Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa W. D. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 26 lipca 2013 r. sygn. akt I C 394/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 (tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 28/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w B. zasądził od pozwanego an rzecz powódki kwotę 50.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 marca 2012 r. do dnia zapłaty, w pozostałej części powództwo oddalił oraz orzekł o kosztach procesu.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu pierwszej instancji:

W dniu (...) w miejscowości B. kierujący samochodem marki L. R. A. naruszył nieumyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że nie dostosował prędkości do panującej sytuacji drogowej i zjechał na przeciwny pas ruchu doprowadzając do zderzenia z prawidłowo poruszającym się samochodem marki L. o nr rej. (...) (...)a w wyniku zderzenia pojazdów śmierć poniósł J. D. (1).

Przed zdarzeniem J. D. (1) mieszkał w R. w gospodarstwie położonym nieopodal gospodarstwa powódki W. D. (2), która była jego matką. Prowadził własne gospodarstwo domowe, (...). Zmarły bardzo dbał o matkę, pomagał jej w prowadzeniu gospodarstwa., modernizował je i wspomagał matkę przekazując jej pieniądze. Powódka była bardzo zżyta z J. D. (1) pomimo, iż posiada jeszcze (...)

(...)

Powódka reprezentowana przez (...) S.A w L. zgłosiła swoje roszczenie wobec pozwanego tytułem zadośćuczynienia w kwocie 150.000 zł. jednak pozwany odmówił wypłacenia stosownego zadośćuczynienia podnosząc, iż jest ono bezzasadne.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego i wyjaśnienia powódki. Sąd uznał za wiarygodne przedstawione w sprawie dowody, które w większości dotyczyły okoliczności w sprawie niespornych, albowiem pozwany przedstawiał jedynie zarzuty natury formalno - prawnej a nie faktycznej oraz zarzuty co do wysokości zgłaszanego roszczenia, nie odnosząc się tym samym do rozmiaru cierpień powódki, faktu ich wystąpienia, sprawstwa wypadku ani podstaw swojej odpowiedzialności. Sąd dał w pełni wiarę opinii biegłego sądowego (...) J. G.. uznając wydana przez niego opinię jak jasna, spójną, rzetelną oraz wydana zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej a także w pełni wyjaśniającą stan (...). Za wiarygodne Sad uznał także wyjaśnienia powódki, (...)

Sąd Okręgowy uwzględniając powództwo wyraził pogląd aprobujący stanowisko opowiadające się za możliwością dochodzenia przez najbliższego członka rodziny zmarłego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22.10.2010 r., IIICZP 76/10).

Zadośćuczynienie pieniężne ma stanowić rekompensatę za szkodę niemajątkową, doznaną przez poszkodowanego wskutek konkretnego zdarzenia (w tym przypadku- śmierci osoby najbliższej). Powinno zatem wynagrodzić doznane cierpienia psychiczne. Ma wreszcie ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć.

Dokonując wyliczenia zadośćuczynienia, Sąd uwzględnił przede wszystkim treść wydanej w sprawie pisemnej opinii biegłego sądowego (...), z której wynika, iż po śmierci syna powódka (...) Syn był dla powódki oparciem po śmierci męża i wobec narastającej własnej starości. Syn łagodził konflikty, nadawał impet rozwojowy całej rodzinie. (...)

Nie bez znaczenia pozostają przy tym wyjaśnienia powódki w których wskazuje ona. że nawet po śmierci syna J. D. (1) nadal przeżywa ona okoliczności związane z jego śmiercią, fakt, że odszedł on na zawsze i nie potrafi się z tym pogodzić. Jak. sama twierdzi „nie przebolała" jeszcze straty syna. Był on dla niej oparciem nie tylko materialnym , ale przede wszystkim psychicznym wykazując zainteresowanie jej życiem oraz widząc konieczność ciągłego kontaktu z matką i informowaniu jej o swych poczynaniach.

Powódka domagała się zapłaty kwoty 80.000 zł, jednak Sąd zasądził tytułem zadośćuczynienia na rzecz powódki kwotę 50.000 zł mając na uwadze okoliczności w jakich obecnie powódka egzystuje. Pomimo więc utrzymującego się bólu po stracie syna powódka otrzymuje wsparcie (...)pozostałych dzieci, z których jedno - (...)na stałe z nią mieszka. Zmarły był dorosłym człowiekiem posiadającym własną rodzinę - (...) i prowadził własne gospodarstwo domowe w osobnym budynku. (...).

Wobec powyższego Sąd orzekł, jak w sentencji w punkcie 1 na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc. Ustawowe odsetki zasądzono od dnia wezwania pozwanego do zapłaty.

O kosztach sądowych orzeczono w myśl art. 100 kpc dokonując stosunkowego rozdzielenia kosztów wobec wygrania przez powódkę sporu w 70%.

Pozwany zaskarżając wyrok w zakresie uwzględnionego powództwa oraz rozstrzygnięcia o kosztach procesu zarzucił:

1)  naruszenie art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty powodom z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego zawartej ze sprawcą szkody, zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci prawa do życia w rodzinie, zerwania szczególnej więzi uczuciowej, rodzinnej ze zmarłym J. D. (2);

2)  naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 23, 24 i 448 k.c. i przyjęcie, że mają zastosowanie w sprawie.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, a także zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania – przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia, przyjmując je za podstawę także własnego rozstrzygnięcia i odwołuje się do nich bez potrzeby ich powtarzania.

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury, sąd nie jest związany przedstawionymi w apelacji zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2013 r., V CZ 25/13). Wypada zauważyć, że skarżący nie przedstawił żadnych zarzutów procesowych. Tym samym przyjąć należy, iż ustalony stan faktyczny nie został skutecznie w apelacji zakwestionowany.

Chybione są podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego. Wbrew poglądowi wyrażonemu w apelacji, roszczenie powódki jest usprawiedliwione na gruncie przepisów obowiązujących w dacie śmierci J. D. (3). Sąd Apelacyjny w pełni podziela utrwalony w orzecznictwie pogląd, że śmierć bliskiej osoby powoduje w określonych, konkretnie analizowanych przypadkach, tj. zawsze w odniesieniu do okoliczności indywidualnych określonej sprawy - naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, tj. w rozpoznawanej sprawie - szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. Dobrem osobistym powódki, które zostało w rozpoznawanym tu przypadku naruszone, było zatem prawo do życia rodzinnego i utrzymanie tego rodzaju więzi, jak i prawo do posiadania rodziny. Nie stanowił przeszkody fakt, że zdarzenie uzasadniające podstawę żądania zawartego w pozwie miało miejsce przed dniem wejścia w życie przepisu art. 446 § 4 k.c. tj. przed dniem 3 sierpnia 2008 roku (por. wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 roku, IV CSK 307/2009, uchwała SN z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/2010).

Na przeszkodzie uznania zasadności roszczenia nie stoi także treść art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Sąd Apelacyjny podziela uchwałę Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 93/2012, zgodnie z którą: "Artykuł 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r. Nr 124 poz. 1152 ze zm.) - w brzmieniu sprzed dnia 11 lutego 2012 r. - nie wyłączał z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c.". Powołany bowiem przepis art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych obejmował odpowiedzialnością ubezpieczyciela wszystkie szkody, które mogą wynikać ze zdarzeń takich jak śmierć, uszkodzenie ciała czy rozstrój zdrowia. Ubezpieczyciel odpowiada zaś za szkodę w takich granicach, w jakich ponosiłby ją ubezpieczony.

W tym stanie rzeczy nie podzielając wskazanych wyżej zarzutów apelacji ani argumentacji zgłoszonej na jej poparcie, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013.490 j.t.).