Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2012 r. w Katowicach

sprawy z odwołania S. K. (S. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji ubezpieczonego S. K.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 16 lutego 2012 r. sygn. akt XI U 1809/10

1. zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i do wyliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego przyjmuje WWPW w wysokości 174,03 %,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonego S. K. kwotę 250 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 697/12

UZASADNIENIE

Organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 20 kwietnia 2010r. przyznał ubezpieczonemu S. K. prawo do emerytury od 1 kwietnia 2010r.

Od powyższej decyzji odwołał się S. K..

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2012 roku (sygn. akt XI U 1809/10) Sąd Okręgowy -Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony od 21 marca 1995r. pobiera emeryturę, na podstawie przepisów ustawy z 27 września 1973r. o zabezpieczeniu emerytalnym twórców
i ich rodzin. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy przyjął, jako udowodnione
30 lat i 9 miesięcy okresów składkowych i 3 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych oraz 11 lat i 6 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony został w oparciu o wynagrodzenie z lat 1982 - 1987 i wyniósł 169, 66 %.

Ubezpieczony po przyznaniu emerytury nadal pracował w Narodowej Orkiestrze Symfonicznej (...) Radia, jako muzyk. Pracę zakończył w 2000r. W dniu (...). ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny 65 lat i wystąpił do organu rentowego
z wnioskiem o przeliczenie emerytury w związku z uzyskaniem wieku.

Wysokość przyznanej ubezpieczonemu emerytury została ustalona w oparciu o art. 53 ust. 3 i 4 w związku z art. 21 ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej, tj. podstawę wymiaru emerytury stanowi zwaloryzowana podstawa wymiaru dotychczas pobieranej emerytury, natomiast do ustalenia wysokości części socjalnej świadczenia przyjęta została kwota bazowa obowiązująca na dzień 1 kwietnia 2010r., tj. 2.716, 71 zł.

W związku z wątpliwościami, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego
z zakresu emerytur i rent w osobie K. S. w celu wyliczenia wysokości świadczenia ubezpieczonego.

Biegły w swojej opinii (k. 32-34) wyliczył świadczenie ubezpieczonego i ustalił, że organ rentowy w sposób prawidłowy wyliczył świadczenie odwołującego.

W opinii uzupełniającej biegły podtrzymał swoje stanowisko, jednakże w związku
z zarzutami pełnomocnika ubezpieczonego wskazał również drugą wersję wyliczenia wynagrodzenia, w której w.w.p.w. wyniósł 170, 99 %.

W związku z zastrzeżeniami pełnomocnika ubezpieczonego, Sąd I instancji powołał innego biegłego z zakresu emerytur i rent w osobie T. N.. Na podstawie opinii tego biegłego, Sąd Okręgowy ustalił, że wyliczone przez organ rentowy świadczenie ubezpieczonego jest prawidłowe, biorąc pod uwagę fakt, że ubezpieczony pobierał świadczenie po dniu jego przyznania, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru dotychczas pobieranej emerytury jest najkorzystniejszy i wynosi 169, 66 %.

W opinii uzupełniającej, wydanej w związku z zarzutami pełnomocnika ubezpieczonego, biegły wskazał dwa warianty wyliczenia świadczenia ubezpieczonego. Pierwszy to wariant przyjęty przez organ rentowy, w drugim wariancie biegły wyliczył w.w.p.w. w oparciu o 6 kolejnych lat wybranych z 15-tu lat od 1980r. do 1994r. Wyliczony
w ten sposób wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 174, 03%.

Sąd Okręgowy dał wiarę obu opiniom biegłych, przy czym zdaniem tego Sądu,
w wariancie pierwszym obu opinii biegli w sposób prawidłowy wyliczyli wysokość świadczenia odwołującego. Sąd I instancji wskazał, że obie opinie w wariancie pierwszym są zgodne, a świadczenie ubezpieczonego wyliczone przez organ rentowy jest prawidłowe, zgodne z przepisami ustawy emerytalnej oraz z uchwałą Sądu Najwyższego w składzie
7 sędziów z dnia 10 września 2009r. w sprawie o sygn. akt IUZP 6/09.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wariant drugi obu opinii biegłych jest błędny
i brak jest podstaw prawnych do jego zastosowania.

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak na wstępie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł ubezpieczony.

Apelujący zarzucił wyrokowi Sądu Okręgowego naruszenie przepisów postępowania:

- art. 227 k.p.c., poprzez nieuwzględnienie wyjaśnień złożonych przez pracodawcę Radio (...) S.A. w piśmie z dnia 23 listopada 2004r. oraz pominięcie faktu istnienia rozbieżności w dokumentach Rp-7 wystawionych odpowiednio w 1995r.
i 2004r.;

- art. 328 § 2 k.p.c., poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego, pominięcie rozbieżności w przedłożonej dokumentacji RP-7, niewyjaśnienie przyczyn uznania wadliwości II wariantu opinii biegłego;

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającej na naruszeniu zasad doświadczenia życiowego i przyjęciu, że dane pracodawcy odnośnie wysokości zarobków ubezpieczonego za lata 1980-1989 są bardziej aktualne w roku 2004 aniżeli były w roku 1995.

Wskazując na powyższe zarzuty, ubezpieczony wniósł o zmianę wyroku i ustalenie, że w.w.p.w. z lat 1984-1989 wynosi 174,03 %, a kwota bazowa części stażowej emerytury wyliczonej w 2010r. odpowiada zwaloryzowanej kwocie bazowej obowiązującej w 2004r. oraz obciążenie kosztami postępowania organu rentowego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227, dalej jako ustawa emerytalna) - stosowanym w niniejszej sprawie - stanowiącym, że przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury stosuje się art. 21 ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy. Z kolei, według tego przepisu podstawę wymiaru emerytury w takiej sytuacji stanowi podstawa wymiaru wcześniejszej emerytury w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po przyznaniu emerytury.

Osoba ubiegająca się o emeryturę lub rentę musi wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia wypłaconego jej przez pracodawcę.

Za podstawę wymiaru emerytury lub renty przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która to kwota niekoniecznie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia, gdyż na niektóre składniki wynagrodzenia może nie być wystarczających dowodów (vide: wyrok SN z dnia 8 sierpnia 2006r., I UK 27/06, OSNAP 2007/15-16/235).

Stosownie do § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U.
Nr 10, poz. 49, ze zm.), środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobków lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są dla pracowników zaświadczenia zakładów pracy, wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Ograniczenia dowodowe charakterystyczne dla postępowania przed organem rentowym, nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym. Tak więc w postępowaniu sądowym fakty, od których m.in. uzależniona jest wysokość świadczeń emerytalno-rentowych mogą być wykonywane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi
w Kodeksie postępowania cywilnego.

W obecnym postępowaniu, ubezpieczony dostarczył od pracodawcy (...) Radia - Regionalnej Rozgłośni w K. Radia (...) S.A. druki Rp-7 z dnia 23 marca 1995r. oraz z dnia 23 listopada 2004r. Pomiędzy danymi zawartymi w powyższych drukach Rp-7 zachodziły jednak istotne różnice, w związku z czym, dla prawidłowego ustalenia wysokości świadczenia należnego ubezpieczonemu było konieczne ustalenie, które z tych druków są wiarygodne i w jakim zakresie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia powyższej kwestii ma pismo (...) Radia - Regionalnej Rozgłośni w K. Radia (...) S.A. z dnia 23 listopada 2004r. (k. 11). Pracodawca ubezpieczonego wyjaśnił w tymże piśmie, że rozbieżności między wystawionymi drukami Rp-7 wynikały z faktu, iż
w zaświadczeniu z 2004r. pominięto dodatki drożyźniane za okres od 1982r. do 1983r.,
a w okresie od 1984r. do 1985r. nie uwzględniono honorariów. Natomiast, odnosząc się do okresu 1986-1987, pracodawca nie był w stanie wyjaśnić przyczyn zaistniałej różnicy, wskazując jedynie, że dane z tego okresu zostały wykazane na podstawie posiadanej dokumentacji na dzień wydawania druku z 2004r.

Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny nie podzielił ustaleń
i wniosków sformułowanych przez Sąd Okręgowy na podstawie opinii biegłych sądowych
z zakresu emerytur i rent w zakresie, w jakim oparł się na pierwszym wariancie wyliczenia emerytury ubezpieczonego.

Zdaniem Sądu II instancji, słusznie ubezpieczony podnosi, że skoro pracodawca jest
w stanie wytłumaczyć różnice w danych Rp-7 z 1995r. i 2004r. jedynie w stosunku do lat 1982-1985, to tylko w tym zakresie Sąd I instancji powinien uwzględnić dane z nowo wystawionego w 2004r. druku Rp-7. Należy bowiem przyjąć, że w odniesieniu do lat
1986-1987, bardziej prawdopodobne jest to, że skoro pracodawca ubezpieczonego wystawił druk Rp-7 z 1995r., zawierający określonej treści dane o zarobkach ubezpieczonego,
to najwidoczniej dysponował wówczas niezbędną dokumentacją w tym zakresie. Natomiast wskazane przez pracodawcę wyjaśnienie, iż na dzień wystawienia druku Rp-7 z 2004r. dysponował niepełną dokumentacją i tylko to było powodem zaistniałej różnicy, nie może skutkować przyjęciem za bardziej wiarygodne danych - we wskazanym zakresie - zawartych w druku z 2004r. W ocenie Sądu Apelacyjnego należało zatem oprzeć się na opinii biegłego T. N. w tej części, gdzie w drugim wariancie biegły wyliczył w.w.p.w. w oparciu o 6 kolejnych lat wybranych z 15-tu lat, tj. od 1980r. do 1994r. Wyliczony w ten sposób wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 174, 03%.

Opinia tego biegłego jest rzeczowa, logiczna, szczegółowa i została sporządzona
w oparciu o całość zgromadzonej w niniejszej sprawie dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego. Ponadto, pozostaje spójna co do zasady z opinią biegłego K. S., którego pierwszy wariant wyliczenia świadczenia ubezpieczonego jest zgodny
z pierwszym wariantem biegłego T. N.. Jak słusznie wskazuje apelujący, drugi wariant opinii biegłego K. S. również byłby w swoich wynikach tożsamy z drugim wariantem biegłego N. gdyby nie błąd polegający na uwzględnieniu z druku Rp-7 z 1995r. danych z lat 1985-1986, zamiast prawidłowo
1986-1987.

Z przytoczonych wyżej względów, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił w punkcie 1 wyrok Sądu Okręgowego oraz poprzedzającą do decyzję organu rentowego i do wyliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego przyjął w.w.p.w.
w wysokości 174,03 % - wyliczony według drugiego wariantu w opinii biegłego T. N..

Natomiast w punkcie 2 wyroku orzeczono o kosztach na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.
w zw. z § 6 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR