Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2014 r.

Sąd Rejonowy w Bolesławcu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie :

Przewodniczący : SSR Grażyna Słotwińska

Protokolant : Ewelina Wołoszyn

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 marca 2014 r. w B.

sprawy z powództwa małoletnich K. K. (1) i O. K. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową małoletnich E. G. (1)

przeciwko A. K. (1)

o podwyższenie alimentów

oraz

z powództwa A. K. (1)

przeciwko małoletnim K. K. (1) i O. K. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową małoletnich E. G. (1)

o obniżenie alimentów

I-  zasądza od pozwanego A. K. (1) na rzecz małoletnich dzieci podwyższone alimenty z ustalonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 28 grudnia 2007 roku w sprawie IIIRC 473/07 (sygn. akt Sądu Rejonowego w Elblągu) kwoty po 250 złotych miesięcznie

- do kwoty po 450 (czterysta pięćdziesiąt) zł na rzecz K. K. (1)

oraz

- do kwoty po 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł na rzecz O. K.

łącznie 800 (osiemset) zł, płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca do rąk matki dzieci E. G. (1) , poczynając od dnia 4 października 2013r., z odsetkami ustawowymi w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat;

II-  dalej idące powództwo oddala;

III-  oddala powództwo A. K. (1) o obniżenie alimentów;

IV-  nie obciąża pozwanego, powoda wzajemnego A. K. (1) kosztami sądowymi w sprawie;

V-  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 410/13

UZASADNIENIE

E. G. (1), w pozwie wniesionym w dniu 04 października 2013r., działając jako przedstawicielka ustawowa małoletnich K. K. (1) i O. K., domagała się podwyższenia alimentów należnych małoletnim od pozwanego A. K. (1) z dotychczasowej kwoty po 250 zł miesięcznie na rzecz każdego z uprawnionych, do kwoty po 500 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich.

W uzasadnieniu powództwa przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów wskazywała na swoją trudną sytuację materialną spowodowaną bezrobociem W ocenie przedstawicielki ustawowej powodów, od czasu poprzedniej sprawy o alimenty zaszła zasadnicza zmiana okoliczności: pogorszyła się sytuacja ekonomiczna rodziny, wzrosły natomiast koszty zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb dzieci, co uzasadnia zwiększenie świadczeń alimentacyjnych.

Pozwany A. K. (1) w odpowiedzi na pozew z dnia 31 października 2013r. zawarł powództwo wzajemne i domagał się obniżenia alimentów na dzieci z kwoty 250 zł do kwoty po 50 zł miesięcznie na rzecz każdego uprawnionych. Pozwany powoływał się na trudną sytuację finansową, spowodowaną ograniczoną - ze względu na stan zdrowia możliwością podejmowania zatrudnienia i wypracowywania dochodów oraz obciążenie obowiązkiem utrzymania małoletniego dziecka pochodzącego z obecnego związku. Pozwany - powód wzajemny wskazywał też na dochody matki małoletnich związane z pobytem jej obecnego męża na misji wojskowej.

Po przeprowadzeniu w sprawie postępowania dowodowego Sąd ustalił w sprawie co następuje:

Dotychczasowe alimenty należne K. i O. K. od ojca A. K. (1) - w kwocie po 250 zł miesięcznie ustalone zostały wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu w dniu 28 grudnia 2007r. W tej dacie dzieci liczyły 10 i 6 lat.

Matka małoletnich była zatrudniona w Gminnym Gimnazjum w G. jako nauczyciel. Z tego tytułu osiągała dochód w wysokości ok. 1.730 złotych netto miesięcznie. Wraz z dziećmi i partnerem (żołnierzem zawodowym) mieszkała w wynajętym mieszkaniu. Jej partner partycypował w kosztach utrzymania mieszkania. Opłaty za mieszkanie wynosiły około 850 złotych. Do tego dochodziły opłaty za prąd - 40 zł miesięcznie, opłaty za gaz - 40 złotych miesięcznie, raty za samochód i kredyt konsumencki w kwocie 600 złotych miesięcznie. Przedstawicielka ustawowa opłacała także przedszkole córki (220 zł), obiady syna (50 zł). Z uwagi na fakt, iż syn stron jest alergikiem przedstawicielka ustawowa ponosiła też koszty zakupu lekarstw dla syna w kwocie około 20 złotych miesięcznie. Córka stron w bliskiej perspektywie miała podjecie nauki w szkole. E. G. (1) ponosiła dodatkowe wydatki na rozwijanie zainteresowań dzieci (pozaszkolne zajęcia sportowe, naukę języka angielskiego, rozwijanie zainteresowań plastycznych).

Pozwany – powód wzajemny A. K. (1) w dacie wyrokowania był zatrudniony w firmie (...) w E. na stanowisku operatora obrabiarek skrawających, na podstawie umowy o pracę na czas określony do czerwca 2008 roku. Średnie miesięczne wynagrodzenie wynosiło około 869 złotych tj. 7 złotych za godzinę brutto. Wcześniej przez dwa miesiące był zatrudniony w firmie (...), ale z uwagi na niskie wynagrodzenie zrezygnował z pracy. A. K. (1) mieszkał z rodzicami i z tego tytułu ponosi koszt w wysokości około 250 zł miesięcznie.

Dowód: akta Sądu Rejonowego w Elblągu III RC 473/07.

Aktualnie K. K. (1) liczy 17 lat (w bieżącym roku szkolnym kończy naukę w gimnazjum), jego siostra O. K. ma lat 13. Małoletni K. K. (1) jest alergikiem. Co tydzień jeździ z matką na odczulanie do Ż.. Koszty szczepionek są niewielkie, wydatkiem są koszty przejazdu. Z uwagi na dysleksję i problemy z nauką (powtarzanie klasy), małoletni od stycznia 2014r. korzystał z korepetycji z dwóch przedmiotów, co stanowiło w skali miesiąca koszt 300 zł. Poza tym E. G. (1) ponosi typowe dla dzieci w tym wieku koszty utrzymania, które wycenia: w przypadku syna na 900 zł, zaś w przypadku córki na 700 zł miesięcznie. Ojciec małoletnich (ponad alimenty ściągane przez komornika) w utrzymaniu dziecka nie pomaga. Jedynie w czasie wakacji jego rodzice goszczą dzieci przez ok. miesiąc i w tym czasie ma z nimi kontakt.

Matka powodów – pozwanych wzajemnie E. G. (1) jest zatrudniona jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Ł., na czas określony – od lutego do czerwca 2014r. i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 2.540 zł netto miesięcznie. Wcześniej przez pół roku była bezrobotna i pobierała z tego tytułu zasiłek.

E. G. (1) pozostaje w związku małżeńskim. Jej mąż jest żołnierzem zawodowym i pobiera uposażenia w kwocie 2.550 zł miesięcznie netto. Z tytułu pobytu na misji wojskowej w Afganistanie (od października 2013r., przez okres pół roku) pobiera też dodatkową gratyfikację 7.000-8.000 zł miesięcznie. Środki te są odkładane z przeznaczeniem na zaspokojenie w przyszłości potrzeb mieszkaniowych rodziny.

Opłata za zajmowaną przez rodzinę kwaterę wynosi 620 zł miesięcznie. Pozostałe należności to: energia elektryczna 120 zł miesięcznie, 30 zł gaz, kwartalna opłata za ogrzewanie i ciepłą wodę, w zależności od zużycia, opłata za Internet ok. 70 zł i telewizję 64zł.

Dowody: informacja o stanie zalęgłości alimentacyjnych A. K. k. 15, wezwanie do dokonywania potrąceń z renty A. K. k. 16, zaświadczenie PUP w B. k. 27, decyzja Starosty (...) k. 58, zawiadomienie o wysokości opłat za mieszkanie k. 62, zaświadczenie o zarobkach P. G. k. 104, zaświadczenie o zarobkach E. G. k. 105, zeznania E. G. k. 106-106verte.

Pozwany-powód wzajemny A. K. (1) liczy 35 lat, z zawodu jest o. o. s.. W ciągu ostatnich 3 lat pozwany - powód wzajemny praktycznie nie świadczył pracy. W (...) przedsiębiorstwie (...), gdzie był zatrudniony na okres 6 miesięcy, przepracował miesiąc. Zwolniony został z uwagi na długotrwałą chorobę. Potem korzystał z zasiłków rehabilitacyjnych i czasowo przyznanej renty. Aktualnie od 1 kwietnia 2013r. - z tytułu częściowej niezdolności do pracy spowodowanej schorzeniem kręgosłupa - pobiera rentę w wysokości 638 zł miesięcznie brutto. Świadczenie to jest przyznane również czasowo do 30 czerwca 2014r. A. K. (1) jest zakwalifikowany do zabiegu operacyjnego (termin zabiegu nie został dotychczas wyznaczony). Pozwany przyjmuje leki przeciwbólowe, których koszt w skali miesiąca to 20-30 zł.

Z pobieranego świadczenia, po dokonaniu potraceń komorniczych z tytułu niepłaconych alimentów (zaległości z tego tytułu wynoszą ok. 27.000 zł), zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne pozwanemu - powodowi wzajemnemu pozostaje kwota 318 zł, z czego – jak podaje 100-150 zł przekazuje konkubinie na opłaty mieszkaniowe. Z obecnego związku A. K.ma syna w wieku 3 lat. Jego partnerka nie pracuje. Wychowuje trójkę własnych dzieci w wieku 7, 13 i 18 lat. Na dzieci te pobiera łącznie 400 zł alimentów miesięcznie. Do utrzymania mieszkania dokłada też matka konkubiny zamieszkującą wspólnie z rodziną.

Dowody: kopia decyzji ZUS O/E. k. 81-85, dołączone akta rentowe (...) Oddział w E., kopia świadectwa pracy k. 86, zeznania pozwanego A. K. k. 87-88.

W okresie styczeń-marzec 2014r. Powiatowy Urząd Pracy w E. dysponował ofertami pracy dla osób niepełnosprawnych m.in. dla pracownika gospodarczego, pracownika ochrony bez licencji, pracownika ochrony-kierowcy, pracowników sprzątających. Przewidywane wynagrodzenie to 1.600-1.680 zł miesięcznie brutto.

Dowód: informacja PUP w E. k.100-102.

Mając powyższe na uwadze Sąd zważył co następuje:

Materialnoprawną podstawę żądania małoletnich powodów - pozwanych wzajemnie a także pozwanego - powoda wzajemnego stanowi art. 138 krio, zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Sformułowanie „zmiana stosunków” użyte w wymienionym przepisie odnosi się do zmiany okoliczności, od których zakres obowiązku zależy. Do okoliczności tych zaliczają się usprawiedliwione potrzeby dziecka z jednej strony, z drugiej zaś strony zarobkowe i majątkowe możliwości osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych (art. 135 krio).

Odnosząc powyższe do okoliczności ustalonych w przedmiotowej sprawie uznać należało, że wymagana prawem zmiana okoliczności nastąpiła.

Bezsprzecznie od czasu ustalenia alimentów w dotychczasowej wysokości, w ciągu ponad sześciu lat, zmieniły się w sposób znaczący okoliczności wyznaczające zakres obowiązku alimentacyjnego ojca małoletnich. Przede wszystkim z wiekiem powodów -pozwanych wzajemnie, ich rozwojem, kontynuowaniem nauki zmieniły się usprawiedliwione potrzeby uprawnionych.

Zmiany zaszły również się po stronie zobowiązanego A. K. (1). Ojciec małoletnich, z tytułu stanu zdrowia ma obecnie ograniczoną możliwość podejmowania zatrudnienia. Doszedł mu obowiązek łożenia na utrzymanie trzyletniego dziecka z obecnego związku. Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zatem poszukiwania nowych proporcji pomiędzy obecnymi potrzebami powodów - pozwanych wzajemnie a dochodem możliwym do wypracowania przez pozwanego – powoda wzajemnego, dochodem służącym zaspokojeniu potrzeb jego samego i osób do alimentacji, których jest zobowiązany oraz dochodem matki dzieci, jej ogólną sytuacją.

Konstrukcja obowiązku alimentacyjnego zakłada, że rodzice maja obowiązek podzielić się z dzieckiem tym, czym sami dysponują bądź mogliby dysponować przy pełnym wykorzystaniu posiadanych w tym zakresie możliwości. Z tego powodu Sąd, pomimo niekorzystnych zmian jakie zaszły po stronie ojca dzieci od czasu poprzedniej sprawy o alimenty, założył konieczność zwiększenia wysokości finansowego zaangażowania pozwanego w utrzymanie dzieci. Alimenty - zgodnie z ustawowymi rozwiązaniami - ustala się nie tylko w proporcji do potrzeb uprawnionych, ale również w nawiązaniu do istniejących po stronie zobowiązanego możliwości majątkowych i zarobkowych. A. K. (1) jest, co prawda osobą ograniczoną w możliwości podejmowania pracy, ale nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. W ocenie Sądu pozwany – powód wzajemny nie wykorzystuje istniejących po jego stronie możliwości wypracowania dochodu. Sąd przyjął, w oparciu o informację PUP w E., informacje spływające z miejscowego PUP do spraw rozpoznawanych w tutejszym Sądzie oraz w oparciu o doświadczenie życiowe, że pozwany – powód wzajemny, nawet przy ograniczeniach wynikających z jego stanu zdrowia, jest w stanie - ostrożnie licząc - wypracować dochód miesięczny na poziomie około 2.000 – 2.200 zł brutto (łącznie z otrzymywaną rentą). Przy dochodach na takim poziomie – w ocenie Sądu - A. K. (1) ma możliwości zwiększenia swojego udziału w kosztach utrzymania dzieci: na starszego syna do kwoty 450 zł miesięcznie zaś na utrzymanie młodszej córki do 350 zł miesięcznie. Powyższe było też podstawą do oddalenia powództwa wzajemnego. Na marginesie, nie sposób nie zauważyć, że ewidencjonowanych dochodów rodziny pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym z pozwanym – powodem wzajemnym nie sposób zbilansować z jej wydatkami. Trudno sobie wyobrazić, że z kwoty ok. 700 zł (300 zł z renty pozwanego i 400 zł alimentów na trójkę dorastających dzieci konkubiny) utrzymuje się sześcioosobowa rodzina, w tym ponosi część opłat mieszkaniowych. Uprawnionym jest w tych okolicznościach przyjęcie, że dochody pozwanego są w rzeczywistości wyższe, a na pewno wyższe być powinny.

Świadczone dotychczas przez A. K. (1) alimenty są niewystarczające dla zaspokojenia aktualnych potrzeb małoletnich. Gdyby przyjąć, że koszt dziennego wyżywienia każdego z dzieci stron to ok. 10 zł dziennie, to w skali miesiąca daje kwotę 300 zł, czyli więcej niż wynoszą dotychczas obowiązujące alimenty. A do tego dochodzą jeszcze koszty wyposażenia w odzież, pomoce i przybory szkolne, środki czystości i higieny osobistej, wydatki na ochronę zdrowia czy koszty związane z rozwijaniem zainteresowań. Jest to nie mniej niż dalsze 300 zł w rozliczeniu miesięcznym, licząc bardzo ostrożnie, bez rekreacji, rozrywki. Ok. 1.000 zł w skali roku na podręczniki i przybory szkolne (ok. 600 zł na początku roku na zakup podręczników, wyposażenia, wpłaty na komitet rodzicielski, ubezpieczenie i średnio ok. 30 zł miesięcznie na bieżące uzupełnianie braków w zakresie wyposażenia, składek itp.), co w rozliczeniu miesięcznym daje ok. 80 zł, przynajmniej 100 zł w rozliczeniu miesięcznym na odzież i obuwie (rocznie 1.200 zł), 40-50 zł na środki czystości i higieny osobistej. Do tego dochodzą wydatki na ochronę zdrowia K. K., korepetycje.

Obowiązek alimentacyjny wobec dzieci ciąży na obydwojgu rodzicach. E. G. (1) wychowuje dzieci i na poczet jej obowiązku alimentacyjnego winny być zaliczane jej osobiste starania o ich utrzymanie i wychowanie. Jednakże przy osiąganych przez nią dochodach oraz zważywszy na okoliczność, że wydatki na wspólne gospodarstwo domowe, głównie na utrzymanie mieszkania rozkładają się w rodzinie E. G. (1) na dwie pracujące, godziwie zarabiające osoby, nie ma podstaw do zwolnienia matki z obowiązku współfinansowania potrzeb dzieci na poziomie zbliżonym do ich ojca.

W nawiązaniu do powyższego Sąd zasądził od pozwanego A. K. (1) na rzecz małoletnich dzieci podwyższone alimenty z ustalonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 28 grudnia 2007 roku w sprawie IIIRC 473/07 (sygn. akt Sądu Rejonowego w Elblągu) kwoty po 250 złotych miesięcznie do kwoty po 450 zł na rzecz K. K. (1) oraz do kwoty po 350 zł na rzecz O. K., od dnia wniesienia pozwu tj. 4 października 2013r. Dalej idące powództwo o podwyższenie alimentów zostało oddalone podobnie jak powództwo wzajemne o obniżenie alimentów.

Z uwagi na poziom bieżących dochodów osiąganych przez pozwanego - powoda wzajemnego i ciążące na nim zobowiązania alimentacyjne, Sąd odstąpił od obciążania A. K. (1) kosztami na rzecz Skarbu Państwa, w postaci opłaty od pozwu, od uiszczenia której powodowie- pozwani wzajemnie byli z ustawy zwolnieni.

W oparciu o przepis art. 333 § 1 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części zasądzającej alimenty.