Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lipca 2014 r. w O.

sprawy z odwołania Z. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 29.04.2013r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.04.2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił Z. Z. prawa do emerytury.

Z. Z. wniósł odwołanie od tej decyzji. Stwierdził, że z powodu likwidacji zakładu pracy nie może przedstawić prawidłowych dokumentów, z których wynikałoby, iż pracował w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że Z. Z. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art.184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się ponad 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 23.03.2013r. Z. Z. złożył w Oddziale ZUS wniosek o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wraz z wnioskiem złożył oświadczenie o przekazanie środków zgromadzonych na OFE na dochody budżetu państwa. Po rozpoznaniu tego wniosku ZUS uznał, że Z. Z. osiągnął wymagany wiek emerytalny 60 lat, na dzień 01.01.1999r. legitymuje się on łącznym stażem pracy wynoszącym łącznie 26 lat, 3 miesiące i 22 dni, lecz nie przepracował 15 lat w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie zaliczył odwołującemu żadnego okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Z. Z. urodził się dnia (...)zatem podstawą ubiegania się przez niego o prawo do emerytury jest art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz.1440 ze zm.) w zw. z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym

charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami - prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 31.12.1948r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy odwołujący zgromadził 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności czy zachodzą podstawy do zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach pracy w następujących okresach:

1)  15.04.1972r.-26.07.1978r. w Zakładach (...) w W.;

2)  25.09.1978r.-09.01.1987r. w (...) w W.;

3)  25.04.1987r.-30.09.1990r. w (...) w W..

ZUS nie uznał tych okresów za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach. Stwierdził bowiem, że w złożonych świadectwach wykonywania pracy w szczególnych warunkach pojawiły się błędy formalne, a nadto podane w nich stanowiska nie są zbieżne ze stanowiskami wynikającymi z innych dokumentów.

Na okoliczność charakteru pracy odwołującego w ZM URSUS Sąd dysponował dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych oraz zeznaniami świadka J. S. (k.23) i zeznaniami odwołującego złożonymi w charakterze strony i opinią biegłej z zakresu bhp.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że Z. Z. dnia od dnia 15.04.1972r. rozpoczął pracę w ZM URSUS. W ramach tego zatrudnienia wyjechał do B.. Tam odbył kurs na odlewnika, który odbywał się w wolne od pracy dni. Pracował tam w wydziale metalurgicznym i szlifował odlewy skrzyni biegów, korpusów silnika i tylniego mostu przy użyciu szlifierek i młotów pneumatycznych. Następnie przez około rok odwołujący pracował w wydziale tłoczni przy obsłudze pras, tłocząc z metalu części do ciągników (...). Ze świadectwa pracy z dnia 26.07.1978r. wynika, że Z. Z. świadczył pracę jako uczeń, a następnie szlifierz. Natomiast w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wpisano, że Z. Z. stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę przy obsłudze pieców grzewczych, młotów, pras, kuźniarek, walcarek, obręczy i kół, walcarek gwintów i wierteł, ręczną obróbkę na gorąco oraz regenerację oprzyrządowania kuźniczego na stanowisku operator pras, wymienionym w dziale III, poz.14 pkt 10 załącznika nr 1 wykazu A zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (k.17 a.e.).

Z opinii biegłej z zakresu bhp wynika, że w okresie od dnia 15.04.1972r. do dnia 26.07.1978r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A, dziale III, poz.45 w/w rozporządzenia tj. przy obsłudze agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi. Natomiast w zarządzeniu resortowym praca ta wymieniona jest w wykazie A, dziale III, poz.45 pkt 18 tj. operator pras-tłoczarz. Nadto częściowo praca ta została przez biegłą zakwalifikowana z wykazu A, działu III, poz.78 rozporządzenia tj. szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne. Natomiast w zarządzeniu resortowym praca ta wymieniona jest w wykazie A, dziale III, poz.78 pkt 6 tj. szlifierz.

Sąd oparł się na wnioskach płynących z opinii. W tym zakresie żadna ze stron postępowania nie zakwestionowała oceny charakteru pracy odwołującego w tym okresie dokonanej przez biegłą. Sąd uznał, że ocena ta jest rzetelna i bierze pod uwagę rodzaj wykonywanej przez odwołującego pracy w tym okresie.

Wobec powyższego Sąd zaliczył ten okres jako pracę wykonywaną w szczególnych warunkach. Jest to praca wyszczególniona w wykazie A, dziale III, poz.45 i poz.78 w/w rozporządzenia. Okres ten wynosi 6 lat, 3 miesiące i 11 dni .

Kolejny okres zatrudnienia, który odwołujący wskazywał jako pracę wykonywaną w szczególnych warunkach, jest okres zatrudnienia w (...) w W., który następnie przekształcił się w (...) W..

Z. Z. został zatrudniony w w/w zakładzie od dnia 25.09.1978r. na stanowisko ustawiacza pras, co wynika z umowy o pracę. Pracował na wydziale tłoczni. Zgodnie z zeznaniami odwołującego oraz świadków R. P. (k.22v-23) i J. S. (k.23) jego praca polegała na ustawianiu parametrów na prasach i ich obsłudze. Następnie z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, że od dnia 01.02.1982r. Z. Z. został przeniesiony na stanowisko szlifierza. Zajmował się szlifowaniem wałka sprzęgłowego i piasty. Na tym stanowisku pracował do dnia 30.09.1978r. Następnie od dnia 01.10.1982r. do dnia 09.01.1987r. Z. Z. był ustawiaczem maszyn do obróbki plastycznej na wydziale tłoczni. Zajmował się ustawianiem parametrów i tłoczeniem blach na prasach. Z dniem 12.01.1987r. przeniesiono go do (...) w W. i powierzono obowiązki ustawiacza maszyn i urządzeń. Następnie powrócił do (...) w W. i w okresie od dnia 25.04.1987r. do dnia 30.06.1987r. pracował na tłoczni. Natomiast od dnia 01.07.1987r. został przeniesiony na inny wydział i zajmował toczeniem. Tak było do dnia 30.09.1990r. W okresie od dnia 01.10.1990r. do dnia 31.12.1990r. przebywał na urlopie bezpłatnym. Po powrocie z urlopu pracował na obróbce skrawaniem, tocząc na półautomatach.

Z opinii biegłej z zakresu bhp wynika, że odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresach od dnia 25.09.1978r. do dnia 31.01.1982r. i od dnia 01.10.1982r. do dnia 09.01.1987r. Były to bowiem prace wymienione w wykazie A, dziale III, poz.45 w/w rozporządzenia na stanowisku operator pras – tłoczarz (obsługa agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi) oraz w wykazie A, dziale III, poz.45 pkt 18 zarządzenia resortowego.

Nadto biegła uznała, iż pracą w szczególnych warunkach był okres od dnia 01.02.1982r. do dnia 30.09.1982r. Była to bowiem praca wyszczególniona w wykazie A, dziale III, 78 w/w rozporządzenia (szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne) oraz w wykazie A, dziale III, poz.78 pkt 6 zarządzenia resortowego.

Żadna ze stron postępowania nie wnosiła zastrzeżeń do tej części opinii biegłej. Sąd także uznał, że ocena biegłej co do tych okresów jest miarodajna i oparł na niej swe ustalenia. Wobec powyższego Sąd uznał, że odwołujący wykonywał w (...) i (...) pracę w szczególnych warunkach w okresach: od dnia 25.09.1978r. do dnia 31.01.1982r. (3 lata, 4 miesiące i 6 dni) i od dnia 01.10.1982r. do dnia 09.01.1987r. (4 lata, 3 miesiące i 9 dni) oraz od dnia 01.02.1982r. do dnia 30.09.1982r. (8 miesięcy). Okresy te wynoszą łącznie 8 lat, 3 miesiące i 15 dni. Łącznie z okresem uznanym powyżej jako praca wykonywana w szczególnych warunkach w URSUS-ie. Odwołujący wykazał w tym postępowaniu okres pracy w szczególnych warunkach w rozmiarze 14 lat, 6 miesięcy i 26 dni.

Ponieważ okresy te nie są wystarczające do uzyskania prawa do emerytury, Sąd poddał analizie okresy, których biegła w swej opinii nie zaliczyła do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Biegła nie uznała za pracę w szczególnych warunkach okresu od dnia 12.01.1987r. do dnia 24.04.1987r. (3 miesiące i 14 dni). W tym okresie Z. Z. pracował w (...) i był na delegacji w W.. Z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, że powierzono mu wówczas obowiązki ustawiacza maszyn i urządzeń. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 28.11.2002r. nie zawiera tego okresu (k.16 a.e.). Odwołujący w swych wyjaśnieniach stwierdził, że w tym okresie pracował przy montażu samochodów i oświadczył, że nie wnosi o zaliczenie tego okresu do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (k.22v).

W ocenie Sądu brak jest podstaw do zaliczenia tego okresu do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Już choćby z opisu prac dokonanego przez samego odwołującego wynika, że pracy tej nie można przypisać do stanowisk wyszczególnionych w w/w rozporządzeniu.

Kolejnym okresem nieuznanym przez biegłą, był okres od dnia 25.04.1987r. do dnia 30.09.1990r. (3 lata, 5 miesięcy i 6 dni). Z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, że w tym okresie Z. Z. powrócił z delegacji z W. do (...) w W. i powierzono mu obowiązki ustawiacza maszyn i urządzeń. Ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 28.11.2002r. (k.16 a.e.) wynika, że pracodawca zaliczył okres pracy od dnia 25.04.1987r. do dnia 30.06.1987r. do prac wyszczególnionych w wykazie A, dziale III, poz. 45 pkt 18 zarządzenia resortowego, natomiast okres od dnia 01.07.1987r. do dnia 30.09.1990r. – do wykazu A, działu III, poz.23 pkt 3 zarządzenia resortowego. Ze świadectwa wynika, że w tych okresach pracował jako przy obsłudze maszyn tłoczących w metalu na wydziale tłoczni oraz przy obróbce skrawaniem części żeliwnych.

Z umowy o pracę z dnia 25.04.1987r. dotyczącej ponownego przyjęcia wynika, że odwołujący pracował jako ustawiacz na Wydziale (...). Analiza angaży z wcześniejszych okresów prowadzi do wniosku, że na tym wydziale pracował także w okresie od dnia 25.09.1978r. i był to Wydział Tłoczni. Jest to zbieżne z zeznaniami odwołującego złożonymi w charakterze strony (k.80), który stwierdził, że po powrocie z delegacji pracował na tłoczni w W.w okresie od dnia 25.04.1987r. do dnia 30.06.1987r. Sąd dał wiarę odwołującemu, albowiem jego zeznanie znajduje potwierdzenie w treści dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Tym samym Sąd uznał, że odwołujący pracował w szczególnych warunkach także w okresie od dnia 25.04.1987r. do dnia 30.06.1987r. Była to praca wyszczególniona w wykazie A, dziale III, poz.45 w/w rozporządzenia, gdyż była to praca przy obsłudze agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi.

Zatem dodatkowo Sąd zaliczył odwołującemu okres 2 miesięcy i 6 dni . Łącznie z uznanym uprzednio okresem (14 lat, 6 miesięcy i 26 dni) odwołujący wykazał w tym postępowaniu 14 lat, 9 miesięcy i 2 dni .

Sąd uznał natomiast, że brak jest podstaw do zaliczenia odwołującemu jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu od dnia 01.07.1987r. do dnia 30.09.1990r. Z angaży znajdujących się w aktach osobowych wynika, że od dnia 01.07.1987r. odwołujący został przeniesiony na wydział (...), a od dnia 01.10.1987r. na Wydział (...), na którym pracował do dnia 30.09.1990r. Był ustawiaczem maszyn i urządzeń. W angażu z dnia 01.06.1990r. pojawił się zapis, że był ustawiaczem maszyn do obróbki skrawaniem.

Z zeznań odwołującego (k.80) wynika, że w tym okresie pracował na półautomacie i wykonywał obróbkę skrawaniem w żeliwie. Obrabiał rozrząd. Odwołujący zeznał, iż było to toczenie. Zaprzeczył jednocześnie stanowczo, aby była to praca na odlewni. Odwołujący zaliczał ten okres do pracy w szczególnych warunkach, gdyż uznawał, że jest to praca operatora maszyn obróbki wiórowej odlewów żeliwnych. Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującego. Z treści angaży wynika bowiem, że od dnia 01.07.1987r. zmienił wydział i pracował przy obróbce skrawaniem.

Ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 28.11.2002r. wynika, że praca ta została zakwalifikowana z wykazu A, działu III, poz.23 pkt 3 zarządzenia resortowego. Zdaniem Sądu taka kwalifikacja stanowiska jest błędna.

Istotnie pod tym punktem znajduje się zapis, że operator maszyn do obróbki wiórowej odlewów żeliwnych jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach. Jednakże należy mieć na uwadze, że stanowisko to jest rozwinięciem poz.23 w/w zarządzenia. Tymczasem pod poz.23 działu III, wykazu A jest „wybijanie, oczyszczanie i wykończanie odlewów”. Poniżej znajduje się rozwinięcie tego stanowiska. Zatem prawidłowo należy odczytywać ten zapis, że jedynie operator maszyn do obróbki wiórowej odlewów żeliwnych pracujący przy wybijaniu, oczyszczaniu i wykończaniu odlewów wykonuje pracę w szczególnych warunkach. Już choćby z zeznań odwołującego wynika, że nie wykonywał tej pracy. Nie była to bowiem praca na odlewni przy wybijaniu, oczyszczaniu i wykończaniu odlewów. Odwołujący wręcz stwierdził, że zna tamtą pracę i jego praca na tym nie polegała. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. analogicznie w wykazie A, dziale III, poz.23 określa to stanowisko, wskazując, że jedynie praca przy wybijaniu, oczyszczaniu i wykończaniu odlewów jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach. Należy mieć na uwadze, że zarządzenie resortowe ma za zadanie jedynie uszczegółowić zapisy w rozporządzeniu poprzez wskazanie stanowisk, na których wykonywana jest praca w rozporządzeniu.

Okoliczność, że odwołujący otrzymywał w niektórych okresach dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, także nie zmienia tej oceny. Dodatek ten otrzymuje bowiem pracownik narażony na niekorzystne oddziaływanie na jego zdrowie czynników podczas wykonywanej pracy. Nie zawsze jednak pracownicy, którzy taki dodatek otrzymują, pracują na stanowiskach wyszczególnionych w rozporządzeniu zawierającym wykaz stanowisk uprawniających do wcześniejszej emerytury. Tymczasem jedynie wykonywanie pracy na stanowisku wymienionym w tym rozporządzeniu uprawnia do skorzystania z przywileju przejścia na taką emeryturę.

Po powrocie z urlopu bezpłatnego, od stycznia 1991r. Z. Z. nadal pracował w (...), lecz składając wyjaśnienia przyznał, że nie była to praca wykonywana w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach także nie zawiera tego okresu. Biegła również nie zaliczyła odwołującemu tego okresu jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. W tym okresie odwołujący zajmował się toczeniem. Zdaniem Sądu brak jest podstaw do zaliczenia tej pracy do prac wykonywanej w szczególnych warunkach.

Analiza dokumentów złożonych przez odwołującego do organu rentowego prowadzi także do wniosku, że nie istnieją inne okresy, które można zaliczyć odwołującemu do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego odwołujący nie spełnił warunków do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art.184 w/w ustawy. Nie wykazał bowiem na dzień 01.01.1999r. 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Z tych względów Sąd oddalił odwołanie na mocy art.477 ¹⁴ § 1 kpc.