Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Agnieszka Sobolczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2023 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą we W.

przeciwko P. K.

o nakazanie określonego zachowania i zapłatę

1.  umarza postępowanie w części dotyczącej żądania zawartego w pkt 1 pozwu wobec cofnięcia pozwu w tym zakresie;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda Stowarzyszenia (...) z siedzibą we W.
na rzecz pozwanej P. K. kwotę 1 350,00 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt I C 22/23

UZASADNIENIE

Stowarzyszenie (...) z siedzibą we W. w pozwie skierowanym
do Sądu Rejonowego w Łasku wniósł o nakazanie P. W. (wcześniej K.), prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą T. S. P. K. z siedzibą w C., zaniechania praktyki polegającej na prezentowaniu na stronie internetowej (...) informacji wprowadzających w błąd konsumentów. Przedsiębiorca nie informował w sposób jasny, jednoznaczny i zrozumiały, że działa on wyłącznie jako pośrednik, a umowę sprzedaży konsument zawiera z przedsiębiorcą
z państwa trzeciego. Praktyka ta w dalszym ciągu jest stosowana; aby w terminie 14 dnia od uprawomocnienia wyroku zamieściła w dziennikach o zasięgu ogólnopolskim: Gazeta (...), R. i D. (...) ogłoszenie o treści: „Niniejszym P. K., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą T. S. P. K., informuje,
że zastosowała nieuczciwą praktykę rynkową polegającą na prezentowaniu
na stronie internetowej (...) informacji wprowadzających w błąd konsumentów. Przedsiębiorca nie informował w sposób jasny, jednoznaczny
i zrozumiały, że działa on wyłącznie jako pośrednik, a umowę sprzedaży konsument zawiera z przedsiębiorcą z państwa trzeciego. Działanie to stanowi złamanie obowiązujących przepisów i jest wysoce mylące dla konsumentów. Wskutek interwencji Stowarzyszenia (...) przedsiębiorca zaniechał stosowania tej praktyki. P. K., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą T. S. P. K. przeprasza wszystkich klientów
za zaistniałą sytuację.”; zamieszczenia ogłoszenia o powyższej treści na swojej głównej stronie internetowej w formie okna pop-up (wyskakujące okno)
w terminie 14 dni od uprawomocnienia wyroku i utrzymywania go przez okres 30 dni; zasądzenie kwoty 3 000,00 zł na cel społeczny związany z ochroną konsumentów - prowadzony przez powoda projekt nieodpłatnej pomocy prawnej w postępowaniach sądowych, który dedykowany jest konsumentom na etapie kierowania spraw przeciwko przedsiębiorcom do sądu oraz w przypadkach, gdy to konsumenci są pozywani przez przedsiębiorców oraz na projekt przeciwdziałania nieuczciwym praktykom rynkowym, na konto bankowe powoda w banku (...) o nr rachunku (...); zasądzenia kosztów procesu.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda
na jej rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z 8 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy w Łasku oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 900,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Powód wywiódł apelację od tego wyroku i wniósł o jego zmianę poprzez nakazanie pozwanej zaniechania praktyki polegającej na prezentowaniu
na stronie internetowej (...) informacji wprowadzających w błąd konsumentów; aby w terminie 14 dnia od uprawomocnienia wyroku zamieściła
w dziennikach o zasięgu ogólnopolskim: Gazeta (...), R.
i D. (...) ogłoszenie o treści: „Niniejszym P. K., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą T. S. P. K., informuje, że zastosowała nieuczciwą praktykę rynkową polegającą na prezentowaniu na stronie internetowej (...) informacji wprowadzających w błąd konsumentów. Przedsiębiorca nie informował w sposób jasny, jednoznaczny i zrozumiały, że działa on wyłącznie jako pośrednik, a umowę sprzedaży konsument zawiera z przedsiębiorcą
z państwa trzeciego. Działanie to stanowi złamanie obowiązujących przepisów
i jest wysoce mylące dla konsumentów. Wskutek interwencji Stowarzyszenia (...) przedsiębiorca zaniechał stosowania tej praktyki. P. K., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą T. S. P. K. przeprasza wszystkich klientów za zaistniałą sytuację.”; zamieszczenia ogłoszenia o powyższej treści na swojej głównej stronie internetowej w formie okna pop-up (wyskakujące okno) w terminie 14 dni
od uprawomocnienia wyroku i utrzymywania go przez okres 30 dni; zasądzenie kwoty 3 000,00 zł na cel społeczny związany z ochroną konsumentów - prowadzony przez powoda projekt nieodpłatnej pomocy prawnej
w postępowaniach sądowych, który dedykowany jest konsumentom na etapie kierowania spraw przeciwko przedsiębiorcom do sądu oraz w przypadkach, gdy to konsumenci są pozywani przez przedsiębiorców oraz na projekt przeciwdziałania nieuczciwym praktykom rynkowym, na konto bankowe powoda w banku (...) o nr rachunku (...), a także o zasądzenie kosztów procesu.

Wyrokiem z 27 października 2022 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie w całości wobec stwierdzenia nieważności postępowania i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Łasku
do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania apelacyjnego.

Postanowieniem z 30 listopada 2022 r. Sąd Rejonowy w Łasku stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do Sądu Okręgowego
w S..

Pismem z 6 marca 2023 r. powód sprecyzował żądanie w pkt 1 pozwu poprzez wskazanie, że domaga się zaniechania prezentowania na stronie internetowej pozwanej (...) informacji wprowadzających w błąd konsumentów, tj. informacji sugerujących zawieranie przez pozwaną umów sprzedaży, a nie umowy pośrednictwa, w ramach tego zaniechania powód żądał zamieszczenia na każdej zakładce wskazanej strony internetowej jasnych, jednoznacznych, zrozumiałych i wyraźnie widocznych informacji, że pozwana działała wyłącznie jako pośrednik, a umowę sprzedaży konsument zawierał
z przedsiębiorcą państwa trzeciego, a także wskazania zakresu jej obowiązków jako pośrednika.

Na rozprawie w dniu 18 maja 2023 r. pełnomocnik powoda cofnął powództwo w zakresie pkt 1 pozwu, w pozostałej części podtrzymał swoje żądania. Pełnomocnik pozwanej wyraził zgodę na cofnięcie powództwa w zakresie pkt 1,
w pozostałym zakresie podtrzymał swoje stanowisko procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

P. W. (wcześniej K.) od 4 maja 2017 r. prowadziła działalność gospodarczą pod firmą (...) (bezsporne).

W ramach tej działalności zajmowała się sprzedażą odzieży (bielizny), jako pośrednik, w ramach drop shoppingu. Usługa ta była świadczona na stronie internetowej (...).pl. (...) był wysyłany bezpośrednio z hurtowni do klienta, pozwana go nie magazynowała. Uiszczała cenę za zakupiony towar i wysyłkę, dla niej pozostawała marża. Pozwana była odpowiedzialna za dostarczenie towaru oraz jego ewentualny zwrot lub reklamację. Wszelkie powyższe informacje zostały zawarte w regulaminie dostępnym na stronie internetowej sklepu. Hurtownicy byli świadomi, iż pozwana działała w imieniu kupujących, których dane umieszczali na fakturze zakupu. Były dwie sytuacje, w których klient nie doczytał tych informacji i rezygnował z zakupu. Pozwana zwróciła pieniądze za anulowany zakup. Klienci nie żądali naprawy otrzymanej bielizny, jedynie zwrotu, który odbywał się do hurtowni lub wymiany na nowy produkt. Zakupy w sklepie nie wiązały się z podatkiem celnym, cena oferowana na stronie była tą, którą miał uiścić klient. Powódka miała skargi klientów dotyczące długiego oczekiwania
za towar, (dowód: zeznania pozwanej - k. 169 verte - 170 i nagranie rozprawy
z 18 maja 2023 r. - płyta - koperta - k. 173, minuta od 00:10:15 do 00:30:16; wydruk regulaminu - k. 28 - 32).

P. W. obecnie nie pracuje, jest zarejestrowana jako bezrobotna z prawem do zasiłku w kwocie 750,00 zł miesięcznie. Wraz z mężem wychowuje czteroletnią córkę. Jej mąż pracuje, (dowód: zeznania pozwanej - k. 169 verte - 170 i nagranie rozprawy z 18 maja 2023 r. - płyta - koperta - k. 173, minuta od 00:10:15 do 00:30:16).

Pozwana zakończyła prowadzenie przedmiotowej działalności gospodarczej pod koniec listopada 2022 r., (dowód: zeznania pozwanej - k. 169 verte - 170 i nagranie rozprawy z 18 maja 2023 r. - płyta - koperta - k. 173, minuta od 00:10:15 do 00:30:16; wydruk regulaminu - k. 28 - 32).

Powyższy stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny, bowiem został ustalony na podstawie przekazanych przez strony dokumentów, które Sąd uznał
za wiarygodne, a także w oparciu o zeznania pozwanej, którym w całości dał wiarę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął pozew ze skutkiem prawnym. W związku z tym, że powód skutecznie cofnął powództwo zawarte w pkt 1 pozwu, a doprecyzowane w jego piśmie procesowym z 6 marca 2023 r., należało postępowanie umorzyć na podstawie art. 355 k.p.c.
w zw. z art. 203 § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku, tym bardziej,
że cofnięcie powództwa w tym zakresie nie było sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego i nie miało na celu obejścia prawa.

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 845), praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w sposób istotny zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Za wystarczające zatem dla uznania praktyki rynkowej za nieuczciwą, obok przesłanki sprzeczności z dobrymi obyczajami, uznaje się wykazanie jedynie potencjalnej możliwości zniekształcenia zachowania przeciętnego konsumenta rynkowego, co oznacza, że nie musi do niego dojść. Tym samym wystarczy, że praktyka ma zdolność wpływania na decyzję konsumenta
w postaci jej zniekształcenia (tak: M. Sieradzka [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Warszawa 2008, art. 4).

Zgodnie z art. 6 ust 1 u.p.n.p.r. praktykę rynkową uznaje się za zaniechanie wprowadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Wprowadzającym w błąd zaniechaniem może być w szczególności zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu (art. 6 ust 3 pkt 1 u.p.n.p.r.).

Art. 2 pkt 7 przedmiotowej ustawy określa definicję decyzji dotyczącej umowy, przez którą rozumie się podejmowaną przez konsumenta decyzję,
co do tego, czy, w jaki sposób i na jakich warunkach dokona zakupu, zapłaci
za produkt w całości lub w części, zatrzyma produkt, rozporządzi nim lub wykona uprawnienie umowne związane z produktem, bez względu na to, czy konsument postanowi dokonać określonej czynności, czy też powstrzymać się od jej dokonania. Decyzja co do dokonania zakupu może w konsekwencji objawiać się zainteresowaniem ofertą, zapoznaniem się ze szczegółami oferty na stronie internetowej czy udaniem się do punktu sprzedaży, (patrz wyrok (...)
w W. z 26 października 2009 r., XVII Ama 68/08, Dz. Urz. UOKiK 2010, nr 1, poz. 4).

Bezprawność rozumie się jako sprzeczność zachowania danego podmiotu
z przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego. Chodzi tu mianowicie o sprzeczność z szeroko rozumianym porządkiem prawnym, jako całością. Jako „bezprawne” należy kwalifikować zachowania sprzeczne z nakazem zawartym
w ustawie, rozporządzeniu wydanym na podstawie i dla wykonania ustawy, umową międzynarodową mającą bezpośrednie zastosowanie w stosunkach wewnętrznych. Sprzeczne z prawem są czyny: zabronione i zagrożone sankcją karną, czyny zabronione pod sankcjami dyscyplinarnymi, czyny zakazane przepisami administracyjnymi lub przepisami prawa gospodarczego publicznego, czyny zabronione przepisami o charakterze cywilnym, sprzeczne z nakazami zawartymi w prawie cywilnym lub prawie administracyjnym. „Bezprawność jest taką cechą działania, która polega na jego sprzeczności z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Dla ustalenia przeto bezprawności działania wystarczy ustalenie,
że określone zachowanie koliduje z przepisami prawa.” (patrz ustawa
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz., pr. zb. pod red. J. S., (...), 2000, s. 117 - 118). Bezprawność jest czynnikiem o charakterze obiektywnym, tzn. niezależnym od wystąpienia szkody, czy zaistnienia zamiaru
po stronie podmiotu dopuszczającego się działań bezprawnych. Przepisy ustawy o ochronie konkurencji konsumentów nie definiują pojęcia bezprawności działań przedsiębiorcy, w związku z tym, w celu konkretyzacji przesłanki bezprawności należy sięgnąć do przepisów innych ustaw, gdyż dopiero na ich podstawie możliwe jest dokonanie oceny działań przedsiębiorcy w aspekcie ich zgodności
z prawem, (patrz Decyzja nr (...) Prezesa UOKiK z dnia 25 listopada 2014 r.).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy zgodzić się
z powodem, iż pozwana nie umieszczając na stronie internetowej, na której sprzedawała odzież, wyraźnej informacji skąd pochodzi dany towar oraz, że jest tylko pośrednikiem sprzedaży, wprowadzała konsumentów w błąd, który mógł uznać że jest sprzedawcą. Informacja ta powinna być zawarta we właściwym
do tego miejscu, np. opisie produktu. Umieszczenie jej w regulaminie nie było zdaniem Sądu wystarczające.

Zgodnie z art. 12 u.p.n.p.r. w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać: zaniechania tej praktyki; usunięcia skutków tej praktyki; złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści
i w odpowiedniej formie; obniżenia ceny; naprawienia wyrządzonej szkody
na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy
z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu; zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów. Z roszczeniami,
o których mowa w ust. 1 pkt 1, 3 i 5, mogą również wystąpić: Rzecznik Praw Obywatelskich; Rzecznik Finansowy; krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów; powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów.

W niniejszej sprawie powód wniósł o to, aby w terminie 14 dnia
od uprawomocnienia wyroku pozwana zamieściła w dziennikach o zasięgu ogólnopolskim: Gazeta (...), R. i D. (...) ogłoszenie o wskazanej przez niego treści i formie; zamieszczenia takiego ogłoszenia także na swojej głównej stronie internetowej w formie okna pop-up (wyskakujące okno) w terminie 14 dni od uprawomocnienia wyroku
i utrzymywania go przez okres 30 dni; a także o zasądzenie kwoty 3 000,00 zł
na cel społeczny.

Odnosząc się do pierwszych dwóch powyższych żądań powoda, należy stwierdzić, że złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie, powinno spełniać funkcję informacyjną, wychowawczą, prewencyjną i kompensacyjną.
W niniejszej sprawie należy skupić się w szczególności na funkcji prewencyjnej, która ma być efektywnym środkiem pozwalającym na usunięcie negatywnych skutków stosowanej przez przedsiębiorcę nieuczciwej praktyki rynkowej. Celem złożenia takiego oświadczenia jest jedynie usunięcie skutków naruszenia. Musi ono spełniać zatem funkcję informacyjna (edukacyjna), prewencyjna, jak również wychowawcza i kompensacyjna. Natomiast brak jest podstaw do przyjęcia,
że winno ono pełnić również funkcję represyjną.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy zauważyć,
że pozwana nie prowadzi działalności gospodarczej, która jest przedmiotem niniejszego postępowania, jak i nie posiada już strony internetowej sklepu. Zatem umieszczenie przez nią oświadczenia na tej stronie stosownego oświadczenia jest niemożliwe. Ponadto należy wskazać, iż żaden z klientów pozwanej nie zgłosił,
iż czuje się oszukany lub został wprowadzony w błąd. Konieczność publikacji oświadczenia, które ujawnia, że przedsiębiorca dopuszczał się nagannych działań wymierzonych w jego klientów w dziennikach o zasięgu ogólnopolskim: Gazeta (...), R. i D. (...) ma zatem tylko charakter represyjny. Ujawnia się on w wymiarze kosztów związanych z publikacją oświadczenia w wydaniu poniedziałkowym na stronie 3. Są one na tyle wysokie, że złożenie choćby jednorazowego oświadczenia może być niezwykle dotkliwe dla pozwanej, a w zasadzie, mając na uwadze obecną sytuację życiową i finansową pozwanej, niemożliwe. Ponadto z uwagi na to, że pozwana zaprzestała prowadzenia przedmiotowej działalności gospodarczej, umieszczenie takiego ogłoszenia powodowałoby jeszcze większą dezorientację konsumenta i nie spełniałoby żadnej z jego funkcji. Dlatego Sąd orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

Również żądanie odszkodowawcze powoda jest niezasadne. Odnosi się ono do naprawienia szkody na zasadach ogólnych - art. 415 k.c. Oznacza
to, że dochodzenie wymaga spełnienia ogólnych przesłanek reżimu deliktowego. Należą do nich: dokonanie nieuczciwej praktyki rynkowej (tj. praktyki rynkowej, która jest sprzeczna z prawem lub dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta); wystąpienie szkody o charakterze majątkowym lub niemajątkowym; zaistnienie związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem wyrządzającym szkodę a zaistnieniem szkody; wina po stronie sprawcy nieuczciwej praktyki rynkowej.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, iż powód nie udowodnił, iż w wyniku działania pozwanej nastąpiła jakakolwiek szkoda. Żaden z klientów pozwanej nie zgłosił, iż takową poniósł, czuł się oszukany, wprowadzony w błąd. Ustalenie zaistnienia szkody po stronie konsumenta jest kluczowe dla przypisania odpowiedzialności przedsiębiorcy (pozwanej). Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę powstaje tylko w sytuacji zaistnienia związku przyczynowego pomiędzy szkodą powstałą po stronie konsumenta
a nieuczciwą praktyką rynkową dokonaną przez przedsiębiorcę jako zdarzeniem wyrządzającym szkodę.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił również powództwo w tym zakresie, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż pozwana wygrała sprawę w całości. Poniosła ona koszty zastępstwa prawnego w wysokości 1 350,00 zł, w tym: 450,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym, ustalone na podstawie § 2 pkt 3
w zw. z § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.) i 900,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu
w pierwszej instancji.