Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Kamila Przeczek

Protokolant: protokolant sądowy Edyta Stanek

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2023 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa S. Windykacje (...). (...) Spółki Jawnej w L.

przeciwko A. T.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążenia powoda S. Windykacje (...). (...) Spółki Jawnej w L. kosztami procesu.

Sygn. akt I C 1578/22

UZASADNIENIE

pkt. 2 wyroku z 10 marca 2023r.

W niniejszej sprawie powód S. Windykacji (...). (...) Spółka Jawna w L. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. T. kwoty 3.000 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia.

10 marca 2023r. Sąd wydał wyrok, w którym oddalił powództwo, oraz jednocześnie w pkt. 2 na podst. art. 102 kpc odstąpił od obciążenia powoda kosztami procesu. Wyrok zapadł przy ustaleniu, że powód zawarł umowę pożyczki na kwotę 3.000 zł, ale w chwili zawierania umowy był w stanie w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (był w ciągu alkoholowym co ustalono już w innym postępowaniu), a całą kwotę z pożyczki przeznaczył na alkohol i gry hazardowe.

Zgodnie z art. 102 kpc w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Powołany przepis nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Pojęcie „wypadków szczególnie uzasadnionych” opiera się na zwrocie niedookreślonym, co może uzasadniać odwoływanie się również do argumentów natury aksjologicznej. Regulacja ta może mieć zastosowanie tylko w sytuacjach wyjątkowych, gdy z uwagi na okoliczności konkretnej sprawy, zastosowanie reguł ogólnych Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących zwrotu kosztu procesu byłoby nieuzasadnione.

Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu. Ocena sądu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem, poczuciem sprawiedliwości oraz analizą okoliczności rozpoznawanej sprawy . Tak więc Sąd dokonując oceny musi mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego.

W niniejszej sprawie Sąd uznał, że zaszły przesłanki z art. 409 kc powodujące wygaśnięcie obowiązku zwrotu przez pozwanego powodowi bezpodstawnego wzbogacenia. Nie zmienia to jednak faktu, że pozwany bezpodstawnie wzbogacił się kosztem powoda (jego poprzednika prawnego). Innymi słowy działanie pozwanego doprowadziło do zubożenia powoda.

Poza tym wskazaną w art. 409 kc powinność liczenia się z obowiązkiem zwrotu należy ustalać z obiektywnego, a nie subiektywnego punktu widzenia. Nie polega więc ona na winie wzbogaconego i nie zależy od jego zdolności do działania z należytym rozeznaniem. Nadto roszczenie o zwrot nie wygasa jeśli wzbogacony przeznaczył bezpodstawnie nabytą korzyść na pokrycie wydatków, które planował już wcześniej, przez uzyskaniem korzyści.

W świetle powyższych okoliczności samo ustalenie już w poprzednim postępowaniu, że pozwany w chwili zawierania umowy pożyczki był w stanie w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli nie powodowało, że roszczenie powoda o zwrot bezpodstawnego roszczenia było bezzasadne i dopiero ustalenie kwestii zamiaru pozwanego w chwili zawierania pożyczki pozwoliło na rozstrzygnięcie sprawy.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zasady słuszności przemawiają za zastosowaniem art. 102 kpc i odstąpieniem od obciążenia strony powodowej kosztami procesu.