Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2014 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa Fabryki (...) spółce jawnej z siedzibą w S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej spółce komandytowej z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 29 maja 2013 r. sygn. akt IX GC 430/11

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) w ten sposób, że oddala powództwo także w części obejmującej kwotę 64.856,18 (sześćdziesiąt cztery tysiące osiemset pięćdziesiąt sześć złotych i 18/100) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 września 2011 r. do dnia zapłaty;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III (trzecim) w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów procesu za I instancję;

III.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie IV (czwartym) w ten sposób, że nakazuje ściągnąć od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 1.078,83 (jeden tysiąc siedemdziesiąt osiem złotych 83/100) zł tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania;

IV.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 5.943 (pięć tysięcy dziewięćset czterdzieści trzy) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Powód Fabryka (...) Spółka Jawna w S. domagała się zasądzenia od pozwanego St. (...) S.A. Spółki Komandytowej w P. kwoty 109 623 zł. W uzasadnieniu powództwa stwierdzono, że strony łączyła umowa dzierżawy maszyn. Po wygaśnięciu umowy, pozwany maszyn nie odebrał, więc były one składowane na terenie nieruchomości powoda, co uniemożliwiało prawidłowe z niej korzystanie.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc także zarzut niewłaściwości miejscowej i rzeczowej Sądu Okręgowego w Gdańsku. W przekonaniu pozwanej zasadne było pozostawienie rzeczy na nieruchomości powódki do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy o wydanie ruchomości.

Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 29 maja 2013r. zasądził od pozwanej na rzeczy powoda kwotę 64 857,18 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 września 2011r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, zasądził od pozwanej na rzecz powódki 4 147,94 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 723,40 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 835,15 zł tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania.

Podstawą wydanego wyroku były następujące ustalenia faktyczne:

Strony w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w dniu 28 grudnia 2004r. zawarły umowę o współpracy na podstawie której powódka zobowiązała się do produkcji i sprzedaży deseczek lipowych za które pozwana zobowiązała się zapłacić. Pozwana wydzierżawiła powódce maszyny do produkcji tych deseczek .

Umowa została zawarta na czas oznaczony tj. do dnia 31 grudnia 2007r. Powódka zobowiązała się do zwrotu przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym ponad zużycie wynikające z normalnej gospodarki i eksploatacji lub nabycia przedmiotu dzierżawy za uzgodnioną cenę nie niżą od średniej ceny rynkowej.

Wydzierżawione powódce urządzenia zostały jej wydane, zainstalowane, a następnie miały być wykorzystywane do produkcji.

Pismem z dnia 13 października 2006r. powódka poinformowała pozwaną o wykonaniu całości zamówienia za okres od 1 stycznia 2006r. do 31 grudnia 2007r. Zaproponowała rozwiązanie umowy z dniem 31 grudnia 2006r. Ostatecznie strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 28 grudnia 2004r. na mocy którego powódka zobowiązała się w okresie od 1 stycznia 2007r. do 31 grudnia 2007r. wyprodukować na zamówienie pozwanej 3 000 000 deseczek.

Pismem z 7 maja 2007r. powódka wypowiedziała umowę o współpracy ze skutkiem na koniec grudnia 2007r. W piśmie z dnia 4 sierpnia 2007r. powódka określiła termin odbioru maszyn na dzień 9 sierpnia 2007r. informując, że maszyny nie są używane i od dawna oczekują na odbiór.

W 2007r. pozwana odmówiła odbioru maszyn z uwagi na brak możliwości przeprowadzenia prób technicznych,

Demontaż maszyn i urządzeń pozwanej został dokonany przez firmę zewnętrzną. Zdemontowane przedmioty składowane były w trzech miejscach na terenie nieruchomości powódki. Teren był ogrodzony oraz objęty nadzorem. W zadaszonym blaszanym budynku składowane były urządzenia elektryczne, które zajmowały powierzchnię 230m ². Urządzenia składowane na powierzchni niezadaszonej zajmowały 300 m ² i 217 m ².

W listopadzie 2007r. powódka poinformowała pozwaną, że urządzenia nie są wykorzystywane do produkcji, zostały zdemontowane i przygotowane do odbioru w każdym dogodnym czasie po uprzednim siedmiodniowym zawiadomieniu. Zaproponowała dokonanie oceny stanu technicznego urządzeń przez niezależnego eksperta, w trakcie ich załadunku.

Pozwana wytoczyła powództwo o zobowiązanie powódki do wydania maszyn, natomiast powódka wzywała pozwaną do ich odebrania. Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2009r. Sąd Rejonowy w Pruszkowie zezwolił powodowi na złożenie do depozytu sądowego wskazanych w sentencji postanowienia przedmiotów tytułem zwrotu przedmiotu dzierżawy, ustalając, że rzeczy te będą przechowywane w siedzibie powodowej spółki zaś ich dozorcą będzie Z. D..

Pozwana odebrała maszyny i urządzenia z terenu nieruchomości należącej do powódki w dniu 5 kwietnia 2011r. Część przedmiotów została odebrana przez specjalistyczną firmę, natomiast część przewieziono na teren nieruchomości sąsiadującej z nieruchomością powódki.

Pismem z dnia 27 czerwca 2011r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty 109 632,03 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, polegające na składowaniu na jej nieruchomości maszyn należących do pozwanej w okresie od 1 stycznia 2008r. do 5 kwietnia 2011r.

Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny sprawy uznał za wiarygodne przedstawione kserokopie dokumentów, które potwierdzone za zgodność z oryginałem nie budziły wątpliwości i nie zostały skutecznie podważone. Za wiarygodne uznał także zeznania świadków P. N., A. N. (1) i D. W.. Drobne nieścisłości i niedokładności w zeznaniach świadków dotyczą jedynie ilości miejsc, w których były składowane urządzenia oraz tego czy powódka korzysta z dzierżawionych urządzeń w celu wykonania umowy o współpracy z dnia 28 grudnia 2004r. Świadkowie D. W. oraz A. N. (2) początkowo twierdzili, że urządzenia rozlokowane były w pięciu równych miejscach jednak ostatecznie w sposób szczegółowy opisali gdzie znajdowały się poszczególne urządzenia i maszyny, potwierdzając wskazane na mapkach lokalizacje. Jako wiarygodne Sąd pierwszej instancji uznał również zeznania Z. D. słuchanego w charakterze strony powodowej.

Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek obu stron o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego w zakresie szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia wysokości czynszu najmu i dzierżawy powierzchni magazynowych w powiecie (...) w okresie od 28 grudnia 2007r. do 5 listopada 2011r. Opinię sporządzoną przez biegłego A. R. Sąd uznał za w pełni wiarygodną. Opinia prywatna przedstawiona przez pozwaną nie może stanowić dowodu w sprawie.

Łącząca strony umowa dzierżawy została rozwiązana z dniem 28 grudnia 2007r. Skuteczne było więc zawarte w piśmie z dnia 15 stycznia 2008r. wezwanie do odbioru przedmiotu dzierżawy. Pozwana w sposób wyraźny i nieuzasadniony uchylała się od spełnienia tego obowiązku.

Jak wynika z opinii biegłego miesięczny czynsz najmu/dzierżawy powierzchni magazynowych wynosi 5, 20 zł z m ² natomiast koszt najmu/ dzierżawy placów składowych wynosił 0,89 zł za m ². Uwzględniając, że maszyny składowane były w zadaszonej wiacie o powierzchni 230 m ², uśredniony koszt ich składowania wynosił 1196 zł. Maszyny składowane na utwardzonym gruncie zajmowały powierzchnię 517m ^2. Łączna kwota za składowanie wynosiła więc 1653 zł miesięcznie, a zatem za okres 39 miesięcy i 5 dni 64 856,18 zł, którą została zasądzona od daty wniesienia pozwu.

Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony apelacją pozwanej, która zarzuciła,

- naruszenie art. 233 k.p.c. przez błędną ocenę zeznań świadków A. N. (1) oraz D. W., wadliwe przyjęcie, że powierzchnia zajmowana przez składowane maszyny wynosiła 747 m ², a pozwana bez uzasadnienia uchylała się do dokonania odbioru.

- naruszenie art. 34 k.p.c. poprzez nierozpoznanie zarzutu pozwanego o uznanie się przez Sąd Okręgowy w Gdańsku za niewłaściwy i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie,

- naruszenie art. 98 k.p.c. i 328 k.p.c.

- naruszenie art. 481 k.c. i art. 482 w zw. z art. 455 k.c.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I, III i IV i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania za obie instancje ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie. W pierwszej kolejności konieczne jest zwrócenie uwagi na szereg aspektów prawnych wiążących się z dochodzonym przez powódkę roszczeniem i wyznaczającym zakres okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Jak wynika z okoliczności faktycznych zarówno ustalonych przez Sąd Okręgowy jak i przytaczanych przez powódkę w uzasadnieniu pozwu pozwana nigdy nie władała nieruchomością powódki ani jako posiadacz samoistny ani jako posiadacz zależny ani jako jej dzierżyciel. Powódka nie może zatem domagać się wynagrodzenia za korzystanie z jej nieruchomości bez tytułu prawnego.

Strony łączyła umowa dzierżawy urządzeń i maszyn. Jak trafnie ustalił Sąd Okręgowy umowa ta została przez powódkę skutecznie wypowiedziana, a pozwana nie wykonała w terminie obowiązku odebrania przedmiotu dzierżawy. Powódka może więc na podstawie art. 471 k.c. domagać się odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy dzierżawy. Zgodnie jednak z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia zasadności roszczenia zarówno co do zasady jak i wysokości ciąży na powódce.

Powódka nie wskazywała na żadne okoliczności, które uzasadniałyby przekonanie że poniosła szkodę rzeczywistą – damnum emergens. Okoliczności takich nie ustala także Sąd pierwszej instancji. Pozostaje zatem do rozważenia czy można przyjąć, że powódka utraciła korzyści, których się spodziewała, a których nie uzyskała wskutek nienależytego wykonania umowy przez pozwaną ( lucrum essans. Rozważając tę kwestię należy zauważyć, że powódka nie twierdziła aby kiedykolwiek prowadziła działalność polegającą na wykorzystywaniu części nieruchomości w celu uzyskiwaniu dochodów z wynajmowania powierzchni magazynowej. Nie wskazywała także aby takie dochody uzyskała po odebraniu przez pozwaną w 2011r. składowanych maszyn i urządzeń. Możliwość uzyskiwania dochodów z tytułu najmu powierzchni magazynowej nie jest więc adekwatnym kryterium do oceny ewentualnych utraconych przez powódkę korzyści. Do innego kryterium powódka się jednak nie odwoływała..

Pozwana trafnie zarzuca, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie jest wystarczający dla ustalenia jaką powierzchnię zajmowały maszyny i urządzenia będące przedmiotem dzierżawy. Nie ma też żadnych przesłanek dla oceny czy rozmieszczenie tych urządzeń było racjonalnie uzasadnione. Dołączone do pozwu szkice oraz fotografie( k. 32 – 36) pozbawione są wartości dowodowej. Mogą być co najwyżej potraktowane jako obrazowe przedstawienie twierdzeń powódki. Oceniając zeznania świadków P. N., A. N. (1) i D. W. należy zauważyć, ze żadne z tych świadków nie uczestniczył w organizowaniu składowania maszyn i urządzeń będących przedmiotem dzierżawy. P. N. rozpoczął pracę jako pracownik powoda, gdy urządzenia były już zdemontowane. Jak zeznał świadek D. W. składowane urządzenia miały zajmować ok 100- 150 m ². Trudno zatem uznać, że między jego zeznaniami a zeznaniami świadka P. N., potwierdzającego twierdzenia powódki zachodzą jedynie drobne nieścisłości. Zeznania świadka A. N. (1) nie zawierają żadnych informacji, które mogłyby być przydatne do ustalenia powierzchni na jakiej maszyny były składowane. Stwierdził on, że nie potrafi określić powierzchni jaką zajmowały składowane urządzenia.

Ostatecznie należy stwierdzić, że powód nie wykazał aby poniósł szkodę polegającą na utracie możliwości wykorzystania nieruchomości dla celów magazynowych, a nadto materiał dowodowy zebrany w toku postępowania nie jest wystarczający dla ustalenia powierzchni na jakiej były składowane urządzenia będące przedmiotem dzierżawy.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę 386 § 1 k.p.c. w z. z art. 471 k.c. a contrario orzekł jak w pkt. I. Na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. orzeczono jak w pkt. II i III. Na podstawie art. 98 k.p.c. orzeczono jak w pkt. IV.