Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 r. w Gliwicach

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 12 marca 2014 r. nr (...)5 (...)

16 kwietnia 2014 r. nr (...)5 (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Teresa Kalinka

Sygn. VIII U 1105/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 marca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. dokonał przeliczenia emerytury J. Z.. Ubezpieczony jest uprawniony do emerytury górniczej. Do 117 miesięcy zastosowano przelicznik 1,8, a do 147 miesięcy przelicznik 1,5 , a do 78 miesięcy przelicznik 1,4. W decyzji z dnia 16 kwietnia 2014 roku dokonano kolejnego przeliczenia świadczenia: przelicznik 1,8 nadal zastosowano do 117 miesięcy, przelicznik 1,5 do 171 miesięcy, a do 52 miesięcy zastosowano przelicznik 1,4.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się zastosowania przelicznika 1,8 do okresu pracy kiedy był specjalistą drużyny ratowniczej to jest od 4 kwietnia 1997 do daty nabycia prawa do emerytury. Z tą datą ukończył 45 lat i przestał być czynnym ratownikiem, natomiast został powołany na stanowisko specjalisty. Musiał być dyspozycyjny, uczestniczył w szkoleniach. Przynależność specjalisty do drużyny ratowniczej regulują przepisy rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 8 lutego 1995 roku o rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 roku.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że decyzją z dnia 16 kwietnia 2014 roku dokonano zmiany przelicznika do okresów do których wcześniej zastosowano przelicznik 1,4, natomiast nie zmieniono zakresu pracy do którego zastosowano przelicznik 1,8. Zdaniem organu rentowego prawo do przelicznika 1,8 na podstawie art. 50d ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku przysługuje jedynie ratownikom i mechanikom sprzętu ratowniczego drużyn ratowniczych. Na uzasadnienie swojego stanowiska organ rentowy powołał wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach sygn. III AUa 1700/07

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. Z. urodził się (...). Od 1 marca 2003 roku jest uprawniony do emerytury górniczej. W KWK Centrum (...) pracował od 18 listopada 1977 roku jako pracownik dozoru, w tym od 22 lutego 1990 roku do 22 września 1991 r. był głównym inżynierem pod ziemią, w okresie od 23 września 1991 roku do 30 lipca 1992 roku kierownikiem robót górniczych pod ziemią, a od 1 sierpnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 naczelnym inżynierem, zastępca dyrektora pod ziemią. Od 1 lipca 1999 roku do 28 lutego 2003 roku pełnił funkcję prezesa zarządu – dyrektora naczelnego w Zakładzie (...). Po nabyciu prawa do emerytury górniczej z dniem 1 marca 2003 nadal pracował w górnictwie.

W marcu 2013 roku złożył wniosek o przeliczenie emerytury. Czynnym ratownikiem drużyny ratowniczej w KWK (...) był w okresach od 30 listopada 1984 roku do 22 września 1987 roku, od 8 października 1987 roku do 3 kwietnia 1997 roku. Do tych okresów organ rentowy zastosował przelicznik 1,8. Od dnia 4 kwietnia 1997 roku został specjalistą drużyny ratowniczej. Domagał się zastosowania przelicznika 1,8 do okresu pełnienia tej funkcji – to jest od 4 kwietnia 1997 roku do dnia przejścia na emeryturę – to jest 28 lutego 2003 roku. Specjalista musi posiadać odpowiednie kwalifikacje, doświadczenie, uczestniczyć szkoleniach.

Stan faktyczny sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, oświadczenia ubezpieczonego. Nie budzi on wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Spór w niniejszej sprawie dotyczy wyłącznie wykładni art. 50 d ust. 1 pkt 2 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kwestia ustalania wysokości emerytur górniczych dla osób zatrudnionych na stanowisku specjalisty drużyny ratowniczej stanowiła przedmiot rozstrzygnięć sądu. Orzecznictwo nie było jednolite . Przeważało jednak stanowisko, że okresy przynależności do drużyny ratowniczej w charakterze specjalisty przez pracowników dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują co najmniej połowę dniówek roboczych pod ziemią , w kopalniach siarki lub w kopalniach węgla brunatnego nie uprawniają co zastosowania przelicznika 1,8 przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur ( tak w wyroku SA w Katowicach z dnia 29 maja 2008 roku sygn. III AUa 170 i podobnie w wyroku z dnia 11 maja 2000 roku sygn. IIII AUa 1841/99). Wprawdzie orzeczenia te dotyczyły wykładni treści przepisu art. 37 , który wymieniał odrębnie członków drużyn ratowniczych i mechaników sprzętu ratowniczego, a art. 50d mówi wyłącznie o członkach drużyn ratowniczych, jednak okoliczność ta nie ma wpływu na rozstrzygnięcie sądu. Zdaniem sądu wykładnia art. 50d nie powinna odbiegać od wykładni art. 37 ustawy emerytalno – rentowej, skoro dotyczy tej samej kwestii.

Dogłębnie problem zastosowania przeliczników górniczych dla specjalistów drużyn ratowniczych został przeanalizowany w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 sygn.I UK 241/09 . Sąd Najwyższy odniósł się kwestii pojęcia drużyny ratowniczej zawartego w rozporządzeniu Ministra Gospodarski dnia 12 czerwca 2002 roku w sprawie ratownictwa górniczego ( Dz. U nr 94 poz. 838). W § 12 tego rozporządzenia wskazano, że w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego wchodzą:

1)kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

2)zastępcy kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

3)ratownicy górniczy,

4)mechanicy sprzętu ratowniczego,

5)osoby posiadające wymagane kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego, po uzyskaniu ich zgody; osoby te wchodzą w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego jako specjaliści.

Ubezpieczony twierdził, że skoro art. 50d ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią …zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego …. w drużynach ratowniczych., to przepis ten winien mieć zastosowanie również do specjalistów drużyn ratowniczych.

Z takim rozumowaniem nie zgodził się Sąd Najwyższy w powołanym wyroku z dnia 1 lutego 2010 roku. Po pierwsze Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że rozporządzenie z dnia 12 czerwca 2002 roku nie jest aktem wykonawczym do ustawy emerytalno – rentowej, lecz zostało wydane na podstawie ustawy prawo geologiczne górnicze i. Należy oddzielić przepisy dotyczące ratownictwa górniczego od regulacji dotyczącej emerytur i rent.

Po drugie przepisy rozporządzenia wydanego na postawie delegacji ustawy prawo geologiczne i górnicze nie mogą zmieniać przepisów ustawy emerytalno – rentowej.

Po trzecie do spraw emerytalnych mają nadal zastosowanie przepisy wykonawczej wydane na podstawie poprzednio obowiązujących ustaw z uwzględnieniem zasad wynikających z art. 194 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art. 195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.)

W dniach 21 stycznia 1984 roku i 23 grudnia 1994 roku zostały wydane rozporządzenia Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczane w wymiarze połtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. W załączniku nr 3 do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994 roku stanowiska dozoru i ruchu kopalń odnosi się tylko do członkóww drużyn ratowniczych lub mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn. ( . par. 3 pkt. 21 załącznika nr 3 rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994 roku). skoro nie wymieniono w tym załączniku specjalistów drużyn ratowniczych, to nie mają oni prawa do przelicznika 1,8 mimo przepracowania co najmniej połowy dniówek pod ziemią.

Sąd Najwyższy wskazał dodatkowo na wykładnię funkcjonalną przepisu art. 37 ( obecnie 50d). „Chodzi o szczególny przywilej i zarazem odpowiadające mu obciążenie pracą. Obciążenie to łączy się przedmiotowo przede wszystkim z pracą w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku (art. 37 ust. 1 pkt 1). Jeżeli w drugiej kolejności w tym samym przepisie mamy wydzielenie podmiotowe, to stanowi ono niewątpliwie wskazanie nie ścisłą wykładnię (zresztą właściwą do ubezpieczeń społecznych) kręgu pracowników zatrudnionych pod ziemią i kwalifikowaniu okresów jako pracy w drużynach ratowniczych i w charakterze mechaników sprzętu ratowniczego drużyn ratowniczych (art. 37 ust. 1 pkt 2 i 3). Chodzi więc o tych członków drużyny ratowniczej, których obciążenie i niebezpieczeństwo porównywać można z pracą w przodku bezpośrednio przy urobku. Funkcja specjalisty drużyny ratowniczej jest inna i jego obowiązki nie są tożsame z obowiązkami ratowników oraz mechaników drużyn ratowniczych. Uprawniona jest zatem teza, że pracownik dozoru ruchu i kierownictwa kopalni, gdy zjeżdża do pracy pod ziemią w ramach jego obowiązków na zajmowanym stanowisku i który jednocześnie jest specjalistą wyznaczonym do drużyny ratowniczej zakładu górniczego nie ma prawa do wzrostu emerytury na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 z zastosowaniem przelicznika 1,8 w związku z art. 37 ustawy emerytalnej.” Dodatkowo należy zwrócić uwagę, ż ubezpieczony poczynając od dnia 4 kwietnia 1997 roku nie mógł być czynnym członkiem drużyny ratowniczej, a prawo do przelicznika 1,8 zachować może ta osoba dozoru, która nie tylko pracuje pod ziemią przez co najmniej połowę dniówek, ale również pracuje w drużynie ratowniczej. Udział specjalisty w składzie drużyny ratowniczej nie oznacza, że pełni on funkcję ratownika górniczego .

Wyrok wydano na podstawie art. 477 ¹⁴ par. 1 kpc uznając odwołanie za bezpodstawne.