedawnienia zazwyczaj odrywa się od terminu wymagalności roszczenia, który zależy od wezwania dłużnika do zapłaty.

Zatem przedawnieniu uległo roszczenie powódki we wskazanym wyżej okresie tak w zakresie damnum emergens jak i w zakresie lucrum cessans. W pozostałym okresie wysokość szkody w zakresie damnum emergens nie została wykazana.

Mając zatem na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności, w szczególności brak orzeczenia w wyroku eksmisyjnym o obowiązku dostarczenia przez Gminę L. socjalnego – na mocy art. 417 k.c. w zw. z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego a contrario – Sąd w punkcie 1. wyroku oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od powódki na rzecz pozwanej całość poniesionych przez nią kosztów procesu, na co składało się wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w stawce minimalnej ustalonej w oparciu o § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.).