Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Kinga Grünberg-Bartkowska

Protokolant: st. Sekr. sąd. Bożena Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2022 roku w G.

w sprawie z powództwa M. B. (1)

przeciwko małoletniej W. B. (1) działającej przez ojca M. B. (2)

o obniżenie alimentów

I.  obniża wysokość alimentów zasądzonych od M. B. (1) na rzecz małoletniej W. B. (1) urodzonej (...) wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 25 maja 2021 r. w sprawie I C 1601/20 z kwoty 700,00 zł miesięcznie do kwoty 600,00 zł (sześćset złotych) miesięcznie, poczynając od dnia 20 maja 2022 r., płatne do dnia 15-ego każdego miesiąca z góry do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniej - jej ojca M. B. (2), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powódki M. B. (1) na rzecz małoletniej pozwanej W. B. (1) kwotę 300,00 zł (trzysta złotych zero groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego płatnych do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniej - jej ojca M. B. (2) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie nie obciąża powódki kosztami zastępstwa procesowego;

IV.  kosztami sądowymi, od uiszczenia których powódka była zwolniona, obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt III RC 252/22

UZASADNIENIE

W dniu 20 maja 2022 r. powódka M. B. (1) wniosła do Sądu Rejonowego w Grudziądzu pozew przeciwko małoletniej W. B. (1), działającej przez ojca M. B. (2), o obniżenie alimentów orzeczonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 25 maja 2021 r. w sprawie o sygn. akt I C 1601/20 z kwoty 700 zł miesięcznie do kwoty 450 zł miesięcznie.

W uzasadnienie pozwu podała, że w czasie ustalenia alimentów pracowała i nie posiadała innych dzieci niż pozwana i jej brat. Wskazała, że wówczas jej dochód wynosił 1300-1350 euro miesięcznie. Podała, że obecnie ma na utrzymaniu małoletniego syna K. P. ur. (...) Podała, że otrzymuje zasiłek w wysokości 629,14 euro i tzw. K. w wysokości 219 euro. Wskazała, że jej obecna sytuacja majątkowa jest znacznie gorsza niż miało to miejsce w 2021 r. i brakuje jej środków na utrzymanie.

W odpowiedzi na pozew małoletnia W. B. (1), działająca przez ojca M. B. (2), reprezentowana przez adwokata, wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie podniosła, że od czasu ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów nie nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadniałaby obniżenie alimentów. Wskazała, że powódka już podczas procesu o rozwód podnosiła, że utrzymuje się tylko z zasiłku. W jej ocenie, fakt przebywania na zasiłku przez powódkę nie można uznać za zdarzenie o charakterze trwałym. Podała również, że powódka już w chwili ustalania alimentów w wyroku rozwodowym spodziewała się narodzin trzeciego dziecka. Wskazała, że powódka w żaden sposób nie wykazała, że doszło do zmniejszenia się potrzeb pozwanej.

Postanowieniem z dnia 31 maja 2022 r. Sąd Rejonowy w Grudziądzu zwolnił powódkę od kosztów sądowych w całości (k. 13 akt).

Powódka M. B. (1) w dniu 20 maja 2022 r. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Grudziądzu z pozwem przeciwko małoletniemu S. B., działającemu przez ojca M. B. (2), o obniżenie alimentów (sygn. akt III RC 253/22). Prawomocnym postanowieniem z dnia 16 sierpnia 2022 r. Sąd Rejonowy w Grudziądzu umorzył postępowanie w sprawie wobec cofnięcia pozwu.

Sąd ustalił, co następuje:

Sąd Okręgowy w Toruniu w punkcie 4. wyroku z dnia 25 maja 2021 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 1601/20 zasądził od powódki M. B. (1) alimenty na rzecz małoletniej W. B. (2) w kwocie po 700 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniego S. B. w kwocie po 800 zł miesięcznie, łącznie w kwocie po 1500 zł miesięcznie, płatne do rąk ojca małoletnich - M. B. (2).

W chwili ustalenia obowiązku alimentacyjnego małoletnia W. B. (1) miała 8 lat i uczęszczała do I klasy szkoły podstawowej. Dziewczynka nie miała wówczas żadnych problemów zdrowotnych, nie uczęszczała na dodatkowe zajęcia. Mieszkała z ojcem M. B. (2) i małoletnim bratem S. B.. Rodzina mieszkała w G. w mieszkaniu wynajętym z zasobów miasta. Ich miesięczne wydatki mieszkaniowe wynosiły około 1000 zł miesięcznie. Ojciec małoletniej pełnił zawodową służbę wojskową i otrzymywał uposażenie w wysokości około 4100 zł netto miesięcznie. Powódka mieszkała w Niemczech i prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z T. P.. Spodziewali się narodzin dziecka. Powódka otrzymywała wówczas zasiłek w wysokości 1350 euro.

W toku sprawy rozwodowej rodzice porozumieli się co do wysokości alimentów na rzecz małoletnich W. i S. B..

(Fakty bezsporne, dowód: treść aktu urodzenia małoletniej pozwanej - k. 12 akt, treść wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu w sprawie I C 1601/20 - k. 152-152v akt I C 1601/20, protokół rozprawy z dnia 25 maja 2021 r. - k. 150-151 akt I C 1601/20.)

Obecnie małoletnia W. B. (1) ma ukończone 9 lat (16 stycznia br. skończy 10 lat) i uczęszcza do III klasy szkoły podstawowej. Dziewczynka jest dzieckiem zdrowym, prawidłowo rozwijającym się. Nie uczęszcza na żadne odpłatne zajęcia. Nadal zamieszkuje z ojcem M. B. (2) i małoletnim bratem S. B..

M. B. (2) ma 41 lat. Pełni zawodową służbę wojskową i otrzymuje uposażenie w wysokości 4800 zł netto miesięcznie. Ponadto pobiera świadczenie 500+ na dwoje dzieci. Nie pobierania zasiłku rodzinnego w Niemczech (tzw. K.), ponieważ obawia się, że powódka nie poinformuje go o powrocie do Polski i będzie musiał zwrócić nienależne świadczenie.

(Fakty bezsporne, dowód: treść aktu urodzenia małoletniej pozwanej - k. 12 akt, przesłuchanie przedstawiciela ust. pozwanej M. B. (2) - k. 44v, 52v akt.)

Powódka M. B. (1) ma 37 lat i z zawodu jest higienistką stomatologiczną. W listopadzie 2020 roku przeprowadziła się z Polski do Niemiec. Po przeprowadzce podjęła tymczasową pracę (przez agencję pracy). Otrzymywała wówczas wynagrodzenie w wysokości około 1350 euro netto miesięcznie, tj. 6345,54 zł wg tabeli kursów NBP nr (...) z dnia 2023-01-16 - (...) Następnie pobierała świadczenie w czasie ciąży w wysokości około 1350 euro miesięcznie. Świadczenie to przysługiwało jej do listopada 2021 r.

Powódka w dniu (...) urodziła syna K. P.. Ojcem małoletniego jest były partner powódki - T. P.. M. B. (1) rozstała się z ojcem dziecka i samotnie wychowuje syna.

Obecnie powódka jest osobą bezrobotną. Pobiera zasiłek w wysokości 940 euro miesięcznie (tj. 4418,37 zł). Ponadto otrzymuje alimenty na dziecko w wysokości 180 euro miesięcznie (tj. 846,10 zł) oraz świadczenie rodzinne w wysokości 219 euro miesięcznie (tj. 1029,39 zł). Powódka stara się znaleźć zatrudnienie, jednak nie posiada wystarczającej znajomości języka niemieckiego. Urząd Pracy zobowiązał ją do ukończenia darmowego kursu językowego.

Małoletni K. P. uczęszcza do żłobka w wymiarze 6 godzin. Placówka jest darmowa.

Powódka nie zamierza wyprowadzić się z Niemiec. Ponosi następujące miesięczne wydatki: czynsz - 480 euro, prąd - 75 euro, abonament telefoniczny - 40 euro, wyżywianie powódki i małoletniego syna - 450 euro, pozostałe koszty utrzymania małoletniego syna - 100 euro, alimenty na dzieci - ok. 326 euro, rata kredytu - 195 zł (ok. 41 euro), opłata za kartę kredytową - 100 zł (ok. 21 euro). Łącznie około 1533 euro. Powódka nie reguluje na bieżąco opłat za czynsz. Obecnie zaległość wynosi około 900 euro.

M. B. (1) mieszka w wynajętym mieszkaniu. Nie stać jej na zakup niezbędnego wyposażenia. Nie ma mebli kuchennych oraz łóżka.

Powódka utrzymuje z małoletnią córką kontakty, głównie w formie telefonicznej. Dzwoni do córki praktycznie codziennie. Ponadto małoletnia W. B. (1) w tym roku spędziła u matki dwa tygodnie wakacji.

(Fakty bezsporne, dowód: potwierdzenie przelewu bankowego - k. 47-50 akt, rachunek za prąd - k. 51-51v akt, przesłuchanie powódki M. B. (1) - k. 44-44v, 52-52v akt.)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne i dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, aktach sprawy I C 1601/20, a także na podstawie zeznań stron M. B. (1) i M. B. (2).

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w toku postępowania. Prawdziwość dokumentów nie budziła bowiem wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powódki M. B. (1) i przedstawiciela ustawowego pozwanej M. B. (2) w zakresie w jakim znalazło to wyraz w ustalonym stanie faktycznym.

Przechodząc do rozważań prawnych należy zauważyć, że w myśl art. 138 k.r.o. strony w razie zmiany stosunków mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumie się zaś istotne zwiększenie, zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie lub zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych, a niekiedy nawet ustanie obowiązku alimentacyjnego. Zakres świadczeń wyznaczają natomiast, zgodnie z treścią art. 135 k.r.o., z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej zaś rzeczywiste możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zgodnie z ugruntowanymi poglądami judykatury i doktryny prawniczej zatem dopiero ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie porównanie tych wartości umożliwia ustalenie, czy i w jakim zakresie (w całości bądź w części) potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego.

W myśl art. 133 k.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że niewątpliwie na powódce M. B. (1) nadal spoczywa obowiązek alimentacyjny względem małoletniej pozwanej W. B. (1), która nie jest w stanie utrzymywać się samodzielnie.

W niniejszej sprawie renta alimentacyjna na rzecz małoletniej pozwanej W. B. (1) została zasądzona w sprawie rozwodowej jej rodziców, co miało miejsce w dniu 25 maja 2021 r. w wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu wydanym w sprawie o sygn. akt I C 1601/20. Sąd Okręgowy w Toruniu nałożył na oboje rodziców obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci, i udziałem M. B. (1) zasądził alimenty na rzecz małoletniej W. B. (1) w kwocie 700 zł miesięcznie i na rzecz małoletniego S. B. w kwocie 800 zł miesięcznie.

Należy zauważyć, że ustalenie alimentów w toku sprawy rozwodowej wynikało z porozumienia stron w tej kwestii i zgodnego wniosku o uwzględnienie takiej właśnie kwoty w wyroku rozwodowym.

Obecnie małoletnia W. B. (1) ma niespełna 10 lat i jest uczennicą szkoły podstawowej. Dziewczynka nie ma szczególnych potrzeb w zakresie leczenia. Nie uczęszcza również na żadne dodatkowe zajęcia. Nadal mieszka z ojcem i bratem w mieszkaniu wynajętym z zasobów miasta. W ocenie sądu, potrzeby małoletniej pozwanej kształtują się na poziomie, co w sprawie rozwodowej jej rodziców.

Ustalając wysokość usprawiedliwionych potrzeb małoletniej pozwanej Sąd kierował się zasadą, że dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. W realiach przedmiotowej sprawy należało dokonywać tych ustaleń w odniesieniu do stopy życiowej powódki. Każdy z rodziców winien bowiem zapewnić dziecku takie warunki, na jakie go stać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.

W ocenie Sądu, stopa życiowa i majątkowa powódki M. B. (1) uległa istotnemu zmniejszeniu. Powódka w chwili ustalania alimentów w wyroku rozwodowym mieszkała w Niemczech i przebywała na zwolnieniu z powodu ciąży. Otrzymywała zasiłek w wysokości 1350 euro miesięcznie. Obecnie powódka nadal mieszka w Niemczech, jednak nie jest już zatrudniona. Pracodawca po zakończeniu okresu ochronnego rozwiązał z nią stosunek pracy. Powódka pobiera zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 940 euro netto miesięcznie. W dniu (...) urodziła kolejne dziecko, małoletniego K. P.. Chłopiec uczęszcza do darmowego żłobka, jednak tylko na 6 godzin dziennie. M. B. (1) ma trudności ze znalezieniem zatrudnienia w Niemczech z powodu bariery językowej, a także faktu, iż samotnie wychowuj małoletniego K.. Powódka otrzymuje na syna alimenty w kwocie 180 euro oraz tzw. K. w kwocie 219 euro. Dysponuje zatem miesięcznym budżetem w wysokości 1339 euro. Obecne dochody powódki są podobne do tych, które osiągała w chwili wyrokowania w sprawie rozwodowej, przy czym powódka ma na utrzymaniu trójkę, a nie dwójkę małoletnich dzieci. Zdaniem Sądu, dotychczasowa renta alimentacyjna na rzecz małoletniej pozwanej przekracza możliwości majątkowe i zarobkowe M. B. (1) i stanowi dla niej nadmierne obciążenie. Powódka wprawdzie regularnie i terminowo wywiązuje się ze swego obowiązku alimentacyjnego, jednak posiada zaległość w zapłacie innych zobowiązań (zapłacie czynszu). Ponadto powódka posiada kiepskie warunki mieszkaniowe, gdyż nie stać jej na zakup niezbędnego wyposażenia.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu zasadne było obniżenie wysokości renty alimentacyjnej na rzecz małoletniej W. B. (1) z kwoty 700 zł do kwoty 600 zł. Obniżka taka z pewnością zapewni małoletniej pozwanej środki niezbędne do jej koniecznego utrzymania, a przy tym nie będzie stanowiła nadmiernego obciążenia dla jej matki. Sąd miał tu również na względzie, że miesięczne dochody ojca małoletniej pozwanej zwiększyły się o około 700 zł, a jego sytuacja majątkowa i zarobkowa jest lepsza niż powódki.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I. wyroku.

Sąd oddalił powództwo w pozostałej części, o czym orzekł w punkcie II. wyroku.

Zgodnie z art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Pozwana w niniejszej sprawie była reprezentowania przez profesjonalnego pełnomocnika, będącego adwokatem i wygrała proces w 60%. Zatem co do zasady powódka powinna zawrócić pozwanej 60% kosztów procesu. Jednak biorąc pod uwagę charakter sprawy oraz sytuację majątkową i zarobkową pozwanej oraz fakt, że pozwana w pierwszej kolejności powinna przeznaczać pieniądze na zaspokojenie potrzeb dzieci, Sąd uznał, że zachodzą okoliczności wskazane w art. 102 k.p.c. i obciążył pozwaną kosztami procesu w części, tj. w kwocie 300 zł (pkt II).

O kosztach sądowych, od uiszczenia których strony były zwolnione, Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 i 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, obciążając nimi Skarb Państwa.