Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2014 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa B. P. i J. P. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K. Oddział KWK (...)

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanej na rzecz każdego z powodów po 100.000 zł ( sto tysięcy złotych )
z ustawowymi odsetkami od 23 marca 2013 r. tytułem zadośćuczynienia,

2.  oddala powództwa o odszkodowanie,

3.  zasądza od pozwanej na rzecz każdego z powodów po 6200 zł ( sześć tysięcy dwieście złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym po 1200 zł ( tysiąc dwieście złotych ) tytułem zwrotu zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn akt VIII P 30/13

UZASADNIENIE

Powodowie: B. P. i J. P. (1) wystąpili z pozwem przeciwko (...) S.A. w K. Oddział KWK (...) w Z. domagając się zasądzenia po 100.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23.03.2013r. tytułem zadośćuczynienia, po 50.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23.03.2013 r. tytułem odszkodowania oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powodowie podali, że ich mąż i ojciec J. P. (2) był pracownikiem pozwanej. Uległ on wypadkowi przy pracy w wyniku, którego zmarł na miejscu. Zdarzenie to spowodowało doznanie krzywdy przez powodów. Powódka straciła męża, który ją wspierał, dzielił z nią życie i wychowywał wspólnie z nią jedyne dziecko – syna, przez okres prawie 19 lat. Z kolei powód stracił w wieku 18 lat ojca, z którym łączyły powoda silne więzi emocjonalne. J. P. (2) był dla powoda autorytetem, z którego śmiercią nie potrafi się pogodzić, rozpamiętując osobę zmarłego. Śmierć ojca jest tym bardziej bolesna, że J. P. (2) zawsze wspierał powoda w młodzieńczych dążeniach, a przede wszystkim rozwijaniu pasji, którą był sport.

Powodowie wskazali, że w związku ze śmiercią J. P. (2) doszło do znacznego pogorszenia ich sytuacji życiowej. Obecnie powódka jest zmuszona samodzielnie radzić sobie ze sprawami, którymi dotychczas zajmował się mąż, tj. naprawa bieżących usterek w domu, a dodatkowo spadł na nią obowiązek zadbania o przyszłość powoda. Konieczność korzystania z pomocy osób trzecich, w związku z reparacją w/w usterek, generuje dodatkowe koszty. Powodowie podnieśli również, że J. P. (2) przepracował u pozwanej 20 lat, do emerytury brakowało mu ok. 3 lata. Biorąc pod uwagę jego troskę o rodzinę, chęć wybudowania domu, okoliczność, że J. P. (2) był człowiekiem zdrowym nie cierpiącym na żadne schorzenia istnieją uzasadnione podstawy do twierdzenia, że po przejściu na emeryturę pracowałby dorywczo, w dalszym ciągu wspomagając rodzinę.

Pozwana w odpowiedzi na pozew, uznała powództwo w kwocie 20.000 zł w stosunku do powódki, 15.000 zł w stosunku do powoda i wniosła o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie oraz o zniesienie kosztów zastępstwa procesowego między stronami. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że w związku ze śmiercią J. P. (2) wypłaciła powodom odprawę w kwocie 114.656, 10 zł, zapomogi z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz poniosła koszty pogrzebu w wysokości 6.276,20 zł. Pozwana podniosła, że roszczenia cywilnoprawne skierowane do pracodawcy mają charakter uzupełniający w stosunku do świadczeń otrzymanych z ZUS.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. P. (2) był pracownikiem pozwanej w okresie od 8.10.1987 r. r. do 4.08.2012 r . W dniu 4.08.2012 r. zatrudniony był na zmianie „rannej A”, jako górnik p.z. w oddziale wydobywczym G1-M. Sztygar oddziałowy oddziału G1-M pan Z. J. przed zjazdem na dół kopalni skierował pana J. P. (2) do czternastoosobowej brygady ściany i60 w pokładzie 405/2 do prac związanych z czyszczeniem przepadu urobku w polu przejścia dla załogi w sekcjach obudowy zmechanizowanej. J. P. (2) zjechał na dół kopalni o godzinie 6:30 wraz z załogą oddziału G1-M (18 pracowników) oraz ze sztygarem oddziałowym G1-M panem J. Z.. Po przybyciu w/w załogi G1-M w rejon (będącej w „rozruchu”) ściany i60, pracownicy zostali rozmieszczeni na stanowiskach pracy i rozpoczął się cykl prac związanych z prowadzonym wydobyciem węgla w ścinanie i60 w pokładzie 405/2. Do wypadku w wyniku którego zginał J. P. (2) doszło o godzinie 11:30. W chwili zdarzenia prowadzono wydobycie ; kombajn ścianowy( typu (...) 750 F) urabiał w sekcji nr 77 przy jeździe na dół. J. P. (2) odpoczywał i siedział na spągownicy sekcji nr 16 w polu przejścia, a w sekcjach poniżej znajdowali się nadsztygar górniczy oraz hydraulik z oddziału (...)-M. Nagle doszło do złamania przedłużacza mechanicznego lewego stojaka podpory zasadniczej sekcji nr 16 i element ten uderzył J. P. (2) w głowę. Znajdujący się w pobliżu poszkodowanego świadkowie (nadsztygar i hydraulik) nie widzieli samej chwili zdarzenia, ale odwrócili się w stronę poszkodowanego, gdy usłyszeli trzask metaliczny (łamanego stojaka). Świadkowie ci wówczas ujrzeli leżącego w polu przejścia na spągu i spągownicy sekcji nr 16 poszkodowanego. J. P. (2) natychmiast udzielono pomocy, przeprowadzono reanimację, a o godzinie 13:01 lekarz stwierdził zgon poszkodowanego górnika.

B. P. i J. P. (2) zawarli związek małżeński 30.10.1993 r. Z małżeństwa tego pochodzi syn J. P. (1), który urodził się w dniu (...) W dacie śmierci ojca, syn miał ukończone18 lat.

Przed śmiercią J. P. (2) powódka tworzyła z nim zgodne małżeństwo przez prawie 19 lat. Małżonkowie mieli wspólne plany daleko wybiegające w przyszłość. Zamiarem powódki i zmarłego było wybudowanie domu w rodzinnej wsi w województwie (...) i zamieszkanie w nim, gdy J. P. (2) przejdzie na emeryturę. Małżonkowie mieli tam stary dom, gdzie wyjeżdżali na wakacje i rozpoczęli budowę nowego domu. Nie mieli krewnych ani znajomych na Śląsku, czas wolny spędzali w ramach rodziny. Powódka w chwili śmierci męża miała 38 lat. Zawalił jej się cały świat, wszystkie plany legły w gruzach, nie jest w stanie opisać bólu, który przeżywa do dnia dzisiejszego. Przez dłuższy okres po śmierci męża powódka codziennie płakała, trudno było się z nią porozumieć. Powódka obecnie jest bardziej rozkojarzona, nie ma poprzedniej motywacji do realizowania zamierzonych celów.

Powód był bardzo związany z ojcem, był on dla powoda autorytetem i osobą wspierającą go w osobistych zamierzeniach, związanych m.in. ze sportem. Zmarły uczestniczył w ważnych dla powoda wydarzeniach życiowych, w tym meczach, kibicując synowi. Powód nie był rozpieszczany finansowo, nie otrzymywał kieszonkowego od ojca. W dniu śmierci ojca powód był w klasie maturalnej. Powód bardzo ciężko przeżył śmierć ojca, zaczął mieć problemy z nauką, stał się bardzo zamknięty w sobie, korzystał z pomocy psychologa. Ma świadomość, że od tej pory razem z matką będą musieli sobie radzić sami, nie będzie miał już wsparcia ojca, z dnia na dzień musiał stać się osoba dorosłą - „głową rodziny”. Powód liczył w przyszłości na pomoc ojca, planowano, że być może razem zamieszkają w nowo wybudowanym domu. Po śmierci J. P. (2) powodowie byli dla siebie jedynym wsparciem.

J. P. (2) był osobą podejmującą wszelkie decyzje w domu, powódka nie pracowała zawodowo, zajmując się utrzymaniem domu i wychowaniem powoda. Powodowie musieli przejąć wszystkie jego dotychczasowe obowiązki. Powód obecnie studiuje górnictwo, a powódka od około pół roku pracuje u pozwanej. Powódka jest wdzięczna pozwanej za pracę, spotyka się teraz z ludźmi i powoli zaczyna się dostosowywać do nowej rzeczywistości Powodowie kontynuują budowę domu, bowiem było to marzenie J. P. (2), na które oszczędzał całe życie.

W związku ze śmiercią J. P. (2) sytuacja materialna powodów nie uległa pogorszeniu.

Zmarły zarabiał około 5000zł. miesięcznie [średnia zarobków netto z ostatnich 6 miesięcy to kwota 5094 zł.

Przez okres roku od jego śmierci powodowie otrzymywali rentę rodzinną po 1889,46zł. netto miesięcznie. Obecnie powód pobiera rentę rodzinną w wysokości (...),05 netto, a powód uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 1300zł. miesięcznie.

Pozwana wypłaciła powodom odprawę w związku ze śmiercią męża i ojca w wysokości 114.656,10zł., powódce zapomogi w kwocie 2800zł., powodowi zapomogę w kwocie 1000zł. oraz poniosła koszty pogrzebu w 6.276,20 zł.

Powódce wypłacono odszkodowanie z (...) S.A. w wysokości 75.000 zł z grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych, odszkodowanie z ZUS w wysokości 36.544 zł.

Powodowi wypłacono odszkodowanie z ZUS w kwocie 36.545 zł. i 75.000 zł z (...) S.A. z grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych.

W związku z faktem ubezpieczenia J. P. (2) w (...) na Życie, powodowie otrzymali kwotę 166.856, 00 zł, w tym 6858,00 zł z tytułu osierocenia dziecka.

(...) S.A. w związku z śmiercią męża, wypłaciła powódce kwotę 11.000zł.

Łącznie powodowie otrzymali kwotę 442 902,10zł. Powodowie mieszkają w dotychczasowym mieszkaniu, które wynajmują za 300zł., opłacają garaż w kwocie 55zł. miesięcznie. Na budowę domu wydali około 150 000zł.

[dowód: akta organu rentowego, akta osobowe i wypadkowe J. P. (2), karty zarobkowe J. P. (2), zeznania świadka P. L., zeznania B. P., zeznania J. P. (1), pismo (...) S.A. z dnia 24.03.2014 r.(vide k. 94), Zaświadczenia z dnia 12.04. 2013 r. (vide k. 74), pismo z dnia 21.03.2013 r.(vide k. 73), pismo z dnia 17.01.2014 r. ( vide k. 71)]

Sąd zważył, co następuje:

Poza sporem w sprawie pozostaje fakt, iż pozwana na zasadzie art. 435 kc jest odpowiedzialna za skutki wypadku przy pracy jakiemu uległ J. P. (2).

Zgodnie z przepisem art. 446. § 1. kc - jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

§ 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

§ 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

§ 4. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Co do zasady żądanie powodów o zadośćuczynienie jest uzasadnione i wynika z przepisu art. 446 § 4 k.c. J. P. (2) zmarł na skutek wypadku przy pracy. Powodów ze zmarłym łączyła silna więź uczuciowa. Powódka w wieku 38 lat, utraciła towarzysza życia z którym zgodnie przeżyła prawie 19 lat. Mąż był jedynym żywicielem rodziny, osobą podejmującą decyzje życiowe, udzielającą jej wsparcia w każdej sprawie, pomagającą w wychowywaniu syna. Razem tworzyli zgodną rodzinę, która była ich małym światem. Nie otrzymywali kontaktów ze znajomymi, a czas wolny spędzali razem. Powód w wieku niecałych 18 lat utracił ojca, będącego jego autorytetem, nie może już liczyć na jego wsparcie i pomoc w przyszłości. Z dnia na dzień cały ich świat się zmienił, wszystkie plany legły w gruzach. Nadal odczuwają ból i brak obecności J. P. (2). Nie mogą się pogodzić z jego stratą. Nie mogą już liczyć na jego pomoc w przyszłości i będą musieli sobie radzić sami.

Naruszenie prawa do życia w rodzinie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego niż w przypadku innych dóbr, a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie przepisu art. 446 § 4 k.c. tylko w pewnym stopniu rekompensuje doznaną krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie. Utrata najbliższej osoby zawsze wywołuje bowiem ból, który jednak odczuwany jest przez każdą osobę różnie.

Przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują jakichkolwiek kryteriów, jakie należałoby uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Suma „odpowiednia” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. nie oznacza sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania sądu, a jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich indywidualnych okoliczności konkretnej sprawy. Zadośćuczynienie, mające charakter kompensacyjny, ma przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, odpowiadającą aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, a równocześnie nie może stanowić źródła wzbogacenia. Najbardziej istotnym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, iż roszczenia powodów o zadośćuczynienie zasługują na uwzględnienie w całości. Sąd miał na uwadze, że powodowie otrzymali świadczenia w postaci jednorazowego odszkodowania z ZUS, odprawę pośmiertną, zapomogi i odszkodowania innych ubezpieczycieli, jednakże brak podstaw aby zaliczyć je na poczet żądanego roszczenia. Rolą zadośćuczynienia jest zrekompensowanie szkody o charakterze niematerialnym, przejawiającej się w odczuciu krzywdy w postaci bólu związanego ze śmiercią osoby najbliższej. Natomiast świadczenia które wypłacono powodom, mają charakter odszkodowawczy, a ich celem jest zrekompensowanie szkody, raczej w znaczeniu materialnym. W konsekwencji, Sąd na podstawie art. 446 § 4 kc zasądził na rzecz powodów po 100 000zl. tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 23.03.2013r.

Ustawowe odsetki zasądzono na mocy art. 481 kc, uznając za datę wymagalności dzień 22.03.2013r., który powodowie wskazali w piśmie z 20.02.2013r. [k. 29]. jako termin spełnienia świadczenia. W pozostałym okresie Sąd oddalił roszczenie o odsetki, jako nieuzasadnione.

Powodowie w oparciu o przepis art. 446 § 3 kc domagają się również odszkodowania. Wskazać należy, że roszczenie o przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 kc., które zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania z art. 446 § 3 kc, które wymaga wykazania szkody majątkowej polegającej na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który zmarł. Podstawą przyznania odszkodowania z art. 446 § 3 k.c. jest "znaczne pogorszenie sytuacji życiowej", a więc nie tylko obecnej sytuacji materialnej, lecz także utrata realnej możliwości polepszenia warunków życia i realizacji planów życiowych. Pogorszenie musi mieć charakter obiektywny i wynikać ze śmierci osoby najbliższej. Decydujące nie są subiektywne odczucia pośrednio poszkodowanego, ale kryteria obiektywne. Wobec dodania § 4 do art. 446 k.c. będącego podstawą do naprawienia krzywdy wyrządzonej śmiercią członka rodziny, § 3 tego artykułu może być podstawą prawną do kompensaty jedynie szkody majątkowej. Przy ocenie roszczenia o powyższe odszkodowanie należy uwzględnić świadczenia, które żądający uzyskał z innych tytułów, na przykład ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia NW.

W ocenie Sądu, roszczenia powodów o odszkodowanie nie zasługują na uwzględnienie, bowiem postępowanie dowodowe nie wykazało, że w związku ze śmiercią J. P. (2) ich sytuacja materialna uległa znacznemu pogorszeniu. Przyznają to sami powodowie w swoich zeznaniach. Sąd wziął pod uwagę, że powodowie zamieszkują razem i aktualnie ich miesięczne dochody na utrzymanie dwóch osób stanowi kwota 4968 zł., podczas gdy za życia J. P. (2) na utrzymanie 3 osobowej rodziny przeznaczony był zarobek J. P. (2) w wysokości około 5000zł. Sąd uwzględnił również, że powodowie z tytułu śmierci J. P. (2) otrzymali z różnych tytułów ponad 440 000zł., a zatem nie można żadną miarą przyjąć, że ich sytuacja materialna się pogorszyła. Z tych przyczyn, w tym zakresie powództwo zostało oddalone.

O kosztach postępowania, Sąd orzekł po myśli art. 100 kpc, uwzględniając, że powodowie w 2/3 utrzymali się w swoich żądaniach. Przy wskazanej wysokości roszczenia minimalna stawka wynagrodzenia pełnomocnika to 1800zł., a zatem pozwana winna zwrócić każdemu z powodów po 1200zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz po 5000zł. tytułem opłaty sądowej. O kosztach orzeczono w związku z § 6 pkt. 6 i §11 ust 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

W tym stanie rzeczy, w oparciu o przytoczone przepisy prawa Sąd orzekł jak w sentencji.

SSO Grażyna Łazowska