Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący - SSO Ireneusz Płowaś

Sędziowie: SO Piotr Starosta

SO Aurelia Pietrzak (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2014 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku T. F.

z udziałem L. P.

o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności

na skutek zażaleń wnioskodawcy i uczestnika na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt II Ns 1259/09

postanawia:

oddalić oba zażalenia.

Na oryginale właściwe podpisy

II Cz 208/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 października 2013 r. Sąd Rejonowy w sprawie II Ns 1259/09 umorzył postępowanie o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności pomiędzy wnioskodawcą T. F. a H. P. (1) oraz cofnął wnioskodawcy i uczestnikowi zwolnienie od kosztów sądowych w części przenoszącej opłatę sądową i obciążył ich wydatkami. W związku z powyższym Sąd I instancji nakazał pobrać od T. F. i H. P. (1) kwoty po 3317,27 zł. Nadto Sąd oddalił wnioski o zwrot kosztów postępowania.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał, iż na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie, albowiem uczestnicy zawarli ugodę. Natomiast w zakresie częściowego cofnięcia uczestnikom zwolnienia od kosztów sądowych, Sąd oparł się o treść art. 101 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, uznając, że zmieniły się okoliczności stanowiące podstawę do oceny sytuacji majątkowej obojga uczestników. Otóż na skutek postanowienia częściowego z dnia 16 stycznia 2012 r. uczestnicy uzyskali prawo własności niezabudowanych nieruchomości, których łączna wartość wynosi 490.500 zł, co w sposób znaczący wpłynęło na stan majątków uczestników. Kolejną okolicznością mającą wpływ na częściowe cofnięcie od kosztów sądowych był fakt, iż na skutek ugody zawartej przed sądem uczestnik nabył w całości spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, a wnioskodawca – dopłatę w wysokości 60.000 zł.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Zażalenia na powyższe orzeczenie wnieśli obaj uczestnicy.

Wnioskodawca w swoim zażaleniu zaskarżył orzeczenie w części, tj. w punktach: drugim (częściowe cofnięcie od kosztów sądowych i nałożony obowiązek pokrycia wydatków) oraz trzecim (rozstrzygnięcie o kosztach postępowania). Wnioskodawca zarzucił Sądowi Rejonowemu naruszenie:

-

art. 110 w zw. z art. 101 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez cofnięcie zwolnienia od kosztów sądowych;

-

art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 103 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o zwrot kosztów postepowania, podczas gdy, w jego ocenie, koszty te zostały wywołane przez uczestnika jego niesumiennym i niewłaściwym postepowaniem, zmierzającym do przewłoki postepowania;

-

art. 109 § 1 i 2 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 ustawy o opłatach za czynności adwokackie (…).

W związku z powyższymi zarzutami, wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez nieobciążanie go kosztami sądowymi, obciążenie nimi w całości uczestnika oraz o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze złożonym spisem kosztów.

Uczestnik w swoim zażaleniu zaskarżył postanowienie Sądu Rejonowego w zakresie punktu drugiego, tj. cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych. Uczestnik podał, iż Sąd naruszył art. 110 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych dokonując cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych, mimo, iż okoliczności sprawy, na podstawie których udzielono zwolnienia, nie uległy zmianie. W związku z powyższym uczestnik wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w punkcie 2 (drugim).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oba zażalenia nie podlegały uwzględnieniu. Sąd Okręgowy w pełni podzielił argumentacje Sądu Rejonowego wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

W związku z tym, że obaj uczestnicy zaskarżyli punkt drugi postanowienia Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy ustosunkuje się w pierwszej kolejności do zarzutów dotyczących cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych i obciążenia wydatkami uczestników.

Obaj skarżący zarzucili Sądowi Rejonowemu naruszenie art. 110 ustawy o kosztach sądowych w spawach cywilnych. Zgodnie z tym przepisem sąd cofa zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli okazało się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć. W obu wypadkach strona obowiązana jest uiścić wszystkie przepisane opłaty oraz zwrócić wydatki, jednakże w drugim wypadku sąd może obciążyć stronę tym obowiązkiem także częściowo, stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach. W takim wypadku stosuje się przepis art. 111.

Wnioskodawca i uczestnik zostali zwolnieniu o ponoszenia kosztów sądowych w sprawie w całości postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2010 r.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania z dnia 4 grudnia 2009 r. wnioskodawca podał, iż jedynym jego majątkiem jest garsoniera o powierzchni 17m ^{( 2)}, a miesięczny dochód to kwota 1930,60 zł brutto z tytułu wynagrodzenia za pracę. Natomiast na skutek postanowienia z dnia 16 stycznia 2012 r., którym Sąd Rejonowy dokonał częściowego podziału majątku wspólnego małżonków H. P. (2) i H. P. (1), przez fizyczny podział nieruchomości położonej w P., gmina (...), działka nr (...) o powierzchni 3,4400 ha, na dwie działki, wnioskodawca stał się właścicielem działki numer (...) o powierzchni 1,7136 ha. Wartość tej działki, na dzień sporządzania opinii przez biegłego wynosiła 245.250 zł. Na skutek ugody zawartej w dniu 14 października 2013 r. wnioskodawca uzyskał spłatę w wysokości 60.000 zł płatną w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Orzeczenie w zakresie umorzenia postępowania zostało ogłoszone w dniu 16 października 2013 r. i w tej części nie zostało zaskarżone, w związku z czym z dniem 23 października 2013 r. jest prawomocne. Pół roku od tego dnia upłynęło z dniem 23 kwietnia 2014 r.

W związku z powyższym należy uznać, iż okoliczności, na podstawie których przyznano wnioskodawcy zwolnienie od kosztów przestały istnieć. Majątek wnioskodawcy wzrósł bowiem o co najmniej 305.000 zł. Oczywiście ta kwota może ulec znacznemu wzrostowi, jeżeli wnioskodawca podzieli otrzymaną działkę na mniejsze działki i sprzeda je pod budownictwo jednorodzinne. Nie mniej, na chwilę wydawania orzeczenia przez Sąd Rejonowy, majątek wnioskodawcy uległ znacznemu wzrostowi, więc jak najbardziej Sąd mógł cofnąć zwolnienie od kosztów sądowych, a to orzeczenie ma swoje podstawy w cytowanym art. 110 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku uczestnika H. P. (1). Z przedłożonego zestawienia operacji na koncie w (...) Banku (...) S.A. Oddział (...)w B. wynika, iż miesiąc przed przyznaniem zwolnienia od kosztów sądowych jego emerytura wynosiła 1508,86 zł. Oprócz tego dochodu H. P. (1) wskazywał, że jest współwłaścicielem w ½ części nieruchomości rolnej i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, będących wówczas przedmiotem niniejszego postępowania.

W przypadku uczestnika H. P. (1), na dzień ogłoszenia postanowienia o umorzeniu postępowania, zmienił się jego status finansowy, albowiem nie był już współwłaścicielem nieruchomości rolnej i własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, lecz został właścicielem działki numer (...) o powierzchni 1,7136 ha w Ł., która wówczas miała wartość 245.250 zł. Uczestnik (obecnie L. P.), jak i wnioskodawca, nie będąc już związany współwłasnością, może swobodnie dysponować swoimi nieruchomościami. Zatem i w tym przypadku zmieniły się okoliczności na podstawie których zapadło orzeczenie o zwolnieniu od kosztów sądowych.

Reasumując, Sąd Rejonowy, słusznie podjął decyzję o częściowym cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych wnioskodawcę i uczestnika H. P. (1)..

Odnośnie natomiast zarzutu zawartego w zażaleniu wnioskodawcy w kwestii kosztów postępowania i niewłaściwego zastosowania przez Sąd I instancji art. 520 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy nie podzielił tego stanowiska. Natomiast, Sąd odwoławczy w pełni zgadza się z tezą zawartą w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2013 r. w sprawie IV CZ 74/13, iż w sprawach o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520 § 2 i 3 k.p.c., niezależnie od stanowiska stron i zgłaszanych przez nie twierdzeń i wniosków w przedmiocie składu, wartości i sposobu podziału majątku wspólnego. W postępowaniu tym strony są także w równym stopniu zainteresowane rozstrzygnięciem i ich interesy są wspólne o tyle, że celem postępowania jest wyjście ze wspólności majątkowej i uregulowanie wzajemnych stosunków majątkowych (LEX nr 1388478).

Zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie zastosował w tej sprawie art. 520 § 1 k.p.c.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. oddalił oba zażalenia jako niezasadne.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność z oryginałem