Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2014r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział IX Sąd Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSO Paweł Czepiel

Protokolant: Marcin Pawlik

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2014r. na rozprawie w Krakowie

sprawy z powództwa: A. B.

przeciwko: (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę

I. zasądza od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powoda A. B. kwotę 249 625 zł 96 gr (dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy sześćset dwadzieścia pięć złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 160 837 zł 34 gr (sto sześćdziesiąt tysięcy osiemset trzydzieści siedem złotych trzydzieści cztery grosze) od dnia 15 października 2011r. do dnia zapłaty,

- 11 712 zł (jedenaście tysięcy siedemset dwanaście złotych) od dnia 19 listopada 2008r. do dnia zapłaty;

- 8540 zł (osiem tysięcy pięćset czterdzieści złotych) od dnia 3 marca 2009r. do dnia zapłaty;

- 2402 zł 44 gr (dwa tysiące czterysta dwa złote czterdzieści cztery grosze) od dnia 1 listopada 2010r. do dnia zapłaty;

- 24 530 zł 18 gr (dwadzieścia cztery tysiące pięćset trzydzieści złotych osiemnaście groszy) od dnia 1 września 2010r. do dnia zapłaty;

- 5047 zł 16 gr (pięć tysięcy czterdzieści siedem złotych szesnaście groszy) od dnia 8 listopada 2010r. do dnia zapłaty;

- 13 300 zł (trzynaście tysięcy trzysta złotych) od dnia 14 marca 2011r. do dnia zapłaty;

- 650 zł (sześćset pięćdziesiąt złotych)od dnia 8 listopada 2010r.do dnia zapłaty;

- 22 606 zł 84 gr (dwadzieścia dwa tysiące sześćset sześć złotych osiemdziesiąt cztery grosze) od dnia 26 kwietnia 2011r. do dnia zapłaty;

II.zasądza od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powoda A. B. kwotę 31 856 zł 80 gr (trzydzieści jeden tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.nakazuje ściągnąć od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 4553 zł 39 gr (cztery tysiące pięćset pięćdziesiąt trzy złote trzydzieści dziewięć groszy);

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 lipca 2014 r.

Powód A. B. wniósł przeciwko strony pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. pozew o zapłatę kwoty 249.625,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

Powód podał, iż na zlecenie pozwanej wykonywał szereg prac budowlanych na różnych inwestycjach, o różnym zakresie i wartości.

Z każdej wystawionej przez powoda faktury pozwana zatrzymywała pewną część wartości faktury na poczet gwarancji należytego wykonania zobowiązania.

Powód wykonał też prace na kwoty 11 712 zł i 8540 zł za które pozwana nie zapłaciła.

Szczegółowe wyliczenie zatrzymanych kwot wygląda następująco:

Nr P..	Podstawa umowna	Nr faktury	Data faktury	Kwota roszczenia w PLN	Uwagi
	(...)	(...)	30.09.2007	30.058,82		10% od wartości netto
		(...)	31.10.2007	30.573,40
		(...)	10.12.2007	24.544,65
		(...)	18.03.2008	37.763,53
		(...)	5.05.2008	12.115,04
		(...)	14.10.2008	25.781,90
	(...) (14.03.2007), aneks nr (...) (19.04.2007	(...)	25.06.2007	2.000,00		10% od wartości netto
		(...)	3.08.2007	360,00
		(...)	31.10.2007	42,44
	(...) (14.03.2007), aneks nr (...) (19.04.2007)	(...)	25.06.2007	13.801,96		10% od wartości netto
		(...)	3.08.2007	9.448,22
		(...)	4.09.2007	1.280,00
	(...) (20.06.2007)	(...)	3.08.2007	750,00		5% od wartości netto
		(...)	29.11.2007	4.297,16
	(...) (28.06.2007), aneks (03.09.2007, podpisany 13.02.2008)	(...)	31.10.2007	6.680,00		5% od wartości netto
		(...)	27.12.2007	3.750,00
		(...)	29.02.2008	1.120,00
		(...)	28.04.2008	1750,00		5% od wartości netto
	(...) (26.11.2007)	(...)	25.03.2008	11.845,79		5% od wartości netto
		(...)	28.04.2008	13.154,30		5% od wartości netto
		(...)	08.10.2008	606,75		5% od wartości netto
	(...) (09.07.2007)	(...)	04.09.2007	520,00		5% od wartości
		(...)	31.10.2007	130,00

Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Strona pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty w którym domagała się oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów procesu.

Na uzasadnienie swojego stanowiska strona pozwana podniosła następujące argumenty:

- terminy zapłaty wynagrodzenia za wykonanie ww. prac nie rozpoczęły swoje biegu;

- nie upłynął okres czasu obowiązywania gwarancji udzielonej przez powoda. Zatrzymane kwoty powinny zabezpieczać prawidłowość wykonania prac przez cały okres trwania udzielonej gwarancji, czyli przez 5 lat, a to oznacza, że nawet gdyby przyjąć – czemu strona pozwana przeczy – terminy początkowe wskazane przez powoda to ten pięcioletni okres upłynie w latach 2012 i 2013 w zależności od konkretnej umowy;

- powód nie wykazał faktu wykonania prac na kwoty 11 712 zł i 8540 zł;

- pozwana podnosi zarzut potrącenia kar umownych w kwotach 397 900 zł z tytułu opóźnienia wykonania prac na inwestycji (...) i 78 000 zł (ww. kwota powstała w wyniku miarkowania ww. kary z kwoty 207 700 zł) z tytułu wykonania prac na inwestycji M.;

- pozwana podnosi zarzut potrącenia 1 762 293,77 zł tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną wskutek nienależytego wykonania robót budowlanych przez powoda.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie szczegółowo je uzasadniając.

Sąd ustalił:

Powód wykonywał na zlecenie pozwanej prace na różnych inwestycjach budowlanych, których przedmiotem była budowa budynków mieszkalnych.

Powód wykonywał prace na obiekcie (...) na podstawie umowy (...) z dnia 20 października 2006 r. i aneksu nr (...) z dnia 28 kwietnia 2008r. Przedmiotem umowy był montaż aluminiowej fasady ślusarki zewnętrznej na podstawie projektowych obmiarów, zestawienia i specyfikacji, a przedmiotem aneksu było wykonanie i montaż drzwi wejściowych do budynków.

Prace objęte umową zostały odebrane w dniu 28 lutego 2008r., a określone aneksem nr (...) zostały wykonane w czerwcu 2008r. W ramach ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...)	(...)	30.09.2007	30.058,82
	(...)	31.10.2007	30.573,40
	(...)	10.12.2007	24.544,65
	(...)	18.03.2008	37.763,53
	(...)	5.05.2008	12.115,04
	(...)	14.10.2008	25.781,90

Pozwana wszystkie ww. faktury z wyjątkiem faktury nr (...) zapłaciła dobrowolnie do wysokości 90% wartości ww. faktur. Pozwana zatrzymała 10% należności faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli.

Pozwana odmówiła zapłaty za prace objęte fakturą nr (...), wobec czego powód wystąpił do Sądu z pozwem o zapłatę należności wynikających z ww. faktury do wysokości 90% jej wartości. Proces zakończył się prawomocnym wyrokiem uwzględniającym powództwo.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie 3 lat od daty odbioru końcowego robót, która to data nastąpiła najpóźniej w dniu 14 października 2008r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 160 837,34 zł winna być zwrócona w terminie do 14 października 2011r.

Powód wykonywał prace na obiekcie V. V. na podstawie umowy (...) z dnia 14 marca 2007 r. wraz z aneksem nr (...) z dnia 19 kwietnia 2007r., której przedmiotem było wykonanie i montaż aluminiowej witryny w systemie (...) oraz wykonanie ścianek szklanych rozgraniczających balkony. Ww. prace zostały odebrane w dniu 31 października 2007r.

W ramach realizacji ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...)	(...)	25.06.2007	2.000,00
	(...)	3.08.2007	360,00
	(...)	31.10.2007	42,44

Pozwana ww. faktury zapłaciła dobrowolnie do wysokości 90% ich wartości. Pozwana zatrzymała 10% należności ww. faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie trzech lat od daty odbioru końcowego robót, czyli od 31 października 2007r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 2402,44 zł winna być zwrócona w terminie do 31 października 2010r.

Powód wykonywał prace na obiekcie V. V. na podstawie umowy (...) z dnia 14 marca 2007 r. wraz z aneksem nr (...) z dnia 19 kwietnia 2007r., której przedmiotem było wykonanie i montaż aluminiowej ślusarki wewnętrznej oraz wykonanie ścianek szklanych rozgraniczających balkony. Ww. prace zostały odebrane w dniu 31 sierpnia 2007r.

W ramach realizacji ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...)	(...)	25.06.2007	13.801,96
	(...)	3.08.2007	9.448,22
	(...)	4.09.2007	1.280,00

Pozwana ww. faktury zapłaciła dobrowolnie do wysokości 90% ich wartości. Pozwana zatrzymała 10% należności ww. faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie trzech lat od daty odbioru końcowego robót, czyli od 31 sierpnia 2007r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 24.530,18 zł winna być zwrócona w terminie do 31 sierpnia 2010r.

Powód wykonywał prace na obiekcie V. V. na podstawie umowy (...) z dnia 20 czerwca 2007 r. , której przedmiotem było wykonanie uszczelnienia z membrany (...) wokół okien i witryn. Ww. prace zostały odebrane w dniu 31 października 2007r.

W ramach realizacji ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...)	(...)	3.08.2007	750,00
	(...)	29.11.2007	4.297,16

Pozwana ww. faktury zapłaciła dobrowolnie do wysokości 95% ich wartości. Pozwana zatrzymała 5% należności ww. faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie tygodniowym po upływie trzech lat od daty odbioru końcowego robót, czyli od 31 października 2007r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 5047,16 zł winna być zwrócona w terminie do 7 listopada 2010r.

Dnia 29 lipca 2007r. strony zawarły umowę o roboty budowlane nr (...) przedmiotem której było wykonanie przez stronę powodową dostawy i montażu pasmowych okien połaciowych dachów wszystkich sekcji inwestycji na obiekcie M.. Dodatkowo strony podpisały do umowy aneks nr (...) z dnia 3 września 2007r. w którym strona pozwana poszerzyła zakres robót powoda. Prace objęte ww. umową zostały wykonane i odebrane w dniu 6 marca 2008r.

W ramach realizacji ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...)	(...)	31.10.2007	6.680,00
	(...)	27.12.2007	3.750,00
	(...)	29.02.2008	1.120,00
	(...)	28.04.2008	1750,00

Pozwana ww. faktury z wyjątkiem faktury nr (...) zapłaciła dobrowolnie do wysokości 95% ich wartości. Pozwana zatrzymała 5% należności faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli. Co do należności z faktury nr (...) to pozwana zapłaciła dobrowolnie część ww. należności, a w pozostałej części ww. należności powód wystąpił do sądu domagając się jej zapłaty. Tut.Sąd uwzględnił powództwo w całości, a Sąd Apelacyjny w Krakowie jedynie w niewielkiej części (3000 zł wobec całości dochodzonego roszczenia) zmienił wyrok Sądu Okręgowego i oddalił w tym zakresie powództwo.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie tygodniowym po upływie trzech lat od daty odbioru końcowego robót, czyli od 6 marca 2008r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 13 300 zł winna być zwrócona w terminie do 13 marca 2011r.

W dniu 26 listopada 2007r. strony zawarły umowę (...), której przedmiotem było wykonanie przez powoda montażu zaszklenia klatek schodowych na obiekcie M.. Prace objęte ww. umową zostały wykonane i odebrane w dniu 18 kwietnia 2008r.

W ramach realizacji ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...)	(...)	25.03.2008	11.845,79
	(...)	28.04.2008	13.154,30
	(...)	08.10.2008	606,75

Pozwana ww. faktury z wyjątkiem faktury nr (...) zapłaciła dobrowolnie do wysokości 95% ich wartości. Pozwana zatrzymała 5% należności faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli. Co do należności z faktury nr (...) to pozwana zapłaciła dobrowolnie część należności, a w zakresie pozostałej części należności powód wystąpił do sądu domagając się jej zapłaty. Sąd Okręgowy w Krakowie uwzględnił powództwo w całości, a Sąd Apelacyjny w Krakowie jedynie w niewielkiej części (3000 zł wobec całości dochodzonego roszczenia) zmienił wyrok Sądu Okręgowego i oddalił w tym zakresie powództwo.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie tygodniowym po upływie trzech lat od daty odbioru końcowego robót, czyli od 18 kwietnia 2008r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 25 606,84 zł winna być zwrócona w terminie do 25 kwietnia 2011r.

W dniu 26 listopada 2007r. strony zawarły umowę (...), której przedmiotem było zadaszenie przedmiotu śmietnika zewnętrznego wraz z odwodnieniem na obiekcie V. V.. Prace objęte ww. umową zostały wykonane i odebrane w dniu 31 października 2007r.

W ramach realizacji ww. umowy powód wystawił następujące faktury:

(...) (09.07.2007)	(...)	04.09.2007	520,00
	(...)	31.10.2007	130,00

Pozwana zapłaciła dobrowolnie należności wynikające z ww. faktur do wysokości 95% wartości. Pozwana zatrzymała 5% należności faktur w wysokościach uwidocznionych w ww. tabeli.

Pozwana winna była zwrócić ww. kwoty w terminie tygodniowym po upływie trzech lat od daty odbioru końcowego robót, czyli od 31 października 2007r. W rezultacie łączna suma ww. kwot to jest 25 606,84 zł winna być zwrócona w terminie do 8 listopada 2010r.

Ponadto powód na osobne zlecenie wykonywał na inwestycji (...) prace niezależne od prac zleconych umową. Prace zostały wykonane, a powód wystawił faktury na kwoty: 11 712 zł i 8540 zł.

Dowód:umowy z aneksami–k.18 – 29,41,42,81-92,101-110,112,113,126-136,150-178,198-209, oferty – k.30-34,499,516,532,533, maile – k.35-40,267,469,474-476,479,485,486,491-496,501,526-528, r ysunki – k.43-48,328-332,512-515,524, notatki – k.49,252,253,480-484,487-491,500,507-511,520-523,525,529-531, protokoły zaawansowania prac–k.94-97,114-122,138-147,182-189,478,protokoły odbioru–k.50,180,181,353, 354,356,357,359,360,362,363,366,458,faktury–k.51-56,75-77,98-100,123-125,148,149,190-197,210,211, 351,352,355,358,361,364,365,367-408, potwierdzenie salda–80, pisma–k.111,254-266,308,309,314,326,327, 470-472,477,497,498,517-519,zdjęcia–k.268-307,310-313,315-325,333-342,502-506,protokoły szkody–k.343 -350, zeznania świadków K. M. (1) – k.544,545,R. M. (1) – k.545-547, T. K. – k.547,548, Z. M. – k.567,568, M. K. – Cps 25/13, A. L. (1), H. S. (1) – Cps 37/13, M. B., W. I. – Cps 13/1,

Ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie:

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt, zeznań świadków oraz opinii biegłego.

Na podstawie umów i aneksów Sąd ustalił treść łączącego strony zobowiązania.

Rysunki i zdjęcia były przydatne do sporządzenia opinii biegłego.

Na podstawie faktur, potwierdzenia salda, protokołów odbioru i protokołów SAL Sąd ustalił fakt wykonania i odbioru prac oraz terminy ich odbioru. Sąd wziął pod uwagę, że strona pozwana dobrowolnie zapłaciła większość faktur istotnych z punktu widzenia zakresu powództwa. Trudno nadać temu faktowi inne znaczenie, jak potwierdzenie wykonania prac. Charakterystyczne jest, że powód wykonywał na zlecenie pozwanej wiele prac na podstawie wielu umów w zakresie różnych inwestycji. Zupełnie dowolne i niewiarygodne byłoby ustalenie, że pozwana zawierała kolejną umowę z powodem, pomimo tego, że powód nie wykonywał powierzonych mu prac, a następnie pozwana – pomimo niewykonania prac – płaciła za ich wykonanie.

Pozwana zarzuca, że dokumenty SAL nie mogą stanowić potwierdzenia wykonania prac. Rzecz w tym, że z treści zawieranych umów wynika, że tzw. SAL to protokół zaawansowania prac, bez którego nie byłoby możliwe wystawienie faktury. Jeżeli zatem pozwana przyjęła faktury to nie oznacza to, że li tylko przyjęła dokument rozliczeniowy, ale wcale nie musiała go akceptować. Fakt przyjęcia faktury oznacza, że jej wystawienie zostało poprzedzone wystawieniem i akceptacją dokumentu SAL. Wniosek ten jest uzasadniony i taką okolicznością, że następnie kwoty opisane w ww. fakturach zostały dobrowolnie zapłacone.

Natomiast co do prac objętych tymi fakturami, których zapłaty strona pozwana rzeczywiście odmówiła to zasadność roszczenia o zapłatę wynagrodzenia z tego tytułu została poddana pod ocenę sądu, który potwierdził, że powód wykonał opisane w ww. fakturach prace i z tego tytułu wynagrodzenie mu się należy. W niniejszej sprawie Sąd jest związany ustaleniami Sądu w sprawie IX GC 623/09, w taki sposób, iż nie może ustalić, że powód nie wykonał prac opisanych fakturami będącymi przedmiotem sporu w sprawie IX GC 623/09.

Przedmiotem pozwu w sprawie co do zasady są kwoty zatrzymanej kaucji. Tylko dwie kwoty składające się na dochodzone pozwem roszczenie nie są kwotami o zapłatę z tego tytułu. Są to kwoty 11 712 zł i 8540 zł, stanowiące wynagrodzenie za wykonane przez powoda prace. Sąd ustalił fakt ich wykonania na podstawie faktur i potwierdzenia salda. Trudno przypuszczać, że pozwana akceptuje faktury na prace, które nie zostały wykonane, a potem potwierdza jeszcze ww. faktury w saldzie wzajemnych zobowiązań.

Sąd przeprowadził dowody z przesłuchania świadków.

Świadek K. M. (1) zeznał, że wykonywał prace naprawcze na obiektach pozwanej we W.. Na każdej z inwestycji wartość tych prac wyniosła sumę rzędu około 200 000 zł. Świadek zwrócił uwagę, że np.na inwestycji M. dachu zamontowano stolarkę okienną, która z istoty rzeczy nie nadawała się do montażu w tym miejscu. Występowały także przecieki. Świadek wykonywał izolację, która miała zapewnić szczelność tego miejsca. Wszystkie dachy były przerabiane, gdyż były wykonane w systemie – jak to świadek określił – nie do końca dogranym. Świadek zeznał, że nie miał wiedzy jakie okna miały być założone na tej inwestycji. Z kolei, na inwestycji (...) świadek zeznał, że na ww. inwestycji zostały wykonane koryta, które nie zachowywały szczelności.

Świadek T. K. zeznał, że:

- występowały wady na inwestycjach;

- zmieniono system montażu kamiennej okładziny;

- zastosowano źle dobrany system profili, na którym oparto budowę klatki schodowej;

- wykonano dodatkowe obróbki blacharskie;

Sąd nie kwestionuje prawdziwości zeznań świadków – tzn. że występowała konieczność wykonania prac naprawczych i że firma świadka K. M. wykonała prace naprawcze. Nie można jednak przyjąć, że z zeznań świadków można wyprowadzić odpowiedzialność powoda za ww.wady.

Świadek R. M. (1) dyrektor techniczny strony pozwanej zeznał, że:

- gdyby ktoś wystawił fakturę na wykonanie prac, a według pozwanej prace nie zostały wykonane to taka faktura zostałaby odesłana;

- prace zostały wykonane wadliwie;

- nie zostały dostarczone aprobaty techniczne;

- pomiędzy pozwaną i właścicielami mieszkańców tkwi spór co do tego, czy obiekt jest pełnowartościowy;

- nie pamięta, aby doszło do odbiorów końcowych prac wykonanych przez powoda;

- były opóźnienia w wykonaniu prac;

- SAL nie może zastąpić protokołu odbioru prac;

- SAL to dokument potwierdzający finansowy zakres wykonanych prac i nie odnosi się do jakości wykonanych prac;

- zastosowane okna połaciowe są niezgodne z umową;

Sąd oceniając zeznania świadka nie kwestionuje, że na ww. inwestycjach wystąpiły wady opisane przez świadka, ale nie można zgodzić się, że to powód jest odpowiedzialny za ich wystąpienie. Zdaniem świadka wady prac powoda przybrały taką postać, że wręcz należałoby przyjąć, że prace nie zostały w ogóle wykonane. I takie jest zresztą stanowisko świadka. Gdyby przyjąć, że faktycznie to powód wbrew woli inwestora wykonywał w określonej technologii i w określony sposób prace to oznaczałoby to, że inwestor nie wykonywał na inwestycji jakichkolwiek czynności nadzoru inwestorskiego. Jeżeli prawdą miałoby być, że powód zastosował inne okna, aniżeli przewidziane umową to powstaje pytanie jak to się stało, że nikt nie zwrócił uwagę powodowi na konieczność zamontowania innych okien. W rzeczywistości przyczyny wystąpienia określonego stanu faktycznego różnią się diametralnie od tych, wskazanych przez świadka.

Sąd jako niewiarygodne ocenia zeznania świadka w zakresie roli dokumentu SAL. O ile nawet można zgodzić się z jego zeznaniem, że celem wystawienia tego dokumentu nie była ocena jakościowa prac i podczas tworzenia dokumentu SAL nie badano jakości prac, to jednak według umów był to dokument określający poziom zaawansowania prac i warunkujący wypłatę wynagrodzenia w danym zakresie, a trudno przypuszczać, że inwestor płaciłby za prace niezależnie od jakości ich wykonania.

Świadek Z. M. zeznał, że omawiane inwestycje to były trudne budowy, gdyż nie było osoby, która by koordynowała przebieg prac. Było kilka osób, które z ramienia pozwanej przekazywały podwykonawcom polecenia, a od pewnego momentu, w ogóle nie było nikogo, kto koordynowałby prace.

Świadek M. K. potwierdził fakt występowania wad w postaci przecieków okien. Świadek zeznał, że projekt był nowatorski, a okna wadliwie zamontowane – zastosowano nieprawidłowe profile, nie było okapników.

Świadek A. L. (1) zeznał, że:

- powód wykonał powierzone mu prace i nie pamiętał, aby powstały wady;

- występowały prace innych podwykonawców, które opóźniały prace powoda;

- potwierdził występowanie zmian w trakcie inwestycji;

- decyzje podejmowali przedstawiciele pozwanej – I. C. i M. C.,

- pierwotnie okna połaciowe miały być wykonane w jednym i jednolitym systemie, a ostatecznie wykonano okna w systemach mieszanych – tzn. poszczególne elementy pochodziły od różnych wykonawców i nie stanowiły elementów jednego systemu. Decyzję o takim sposobie realizacji tego fragmentu budowy podjęła strona pozwana z uwagi na chęć obniżenia kosztów, gdyż system jednolity był bardzo drogi;

- dokument SAL, stanowił podstawę do wystawienia faktury.

Podkreślenia wymaga, że świadek przez cały czas składania swoich zeznań podkreślał indywidualność rozwiązań zaproponowanych i przyjętych przez inwestora niejednokrotnie wręcz wbrew woli wykonawców.

Świadek H. S. (1) zeznała, że:

- była inspektorem nadzoru na inwestycji M.;

- powód wykonał całość powierzonych mu prac i że występowały drobne usterki w pracach powoda, które powód usuwał niezwłocznie po wezwaniu go do ich usunięcia;

- koordynacja prac nie była zorganizowana w sposób prawidłowy;

- strona pozwana zamiast zastosować przewidziany w umowie system S. z uwagi na oszczędności i wbrew innym uczestnikom zlecił do wykonania rozwiązania, które nie były rozwiązaniem systemowym, tylko efektem indywidualnych rozwiązań pozwanej wykonanych w warunkach rzemieślniczych;

- pozwana dopiero po zakończeniu całości prac wykonywała pewne prace naprawcze, gdy stwierdzano, że występowały jakieś negatywne konsekwencje przyjętych rozwiązań – pomimo, że uczestnicy procesu inwestycyjnego zwracali jeszcze przed wykonaniem prac uwagę na negatywne konsekwencje przyjętych rozwiązań – por. np. zeznania świadka odnośnie skutków przyjętych rozwiązań dla mieszkań dwupoziomowych;

- indywidualne zmiany wprowadzane przez stronę pozwaną prowadziły do opóźnień;

- powód musiał sam przygotować sobie front robót w pewnym zakresie, aby w ogóle mógł rozpocząć i prowadzić prace, chociaż w jego obowiązkach nie mieściło się wykonywanie tego zakresu prac. Powód nie chciał ich wykonywać, ale musiał, bo inaczej nie mógłby rozpocząć wykonywania prac;

- powód zrealizował te rozwiązania, których wykonania zażądała strona pozwana w miejsce rozwiązań projektowych, a przecieki były spowodowane wadliwymi rozwiązaniami przyjętymi przez stronę pozwaną;

- dokumenty SAL były prowadzone przez przedstawicieli strony pozwanej.

Świadek M. B. zeznał, że:

- miał związek głównie z inwestycją M.;

- powód w całości wykonał prace;

- terminy wykonania prac przesuwały się z przyczyn niezależnych od powoda – z uwagi na prace innych podmiotów;

- ewentualne usterki były na bieżąco usuwane;

Świadek W. I. zeznał, że:

- powód w całości wykonał powierzone mu prace;

- niejednokrotnie bardzo długo powód oczekiwał na decyzję pozwanej dotyczącą przyjętego rozwiązania;

- inwestycje były źle zorganizowane;

Zeznania ww. świadków są wiarygodne. Z zeznań świadków wyłania się podobny obraz przebiegu stanu faktycznego. Za szczególnie istotne Sąd ocenia zeznania świadka H. S., w zeznaniach której zwraca uwagę precyzja, wewnętrzna spójność i logika wypowiedzi. Z ww. zeznań (to jest świadka H. S.,ale także i innych świadków)wyłania się obraz wadliwej koordynacji prac, przyjmowania indywidualnych rozwiązań, których przyczyną była chęć zmniejszenia kosztów inwestycji, ale w sposób, który mógł mieć i jak się okazało miał wpływ zarówno na końcowy efekt budowy, jak i na terminowość wykonania prac.

Warto także zwrócić uwagę i na okoliczność, że zeznania świadków w niniejszej sprawie były wzajemnie spójne, jeżeli porównać ich zeznania z ich zeznaniami w sprawie IX GC 623/09. Oczywiście, w niektórych wypadkach zeznania w poprzedniej sprawie z uwagi na upływ czasu były bardziej wyczerpujące – por. np. zeznania świadka A. L..

Zeznania świadków G. H. i A. H. nie były przydatne do ustalenia stanu faktycznego.

Sąd przeprowadził także dowód z opinii biegłego G. D. , na podstawie której Sąd ustalił, że prace, które zdaniem strony pozwanej stanowią prace naprawcze wykonane w rezultacie wadliwego wykonania prac przez powoda i stanowiące szkodę strony pozwanej nie mają związku z zakresem prac zleconych powodowi i przez niego wykonywanych. Podkreślenia wymaga, iż opinia biegłego nie była jedynym dowodem w sprawie, a Sąd oceniał jej przydatność weryfikując ją z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. W rezultacie zauważyć należy zgodność tez opinii i zeznań świadków odnośnie faktów, które były ustalane na podstawie specjalistycznej oceny biegłego i postrzegania uczestników procesu budowlanego. Charakterystyczne jest także, że opinia biegłego G. D. jest zgodna w tym zakresie z tezami opinii biegłego A. Ś. wykonanej na potrzeby sprawy IX GC 623/09.

Co do zarzutu opóźnienia to na podstawie zeznań świadków Sąd ustalił, że powód nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienia, gdyż opóźnienia nie były efektem jego zaniedbań. Wprost przeciwnie – jak zeznała świadek H. S. –powód samodzielnie wykonał pewien zakres prac, który nie pozostawał w zakresie jego obowiązków, a które były pracami przygotowującymi mu front robót. Warto także zauważyć, że także w sprawie IX GC 623/09, w której przedmiotem oceny było to właśnie opóźnienie Sąd doszedł do analogicznego wniosku.

Jeżeli chodzi o kwestię wad, które wywołały szkodę po stronie pozwanej to ww. świadkowie potwierdzili, że wady występowały, ale że były one spowodowane np. zamianą pierwotnie projektowanych rozwiązań na inne, tańsze rozwiązania (tak, np. w przypadku okien). W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że pozwana zarzucała powodowi między innymi wybudowanie nieotwieranych okien(w istocie przeszklonych powierzchni,a nie okien) zamiast okien otwieranych. Z zeznań świadka H. S. wynika, że odbyło się to na wyraźne żądanie pozwanej, chociaż uczestnicy procesu inwestycyjnego wskazywali na negatywne konsekwencje takich rozwiązań.

Odnosząc się do kwestii wykonania zastępczego prac poprawkowych to nie można obciążyć powoda kosztami tych prac z tej przyczyny,iż powód nie odpowiada za konieczność ich wykonania. Wniosek taki znajduje uzasadnienie w opinii biegłego G. D.. Także z zeznań świadków wynika, że ich wykonanie było podyktowane przyjęciem przez pozwaną błędnych rozwiązań, niejednokrotnie sprzecznych z projektem, a nie złej jakości pracą powoda.

Sąd zważył:

Powództwo jest uzasadnione i jako takie zostało uwzględnione w całości.

Wyjaśnienie merytorycznych przyczyn rozstrzygnięcia rozpocząć należy od wskazania, iż pomiędzy stronami toczył się spór o zapłatę rozpoznawany przez tut.Sąd pod sygnaturą IX GC 623/09. Pozwana podkreśla odrębność niniejszej sprawy od sprawy IX GC 623/09, jednak nie można zgodzić się w pełni z tym stanowiskiem. I tak, przedmiotem rozpoznania w sprawie IX GC 623/09 było wynagrodzenie za wykonane prace. W ramach postępowania Sądy Okręgowy i Apelacyjny ustaliły, że prace zostały wykonane, a roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za ww. prace jest wymagalne. Powyższe ustalenie wiąże strony i Sąd w niniejszej sprawie, w taki sposób, że Sąd nie może obecnie ustalić, że prace nie zostały wykonane lub że roszczenie o zapłatę wynagrodzenia jest przedwczesne z tej przyczyny, że roszczenie o zapłatę wynagrodzenia nie jest wymagalne.

W rezultacie w zakresie należności z tych faktur, które strona pozwana zapłaciła w wyniku wydania wyroku w sprawie IX GC 623/09 tut.Sąd jest związany ustaleniami w ww. procesie, iż wynagrodzenie za wykonane prace należy się powodowi i jest wymagalne.

Z kolei co do tych należności, które zostały przez pozwaną dobrowolnie zapłacone w pełni z wyjątkiem zatrzymanej tytułem kaucji części należności to fakt takiej zapłaty także potwierdza, że wynagrodzenie powoda jest wymagalne i należne.

W rezultacie Sąd uznał, że we wszystkich tych wypadkach, w których powód domaga się w zapłaty zatrzymanych części wypłaconych faktur należało uznać, że roszczenie powoda o zapłatę zatrzymanych części wynagrodzenia jest co do zasady usprawiedliwione.

Przedstawione stanowisko nie jest równoznaczne z uwzględnieniem powództwa, albowiem strona pozwana podnosi szereg innych zarzutów, które winny zostać omówione.

I tak, pozwana nie zgadza się ze stanowiskiem powoda, że ww. kwoty zostały zatrzymane na 3 lata. Jej zdaniem ww. kwoty winny stanowić zabezpieczenie prawidłowego wykonania prac przez cały okres gwarancji, czyli przez okres 5 lat. Powyższa argumentacja straciła na znaczeniu z punktu widzenia rozstrzygnięcia, albowiem na dzień wydania wyroku upłynął okres 5 lat na jaki została udzielona gwarancja. Natomiast argumentacja ta ma nadal znaczenie dla roszczenia odsetkowego, dlatego Sąd wróci do zarzutu przy omówieniu roszczenia odsetkowego.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem pozwanej, że powód nie wykazał faktu wykonania prac na kwoty 11 712 zł i 8540 zł. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie potwierdza fakt wykonania ww. prac. W szczególności nie można zgodzić się ze stanowiskiem strony pozwanej, iż akceptacja faktury nie stanowi potwierdzenia wykonania prac. To znaczy nie można oczywiście wykluczyć, że w sytuacji wyjątkowej faktura zostanie przyjęta i zaksięgowana, pomimo tego, że w rzeczywistości prace nie zostały wykonane, ale sytuacja taka będzie traktowana jako wyjątek. W sprawie nie występują okoliczności, z których wynikałoby, że pozwana przyjęła fakturę pomimo niewykonania prac. Co więcej, z zeznań świadka R. M. wynika, że zwyczajową procedurą pozwanej jest, że w razie stwierdzenia faktury na prace, które według pozwanej nie zostały wykonane jest odesłanie takiej faktury. Tymczasem faktury na kwoty 11 712 zł i 8540 zł nie zostały odesłane, co więcej wystąpiły w dokumencie uzgodnienia salda przesłanego powodowi.

W rezultacie wszystkie dochodzone przez powoda należności są zdaniem Sądu co do zasady usprawiedliwione. Dla ostatecznego rozstrzygnięcia niezbędna była jednak ocena podnoszonych przez pozwaną zarzutów potrącenia, które pozwana wywodzi z naliczonych kar umownych oraz z tytułu odszkodowania za szkodę jaką pozwana rzekomo poniosła wskutek nienależytego wykonania prac przez powoda.

Ww. zarzuty były przedmiotem oceny w sprawie IX GC 623/09 i zostały uznane za nieuzasadnione. Pozwana podnosi, iż nie zgadza się z ww. oceną i że ocena ta nie wiąże Sądu w niniejszym procesie. Istotnie, pozwana ma rację, iż ocena zarzutu potrącenia nie wiąże tut.Sądu, wobec czego niezbędna była analiza podniesionych zarzutów potrącenia.

I tak, jeżeli chodzi o ocenę zarzutu potrącenia kar umownych w kwotach 397 900 zł z tytułu opóźnienia wykonania prac na inwestycji (...) i 78 000 zł (ww. kwota powstała w wyniku miarkowania ww. kary z kwoty 207 700 zł) z tytułu wykonania prac na inwestycji M. to ww. zarzut potrącenia jest nieuzasadniony.

Istotnie, powód wykonał prace z opóźnieniem, ale z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie jednoznacznie wynika, że powód nie odpowiada za opóźnienia. Świadkowie w swoich zeznaniach potwierdzają wadliwą organizację pracy na inwestycjach, nieprawidłową koordynację prac. W rezultacie nie można obciążać powoda odpowiedzialnością za opóźnienie w wykonaniu prac i uznać za uzasadniony zarzut potrącenia kar umownych. Rzeczywistą przyczyną opóźnienia w wykonaniu prac był chaos decyzyjny panujący na ww. inwestycjach w postaci trudności w podjęciu decyzji, częstych zmian kierowników robót i inspektorów nadzoru, licznych zmian projektów. Takie zarządzanie inwestycją utrudniało koordynację prac poszczególnych wykonawców i powodowało opóźnienie w budowie. Sąd ma świadomość, że zarządzanie budowami na których pracuje wielu pracowników i podwykonawców nie jest rzeczą łatwą, ale z całą pewnością nie należy do obowiązków powoda. Na opóźnienia w realizacji prac wpływ miały prace wykonywane przez innych wykonawców. W świetle tych okoliczności Sąd zauważa, iż świadkowie zeznawali, że nie było problemu w kontaktach z powodem, a usterki usuwał na bieżąco. Żaden ze świadków nie pamiętał by w pracach prowadzonych przez powoda nastąpiły opóźnienia z jego winy. Opóźnienia w terminie wykonania prac spowodowały były także odstępstwami w trakcie realizacji inwestycji od rozwiązań projektowych na rzecz indywidualnych rozwiązań, których przygotowanie także trwało wydłużając czas niezbędny do wykonania prac.

W rezultacie nie można obciążyć powoda odpowiedzialnością za opóźnienie w wykonaniu prac i uznać za uzasadniony zarzut potrącenia kar umownych.

Pozwana zarzuciła także powodowi nienależyte wykonanie zobowiązania, co jej zdaniem spowodowało szkodę w kwocie 1 762 293,77 zł . Również i ten zarzut był przedmiotem badania w sprawie IX GC 623/09 i nie został uznany za uzasadniony w zakresie przekraczającym kwotę 3000 zł. W kontekście ww. zarzutu należy zwrócić uwagę, iż dla oceny realizacji umowy nie bez znaczenia jest fakt, że pozwana jest specjalistą w dziedzinie inwestycji budowlanych i to na niej spoczywał obowiązek takiego zaprojektowania instalacji okiennej, by była ona prawidłowa i nie powodowała przecieków. Ponadto, z całości materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że tak właśnie pozwana rozumiała swoją rolę. Z zeznań świadków wynika, że zastosowanie rozwiązań będących odstępstwem od rozwiązań projektowych w zakresie np. okien połaciowych spowodowane było wyraźnym żądaniem strony pozwanej, która nie opierała się na wyborach dokonywanych przez jej wykonawców, wprost przeciwnie – do swojej wyłącznej kompetencji pozostawiła (co jest zupełnie zrozumiałe) wszelkie decyzje dotyczące rozwiązań technicznych (materiałów, technologii, etc.) stosowanych w ramach prowadzonej inwestycji. Wadliwa organizacja prac w połączeniu z zastosowaniem okien niesystemowych było w ocenie Sądu powodem wystąpienia wad w postaci przecieków, wobec czego powód nie ponosi winy w wystąpieniu wad i nie można go z tego tytułu obciążać kosztami ich usunięcia. Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego na okoliczność prawidłowości wykonanych prac i tezy opinii potwierdzają brak odpowiedzialności powoda z tytułu występujących wad. Podkreślenia wymaga, że opinia biegłego G. D. sporządzona w sprawie jest zbieżna co do wniosków z opinią biegłego A. Ś. sporządzonej w sprawie IX GC 623/09. Z ww. opinii jednoznacznie wynika, że powód wykonał prace zgodnie z projektem. Na budowie byli obecni przedstawiciele strony pozwanej i oni też nie stwierdzili by powód zamontował okna niezgodnie z projektem. Charakterystyczny z tego punktu widzenia jest przebieg rozprawy na której biegły G. D. złożył opinię uzupełniającą. O ile wobec szeregu podnoszonych detali Sąd nie jest w stanie samodzielnie zweryfikować zarzutów i musi w tym zakresie opierać się na opinii biegłego, weryfikując ją z tego punktu widzenia, czy biegły wyjaśnia logicznie pewne kwestie, ale jako punkt odniesienia przyjmując jego profesjonalizm i fachowość, o tyle niektóre postaci rzekomego wadliwego wykonania prac wręcz można zakwalifikować do wiedzy powszechnej i dla ich oceny nie musiałaby zostać przeprowadzona opinia biegłego. Jeżeli bowiem jeden z zarzutów pozwanej sprowadza się do tego, że powód w pewnym zakresie winien zamontować okna, które można otworzyć, a zamontował okna, które się nie otwierają, czyli w istocie nie okna, a przeszklone powierzchnie to nie trzeba w sprawie przeprowadzać dowodu z opinii biegłego, aby uznać, że nie tylko fachowiec, ale każda osoba jest w stanie stwierdzić ten fakt w momencie odbierania prac. Według Sądu trudno jest wskazać bardziej oczywisty przykład niezgodności zamierzeń i faktycznego wykonania. Trudno przypuszczać, aby powód mając świadomość, że winien zamontować okna otwierane ryzykował montaż ogromnych powierzchni przeszkleń, które nie mogą zostać otwarte. Ale nawet, gdyby przyjąć, że powód był na tyle lekkomyślny, że wbrew jednoznacznemu stanowisku wykonał nieotwierane przeszklenia w miejsce otwieranych okien to trudno przyjąć, że strona pozwana nie zauważyła i nie zaakceptowała takiego wykonania. Przecież prace te ani nie są pracami zakrytymi, ani nie stanowią detali wymagających specjalnych urządzeń, aby stwierdzić ww. cechę, ani też do jej stwierdzenia nie potrzeba żadnych umiejętności fachowych. Ewentualna wątpliwość zostaje rozwiązana po analizie zeznań świadka H. S., która właśnie ten element prac podaje jako przykład zażądania przez inwestora wskazanego rozwiązania będącego odstępstwem od projektu, a to z uwagi na chęć obniżenia kosztów inwestycji i to pomimo zwracania uwagi na negatywne konsekwencje przyjęcia takiego rozwiązania.

Z perspektywy potrzeb procesu oznacza to dla Sądu, że powód wykonał prace zgodnie z oczekiwaniami pozwanej, bo trudno przyjąć, że pozwana nie akceptowała i nie zauważyła tak oczywistych cech jak omawiana. Oczywiście, nie wszystkie podnoszone zarzuty dotyczą tak oczywistych kwestii, ale stanowisko powoda, że wykonał prace pod nadzorem pozwanej i zgodnie z poleceniami przedstawicieli odpowiednich służb pozwanej koresponduje ze stanowiskiem obydwu opinii, że powód wykonał prace w sposób w jaki ich prawidłowe wykonanie było możliwe na podstawie żądań inwestora.

Stanowisko powoda o prawidłowości wykonanych przez niego prac znajduje potwierdzenie nie tylko w opinii biegłych. Warto zauważyć, że pozwana z jednej strony podnosi w procesie szereg zarzutów poważnych wad wykonawczych, które sprowadzają się wręcz do konieczności uznania, że prace powoda nie zostały wykonane, a z punktu widzenia kosztów to nienależyte wykonanie generuje poważne finansowe konsekwencje na poziomie prawie 2 mln zł, a z drugiej strony poza procesem przedstawia stanowisko diametralnie odmienne od stanowiska procesowego. W procesie pozwana podkreśla wady wykonania prac przez powoda, w postaci niezgodności z projektem, atestami i certyfikatami, a wady według niej są tak poważne, że wręcz skutkują koniecznością uznania, że prace w ogóle nie zostały wykonane, a jednocześnie zgłasza do odpowiednich organów administracyjnych fakt zakończenia inwestycji i wnosi o wydanie pozwolenia na użytkowanie oświadczając, że inwestycja została w całości zakończona w zgodzie z projektem, atestami i certyfikatami. Dla strony pozwanej ten sam fakt – prawidłowego/wadliwego wykonania prac raz występuje, a raz nie występuje.

Mając zatem na uwadze przedstawione powyżej okoliczności Sąd uznał, iż potrącenie kwoty 1 762 293,77 zł z tytułu tzw. zastępczego wykonania prac nie może zostać uznane za uzasadnione.

Podsumowując Sąd uznał za uzasadnione roszczenie strony powodowej o zapłatę kwoty 249.625,96 zł i w punkcie I wyroku zasądził ww. kwotę na podstawie art.647 kc.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art.481 § 1 kc zasądzając je zgodnie z żądaniem pozwu. Prawdą jest, że powód udzielił gwarancji na wykonane prace na okres 5 lat, a twierdzi, że kaucja powinna być zwrócona już po 3 latach, ale jest to tylko pozorna sprzeczność. Pamiętać bowiem należy, że na mocy art.647 kc wykonawcy przysługuje wynagrodzenie po wykonaniu prac, a nie po upływie okresu gwarancji. Oczywiście, strony mogą modyfikować postanowienia umowne i tak w tym wypadku wyodrębniły pewną część wynagrodzenia (5 lub 10%) i przesunęły w czasie termin zapłaty ww. kwoty. Sumy będące przedmiotem zatrzymania stanowią swoisty ekwiwalent gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, która miała zabezpieczać należyte wykonanie prac. Dlatego należało ocenić przez jaki czas powód był zobowiązany do finansowego zabezpieczenia należytego wykonania prac w formie przewidzianej umową, czyli poprzez gwarancję bankową lub ubezpieczeniową i po ustaleniu ww. faktu uznać, że kaucja stanowiąc ekwiwalent tej gwarancji winna być zwolniona po takim okresie czasu, po którym gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa traciła ważność. Skoro zatem gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa miała zostać udzielona na okres 3 lat to zatrzymana tytułem zabezpieczenia część wynagrodzenia winna być zwolniona także po upływie 3 lat.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.98 § 1 i 3 kpc. Sąd co do zasady uwzględnił spis kosztów powoda z wyjątkiem wysokości wynagrodzenia pełnomocnika. Powód domagał się z tego tytułu zapłaty trzykrotności stawki minimalnej (k.875). Istotnie, nakład pracy pełnomocnika w tym udział w wielu rozprawach w różnych sądach w Polsce w związku z przesłuchaniem świadków uzasadnia ustalenie wynagrodzenia pełnomocnika na poziomie wyższym,aniżeli stawka minimalna. Wystarczające jednak jest wynagrodzenie w wysokości dwukrotności stawki minimalnej.

W punkcie III wyroku Sąd nakazał ściągnąć od strony pozwanej kwotę 4553,39 zł tytułem brakującej części kosztów sporządzenia opinii biegłego.