Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2014r. w S.

odwołania Z. O.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 13 lutego 2014 r. Nr (...)

w sprawie Z. O.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

oraz odwołania M. O.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 13 lutego 2014 r. Nr (...)

w sprawie M. O.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

I. zmienia zaskarżoną decyzję znak: (...)i ustala, że ubezpieczony Z. O. nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty 25.962,32 (dwadzieścia pięć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dwa złote trzydzieści dwa grosze) pobranej tytułem części uzupełniającej emerytury rolniczej za okres od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2013 roku;

II. zmienia zaskarżoną decyzję znak: (...) i ustala, że ubezpieczona M. O. nie jest zobowiązana do zwrotu kwoty 25.967,96 (dwadzieścia pięć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) pobranej tytułem części uzupełniającej emerytury rolniczej za okres od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2013 roku.

Sygn. akt: IV U 323/14 UZASADNIENIE

Decyzjami z 13 lutego 2014r. oznaczonych znakami sprawy (...)i (...) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, działając na podstawie art.28 ust.3 i 4 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników zobowiązał odpowiednio Z. O. i M. O. do zwrotu nienależnie pobranej części uzupełniającej emerytury rolniczej za okres od 1 stycznia 2011r. do 31 grudnia 2013r. w kwocie odpowiednio 25.962,32 złotych (Z. O.) i 25.967,96 złotych (M. O.) wskazując, że we wskazanym okresie ubezpieczeni prowadzili działalność rolniczą, dlatego pobrane świadczenia były im nienależne.

Odwołania od w/w decyzji złożyli Z. O. i M. O.wnosząc o ich zmianę i ustalenie, że nie są zobowiązani do zwrotu kwot określonych w powyższych decyzjach. W uzasadnieniu stanowisk wskazali, że decyzje są dla nich krzywdzące. Są osobami schorowanymi i mają pod opieką niepełnosprawnego syna. Emerytury, które pobierają są im niezbędne do utrzymania siebie i chorego syna. Ponadto wbrew twierdzeniom organu rentowego nie prowadzili działalności rolniczej, posiadali jedynie 40 arów ziemi z budynkami, a przed nabyciem tej ziemi konsultowali się z pracownikiem organu rentowego, który stwierdził, że bez konsekwencji prawnych mogą nabyć tę ziemię (odwołania k.1-2 akt IV U 323/14 z odwołania M. O.i k.1-2 akt IV U 324/14 z odwołania Z. O.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o ich oddalenie, przywołując przepisy prawa i argumentację wskazaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedzi na odwołania k.3-4 akt IV U 323/14 i IV U 324/14).

Postanowieniem z 10 kwietnia 201r. Sąd dołączył sprawę z odwołania Z. O. zarejestrowaną pod sygnaturą akt IV U 324/14 do sprawy IV U 323/14 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia i obie sprawy prowadził pod sygnaturą akt IV U 323/14 (k.9 akt IV U 324/14).

Sąd ustalił, co następuje:

Z. O. i M. O.będący małżonkami są emerytami rolniczymi. Z. O. pobiera emeryturę rolniczą od 1 marca 2008r. Uprzednio pobierał rentę rolniczą (decyzja z 7 lutego 2008r. o przyznaniu emerytury rolniczej od 1 marca 2008r. k55-56 akt emerytalnych Z. O.). M. O.pobiera emeryturę rolniczą od 1 marca 2014r. Uprzednio pobierała rentę rolniczą (decyzja z 13 lutego 2014r. k.100-101 akt emerytalnych dotyczących M. O.).

Na mocy aktu notarialnego umowy darowizny zawartej w dniu 19 czerwca 1996r. małżonkowie O. przekazali swoim dzieciom L. O., E. O. i M. O. (1) własność nieruchomości rolnych, w tym udziały w zabudowanej nieruchomości rolnej położonej we wsi P. oznaczonej numerem 130. Udział w tej nieruchomości, który przypadł synowi ubezpieczonych - M. O. (1), wyniósł 2/5 części (akt notarialny umowy darowizny z 19 czerwca 1996r. k.14-16 akt emerytalnych Z. O.).

Syn ubezpieczonych M. O. (1) jest osobą niepełnosprawną. W związku z zamiarem ubiegania się o rentę socjalną, na mocy aktu notarialnego umowy darowizny z 21 lutego 2007r. M. O. (1) reprezentowany przez kuratora przeniósł na ubezpieczonych udział w wysokości 2/5 części we współwłasności zabudowanej nieruchomości rolnej położonej we wsi P. oznaczonej numerem 130 (akt notarialny umowy darowizny z 21 lutego 2007r. k.67-68 akt emerytalnych Z. O.).

Następnie na mocy umowy darowizny z 22 sierpnia 2013r. córka i zięć ubezpieczonych B. i W. małż. K. przenieśli na ubezpieczonych udział w wysokości ½ części we własności nieruchomości – działki gruntu położonej we wsi P. oznaczonej numerem (...) o powierzchni 0.7626 ha, sąsiadującej z w/w zabudowaną działką oznaczoną numerem (...). Pozostały udział w wysokości ½ części darczyńcy przekazali synowi ubezpieczonych M. O. (3) (akt notarialny umowy darowizny z 28 lutego 2013r. k.60-63 akt emerytalnych Z. O.). Wreszcie aktem notarialnym umowy darowizny z 29 listopada 2013r. ubezpieczeni przenieśli na syna M. O. (3) połowę z nabytego udziału w działce numer (...) ,tj. udział w wysokości ¼ części (akt notarialny umowy darowizny z 29 listopada 2013r. k.71-72 akt emerytalnych Z. O.).

Na skutek powyższych czynności ubezpieczeni są właścicielami w udziale 2/5 części działki nr (...) o powierzchni 1,0629 ha fizycznych ,tj. 1,5193 ha przeliczeniowych oraz w udziale 1/4 części działki nr (...) o powierzchni 0,7626 ha fizycznych ,tj. 1,0669 ha przeliczeniowych (informacja z Urzędu Gminy S. z 7 stycznia 2014r. k.89 akt emerytalnych M. O.).

Po nabyciu udziału we współwłasności działek numer (...), a następnie numer 131 położonych w P. ubezpieczeni nie prowadzili na tych działkach działalności rolniczej. Ubezpieczony Z. O. ma 71 lat, a ubezpieczonaM. O. 68 lat. Oboje leczą się na szereg schorzeń. Ubezpieczony cierpi na reumatyzm i miażdżycę, a ubezpieczona cierpi na schorzenie kręgosłupa, żylaki, oczekuje na operację ginekologiczną. Ubezpieczeni mają 25-letniego syna M. O. (1), który jest osobą niepełnosprawną, całkowicie ubezwłasnowolnioną i wymaga stałej opieki ze strony ubezpieczonych. Przez cały sporny okres całość w/w działek była użytkowana rolniczo przez drugiego syna ubezpieczonychM. O. (3), który od szeregu lat prowadzi własne gospodarstwo rolne i jest współwłaścicielem powyższych działek (dokumentacja medyczna ubezpieczonych – w kopercie na k.7 akt sprawy, zeznania świadka M. O. (3) k.11v – nagranie od minuty 24 do 30 oraz zeznania ubezpieczonej M. O.k.11v-12 – nagranie od minuty 33 do 35 i k.10v-11- nagranie od minuty 3 do 21 i zeznania ubezpieczonego k.12 – nagranie od minuty 35 do 37 i k.11 – nagranie od minuty 21 do 23).

W dniu 24 stycznia 2014r. ubezpieczeni zawarli umowę dzierżawy, na mocy której oddali przysługujące im udziały w działkach numer (...) w dzierżawę synowi M. O. (3) na okres 10 lat (umowa dzierżawy z 24 stycznia 2014r. k.76 akt emerytalnych Z. O.).

Po ustaleniu, że od 21 lutego 2007r. ubezpieczeni byli współwłaścicielami nieruchomości rolnych organ rentowy w dniu 13 lutego 2014r. wydał zaskarżone decyzje, w których zobowiązał ubezpieczonych do zwrotu części uzupełniających pobranych świadczeń za okres od 1 stycznia 2011r. do 31 grudnia 2013r. ,tj. za ostatnie trzy lata (decyzje z 13 lutego 2014r. k.84 akt emerytalnych Z. O. i k.102 akt emerytalnych M. B.).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonych Z. O. i M. O. okazały się uzasadnione.

Zgodnie z art.28 ust.1 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008r., Nr 50, poz. 291 ze zm.) wypłata emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust.2-8, jeżeli emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą, przy czym zgodnie z ustępem 4 powyższego przepisu uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że organ rentowy dokonał błędnej wykładni przepisu art.28 ust.4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i doszedł do niewłaściwego wniosku, że ubezpieczeni jako renciści, a następnie emeryci nie zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej. W ocenie Sądu powyższy przepis nie reguluje wyczerpująco sytuacji, w których uzasadnione jest przyjęcie, że emeryt (rencista) zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, ale wskazuje jedno z kryteriów, kiedy należy uznać, że rencista nie prowadzi już działalności rolniczej. Z przepisu tego nie wynika natomiast, że przez sam fakt, iż emeryt (rencista) lub jego małżonek jest właścicielem gospodarstwa rolnego, uzasadnione jest przyjęcie, że emeryt (rencista) nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. W ocenie Sądu o tym, czy emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej decyduje każdorazowo stan faktyczny, a zatem fakt, czy dana osoba rzeczywiście prowadzi działalność rolniczą i pracuje w gospodarstwie rolnym. Na stanowisku takim stoi również Sąd Najwyższy (vide: uchwała SN z 6 maja 2004r., II UZP 5/06, OSNP 2004/22/389), a także Sąd Apelacyjny w Lublinie, który w wyroku z 1 sierpnia 2012r. w sprawie III AUa 615/12 (LEX nr 1216343) wskazał, że wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art.6 pkt 3 ustawy z 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie ulega zawieszeniu na podstawie art.28 ust.1 i 3 w związku z ust.4. Z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu wynika, że Z. O. i M. O., mimo nabycia w 2007r., a następnie w 2013r. udziałów we współwłasności nieruchomości rolnych, faktycznie nie prowadzili na tych nieruchomościach działalności rolniczej. Nie pozwalały im na to stan zdrowia, gdyż oboje cierpią na szereg schorzeń uniemożliwiających pracę w gospodarstwie rolnym, a tak konieczność sprawowania stałej opieki nad niepełnosprawnym synem M. O. (4). Ponadto, jak wynika ze spójnych i logicznych zeznań świadka M. O. (3) (drugiego syna ubezpieczonych) od szeregu lat prowadzi on własne gospodarstwo rolne, w ramach którego użytkuje również działki, w których udziały mają rodzice. Wiarygodność zeznań tego świadka nie budzi zastrzeżeń, jeśli zważyć na wskazane wyżej okoliczności oraz to, że świadek również posiada udziały w przedmiotowych nieruchomościach.

Mając na uwadze powyższe okoliczności stwierdzić należało, że organ rentowy bezpodstawnie ustalił, że w rozpatrywanym wyżej okresie ubezpieczeni prowadzili działalność rolniczą i niezasadnie zobowiązał ubezpieczonych do zwrotu części pobranych świadczeń za okres od 1 stycznia 2011r. do 31 grudnia 2013r. Dlatego na podstawie art.477.14§2 kpc Sąd zmienił zaskarżone decyzje i orzekł jak w sentencji wyroku.