Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2014 r. w Szczecinie

sprawyA. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 maja 2013 r. sygn. akt VI U 213/13

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznaje A. J. prawo do emerytury od stycznia 2013 roku.

SSA Jolanta Hawryszko SSA Urszula Iwanowska SSO del. Gabriela Horodnicka – Stelmaszczuk

III A Ua 510/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił A. J. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji A. J. podniósł, że w szczególnych warunkach (oprócz okresu uznanego przez organ rentowy) pracował także w okresie od dnia 27 października 1971 r. do dnia 16 października 1973 r., od dnia 1 września 1988 r. do dnia 16 marca 1992 r. i od dnia 15 lipca 1998 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie podnosząc, że A. J. uwzględniono okresy pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat i 16 dni na podstawie świadectw wydanych przez pracodawców, a wykazany okres nie uprawnia do wnioskowanego świadczenia.

Wyrokiem z dnia 27 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

A. J. urodził się dnia (...) Od dnia 11 maja 1970 r. do dnia 30 września 1976 r. pracował w szczególnych warunkach jako traktorzysta. W tym czasie od dnia 27 października 1971 r. do dnia 16 października 1973 r. pełnił zasadniczą służbę wojskową. Od dnia 28 lipca 1992 r. do dnia 6 kwietnia 1993 r., od dnia 8 kwietnia 1993 r. do dnia 9 listopada 1993 r. oraz od dnia 12 listopada 1993 r. do dnia 30 kwietnia 1998 r. pracował w szczególnych warunkach jako maszynista chłodni.

W dniu 20 kwietnia 2011 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie emerytury. Udowodnił łączny okres ubezpieczenia na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości: 27 lat, 11 miesięcy i 24 dni.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego oraz art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako: ustawa emerytalna) w związku z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U nr 13, poz. 86) oraz z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) – powoływanej dalej jako: rozporządzenie – Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem ubezpieczony nie wykazał, iż spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury.

Po przytoczeniu treści art. 184 ustawy emerytalnej oraz § 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. oraz orzecznictwa w zakresie dowodzenia w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w postępowaniu sądowym, sąd pierwszej instancji wskazał, że ze świadectw pracy w szczególnych warunkach wynikało, iż A. J. pracował w szczególnych warunkach przez ponad 10 lat. Sąd meriti miał na uwadze, że dokumenty te zostały w części zakwestionowane przez organ rentowy. ZUS nie dał wiary świadectwu pracy w warunkach szczególnych z dnia 12 sierpnia 2005 r. potwierdzającego pracę w warunkach szczególnych w charakterze traktorzysty w okresie od dnia 11 maja 1970 r. do dnia 30 września 1976 r. wskazując, że w tym okresie ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową i okres ten nie może być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych. W odpowiedzi Sąd Okręgowy zaznaczył, że problem uwzględnienia okresu czynnej służby wojskowej w okresie pracy w warunkach szczególnych był przedmiotem wielokrotnych wypowiedzi judykatury i doktryny. Ostatecznie zarysowały się dwa stanowiska. Według pierwszego, skoro okres służby wojskowej nie jest okresem pracy, to nie może uprawniać do uzyskania emerytury wcześniejszej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 lutego 2013 r., III AUa 898/12). Według drugiego, skoro Państwo nakładało na obywateli obowiązek służby wojskowej, to okres ten powinien być uwzględniany również przy ustalaniu okresu pracy w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2012 r., I UK 82/12 czy wyrok tego Sądu z dnia 17 maja 2012 r., I UK 399).

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko drugie uznając, że odsunięcie od pracy w szczególnych warunkach z powodu powołania do służby wojskowej, wbrew woli osoby uprawnionej pozbawiało ją możliwości pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony służbę wojskową pełnił w latach 1971-1973, a obowiązująca wówczas ustawa o powszechnym obowiązku obrony PRL w art. 108 § 1 stanowiła: czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Skoro przed rozpoczęciem służby i po jej zakończeniu A. J. pracował w warunkach szczególnych, to okres służby wojskowej podlegał wliczeniu do okresu tej pracy.

Następnie sąd pierwszej instancji wskazał, że wliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych nie było wystarczające. Rozstrzygnięcia wymagało zatem czy do okresu pracy w szczególnych warunkach można zaliczyć jego pracę w firmie (...) od dnia 1 września 1988 r. do dnia 16 marca 1992 r. W tym zakresie skarżący powołał się na świadectwo pracy, dokumenty z akt osobowych i zeznania świadków. Sąd meriti przyjął, że ze świadectwa pracy z dnia 17 marca 1992 r. wynikało, iż ubezpieczony w firmie (...) pracował jako operator linii produkcyjnej, monter mechanik i maszynista urządzeń chłodniczych. Potwierdzili to w zeznaniach świadkowie K. i S. oraz wnioskodawca. Dokumenty w aktach osobowych skarżącego nie do końca to potwierdzały. Wynikało z nich bowiem, że ubezpieczony oprócz wskazanych wyżej stanowisk pełnił funkcje brygadzisty od 1 lipca 1989 r. do 31 grudnia 1989 r., a takie stanowisko nie zostało ujawnione w świadectwie pracy. Ponadto co najmniej do końca stycznia 1989 r. wnioskodawca prowadził narzędziownię za co otrzymywał dodatek do wynagrodzenia. A. J. przyznał, że narzędziownię prowadził w ramach dobowej normy czasu pracy. Budziło to uzasadnione wątpliwości co do twierdzenia, że w okresie od dnia 1 września 1988 r. do dnia 16 marca 1992 r. wykonywana była praca w szczególnych warunkach. Jak bowiem wynikało z powyższych dowodów przynajmniej przez część tego okresu ubezpieczony nie był jedynie maszynistą urządzeń chłodniczych, ale także prowadził narzędziownię i był brygadzistą. Wątpliwości sądu meriti budziło także określenie stanowiska pracy „maszynista urządzeń chłodniczych”. Ubezpieczony w odwołaniu wskazał, że wykonywał pracę określoną w wykazie A dziale X poz. 6 rozporządzenia tj. przy produkcji suchego lodu. Tymczasem sam wnioskodawca oraz świadkowie zgodnie zeznali, że w chłodni znajdowały się trzy maszyny do produkcji suchego lodu i trzy inne chłodziarki, które A. J. obsługiwał łącznie przez cały sporny okres. Tym samym, w ocenie sądu pierwszej instancji, potwierdziły się zastrzeżenia organu rentowego, że praca maszynisty urządzeń chłodniczych, którą ubezpieczony wykonywał, nie była tożsama z pracą przy produkcji suchego lodu, ponieważ był to jedynie wycinek wykonywanej przez skarżącego pracy. Nie dziwiło zatem, że skończywszy pracę w firmie (...) A. J.nie otrzymał świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Powyższe ustalenia prowadziły do wniosku, że wnioskodawca nie spełnił przesłanki co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych i dlatego nie mógł uzyskać emerytury w wieku obniżonym.

Jednocześnie Sąd Okręgowy podniósł, że dowody z dokumentów nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności. Strony ich nie kwestionowały (z wyjątkiem okresu służby wojskowej) i dlatego zostały uznane za wiarygodne. Odnośnie zeznań świadków K. i S. sąd meriti w całości dał im wiarę odnośnie opisania przez nich rzeczywistości. Natomiast w zakresie oceny świadków, że ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych sąd uznał, że nie byli oni powołani do takiej oceny. Podobnie za wiarygodne sąd uznał zeznania ubezpieczonego, w zakresie w jakim odnosił się do charakteru pracy. Sąd Okręgowy nie podzielił natomiast jego oceny prawnej (z wyjątkiem okresu służby wojskowej) uznając, że przeprowadzone dowody wskazują jednoznacznie, iż w okresie od dnia 1 września 1988 r. do dnia 16 marca 1992 r. A. J. nie wykonywał wyłącznie pracy w warunkach szczególnych, gdyż w czasie pracy łączył pracę w tych warunkach (produkcja suchego lodu) z inną pracą nie zaliczoną do pracy w takich warunkach. Tymczasem przepisy mówią wyraźnie o konieczności pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy podkreślił także, że to na ubezpieczonym ciążył obowiązek wykazania, że przepracował wymagany okres w szczególnych warunkach. W ocenie sądu meriti skarżący z tego obowiązku się nie wywiązał, albowiem przedłożone przez niego dowody nie potwierdziły, aby w pełnym wymiarze czasu pracy i stale wykonywał prace w warunkach szczególnych przez ponad 15 lat.

Dlatego też działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w całości nie zgodził się A. J., który w wywiedzionej apelacji wniósł o jego zmianę i przyznanie prawa do emerytury zarzucając błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy, przez zakwestionowanie, że udokumentował co najmniej 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W uzasadnieniu apelujący między innymi podniósł, że sąd pierwszej instancji błędnie nie uwzględnił do okresu pracy w szczególnych warunkach całego okresu zatrudnienia na stanowisku maszynista chłodni, ponieważ w tym czasie ubezpieczony obsługiwał zarówno urządzenia do produkcji lodu suchego, jak i sprężarki amoniakalne do chłodzenia. Zaliczenie tej pracy do pracy w szczególnych warunkach wynika zarówno z rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., jak i zrządzenia resortowego z dnia 31 marca 1988 r. Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej nr 16, gdzie w dziale X rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy pod pozycją 6 produkcja lodu suchego oraz w dziale XIV prace różne - bezpośrednia obsługa stacji sprężarek ujęto stanowisko maszynista chłodniczy. Skarżący podkreślił, że taką pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały sporny okres, także wówczas gdy powierzono mu obowiązki brygadzisty. W tym bowiem czasie, do obowiązków dotychczas wykonywanych dołączono obowiązki brygadzisty.

Ponadto ubezpieczony podniósł, że w okresie od 9 września 1985 r. do 30 listopada 1985 r. (2 miesiące i 20 dni) został przeniesiony na wydział produkcji bezpośredniej, gdzie wykonywał prace bezpośrednio przy uboju i ten okres też powinien być uwzględniony na podstawie wykazu A działu X pkt 8 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. oraz zarządzenia resortowego wyżej powołanego – dział X poz. 8.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja A. J. okazała się uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu Okręgowego oraz podane podstawy prawne mające zastosowanie w niniejszej sprawie. Jednak na skutek zarzutów apelacji, a także materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji sąd odwoławczy uznał za konieczne uzupełnienie postępowania dowodowego przez wyjaśnienie czy praca maszynisty urządzeń chłodniczych w okresie od 1 września 1988 r. do 16 marca 1992 r. była pracą w szczególnych warunkach objętą rozporządzeniem z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił:

(...) Zakłady (...) w B. zajmowała się biciem drobiu (ubojem). Główny dział Zakładu to ubojnia, potem maszynownia chłodnicza i warsztaty.

dowód: zeznanie świadka T. K. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie świadka J. S. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 22 kwietnia 2013 r.

Od 1 października 1987 r. A. J. został przeniesiony do pracy – obsługi maszyn chłodniczych, jako pomocnik. Wówczas ubezpieczony uczył się, uczestniczył w kursie, po ukończeniu którego był pracownikiem – maszynistą samodzielnym. Przyuczenie trwało około pół roku razem z kursem, który ubezpieczony odbył od 20 października do 18 grudnia 1987 r.

dowód: zeznanie świadka T. K. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie świadka J. S. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 22 kwietnia 2013 r. oraz

z dnia 13 maja 2014 r.

zaświadczenie o ukończeniu kursu obsługi maszyn chłodniczych k. 61.

A. J. jako maszynista wykonywał obsługę urządzeń chłodniczych i do produkcji lodu suchego.

dowód: zeznanie świadka T. K. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie świadka J. S. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 13 maja 2014 r.

W maszynowni były tylko sprężarki: do produkcji lodu suchego (trzy, tzw. łuskownice) i do schładzania komór (trzy - do magazynu i na ociek). Przy maszynach do produkcji lodu ubezpieczony włączał urządzenia, sprawdzał poszczególne zawory i sprawdzał lód do zasypywania w pojemnikach, schładzał wodę. Ubezpieczony obsługiwał w maszynowni sprężarki amoniakalne, bo czynnikiem chłodzącym był amoniak.

Podstawowe czynności obsługowe maszynisty to przede wszystkim:

- odczyty parametrów na komputerze i szafkach kontrolno-pomiarowych (temperatura, ciśnie, wilgotność powietrza),

- obsługa sprężarek, w tym uzupełnianie oleju sprężarkowego,

- odmrażanie parowników,

- odpowietrzanie układów,

- prowadzenie raportów zmianowych,

- obchód poszczególnych maszyn i urządzeń celem sprawdzenia prawidłowości ich pracy – wykrycie ewentualnych powstałych usterek technicznych,

- uzupełnianie oleju w sprężarkach,

- obsługa elektrozaworów i zaworów odcinających,

- przełączanie pracy pomp, załączanie wentylacji

- obsługa automatyki wytwornicy lodu łuskowego,

- uruchamianie i zatrzymywanie pracy urządzeń chłodniczych w normalnych warunkach pracy.

Zadaniem maszynisty jest obsługa amoniakalnych urządzeń chłodniczych w czasie normalnej pracy i umiejętność postępowania w przypadku awarii urządzeń.

Eksploatowane urządzenia chłodniczy powinny utrzymać określone w technologii produkcji warunki chłodzenia międzyoperacyjnego i produkcji lodu, celem zapewnienia właściwych warunków przechowywania świeżych tuszonek oraz zamrożenia i składowania w niskich temperaturach zamrożonego wyrobu.

Na jednej zmianie pracowało 2 maszynistów, a pracowano na 3 zmiany.

dowód: zeznanie świadka T. K. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie świadka J. S. – e-protokół, z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 22 kwietnia 2013 r. oraz

z dnia 13 maja 2014 r.,

charakterystyka Stanowska pracy maszynista chłodni k. 128.

Ubezpieczony jak pracował, tak nadal pracuje na maszynowni.

dowód: zeznanie świadka T. K. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 22 kwietnia 2013 r.,

pismo (...) (...) z dnia 20 stycznia 2014 r. k. 12-

126.

Maszynista urządzeń chłodniczych i maszynista chłodni to ta sama praca.

dowód: zeznanie świadka T. K. – e-protokół z dnia 22 kwietnia

2013 r.,,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 22 kwietnia 2013 r.

Z dniem 1 lutego 1989 r. A. J. przestał prowadzić narzędziownię w Wydziale (...) B..

dowód: pismo z dnia 1 lutego 1989 r. k. 33,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół 22 kwietnia 2013 r. oraz z dnia

13 maja 2014 r.

W okresie od 1 lipca do 31 grudnia 1989 r. ubezpieczonemu powierzono obowiązki brygadzisty. Wówczas musiał ustalać zmiany na maszynowni i w kotłowni, rozliczać godziny pracy, a pozostałe czynności wykonywał jak maszyniści.

dowód: pismo z dnia 17 lipca 1989 r. k. 35,

informacja k. 45,

zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 22 kwietnia 2013 r. oraz

z dnia 13 maja 2014 r.

Ubezpieczony pobiera świadczenie przedemerytalne (bezsporne, nadto dowód: zeznanie ubezpieczonego – e-protokół z dnia 13 maja 2014 r.).

Powyższych ustaleń dokonano na podstawie dokumentów, których wiarygodność nie budzi wątpliwości, zostały one sporządzone przez uprawnione osoby, w dacie ich wystawienia oraz zeznań świadków i ubezpieczonego. Sąd odwoławczy dał wiarę zeznaniom świadków i ubezpieczonego, bowiem zeznania te były jasne, spójne i logiczne, wzajemnie się uzupełniały i korespondowały z treścią dokumentów zgromadzonych w sprawie. Świadkowie byli współpracownikami ubezpieczonego, a nadto praca wykonywana przez A. J. w spornym okresie jest nadal wykonywana w tym samym miejscu zarówno przez ubezpieczonego jak i świadka T. K.. Zakres obowiązków ubezpieczonego został potwierdzony przez aktualnego pracodawcę tj. (...) Gospodarstwo Rolne (...).

Sąd Apelacyjny podkreśla, że organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu do okresu pracy w szczególnych warunkach łącznie okres 10 lat i 16 dni zatrudniania:

- od 11 maja 1970 r. do 26 października 1971 r. (1 rok, 5 miesięcy i 16 dni)

- od 1 listopada 1973 r. do 30 września 1976 r. (2 lata, 11 miesięcy)

- od 28 lipca 1992 r. do 6 kwietnia 1993 r. (8 miesięcy, 10 dni)

- od 8 kwietnia 1993 r. do 9 listopada 1993 r. (7 miesięcy, 2 dni)

- od 12 listopada 1993 r . do 30 kwietnia 1998 r. (4 lata, 5 miesięcy i 19 dni)

z wyłączeniem okresu zwolnień lekarskich i bezpłatnych urlopów – 1 miesiąc i 1 dzień.

Sąd odwoławczy mając na uwadze uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13 (OSNP 2014/3/42), w której uznano, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, j. t. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.), uznał za zasadne stanowisko sądu pierwszej instancji o zaliczeniu A. J. do okresu pracy w szczególnych warunkach także okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 27 października 1971 r. do 16 października 1973 r. (1 rok, 11 miesięcy i 21 dni). Zarówno przez rozpoczęciem tej służby, jak i po jej zakończeniu ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako traktorzysta. Okres uwzględniony przez organ rentowy i okres zasadniczej służby wojskowej daje okres 12 lat i 17 dni pracy w szczególnych warunkach.

Zatem do wykazania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach ubezpieczonemu wystarczył okres 2 lat, 11 miesięcy i 13 dni.

Dlatego istotną okolicznością dla rozstrzygnięcia sprawy było ustalenie czy w okresie od 1 września 1988 r. (jak wskazuje ubezpieczony) do 16 marca 1992 r. (3 lata, 6 miesięcy i 17 dni) A. J. wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Praca maszynisty chłodni wykonywana przez ubezpieczonego nieprzerwanie od 1 października 1987 r. do chwili obecnej (w tym samym) miejscu jest pracą w szczególnych warunkach, bowiem jest pracą przy produkcji lodu suchego objętą wykazem A działem X – W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym pkt. 6 załącznika do rozporządzenia z dnia 1 lutego 1983 r. Okoliczność, że w maszynowni A. J. obsługiwał sprężarki do produkcji lodu suchego oraz do schładzania pomieszczeń stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie dyskwalifikuje tego okresu, skoro w tym samym wykazie w Dziale XIV – Prace różne pod pkt. 9 objęto bezpośrednią obsługę stacji sprężarek. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że zgodnie z wykazem A dział X poz. 7 pkt 7 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze – prace maszynisty chłodniczego przy obsłudze maszyn chłodniczych są zaliczone do prac w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony poza obsługą sprężarek nie wykonywał innych obowiązków od 1 lutego 1989 r. do końca zatrudnienia, czyli do 16 marca 1992 r., a to daje kolejny okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 3 lata, 1 miesiąc i 16 dni. Bowiem do dnia 31 stycznia 1989 r. ubezpieczony prowadził także narzędziownię. Natomiast okoliczność, że od 1 lipca do 31 grudnia 1989 r. ubezpieczony był także brygadzistą nie powoduje wyłączenia tego okresu z pracy w szczególnych warunkach, skoro A. J. otrzymał dodatkowe obowiązki do dotychczas wykonywanych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny uznał, że A. J. wykazał okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat i dlatego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury w wieku obniżonym (na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej) od miesiąca złożenia wniosku o to prawo, tj. od stycznia 2013 r.

SSA Jolanta Hawryszko SSA Urszula Iwanowska SSO del. Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk