Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Izabela Baca

Protokolant: Błażej Łój

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko G. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej G. W. na rzecz powoda K. K. odsetki ustawowe od kwoty 7200 zł od dnia 11 kwietnia 2009r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo co do żądania zasądzenia kwoty 565630 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2009r. do dnia zapłaty;

III.  oddala wniosek powoda o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów procesu.

Sygn. akt I C 50/10

UZASADNIENIE

Powód K. K. wniósł o zasądzenie od pozwanej G. W. kwoty 572.830zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11.04.2009r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że zawarł z pozwaną w dniu 26.02.2008r. umowę zlecenia, na mocy której zleciła ona powodowi udzielenie pomocy w załatwieniu spraw dotyczących uzyskania rekompensat za mienie pozostawione na Wschodzie (mienie zabużańskie). Podał, że tytułem wynagrodzenia pozwana zobowiązała się do zapłaty 10% uzyskanej kwoty rekompensaty. Powód stwierdził nadto, że w umówionym terminie tj. do dnia 31.05.2008r, uzyskał decyzję przyznającą pozwanej prawo do rekompensaty, jak również dokonał szeregu czynności faktycznych i prawnych, mających na celu jak najszybsze uzyskanie przez nią tegoż świadczenia. Nadto w związku z trudnościami w ustaleniu powierzchni nieruchomości, zwrócił się o wyrażenie opinii w tej sprawie do prof. dr hab. E. M. (1) oraz o wycenę mienia zabużańskiego przez rzeczoznawcę majątkowego A. C. (1), z którą odbył szereg spotkań, a także kontaktował się z nią telefonicznie. Według powoda, wskutek opisanych działań pozwana dnia 29.05.2008r. uzyskała decyzję Wojewody (...) w sprawie przyznania rekompensaty. Powód podniósł także, iż z uwagi na fakt, że pozwana wypłatę wynagrodzenia uzależniała od wypłaty rekompensaty, monitorował on także tę sprawę, w tym zwracał się do Banku (...) o przyspieszenie wypłaty powyższej należności w związku z koniecznością uzyskania przez pozwaną środków niezbędnych na leczenie córki. Zwrócił się także do prof. dr hab. A. C. (2) o poparcie powyższego wniosku. Według powoda opisane działania przyczyniły się do uzyskania przez pozwaną w lutym lub marcu 2009r. rekompensaty. Powód wskazał, iż dochodzone wynagrodzenie, stanowi 10% wypłaconej pozwanej kwoty.

W odpowiedzi na pozew pozwana G. W. wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc, iż umową z dnia 26.02.2008r. powód zastrzegł dla siebie korzyść niewspółmiernie wielką do nakładu swojej pracy, jednocześnie wykorzystując dramatyczną sytuację osobistą pozwanej, związaną z chorobą jej córki. Wskazała, iż w sprawie spełnione zostały przesłanki z art. 388§1 kc, wobec czego zamierza złożyć pozew o unieważnienie powyższej umowy. Pozwana stwierdziła nadto, iż z ostrożności procesowej podnosi, że nawet bez odwoływania się do instytucji wyzysku, wskazana umowa jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest w świetle art. 58§2 kc nieważna. Zarzuciła, że sformułowany przez pozwanego przedmiot zlecenia można oceniać jako naruszenie zasady impossibilium nulla obligatio est. Według pozwanej powód nie miał żądnej możliwości, aby wpłynąć na zaistnienie przesłanek warunkujących przyznanie rekompensaty, a określonych wyczerpująco w ustawie. Zarzuciła, że powód nie wykazał, by pozwana uzyskała rekompensatę, a zatem kiedy (jeśli w ogóle) i w jakiej wysokości zaktualizował się obowiązek wypłaty wynagrodzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 1999 r, wydanym w sprawie z powództwa G. W. przeciwko Skarbowi Państwa – Prezydentowi W. (sygn. XI C 715/98), Sąd Okręgowy we Wrocławiu ustalił, że dziadkowie powódki S. W. i W. W. (1) byli właścicielami nieruchomości położonych w dawnym województwie wileńskim, w tym nieruchomości zabudowanej kamienicą, położonej w W. przy ul. (...), nieruchomości zabudowanej kamienicą położonej w W. przy ul. (...), nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...) oraz nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, w którym znajdowała się apteka, położonym w S. przy ul. (...). Spadek po nich nabył ojciec pozwanej W. W. (2), który w 1994r. zrzekł się prawa do rekompensaty na rzecz córki. W dniu 16 lutego 2006r. pozwana zwróciła się do Wojewody (...) o wydanie decyzji, potwierdzającej jej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez dziadków pozwanej nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Dowód: decyzja Wojewody (...) z dnia 29.05.2008 r. - k. 15 -16.

W dniu 26 lutego 2008 r. pozwana G. W. zawarła z powodem K. K. umowę, na mocy której zleciła mu udzielenie pomocy w załatwianiu spraw dotyczących uzyskania rekompensaty za mienie pozostawione na Wschodzie. Strony ustaliły, że za przyspieszenie terminu i pomoc w realizacji rekompensaty wynagrodzenie pozwanego wyniesie 10% od uzyskanej z tego tytułu kwoty i płatne będzie w ciągu 10 dni od otrzymania w wyżej ustalonym terminie gotówki rekompensaty. W umowie ustalono nadto termin jej realizacji do dnia 31 maja 2008 r. Strony postanowiły, że w razie nie wywiązania się z ustalonego terminu, wynagrodzenie pozwanego jako zleceniobiorcy miało ulec proporcjonalnemu zmniejszeniu o 2% miesięcznie.

Dowód: umowa z dnia 26.02.2008r. - k. 11.

W dniu 6 marca 2008 r. powód zwrócił się do prof. E. M. (2) z prośbą o wyrażenie opinii dotyczącej nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) zabudowanej kamienicą, co do której była niepewność związana z oszacowaniem budynku. Szczególny problem z oszacowaniem nieruchomości przy ul. (...) wynikał z lokalizacji, wielkości i braku dokumentacji projektowo-technicznej kamienicy. Prof. E. M. (2) w swojej opinii z dnia 8 marca 2008r. wskazał, że uzyskał informację, iż powierzchnia ww działki, na której posadowiona jest trzypiętrowa kamienica, wynosi 4453,5 m ². Nadto stwierdził on, że na podstawie swojej wiedzy, znajomości W. i jego architektury, optymalna i bezpieczna w szacunkach powierzchnia budynku przy ul. (...) w W. nie powinna przekroczyć 7600m ².

Dowód: opinia prof. E. M. (2) z dnia 8.03.2008r - k. 13.

Po uzyskaniu w/w danych powód w imieniu pozwanej zlecił rzeczoznawcy majątkowemu A. C. (1) sporządzenie operatów szacunkowych w/w nieruchomości. Rzeczoznawca majątkowa sporządziła dwa operaty szacunkowe z dnia 7 maja 2008 r, w których ustaliła, że łączna wartość nieruchomości zabudowanej kamienicą położoną w W. przy ul. (...), nieruchomości gruntowej zabudowanej kamienicą położoną w W. przy ul. (...), nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...) oraz nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, w którym znajdowała się apteka i magazyn aptekarski, położonym w S. przy ul. (...) - wyniosła 28.641.500zł.

Dowód: oświadczenie A. C. (1) z dnia 28.07.2008r. - k. 14,

decyzja Wojewody (...) z dnia 29.05.2008 r. - k. 15 -16.

Decyzją z dnia 29 maja 2008 r. Wojewoda (...) stwierdził, że pozwanej G. W., jako spadkobierczyni i następczyni prawnej, przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości przez S. W. i W. W. (2) poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Ustalono, że łączna wartość nieruchomości pozostawionych przez S. W. i W. W. (2) w W. przy ul. (...) i P. oraz w S. przy ul. (...) w byłym województwie wileńskim, zgodnie z dwoma operatami szacunkowymi z dnia 7 maja 2008 r. sporządzonymi przez rzeczoznawcę majątkowego A. C. (1) na dzień wydania decyzji wynosiła łącznie 28.641.500zł, wobec czego wysokość rekompensaty, stanowiącej 20% wartości pozostawionych nieruchomości, wyraża się kwotą 5.728.300zł i przypada w całości pozwanej. Stwierdzono, że wybraną przez pozwaną formą realizacji prawa do rekompensaty, zgodnie z jej oświadczeniem z dnia 16 maja 2008r, było świadczenie pieniężne wypłacane ze środków Funduszu Rekompensacyjnego w formie przelewu na wskazany przez nią rachunek bankowy.

Dowód: decyzja Wojewody (...) z dnia 29.05.2008 r. - k. 15 -16.

Pismem z dnia 17 listopada 2008r. pozwana osobiście zwracała się o przyspieszenie wypłaty jej rekompensaty do Banku (...).

Dowód: pismo pozwanej z dnia 17.11.2008r. - k. 24.

Nadto powód zwrócił się do prof. dr hab. A. C. (2), Kierownika Katedry i Kliniki (...), (...) Akademii Medycznej we W. z prośbą o wsparcie starań o niezwłoczną wypłatę na rzecz powódki rekompensaty z uwagi na stan zdrowia córki pozwanej M. C., która przechodziła rekonwalescencję po przebytej operacji szpiku kostnego. W związku z powyższym pismem z dnia 20 stycznia 2009r. skierowanym do Wojewody (...) prof. dr hab. A. C. (2) poparła prośbę pozwanej o wypłatę rekompensaty.

Dowód: pismo prof. dr hab. A. C. (2) z dnia 20.01.2009r. - k. 25,

pismo prof. dr hab. A. C. (2) z dnia 23.09.2009r. - k. 26.

Pismem z dnia 29 stycznia 2009r. Zastępcy Dyrektora Wydziału (...) Urzędu Wojewódzkiego we W., poinformowano pozwaną, że w związku z uruchomieniem Systemu Informatycznego Rejestrów (...) w Ministerstwie Skarbu Państwa i Banku (...) mają miejsce kilkumiesięcznego opóźnienia w wypłacie rekompensaty.

Dowód: pismo z dnia 29.01.2009r. - k. 148.

Pismem z dnia 6 lipca 2009r. oraz pismem z dnia 15 września 2009r, doręczonym dnia 22 września 2009r, powód wzywał pozwaną do zapłaty wynagrodzenia z tytułu ww umowy w kwocie 572.830zł.

Dowód: pismo z dnia 6.07.2009r. - k. 27,

pismo z dnia 15.09.2009r. z potwierdzeniem odbioru - k. 31 - 32.

G. W. w dniu 25 lutego 2010r. wniosła do Sądu Okręgowego we Wrocławiu pozew, żądając obniżenia świadczenia zleceniobiorcy K. K., należnego mu zgodnie z umową z dnia 26 lutego 2008r, a jeśli to będzie niemożliwe lub utrudnione unieważnienia powyższej umowy. Jako podstawę żądania pozwu wskazała art. 388 kc. Na rozprawie w dniu 2 września 2010r. pełnomocnik powódki sprecyzował żądanie pozwu, wnosząc o obniżenie przez Sąd wynagrodzenia wynikającego z umowy do kwoty 1000 zł.

Dowód: pozew z dnia 21.02.2010r. – k. 2 – 7 akt tut. Sądu o sygn. I C 235/10,

Protokół rozprawy z dnia 2.09.2010r. – k. 101 ww akt tut. Sadu.

Wyrokiem z dnia 12 maja 2011r, wydanym w sprawie o sygn.. akt I C 235/10, Sąd Okręgowy we Wrocławiu obniżył wynagrodzenie należne K. K. na podstawie umowy zawartej z G. W. w dniu 26 lutego 2010r. do kwoty 7200zł, oddalając powództwo w pozostałej części. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, ze w sprawie została spełniona podstawowa przesłanka zastosowania art.388§1 kc, polegająca na rażącej dysproporcji majątkowej wartości wzajemnych świadczeń stron. Zdaniem Sądu istotna dla rozstrzygnięcia była analiza świadczenia pozwanego wynikającego z umowy oraz jego wpływu na uzyskanie przez powódkę rekompensaty za mienie pozostawione na Wschodzie. Przyjął, że w trakcie postępowania pozwany należycie wykazał jedynie, że to dzięki jego staraniom doszło do nawiązania kontaktu z biegłymi rzeczoznawcami, którzy wydali opinie odnośnie powierzchni i wartości nieruchomości objętych wnioskiem o rekompensatę. Nadto w ocenie Sądu w sprawie spełniona została również druga przesłanka wyzysku, tj. świadomość przez pozwanego, że zgoda powódki na niekorzystne dla niej warunki umowy była następstwem jej szczególnej sytuacji, w jakiej się znalazła, tj. jej przymusowego położenia. Ustalono bowiem, że od 1999 r. córka powódki M. C. była leczona na ostrą białaczkę mieloblastyczną, a w trakcie leczenia konieczne stało się przeprowadzenie operacji przeszczepienia szpiku kostnego. Walka o życie córki, w tym konieczność ponoszenia kosztów długoletniego jej leczenia oraz pokrycia kosztów operacji przeszczepu szpiku kostnego spowodowało, że powódka w tym celu zaciągnęła liczne zobowiązania, w związku z czym w 2008 r. znalazła się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Szansą na wyjście z tej sytuacji było szybkie uzyskanie rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Polski. Jednym ze sposobów na przyspieszenie uzyskania rekompensaty miała być pomoc zaoferowana przez K. K.. Sąd ten ustalił nadto, że ostatecznie rekompensatę wypłacono G. W. w pierwszym kwartale 2009r.

Dowód: wyrok z dnia 12.05.2011r. wraz z uzasadnieniem – k. 216, 225 - 235 akt tut. Sądu o sygn. I C 235/10.

Wyrokiem z dnia 15 listopada 2011r, wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 1167/11, Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił apelację pozwanego K. K. od tegoż wyroku. W dniu 19 marca 2012r. pełnomocnik K. K. wniosła o nadanie klauzuli wykonalności co do punktu I wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 12 maja 2011r. Postanowieniem z dnia 27 marca 2012r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uwzględnił wniosek, nadając w ww zakresie wyrokowi Sądu I instancji klauzulę wykonalności.

Dowód: wyrok z dnia 15.11.2011r. – k. 340 akt tut. Sądu o sygn. I C 235/10,

wniosek o nadanie klauzuli wykonalności – k. 435, 435 verte,

wyrok z dnia 12.05.2011r. zaopatrzony w klauzulę wykonalności – w aktach Komornika Sądowego dla W. P. P. o sygn. Km 5511/13

W toku egzekucji prowadzonej na wniosek powoda przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Śródmieścia P. P. (2) nie wyegzekwowano ww należności.

Dowód: pismo Komornika z dnia 2.04.2014r. - k. 251.

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych, Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jedynie w nieznacznej części zasługiwało na uwzględnienie.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się przede wszystkim na dokumentach złożonych przez strony oraz znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego we Wrocławiu o sygn. I C 235/10.

W sprawie istotne było, że prawomocnym wyrokiem z dnia 12 maja 2011r, wydanym w sprawie o sygn. akt I C 235/10, już w toku niniejszego procesu, Sąd Okręgowy obniżył wynagrodzenie należne K. K. na podstawie umowy zawartej z powódką w dniu 26 lutego 2010r. do kwoty 7200zł, oddalając powództwo w pozostałej części. Wyrok ten z mocy art. 366 kpc ma powagę rzeczy osądzone między stronami niniejszego procesu co do wysokości należnego powodowi wynagrodzenia z tytułu wykonania czynności, objętych umową z dnia 26.02.2008r. Powaga rzeczy osądzonej polega zaś na niedopuszczalności ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, która została już prawomocnie osądzona. Ponowny pozew w sprawie objętej powagą rzeczy osądzonej podlega odrzuceniu (art. 199 § 1 pkt 2). Przedmiotowe granice powagi rzeczy osądzonej wyznacza przy tym przedmiot rozstrzygnięcia sądu w związku z podstawą rozstrzygnięcia. Jak wynika zaś z akt sprawy tut. Sądu o sygn. 235/10 wyrok z dnia 12.05.2011r. jest prawomocny, co więcej po nadaniu temuż wyrokowi co do punktu I jego sentencji klauzuli wykonalności powód na jego podstawie złożył wniosek o egzekucję kwoty 7200zł tytułem należnego mu wynagrodzenia. W związku z powyższym, prawomocnym postanowieniem z dnia 17.03.2014r. na podstawie art. 199§1 pkt 1 kpc Sąd odrzucił pozew w części co do żądania zasądzenia od pozwanej kwoty 7200zł wynagrodzenia.

Zważyć należy, iż powyższym prawomocnym wyrokiem ustalona została wysokości wynagrodzenia, należnego powodowi z tytułu wykonania ww umowy. Wyrok ten przy tym mi charakter konstytutywny i wywołuje skutek wsteczny (ex tunc). Oznacza to, iż maksymalne wynagrodzenie należne powodowi z tytułu wykonania powyższej umowy mogło wynieść 7200zł, co więcej powód podjął czynności celem wyegzekwowania tej kwoty. Wobec ustaleń prawomocnego wyroku z dnia 12.05.2011r. żądanie powoda zasądzenia tytułem wynagrodzenia kwoty wyższej aniżeli 7200zł jest oczywiście bezzasadne. W związku z tym zbędne było przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków W. S., M. M., M. C., P. W., E. K. i K. S. celem ustalenia czynności podejmowanych przez powoda w ramach wykonania umowy łączącej strony oraz przebiegu postępowania prowadzonego przez (...) Urząd Wojewódzki w przedmiocie przyznania pozwanej rekompensaty. Na podstawie art. 217§2 kpc Sąd pominął zatem powyższe dowody. Z tych też powodów, czyniąc ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie, Sąd nie oparł się na przesłuchaniu stron. Należy mieć nadto na względzie, iż pełnomocnik pozwanej na rozprawie dnia 24.02.2014r. oświadczył, że pozwana nie kwestionuje obowiązku zapłaty na rzecz powoda kwoty 7200zł, podniósł jednak, iż kwota ta jest już od pozwanej egzekwowana w toku egzekucji.

Zgodnie z art. 481§1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej straty i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W umowie z dnia 26.02.2008r. strony ustaliły zaś, że wynagrodzenie płatne będzie w ciągu 10 dni od otrzymania w wyżej ustalonym terminie gotówki rekompensaty. Pozwanej świadczenie z tego tytułu wypłacono zaś w pierwszym kwartale 2009r, a zatem było ono co do 7200zł wymagalne najpóźniej w dniu 10.04.2009r. Z powołanego pisma Komornika wynika przy tym, iż w toku egzekucji nie została dotychczas wyegzekwowana kwota wynagrodzenia, należnego powodowi.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 481§1 kc Sąd uznał za zasadne żądanie pozwu w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 7200zł od dnia 11.04.2009r. do dnia zapłaty i w tej części powództwo uwzględnił, oddalając je w pozostałej części, tj. co do kwoty 565.630zł z ustawowymi odsetkami do dnia 11.04.2009r. do dnia zapłaty ( 572.830zł - 7200zł = 565.630zł).

W niniejszej sprawie powód wygrał jedynie co do nieznacznej części żądania pozwu, a zatem w świetle art. 100 zd. 2 kpc to powód powinien uiścić na rzecz pozwanej koszty procesu. Pozwana nie wskazała przy tym, by w związku z niniejszym postępowaniem poniosła ww koszty. W tych okolicznościach wniosek pozwanego o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów procesu podlegał oddaleniu.