Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2023 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 3.831 zł (trzy tysiące osiemset trzydzieści jeden złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 listopada 2020 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 1.617 zł (tysiąc sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie kwotę 247,84 zł (dwieście czterdzieści siedem złotych osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 212/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 kwietnia 2022 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. wystąpił przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z pozwem o zapłatę kwoty 3.831 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 15 listopada 2020 roku do dnia zapłaty. Powód wniósł ponadto o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 12 września 2020 roku doszło do uszkodzenia pojazdu należącego do poszkodowanego P. M., a sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w niemieckim towarzystwie (...), którego korespondentem w Polsce jest (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S.. Szkoda miała charakter całkowity. W okresie od dnia 14 września 2020 roku do dnia 9 października 2020 roku poszkodowany P. M. wynajmował pojazd zastępczy, zaś łączny koszt najmu opiewał na kwotę 6.396 złotych. W toku postępowania likwidacyjnego (...) Spółka Akcyjna w S. przyznał odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 2.565 złotych. Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. podniósł, że dochodzi zapłaty różnicy między kosztem najmu, a wypłaconą kwotą odszkodowania, tj. 3.831 złotych. Legitymację do wytoczenia powództwa powód wywodzi z zawartej umowy cesji.

W odpowiedzi na pozew pozwany Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazano, że pozwany kwestionuje okres najmu powyższej 19 dni oraz dobową stawkę najmu. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. zarzuciło także, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. nie zgłosiła potrzeby wynajmu pojazdu zastępczego na rzecz poszkodowanego. Nadto, Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. wskazało, że kierowało informacje o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego poszkodowanemu za pośrednictwem wypożyczalni partnerskich współpracujących z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w S. za dobową stawkę w wysokości 135 złotych. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. wskazał ponadto, że odszkodowanie za szkodę całkowitą zostało wypłacone w dniu 2 października 2020 roku, zatem powód winien był wykazać celowość dalszego korzystania z najmu pojazdu zastępczego.

W toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianom.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 września 2020 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki P. (...) o nr. rej. (...) należącego do poszkodowanego P. M.. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...), którego korespondentem w Polsce w ramach Systemu Zielonej Karty jest (...) Spółka Akcyjna w S..

Niesporne, a nadto:

-dokumenty zgromadzone w aktach szkody, płyta CD na k. 68.

Pismem z dnia 14 września 2020 roku poszkodowany P. M. zwrócił się do Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. o ustalenie korespondenta ubezpieczyciela na terenie Polski i przekazanie sprawy celem dalszej likwidacji szkody.

Pismem z dnia 15 września 2020 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. poinformowała poszkodowanego, że pojazd sprawcy szkody był ubezpieczony w (...) dla którego funkcję nominowanego korespondenta w Polsce pełni (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S.. Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przekazała (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. akta szkody.

Dowód:

-pismo z dnia 14 września 2020 roku, k. 14;

-pismo z dnia 15 września 2020 roku, k. 16.

Bezpośrednio po zdarzeniu szkodowym (...) Spółka Akcyjna w S. odmówiło P. M. wynajmu pojazdu zastępczego, z uwagi na fakt, że sprawca zdarzenia nie był Polakiem.

Następnie, w dniu 14 września 2020 roku P. M. wynajął w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej z siedzibą w S. pojazd zastępczy marki V. (...). Strony ustaliły dobową stawkę najmu w wysokości 200,00 złotych netto + VAT. Najem trwał do dnia 9 października 2020 roku (26 dni).

Z tego tytułu w dniu 14 października 2020 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. wystawiła P. M. fakturę VAT nr (...) na kwotę 6.691,20 złotych brutto, co składała się kwota 6.396 zł za wynajem pojazdu zastępczego i kwota 295,20 zł tytułem usługi parkingowej.

Pojazd zastępczy był niezbędny poszkodowanemu do dojazdów do pracy w B..

Poszkodowany P. M. nie dysponował innym pojazdem, którym mógłby zastąpić pojazd uszkodzony.

Dowód:

- umowa najmu z dnia 14 września 2020 roku wraz z owu, k. 11-12;

- faktura VAT (...) z dnia 14 października 2020 roku, k. 13;

- oświadczenie P. M., k. 41 .

- zeznania świadka P. M., k. 98-100;

W dniu 17 września 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. sporządziła wycenę nr (...), zgodnie z którą wartość rynkowa pojazdu marki P. (...) o nr. rej. (...) została ustalona na kwotę 34.910 złotych brutto.

W dniu 17 września 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. sporządziła kalkulację naprawy nr (...), zgodnie z którą koszt pojazdu marki P. (...) nr. rej. (...) wynosi kwotę 73.952,14 złotych brutto.

W piśmie z dnia 18 września 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. poinformowała, że oszacowany koszt naprawy może przekraczać wartość pojazdu i w konsekwencji szkoda zostanie rozliczona jako całkowita. Wstępna wysokość odszkodowania została ustalona jako różnica między wartością pojazdu w dniu zdarzenia szkodowego, a wartością pozostałości. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wskazała, że wartość rynkowa pojazdu została oszacowana na kwotę 34.910 złotych brutto, wartość pozostałości na kwotę 5.500 złotych brutto, a należne odszkodowanie na kwotę 29.410,00 zł brutto.

W dniu 25 września 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. sporządziła wycenę nr (...), zgodnie z którą wartość rynkowa pojazdu marki P. (...) o nr. rej. (...) została ustalona na kwotę 42.580 złotych brutto.

Dowód:

-pismo z dnia 18 września 2020 roku, k. 18;

-wycena nr (...), k. 19-20, k. 30-31;

-kalkulacja naprawy nr (...), k. 21-29.

W dniu 25 września 2020 roku poszkodowany P. M. zawarł z K. H. umowę sprzedaży samochodu marki P. o nr. rej. OB. (...) za cenę 5.500 złotych.

P. M. nie posiadał wcześniej środków pieniężnych na zakup nowego pojazdu.

Dowód:

- umowa sprzedaży z dnia 25 września 2020 roku, k. 32;

- zeznania świadka P. M., k. 98-100.

Decyzją z dnia 2 października 2020 roku (...) Spółka Akcyjna, jako korespondent (...) na terenie Polski w ramach Systemu Zielonej Karty, poinformowała o rozliczeniu szkody jako całkowitej i przyznaniu odszkodowania z tego tytułu w wysokości 34.660 złotych brutto. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wskazała, że wartość rynkowa pojazdu została oszacowana na kwotę 42.580 złotych brutto, wartość pozostałości na kwotę 7.920 złotych brutto, a należne odszkodowanie na kwotę 34.660 zł brutto.

Kwota odszkodowania została wypłacona poszkodowanemu w dniu 2 października 2020 roku.

Decyzją z dnia 9 października 2020 roku (...) Spółka Akcyjna, jako korespondent (...) na terenie Polski w ramach Systemu Zielonej Karty, poinformowała o przyznaniu dopłaty do odszkodowania za szkodę całkowitą w wysokości 2.420 złotych brutto. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wskazała, że wartość rynkowa pojazdu została oszacowana na kwotę 42.580 złotych brutto, wartość pozostałości na kwotę 5.500 złotych brutto, a należne odszkodowanie na kwotę 37.080 zł brutto.

Decyzją z dnia 20 października 2020 roku (...) Spółka Akcyjna, jako korespondent (...) na terenie Polski w ramach Systemu Zielonej Karty, poinformowała o przyznaniu kwoty 2.565 złotych brutto tytułem refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kwoty 295,20 złotych brutto tytułem refundacji kosztów parkowania pojazdu. Zakład ubezpieczeń zweryfikował dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego z kwoty 246 złotych na kwotę 135 złotych i uznał za zasadny 19-dniowy okres najmu (3 dni od dnia rozpoczęcia najmu do dnia wykonania oględzin podstawowych, 1 dzień od dnia wykonania oględzin do dnia przekazania informacji o kwalifikacji szkody jako całkowitej wraz z wyceną wartości pojazdu, 15 dni organizacyjnych niezbędnych na zagospodarowanie pozostałości i ewentualny zakup innego pojazdu oraz wypłatę odszkodowania).

W dniu 23 listopada 2020 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. wezwała (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. do pełnej refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego wynikających z faktury VAT o numerze (...).

W piśmie z dnia 24 listopada 2020 roku (...) Spółka Akcyjna, jako korespondent (...) na terenie Polski w ramach Systemu Zielonej Karty, poinformowało, że dokonało ponownej analizy dokumentacji szkodowej i nie znalazło podstaw do zmiany dotychczasowego stanowiska.

Dowód:

- decyzja z dnia 2 października 2020 roku, k. 33;

- potwierdzenie przelewu, k. 34;

- decyzja z dnia 20 października 2020 roku, k. 35;

- decyzja z dnia 9 października 2020 roku, k. 36-37;

- wiadomość elektroniczna z dnia 23 listopada 2020 roku, k. 38;

- pismo z dnia 24 listopada 2020 roku, k. 39-40

W dniu 9 października 2020 roku P. M. przelał na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową z siedzibą w S. wierzytelność (prawo do odszkodowania) przysługującą mu w związku z wynajmem pojazdu marki V. w okresie od dnia 14 września 2020 roku do dnia 9 października 2020 roku, zarejestrowaną w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. pod numerem (...).

Dowód:

- umowa cesji z dnia 9 października 2020 roku, k. 10

Pismem z dnia 14 października 2020 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. wezwała (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. do zapłaty kwoty 6.396 złotych tytułem refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kwoty 295,20 złotych tytułem refundacji usługi parkingowej.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 14 października 2020 roku, k. 15.

Pismem z dnia 24 listopada 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. poinformowała, że za zasadny okres wynajęcia pojazdu zastępczego należy uznać zsumowany czas liczony od dnia zgłoszenia szkody (rozpoczęcia wynajmu) do dnia wykonania oględzin uszkodzonego pojazdu i przekazaniu informacji o wystąpieniu szkody całkowitej, tj. 18 września 2020 roku oraz 14 dni organizacyjnych na zagospodarowanie pozostałości pojazdu i ewentualny zakup nowego.

Dowód:

-pismo (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. z dnia 24 listopada 2020 roku, akta szkody, płyta CD na k. 68.

Uszkodzony i wynajęty pojazd należą do tej samej klasy pojazdów (segment (...)).

Stawki dla jednej doby przy 26-dniowym okresie najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu wynajmowanego oraz uszkodzonego na lokalnym rynku Miasta S. w okresie zaistnienia szkody z uwzględnieniem bezgotówkowego rozliczenia kosztów, braku kaucji, zawarcia umowy na czas nieokreślony z pełnym ubezpieczeniem OC i AC oraz nielimitowanego przebiegu kilometrów, zgodnie z warunkami realizowanej usługi kształtowały się od kwoty 170 złotych netto do kwoty 260 złotych netto (209,10 złotych brutto – 319,80 złotych brutto), zaś średnia wartość dla wskazanych cen wynosi kwotę 216,43 złotych netto (266,21 złotych brutto).

Dobowa stawka najmu pojazdów segmentu (...) w czerwcu 2020 roku, w opcji bez limitu kilometrów, z pełnym ubezpieczeniem, bez udziału własnego w szkodzie, z możliwością wyjazdu za granicę, w opcji rozliczenia bezgotówkowego, kształtowała się od 99 zł netto do 140 zł netto.

Na lokalnym rynku obejmującym województwo (...) nie było możliwości wynajmu pojazdu segmentu (...) za dobową stawkę w wysokości 135 złotych brutto. Wyjątek mogą stanowić oferty zakładów ubezpieczeń realizowane przez podmioty zewnętrzne świadczące usługi na podstawie zawartych umów o współpracy, których zakres jest ograniczony (usługi ponadstandardowe, np. zniesienie udziału własnego w szkodach oraz możliwość wyjazdu poza granice kraju wymaga poniesienia dodatkowych kosztów).

Dowód:

-opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej mgra inż. R. S., k. 114-122.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W przedmiotowej sprawie powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w S. domagała się od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych kwoty 3.831 złotych złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 15 listopada 2020 roku do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego poszkodowanego.

Na wstępnie należy podkreślić, że na żadnym etapie postępowania nie była kwestionowana zasada odpowiedzialności strony pozwanej, która opiera się o treść art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 34 i 123 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2021.854 t.j. z dnia 2021.05.06 ze zm.). Spór sprowadzał się do zasadności wydatków związanym z najmem pojazdu zastępczego, to jest uzasadnionego okresu najmu oraz wartości dobowej stawki najmu pojazdu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów, mianowicie dokumentów przedłożonych do akt przez strony, w tym zgormadzonych w aktach szkody oraz zeznań świadka P. M.. Sąd uznał za wiarygodne powyższe dokumenty z których dowód przeprowadzono w toku postępowania. Ich autentyczność oraz prawdziwość stwierdzonych w nich faktów nie budziła wątpliwości Sądu, nie zostały one również zakwestionowane przez strony procesu. Sąd ocenił zeznania świadka jako wiarygodne, albowiem były one spójne z pozostałym przedłożonym przez strony materiałem dowodowym, a ponadto świadek w żaden sposób nie był zainteresowany wynikiem postepowania, skoro całą swoją wierzytelność z tytułu szkody przeniósł na stronę powodową. Podstawą ustaleń faktycznych stała się także opinia biegłego, której walor dowodowy zostanie omówiony w dalszej części rozważań.

Zgodnie z treścią przepisu art. 509 k.c., w wyniku przelewu wierzytelności cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim istniała w chwili zawarcia umowy o jej przeniesienie. Zgodnie z orzecznictwem, w wyniku przelewu wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Zatem stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r., sygn. I CKN 379/00). Legitymacja procesowa po stronie powodowej została wykazana umową cesji z dnia 9 października 2020 roku.

Zgodnie z dyspozycją art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpiecza. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Nie budzi wątpliwości, że aktualnie w orzecznictwie Sadu Najwyższego ugruntowane już jest stanowisko, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy OC obejmuje również wydatki poniesione na najem pojazdu zastępczego. Pozostają one w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem i stanowią stratę określoną w art. 361 § 2 k.c. Co więcej, refundacja tych kosztów jest uzasadniona nie tylko wówczas, gdy uszkodzony pojazd służył do prowadzenia działalności gospodarczej, ale również gdy był przeznaczony jedynie do codziennego użytku i odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie jest uzależniona od niemożności skorzystania z komunikacji alternatywnej. W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. III CZP 5/11) wprost stwierdzono, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Korzystanie z samochody stało się obecnie standardem cywilizacyjnym i taka jego funkcja będzie się umacniać.

W cytowanej uchwale podkreślono, że na ubezpieczycielu ciąży obowiązek zwrotu jedynie wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych. Za wydatek niezbędny należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w takich zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji gdyby szkody mu nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione natomiast to wydatki na najem pojazdu zastępczego o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym (ceny rynkowe za tego typu usługi) oraz w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego.

Podstawą ustalenia okresu wynajmowania pojazdu zastępczego, przy likwidacji szkody całkowitej, nie może być okres naprawy pojazdu uszkodzonego, lecz okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu.

Ustalenie czasu niezbędnego do nabycia innego pojazdu w przypadku wystąpienia szkody całkowitej jest sytuacją nieporównywalną do wystąpienia szkody częściowej i nie jest możliwe wyłącznie na podstawie kryteriów obiektywnych. Należy każdy przypadek badać oddzielnie i czynić ustalenia odnośnie do czasu najmu pojazdu pozostającego w adekwatnym związku przyczynowy ze zderzeniem pojazdów, w tym poprzez badanie możności nabycia nowego pojazdu w miejsce uszkodzonego przez konkretnego poszkodowanego z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy (dysponowanie odpowiednimi środkami finansowymi, możliwością zagospodarowania wraku, wiedzą o rynku motoryzacyjnym, dostępnością na rynku pojazdów odpowiadających stanem pojazdowi uszkodzonemu, etc.). Przyjęcie poglądu przeciwnego wiązałoby się zatem z przerzuceniem ciężaru naprawienia szkody na poszkodowanego. Zauważyć bowiem należy, że powszechnie przyjęte jest nauce i praktyce prawa cywilnego, ustalanie wysokości szkody metodą deferencyjną, tj. poprzez porównanie majątku poszkodowanego sprzed i po zdarzeniu wywołującym szkodę. Oznacza to, że abstrahowanie od zdolności finansowych poszkodowanego i oczekiwanie na substytuowanie uszkodzonej rzeczy bez wypłaty odszkodowania przez sprawcę szkody lub ubezpieczyciela, wiązałoby się z wymaganiem, by poszkodowany nakładem własnych sił i środków powiększał swój majątek, wyrównując jego stan do daty sprzed szkody (Michał P. Ziemiak, Glosa do uchwały SN z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13, PiP z 2015 r. Nr 8, s. 123-128).

Jak wynika z zeznań świadka P. M., który został poszkodowany na skutek zdarzenia z dnia 12 września 2020 roku, w omawianym okresie nie posiadał innego pojazdu, którym mógłby używać w miejsce uszkodzonego. Świadek wykorzystywał pojazd zastępczy do dojazdów do pracy w B.. Sąd nie miał wątpliwości co do konieczności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. Również w piśmie z dnia 24 listopada 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wskazała, że konieczność wynajmu pojazdu zastępczego została w pełni uzasadniona i nie budzi wątpliwości.

Strona pozwana podnosiła zarzut naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody wskazując, że w czasie likwidacji szkody zostały mu przedstawione zasady wynajmu pojazdów zastępczych, jak również informacja o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego w firmie współpracującej z pozwaną. Z przedstawionych akt szkodowych wynika, że (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. w piśmie z dnia 24 listopada 2020 roku poinformowała o współpracy z wypożyczalniami pojazdów i możliwości organizacji wynajmu takiego pojazdu na preferencyjnych warunkach cenowych. Strona pozwana nie wykazała jednak, że taką ofertę najmu pojazdu zastępczego przedstawiła poszkodowanemu. Co więcej, świadek P. M. zeznał, że gdy zwrócił się o najem pojazdu zastępczego na warunkach zakładu ubezpieczeń, spotkał się z decyzją odmowną ze względu na to, że sprawca zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w niemieckim towarzystwie ubezpieczeń.

W ocenie Sądu, czynności podejmowane przez stronę pozwaną na etapie likwidacji szkody nie spełniają w żadnym stopniu przesłanki wystosowania do poszkodowanego propozycji co do kwestii najmu zastępczego. Oświadczenie ubezpieczyciela nie musi wprawdzie zawierać wszystkich elementów ewentualnej umowy zawartej za jego pośrednictwem, musi natomiast wskazywać na pewne elementy, które pozwolą drugiej stronie podjąć określone działania celem minimalizacji szkody. Ubezpieczyciel powinien udowodnić, że propozycja ta określała warunki najmu pozwalające na podjęcie poszkodowanemu decyzji o skorzystaniu z niej. Tym samym, nie jest wystarczające powołanie się na samą wysokość stawki, bez podania innych warunków interesujących poszkodowanego (vide pismo ubezpieczyciela z dnia 16 września 2020 roku, k. 95-97). Ubezpieczyciel powinien udowodnić, że propozycja ta określała warunki najmu pozwalające na podjęcie poszkodowanemu decyzji o skorzystaniu z niej.

Reasumując, uznać należy, że obowiązek współdziałania stron w zakresie dotyczącym likwidacji szkody związanej z najmem zastępczym, wymaga wyraźnej inicjatywy ze strony ubezpieczyciela, większej aktywności, niż aktywność sprowadzająca się do poinformowania o akceptowalnej stawce za najem. Ponadto, należy zauważyć, że poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty na rynku, nie musi korzystać jedynie z usług podmiotu, który oferuje najniższe ceny. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

Sąd dostrzegając konieczność zasięgnięcia wiadomości specjalnych oraz realizując wniosek dowodowy strony powodowej dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego R. S. na okoliczność ustalenia, czy wynajęty pojazd odpowiadał klasie pojazdu uszkodzonego oraz jaka była średnia dobowa stawka najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego w dacie szkody.

W złożonej opinii, do której strony nie wniosły zastrzeżeń, biegły sądowy wskazał, że dobowa stawka najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego w dacie szkody kształtowała się od 170 zł netto do 260 zł netto (209,10 zł brutto – 319,80 zł brutto), tj. średnio 216,43 zł netto (266,21 zł brutto). Dobowa stawka zastosowana przez stronę powodową mieściła się więc w przedziale średnich stawek stosowanych na lokalnym rynku, dlatego Sąd uznał ją za zasadną. Opinia biegłego nie została zakwestionowana przez żadną ze stron. Biegły wykonując opinię oparł się na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego i w sposób precyzyjny uzasadnił jej treść, a przedstawione przez niego wnioski zostały powiązane z opisanym w opinii procesem rozumowania. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd stwierdził, że biegły wykonał zleconą mu pracę zgodnie z zakreśloną tezą dowodową i uznał złożoną opinię za w pełni przekonującą, a tym samym mogącą stanowić podstawę ustaleń w sprawie.

Odnosząc się natomiast do ustalenia uzasadnionego czasu trwania najmu pojazdu zastępczego, należy wskazać, że w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego dominującym stanowiskiem było, że okres celowego i ekonomicznie uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej w pojeździe obejmuje okres od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego do dnia, w którym poszkodowany mógł nabyć analogiczny pojazd, ale nie później niż do dnia otrzymania świadczenia odszkodowawczego za szkodę całkowitą w pojeździe. Takie stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 8 września 2004 roku sygn. akt IV CK 672/03. Stanowisko to jednak uległo modyfikacji w późniejszych orzeczeniach. W uzasadnieniu uchwały z dnia 17 listopada 2011 roku Sąd Najwyższy jako aktualne podtrzymał swoje wytyczne co do zasad i zakresu refundacji kosztów najmu, jednocześnie wskazał, że ma to być okres „niezbędny do zakupu innego pojazdu mechanicznego". Czasem refundowanego najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej jest okres od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego w związku ze zniszczeniem posiadanego przez poszkodowanego pojazdu do dnia, w którym poszkodowany mógł nabyć faktycznie i obiektywnie odtworzyć możliwość korzystania ze zniszczonej rzeczy poprzez zakup innego pojazdu mechanicznego o podobnej wartości rynkowej. Okres ten może kończyć się wcześniej niż dzień wypłaty odszkodowania za szkodę w pojeździe, może kończyć się w dniu wypłaty tego rodzaju świadczenia odszkodowawczego, może również wykraczać poza dzień wypłaty odszkodowania za szkodę całkowitą w samochodzie. Należy zatem ustalać i badać chwilę, w której możliwe było odtworzenie przez poszkodowanego możliwości korzystania z rzeczy poprzez zakup innego pojazdu mechanicznego. Tak więc w wypadku rozliczania szkód w wariancie szkody całkowitej odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13). Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela został powiązany z obiektywnym okresem potrzebnym do odtworzenia możliwości korzystania z rzeczy poprzez zakup innego pojazdu mechanicznego (wyeliminowania negatywnych następstw zniszczenia samochodu), który choć nie zawsze, to z reguły kończy się w dniu spełnienia świadczenia z tytułu szkody całkowitej lub kilka dni po wypłacie. Ponadto wskazać należy, że zwyczajowo w praktyce ubezpieczeniowej, wspartej poglądami orzecznictwa, przyjmuje się, że uzasadniony czas na zagospodarowanie wraku zawiera się w przedziale 7-14 dni począwszy od dnia wypłaty pełnego odszkodowania.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że okres najmu powinien wynosić 26 dni tj. od dnia 14 września 2020 roku do dnia 9 października 2020 roku. Należy podkreślić fakt, że w rozpatrywanej sprawie najem zakończył się w dniu wydania decyzji o dopłacie do odszkodowania z tytułu szkody całkowitej (k. 36-37). Świadek P. M. zeznał, że nie posiadał wystarczających środków na kupno nowego pojazdu, toteż do momentu otrzymania pełnej kwoty odszkodowania najem pojazdu zastępczego był zasadny. Co do zasady od dnia otrzymania pełnej kwoty odszkodowania z tytułu szkody całkowitej należy doliczyć wspomniany okres na zagospodarowanie części, jednak z uwagi na to, że w niniejszej sprawie najem zakończył się w dniu wydania rzeczonej decyzji nie było to zasadne. Stanowisko strony pozwanej wyrażone w piśmie z dnia 24 listopada 2020 roku, mianowicie, że 14-dniowy okres należy liczyć od dnia przekazania informacji o wystąpieniu szkody całkowitej, tj. od dnia 18 września 2020 roku nie było więc trafne.

Tym samym Sąd uznał, że czas trwania czynności likwidacyjnych oraz czas niezbędny na zakup innego pojazdu odpowiadającego parametrom pojazdu uszkodzonego wynosiły łącznie 26 dni, uzasadniona stawka wynosiła 200 zł plus należy podatek VAT, a więc uzasadniony koszt najmu samochodu zastępczego wyniósł 6.396 zł brutto, z czego powód w niniejszej sprawie dochodził kwoty 3.831 złotych, stanowiącej różnicę między uzasadnionym kosztem najmu, a kwotą dotychczas wypłaconą z tego tytułu (2.565 złotych).

Z uwagi na powyższe, wywiedzione powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. A zatem, w punkcie I wyroku Sąd zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 3.831 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach od zasądzonego powództwa Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd miał także na uwadze przepis art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 listopada 2020 roku. Zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 14 października 2020 roku, zatem roszczenie odsetkowe podlegało uwzględnieniu w całości.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w pkt 2 wyroku znajduje podstawę prawną w art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód wygrał proces w całości. Na koszty poniesione przez powoda złożyły się: kwota 200 zł – tytułem opłaty od pozwu, kwota 17 zł – tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwota 900 zł – tytułem wynagrodzenia pełnomocnika zawodowego w osobie radcy prawnego obliczona na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1.804)., oraz kwota 500 zł - tytułem wykorzystanej zaliczki na poczet opinii biegłego sądowego. Łącznie koszty więc wyniosły kwotę 1.617 zł.

W związku z powyższym, Sąd w punkcie II wyroku zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 1.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężneg