Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 79/22

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1. USTALENIE FAKTÓW

1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1

A. S.

Firma (...) Sp. z o.o. (dalej jako P.) współpracowała z A. S. jako dostawcą mleka od wielu lat, w tym w okresie objętym zarzutem. W marca 2017 roku pomiędzy A. S. a P. zawarta została wieloletnia umowa na dostawę mleka nr (...). Z tego tytułu A. S. zobowiązał się wytworzyć i dostarczyć w prowadzonym gospodarstwie rolnym mleko odpowiadające wymogom dla klasy E stosownie do wymogów Rozporządzenia WE (...), a kontraktujący P. zobowiązał się odebrać mleko i zapłacić cenę określoną według aktualnych stawek.

Zgodnie z treścią umowy P. zastrzegł prawo do nieodebrania mleka od producenta, jeżeli jego temperatura przekraczała 6 stopni, kwaśność mleka była wyższa niż 7,5 SFI, zawierało ono antybiotyk lub substancję hamującą, mleko było rozwodnione lub stwierdzono dodanie lub odwirowanie tłuszczu.

Dostawca miał uzyskać wynagrodzenie, które miało być pochodną ilości dostarczonego mleka, jakości i składu ustalonego na podstawie badań jakościowych oraz wskaźników rynkowych.

Zgodnie z procedurami obowiązującymi w P. mleko każdorazowo poddawane było stosownym badaniom jakościowym mającym na celu określenie parametrów mleka. W tym celu podczas każdego odbioru mleka pobierano próbki podlegające wstępnemu badaniu jakościowemu. Mleko badane było w laboratorium (...) w L., dotyczyło to również badania mleko pochodzące z gospodarstwa (...).

Do ujawnienia nieprawidłowości doszło w dniu 12 lutego 2018 roku. W jednej z komór cysterny przewożącej mleko dostarczane przez kilku dostawców wykryto nieprawidłowości dotyczące parametrów mleka. W komorze tej znajdowało się 3770 litrów mleka pochodzącego z gospodarstwa rolnego (...), które nie spełniało parametrów kwasowości, tłuszczu i białka, stwierdzono obecność chlorków (soli). Kolejne nieprawidłowości stwierdzono w oparciu o wyniki badań z dnia 20, 22 i 28 lutego 2018 roku.

W dniu 23 lutego 2018 roku pracownicy P. dokonali pobrania mleka wprost ze zbiornika. Wyniki badań mleka były już prawidłowe (kwasowość, tłuszcz i białko).

Od dnia 24 lutego 2018 roku nastąpił gwałtowny spadek ilości mleka dostarczanego przez producenta A. S. do P.. W dniu 24 lutego 2018 roku dostarczył on 1694 litry mleka W dniu 25 lutego 2018 roku przeprowadzono próbny udój mleka. Z dwóch udojów otrzymano 1165 litrów mleka, a parametry jakościowe były prawidłowe.

W dniu 26 i 28 lutego 2018 roku przeprowadzono badania jakościowe i okazały się one prawidłowe. Natomiast w dniu 26 lutego 2018 roku A. S. dostarczył 1143 litry mleka (z dwóch udojów), natomiast w dniu 28 lutego 2018 roku z 4 udojów 2215 litrów (średni udój to około 500-550 litrów).

Przez cały rok 2017 A. S. średnio dostarczał nieco ponad 4000 litrów mleka, w styczniu 2018 roku ok. 3330 litrów, a w lutym 2018 roku nieco ponad 2800 litrów mleka.

Znając wyniki badań próbek mleka pochodzących z gospodarstwa (...), również w sytuacji, kiedy stwierdzono odstępstwo od parametrów, pracownicy firmy (...) każdorazowo podejmowali decyzję czy przyjąć mleko do produkcji, a następnie firma rozliczała się z tym producentem zgodnie z umową. W sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości parametrów oddanego mleka (kwasowości, tłuszczu i białka), zgodnie z umową P. mógł wypłacić temu producentowi niższe wynagrodzenie.

Takie zasady dotyczyły każdego z ówczesnych dostawców mleka do P..

P., mimo że znał wyniki badań próbek mleka przyjął od A. S. to mleko do produkcji i się z nim rozliczył. Nie stwierdzono aby produkty wytworzone z tego mleka przez P. nie spełniały norm jakościowych, nie stwierdzono żeby z tego powodu nie zostały sprzedane przez P. konsumentom lub żeby były z tego powodu prowadzone jakiekolwiek postępowania reklamacyjne - nie stwierdzono żeby P. z tego powodu poniósł jakąkolwiek szkodę materialną.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

W okresie między grudniem 2016 r. a 11 lutego 2018 r. nie stwierdzono aby osobiście lub z pomocą innych osób dodawał do wyprodukowanego mleka substancje chemiczne (sole, cukier) lub rozwadniał to mleko, które następnie było dostarczone do P..

Częściowo wyjaśnienia A. S.

74-78

Jak wyżej. Pod koniec lutego 2018 r., będąc zastępcą kierownika skupu w P. zlecono mu kontrolę gospodarstwa (...), na którą pojechał z M. S. (1). Podczas kontroli był przy udoju i pobrał próbki mleka do badania kwasowości, tłuszczu, białka. Stwierdził, że ilość mleka była zdecydowanie mniejsza niż w czasie wcześniejszych odbiorów. Mleko zostało przyjęte do produkcji mimo stwierdzenia przez pracowników P. niższych parametrów jakościowych mleko odebranego z gospodarstwa (...).

Zeznania D. C.

81-83v, k.100 akt prokuratorskich

Jak wyżej. Będąc pracownikiem działu kontroli w P., na polecenie B. B. (2), w połowie lutego 2018 r. pobierał do badań laboratoryjnych mleko w gospodarstwie (...). Próbując mleko organoleptycznie czuł, że jest słone. Badania próbki potwierdziło, że mleko zawiera chlorki soli i ma niższe parametry.

Zeznania M. S. (1)

83v-84v, k.107v akt prokuratorskich

Jak wyżej. Będąc pracownikiem działu kontroli w P., na polecenie B. B. (2), w połowie lutego 2018 r. pobierał do badań laboratoryjnych mleko z gospodarstw na trasie odbioru mleka, w tym w gospodarstwie (...).

Zeznania H. R.

84v-85, k.104v akt prokuratorskich

Jako pracownik laboratorium w P. pobierał próbki od dostawców i wykonywał badania jakości mleka. Nie miał kontaktu z dostawcami. Próbki były bez danych personalnych dostawców, jedynie oznaczone kodami. W przypadku stwierdzenia odstępstw od parametrów mleka informacje na ten temat były przekazywane kierowniczce laboratorium, która podejmowała dalsze działania, w tym informowała dział skupu.

Zeznania M. P.

85-86, k.311v-312 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania I. K.

88v-90, k.256v-257 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania A. L.

90-91, k.259 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania S. K.

91-92, k.262 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania K. P.

92, k.269 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania E. S. (1)

91v, k.304v-305 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania M. R.

92v-93, k.314v akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania A. J.

99v-100v, k.320v akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania B. W.

100v-101v, k.341v akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania K. L.

101v-103

Jak wyżej.

Zeznania M. K.

103-104

Jak wyżej.

Zeznania A. C.

104-104v

Jak wyżej.

Zeznania D. Z.

110v-111, k.319v-320 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania E. S. (2)

111-112, k.317v-318 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania M. Z.

112-112v

Jak wyżej.

Zeznania A. W.

119v, 308 akt prokuratorskich

Jak wyżej.

Zeznania A. T.

119v, 301 akt prokuratorskich

Jak wyżej. W okresie objętym zarzutami była kierowniczką laboratorium w P..

Zeznania A. K.

113-116

Kierowca cysterny, którą wykonywał dla P. usługę odbierania mleka od dostawców. Zaprzeczył aby którykolwiek z producentów w ich obecności rozcieńczał mleko lub dodawał czegoś do mleka, względnie że robił to sam na własną rękę lub za namową producenta.

Zeznania I. N.

116-118

Jak wyżej.

Zeznania M. N.

118-119v

Jak wyżej.

Zeznania D. W.

436-437v

Lekarz weterynarii, który zajmował się m.in. stanem zdrowia stada krów A. S..

Zeznania M. M.

433v-434v

Pracownik działu księgowości w P.. W okresie objętym zarzutem wystawiała faktury za zdane mleko m.in. dla A. S.. Opisała przypadki, w których P. miał prawo potrącić producentowi część wynagrodzenia za dostarczone mleko. Nie przypomina sobie czy A. S. potrącano wynagrodzenie z powodu mleka o niższych parametrach.

Zeznania E. Z.

435-436

W okresie między 12-22 lutego 2018 r. w gospodarstwie (...) dochodziło do zaniżania jakości mleka oddawanego P., poprzez dolewanie do niego wody i maskowanie tego dodawaniem substancji chemicznych (soli lub cukru), które obniżały temperaturę zamarzania tak rozwodnionego mleka do parametrów akceptowanych przez P..

Częściowo opinie ustna i pisemne biegłego M. S. (2)

440-441, 227-236

Ilość dostarczanego mleka z gospodarstwa (...) do P. w okresie objętym zarzutem nie była adekwatna do wielkości stada. Nagły, znaczący spadek ilości oddawanego mleka z tego gospodarstwa po 22 lutego 2018 r. był nieadekwatny do kondycji stada i podawanych przez oskarżonego przyczyn.

Częściowo opinie pisemne biegłego W. G.

370-373, 386-389

Dokumentacja przedłożona w postępowaniu przygotowawczym i w postępowaniu sądowym

Załącznik – akta prokuratorskie i pozostałe załączniki w postaci kopii dokumentów P.

1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

A. S.

od początku grudnia 2016 roku do dnia 22 lutego 2018 roku w L., woj. (...)- (...), w gospodarstwie rolnym (...), w krótkim odstępie czasu oraz z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadzał Spółkę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., Zakład (...) w L. do niekorzystnego rozporządzania mieniem znacznej wartości za pomocą wprowadzania w błąd co do jakości surowca i rozwadniania dostarczanego do zakładu (...) mleka surowego, co spowodowało dokonanie płatności za surowiec niespełniający norm jakościowych lub o znacznie zaniżonych parametrach i powstania szkody w łącznej kwocie co najmniej 291.781,30 zł na rzecz Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. Zakład (...) w L., tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 I k.k. w zw. z art. 12 I k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Jak wyżej.

Jak w 1.1.

Jak w 1.1.

2. OCENA DOWODÓW

2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Częściowo wyjaśnienia A. S.

W zakresie w jakim nie przyznał się do stawianego mu zarzutu oszustwa, bowiem brak jest dowodów, że dostarczając rozwodnione mleko do P. wprowadzał pracowników tej firmy w błąd co do jakości surowca i doprowadził tę firmę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez dokonanie płatności za surowiec niespełniający norm jakościowych lub o znacznie zaniżonych parametrach.

Zeznania B. B. (2)

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania D. C.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. S. (1)

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania H. R.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. P.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania I. K.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania A. L.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania S. K.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania K. P.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania E. S. (1)

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. R.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania A. J.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania B. W.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania K. L.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. K.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania A. C.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania D. Z.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania E. S. (2)

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. Z.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania A. K.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania I. N.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. N.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania M. M.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania E. Z.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania D. W.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania A. W.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Zeznania A. T.

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

Częściowo opinie biegłego M. S. (2)

W części merytorycznie odnoszącej się do postawionych mu pytań jego opinie są wiarygodne, poparte wiedzą i analizą dokumentów z akt sprawy.

Częściowe opinie biegłego W. G.

W części merytorycznie odnoszącej się do postawionych mu pytań jego opinie są wiarygodne, poparte wiedzą i analizą dokumentów z akt sprawy.

Dokumentacja przedłożona w postępowaniu przygotowawczym i w postępowaniu sądowym

Nie kwestionowane przez strony, nie budzą wątpliwości.

2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia

dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt

1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Częściowo wyjaśnienia A. S.

W części, w których zaprzeczył, że w okresie między 12-22 lutego 2018 r. osobiście lub z pomocą innych osób dodawał do wyprodukowanego mleka substancje chemiczne (sole, cukier) lub rozwadniał to mleko, które następnie było dostarczone do P.. Pozostałe dowody, które Sąd uznaje wiarygodne (w szczególności badań laboratoryjnych próbek mleka, częściowo opinie biegłych S. i G.) obalają przyjętą przez oskarżonego wersję.

Częściowo opinie biegłego M. S. (2)

Konstatacja z opinii, że w całym okresie objętym zarzutem, w tym między grudniem 2016 r. a 12 lutego 2018 r., w gospodarstwie (...) dochodziło do zaniżania jakości mleka oddawanego P., poprzez dolewanie do niego wody i maskowanie tego dodawaniem substancji chemicznych (soli lub cukru), które obniżały temperaturę zamarzania tak rozwodnionego mleka do parametrów akceptowanych przez P., jest zbytnim uogólnieniem. Istotnie w powołanym powyżej okresie ilości mleka były większe, ale wyniki badań tego mleka mieściły się w parametrach akceptowanych przez P.. W tym okresie nie stwierdzono w próbkach zawartości chlorków (soli) lub innych substancji „maskujących” rozwadnianie mleka.

Fakt nieuzasadnionego, nagłego spadku ilości oddawanego mleka z gospodarstwa (...) do P. po 22 lutego 2018 r. jest wysoce zastanawiający i podejrzany oraz należy wiązać to bezpośrednio z ujawnionymi nieprawidłowościami w okresie 12-22 lutego 2018 r., ale w ocenie Sądu nie sposób automatycznie rozciągać domniemania stosowania takiej praktyki na wcześniejszy okres objęty aktem oskarżenia bez dowodów w postaci chociażby wyników badań potwierdzających rozwadnianie mleka czy zeznań świadków potwierdzających taki proceder. Hipotetycznie, gdyby nawet przyjąć, że do oddawanego przez oskarżonego mleka P. (w okresie objętym zarzutem było to ok.3000 litrów miesięcznie) dolewano średnio ok.1000 litrów miesięcznie, to przy takiej ilości dolanej wody parametry mleka byłyby wielokrotnie gorsze, niż ujawnione w okresie 12-22 lutego 2018 r. Z pewnością tak słabej jakości mleko zostałoby znacznie wcześniej ujawnione przez pracowników P..

Ponadto, jakkolwiek wydaje się możliwe, że w procederze rozwadniania mleka mogły brać udział inne osoby, na co wskazuje biegły, to w tym postępowaniu brak na to dowodów, a domniemanie tego stałoby w sprzeczności z zasadami postępowania karnego, w szczególności z treścią art.5 § 2 k.p.k.

Sąd nie uwzględnił również subiektywnych i prywatnych wtrętów biegłego, które mają charakter polemiczny, wykraczający poza kompetencje merytoryczne biegłego i poza zakres zleconej mu opinii.

Częściowe opinie biegłego W. G.

Jak wyżej.

3. PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia

z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna

skazania albo warunkowego

umorzenia postępowania

zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.2. Podstawa prawna

skazania albo warunkowego

umorzenia postępowania

niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.3. Warunkowe umorzenie
postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Co prawda, w ocenie Sądu w lutym 2018 r. w kilku przypadkach doszło do rozwodnienia mleka dostarczanego z gospodarstwa (...) i ten fakt próbowano ukryć dodając do mleka substancji maskujących (wykryto chlorki). Jedyną osobą, która miała interes aby dokonać takiego działania był producent mleka, czyli A. S.. Jednakże w okolicznościach tej sprawy takie

zachowanie, jakkolwiek jest zachowaniem nieetycznym producenta, ale nie wyczerpuje ustawowych znamion przestępstwa, w szczególności oszustwa z art.286 § 1 k.k.

Przychylić się należy do stwierdzeń zawartych we wniosku Prokuratora R.. w L. o umorzenie postępowania (data wpływu 10.08.2021 r. – k.22), w części stanowiących teoretyczne rozważania w zakresie ustawowych znamion przestępstwa oszustwa z art.286 § 1 k.k. – k.25v-27v. Tut. Sąd w pełni je podziela i uznaje za własne bez potrzeby ich powtarzania.

W okolicznościach tej sprawy przede wszystkim trudno mówić, że P. (pokrzywdzony) został wprowadzony w błąd i pozostawał w błędzie co do jakości mleka, bo pracownicy P. wykryli te nieprawidłowości już na etapie badań próbek mleka, jeszcze przed przyjęciem mleka przez dział skupu. Mimo tej wiedzy, właściwi do podejmowania decyzji w tej materii pracownicy P. świadomie zdecydowali o przyjęciu takiego mleka do produkcji i P. rozliczył się z dostawcą, chociaż mógł dokonać potrącenia za mleko niższej jakości, a nawet nie przyjąć mleka do skupu.

Zatem nie doszło po stronie P., pod wpływem błędu, do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem na rzecz oskarżonego z tego tytułu i ponadto nie została stwierdzona szkoda po stronie P., bowiem ze wspomnianego mleka wytworzono produkty, które trafiły do konsumentów (zostały sprzedane konsumentom). Nie stwierdzono aby te produkty, z powodu wspomnianego mleka nie spełniały swoich norm. Nie stwierdzono żeby P. był zmuszony sprzedawać te produkty po niższych cenach. Nie stwierdzono żeby jakość tych produktów była kwestionowana przez konsumentów. Nie stwierdzono aby P. lub jakikolwiek inny podmiot z tego tytułu poniósł jakąkolwiek szkodę materialną – mimo przeciwnych twierdzeń zawartych w uzasadnieniu aktu oskarżenia (str. 17 a/o) oskarżyciel nie przedstawił na takie okoliczności żadnych dowodów.

Postępowanie dowodowe, poza powyższymi zdarzeniami z lutego 2018 r., nie wykazało, że w okresie objętym aktem oskarżenia A. S., jak twierdzi oskarżyciel „fałszował próbki mleka, dostarczając celowo takie, które wykazywały wysokie parametry mleka surowego” (str. 22 a/o).

4. KARY, ŚRODKI KARNE, PRZEPADEK, ŚRODKI KOMPENSACYJNE
I ŚRODKI ZWIĄZANE Z PODDANIEM SPRAWCY PRÓBIE

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

5. INNE ROZSTRZYGNIĘCIA ZAWARTE W WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku
odnoszący się
do przypisanego
czynu

Przytoczyć okoliczności

6. INNE ZAGADNIENIA

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

      2.

W przypadku uniewinnienia oskarżonego w sprawie wszczętej na podstawie aktu oskarżenia wniesionego przez oskarżyciela posiłkowego, do której przystąpił prokurator w trybie art. 55 § 4 k.p.k., koszty procesu, stosownie do art. 632 § 1 pkt 2 k.p.k., ponosi Skarb Państwa – por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26.02.2020 r. w sprawie I KZ 4/20.

8. PODPIS