Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 września 2011 roku J. S. domagał się zasądzenia od Z. G. kwoty 8.291 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu ceny oraz odszkodowania w związku z odstąpieniem od umowy sprzedaży samochodu.

*

Wyrokiem z dnia 24 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie:

I. oddalił powództwo;

II. zasądził od J. S. na rzecz Z. G. kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W imieniu pozwanego Z. G. J. K. umieścił w Internecie ogłoszenie o sprzedaży samochodu marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), który był własnością pozwanego. Z J. K. skontaktował się powód J. S., zainteresowany zakupem pojazdu.

W dniu 22 czerwca 2011 roku powód pojechał na miejsce parkowania pojazdu celem dokonania oględzin. Strony umówiły się na kolejny termin oględzin. W dniu 24 czerwca 2011 roku pozwany wraz z J. K. przyjechali do miejsca zamieszkania powoda. Powód oglądał samochód razem z M. Z., który jest inżynierem mechanikiem i zajmował się sprzedażą samochodów. Strony uzgodniły obniżenie ceny pojazdu do kwoty 7.500 zł.

W dniu 27 czerwca 2011 roku J. K. działający w imieniu pozwanego J. G. zawarł z powodem umowę sprzedaży pojazdu. W umowie kupujący potwierdził znajomość stanu technicznego pojazdu. J. K. przekazał również powodowi dokumenty pojazdu: dowód rejestracyjny, kartę pojazdu oraz instrukcję obsługi. W dniu 28 czerwca 2011 roku powód opłacił podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 150 zł.

Decyzją Prezydenta Miasta L. z dnia 30 czerwca 2011 roku samochód został czasowo zarejestrowany, a powodowi zostało wydane czasowe pozwolenie wraz z tablicami rejestracyjnymi. Podczas przeglądu diagnosta stwierdził jedynie, iż trzeba wymienić reflektor lewy. Po tej wymianie samochód został dopuszczony do ruchu.

Podczas wycieczki rodzinnej powód zauważył, że samochód traci moc, zwłaszcza podczas podjeżdżania na wzniesienia. Po powrocie udał się do warsztatu samochodowego prowadzonego przez S. P.. Mechanik stwierdził konieczność wymiany drążka kierowniczego z prawej strony, tulei wahacza wzdłużnego z lewej strony oraz prawego tylnego łożyska koła. Ponadto stwierdził, iż silnik „bierze olej”, ale pełna weryfikacja byłaby możliwa po rozebraniu silnika. Następnie zostało to potwierdzone podczas badania wykonanego przez D. D., rzeczoznawcę samochodowego.

W dniu 29 lipca 2011 roku pełnomocnik powoda skierował do pozwanego pismo, w którym poinformował go o odstąpieniu od zawartej umowy oraz wezwał go do zapłaty kwoty 8.291 zł tytułem zwrotu ceny i poniesionych przez powoda kosztów w ciągu 7 dni od doręczenia pisma. Pismo zostało doręczone pozwanemu w dniu 17 sierpnia 2011 roku. Pozwany nie zapłacił żądanej kwoty, toteż powód wystąpił na drogę sądową.

Sąd Rejonowy wskazał, na podstawie jakich dowodów ustalił powyższy stan faktyczny.

Sąd Rejonowy obdarzył wiarą złożone dokumenty i nie znalazł podstaw do ich kwestionowania. Ponadto żadna ze stron nie zgłaszała zarzutów do ich prawdziwości ani autentyczności.

Sąd pierwszej instancji uznał również za wiarygodne zeznania świadków J. K., S. P. oraz D. D.. Świadkowie S. P. i D. D. w swoich zeznaniach potwierdzili treść sporządzonych przez siebie dokumentów dotyczących stanu technicznego pojazdu.

Zeznania świadka M. Z. wiernie opisują przebieg spotkania poprzedzającego zakup pojazdu. W tym zakresie Sąd Rejonowy uznał je za wiarygodne. Różnią się one jednak od wyjaśnień powoda J. S. złożonych w trybie informacyjnym jak i od zeznań świadka J. K. w zakresie oświadczenia świadka, iż naprawi powodowi usterki. Złożenie takiego oświadczenia przez świadka potwierdza zarówno powód, jak i świadek J. K.. W tym zakresie Sąd pierwszej instancji nie dał wiary zeznaniom M. Z..

Sąd Rejonowy podzielił wywołaną opinię biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowego M. S..

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Strony zawarły umowę sprzedaży. Przepis art. 535 k.c. stanowi, że przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zgodnie z art. 556 § l k.c. sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeśli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z jej przeznaczenia.

W niniejszej sprawie przedmiotem umowy sprzedaży był używany samochód. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne rzeczy sprzedanej dotyczy również rzeczy używanych. Nie obejmuje ona jednak odpowiedzialności za takie zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy, które jest normalnym następstwem jej prawidłowego używania. Wady te powinny być objęte świadomością kupującego, mieszczą się w obniżonej cenie kupna i mieszczą się w granicach podjętego przez kupującego ryzyka.

Decydując się na kupno używanego samochodu powód przyjął na siebie właśnie takie ryzyko. Doświadczenie życiowe i zasady logiki nakazują przy zakupie rzeczy używanej, zwłaszcza samochodu, zachowanie daleko idącej ostrożności. Powód przed kupnem oglądał samochód kilkakrotnie i miał możliwość wykonania jazdy próbnej. Dokonywał oględzin pojazdu z M. Z., który z wykształcenia jest inżynierem mechanikiem. M. Z. oświadczył powodowi, że zna przyczyny dymienia i że naprawi powodowi wszystkie ewentualne usterki (k. 99).

Mimo widocznych usterek powód zdecydował się na zakup samochodu i wynegocjował cenę niższą od oferty o 3.400 zł. W umowie potwierdził znajomość stanu technicznego pojazdu.

Zgodnie z art. 557 § 1 k.c. sprzedawca jest zwolniony z odpowiedzialności za wady fizyczne rzeczy, jeśli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód poznał stan techniczny samochodu przed zawarciem umowy. Powód przed zakupem samochodu korzystał z wiedzy fachowej i doświadczenia swego znajomego M. Z.. J. K. dał powodowi możliwość zapoznania się ze stanem technicznym samochodu.

Biegły w opinii stwierdził, że wszystkie usterki w przedmiotowym samochodzie były widoczne w chwili, kiedy powód kupował pojazd. Stan techniczny samochodu był taki, że nie powinien być on dopuszczony do ruchu. Po zakupie samochodu powód udał się na stację obsługi, gdzie dokonano okresowego obowiązkowego przeglądu technicznego samochodu. Diagnosta dopuścił ten pojazd do ruchu. Uznać zatem należy, że samochód, którego właścicielem stał się powód, spełniał wszystkie wymagania techniczne i eksploatacyjne konieczne do bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił przepisami art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., wskazując, że powód jako strona przegrywająca jest zobowiązany zwrócić pozwanemu koszty procesu obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej i opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

*

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł powód, zaskarżając ten wyrok w całości.

Powód zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

a) art. 133 § 3 k.p.c., art. 472 k.p.c. , art. 505 ⁶ § l k.p.c., art. 505 ⁷ k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji brak prawidłowego wezwania strony na ostatnią rozprawę poprzedzającą wydanie wyroku w niniejszej sprawie, przez co powód pozbawiony został możności obrony swych praw,

b) art. 217 § l i § 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją dokonaną ustawą z dnia 16 września 2011 roku (Dz. U. z 2011 roku, Nr 233, poz. 1381) w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 299 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji niedopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, pomimo, że wniosek w tym zakresie zawarty został w pozwie,

c) art. 233 § l k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji sprzeczność istotnych ustaleń poczynionych przez Sąd pierwszej instancji z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez:

- przyjęcie, sprzecznie z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego, że sprzedawany pojazd „spełniał wymagania techniczne i eksploatacyjne do bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych”, podczas gdy z opinii biegłego sądowego, którą Sąd pierwszej instancji w pełni podzielił, wynika, że pojazd nie powinien być dopuszczony do ruchu, a stwierdzone usterki miały wpływ na znaczne zmniejszenie wartości i użyteczności pojazdu,

- przyjęcie, sprzecznie z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego, że powód poznał stopień zużycia nabywanego pojazdu, podczas gdy takie ustalenia wymagały nie tylko wiadomości specjalnych, ale także specjalnych urządzeń pomiarowych, którymi nie dysponował powód,

- przyjęcie, sprzecznie z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego, że oświadczenie M. Z., który zapewnił, że naprawi wszystkie ewentualne usterki, dotyczyło również wcześniejszej naprawy pojazdu wykonanej niezgodnie z technologią naprawy producenta pojazdu i przy użyciu znacznej ilości szpachli, a nie wyłącznie nienaprawionych uszkodzeń pojazdu, które stwierdził biegły sądowy w swojej opinii;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego:

a) art. 557 § l k.c. w zw. z art. 556 § l k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że powód wiedział o wadach pojazdu w chwili zawarcia umowy sprzedaży, podczas gdy ich stwierdzenie wymagało wiadomości specjalnych oraz posiadania urządzeń pomiarowych, którymi powód nie dysponował,

b) art. 560 § l i § 2 k.c. w zw. z art. 556 § l k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że powodowi, jako kupującemu, nie przysługiwało uprawnienie do odstąpienia do umowy i żądania zwrotu zapłaconej kwoty pomimo, że sprzedany pojazd posiadał ukryte wady fizyczne.

Powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, tj. począwszy od rozprawy z dnia 10 lutego 2014 roku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest zasadna, gdyż trafny jest podniesiony w niej zarzut nieważności postępowania, a co za tym idzie konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 386 § 2 k.p.c.).

Czyni to zbytecznym i przedwczesnym odnoszenie się przez Sąd Odwoławczy do pozostałych zarzutów apelacji.

Wskazać należy, że niniejsze postępowanie, zainicjowane w postępowaniu uproszczonym, ostatecznie toczyło się w postępowaniu zwyczajnym, co jednoznacznie wynika z treści postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 11 marca 2013 roku (k. 101), a wiąże się m. in. z tym, że rozstrzygnięcie sporu wymagało wiadomości specjalnych, tj. opinii biegłego (art. 505 ⁷ k.p.c.).

W tej sytuacji nie było żadnych podstaw do zastosowania art. 472 k.p.c. w zw. z art. 505 ⁶ § 1 k.p.c., a mianowicie do zawiadomienia pełnomocnika powoda o rozprawie w każdy sposób uznany za najbardziej celowy, nawet z pominięciem sposobów przewidzianych przez przepisy ogólne, jeżeli sąd uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy. Doręczeń należało dokonywać na zasadach ogólnych pełnomocnikowi powoda (art. 133 § 2 k.p.c.).

Tymczasem Przewodniczący zarządził zawiadomienie o rozprawie z dnia 10 lutego 2014 roku (ostatniej w sprawie) telefonicznie i faksem, przy czym w aktach sprawy znajduje się jedynie dowód nadania faksu na numer telefonu kancelarii pełnomocnika powoda (k. 176, 177, 179). Brak danych, aby zawiadomienie to rzeczywiście dotarło do pełnomocnika powoda (np. notatki urzędowej z rozmowy telefonicznej z pełnomocnikiem itp.), a pełnomocnik powoda nie stawił się na rozprawę w dniu 10 lutego 2014 roku. Na rozprawie tej Sąd Rejonowy odebrał od biegłego ustne wyjaśnienia dotyczące opinii, zamknął rozprawę i po odroczeniu ogłoszenia wydał wyrok.

W tych okolicznościach należy uznać, że uchybienie przez Sąd Rejonowy wskazanym wyżej przepisom k.p.c. było równoznaczne z pozbawieniem strony powodowej możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.), co jest przyczyną nieważności postępowania i skutkuje koniecznością zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, tj. w zakresie rozprawy z dnia 10 lutego 2014 roku.

Sąd Rejonowy nie zawiadamiając prawidłowo pełnomocnika powoda o terminie rozprawy uniemożliwił stronie powodowej udział w rozprawie i w prowadzonym na tej rozprawie postępowaniu dowodowym. Uchybienie to nie mogło być konwalidowane w toku dalszego procesu przed Sądem Rejonowym, gdyż po zamknięciu tej rozprawy zapadł wyrok niekorzystny dla powoda. Niewątpliwie w ten sposób strona powodowa nie miała możliwości udziału w istotnej części postępowania i pozbawienie jej możności obrony swych praw należy uznać za obiektywnie istniejące i całkowite.

Z tych względów konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, przy czym rozpoznając sprawę ponownie Sad Rejonowy rozstrzygnie o również o zgłoszonym w pozwie wniosku dowodowym o przesłuchanie stron (a w przypadku rozstrzygnięcia pozytywnego przeprowadzi ten dowód) i na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego oceni zasadność powództwa. Sąd Rejonowy będzie przy tym czuwał, aby doręczenia pełnomocnikom stron były dokonywane prawidłowo i w orzeczeniu kończącym postępowanie rozstrzygnie również o kosztach instancji odwoławczej (art. 108 § 2 k.p.c.).

Z tych względów na podstawie wyżej powołanych przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.