Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 r. w Szczecinie

sprawy E. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o przywrócenie prawa do renty

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 29 maja 2013 r. sygn. akt VI U 1066/12

zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu E. N. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lipca 2012r. na stałe.

SSO del. Beata Górska SSA Anna Polak SSA Zofia Rybicka - Szkibiel

Sygn. akt III AUa 608/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 sierpnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.; dalej jako: ustawa rentowa) odmówił ubezpieczonemu renty z tytułu niezdolności do pracy. Powodem odmowy było to, że komisja lekarska ZUS uznała
w swym orzeczeniu, że ubezpieczony jest osobą zdolną do pracy.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji. Nie zgodził się ze stanowiskiem komisji lekarskiej ZUS. Podniósł, że jest niezdolny do pracy fizycznej. Wskazał, że posiada jedynie wykształcenie podstawowe i ostatnio wykonywał zawód torowego jako pracę zmianową, a nie zawód tokarza – jak wskazał ZUS. Jako tokarz pracował wiele lat wcześniej, następnie pracował krótko w straży przemysłowej, później jako torowy. Wskazał nadto na swój zły stan zdrowia i konieczność przyjmowania leków. Podniósł, że cierpi na schorzenia psychiczne, cukrzycę
i nadciśnienie. W związku z powyższym, wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji
i przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Powtórzył argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z 29 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim
VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczony urodził się (...) Ma wykształcenie podstawowe. Pracował jako tokarz, murarz, strażnik w straży przemysłowej, torowy. Uprawniony był do pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy okresowo do 30 czerwca 2012 r. Dnia 13 czerwca 2012 r. złożył wniosek o przyznanie mu świadczenia na dalszy okres. Orzeczeniem z 20 sierpnia 2012 r. komisja lekarska ZUS w Z. uznała ubezpieczonego za zdolnego do pracy. Decyzją z 31 sierpnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił nadto, że u ubezpieczonego rozpoznano: organiczne zaburzenia asteniczne miernie upośledzające funkcjonowanie, cukrzycę typu 2 leczoną wielokrotnymi wstrzyknięciami insuliny, niewyrównaną bez przeprowadzonej diagnostyki w kierunku przewlekłych powikłań, nadciśnienie tętnicze II WHO, otyłość wisceralną oraz ograniczenie wydolności fizycznej do poziomu II NYHA, stan po operacji przepukliny pachwinowej prawostronnej, małopłytkowość. Wskazał, że powyższe schorzenia nie czynią ubezpieczonego po 30 czerwca 2012 r. niezdolnym do pracy.

Sąd I instancji zważył, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie. Wskazał, że zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy rentowej, prawo do świadczenia uzależnione od okresowej niezdolności do pracy ustaje z upływem okresu, na jaki to świadczenie przyznano. W świetle art. 107 ustawy, prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności
lub jej ponowne powstanie. Art. 12 ustawy stanowi, że niezdolną do pracy
w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1), całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust.2),
a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust.3). Stosownie do treści art. 13 ust. 1 ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy
oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Ust. 4 tego przepisu stanowi zaś, iż zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy stwierdził, że w sprawie istotnym było ustalenie, czy ubezpieczony po czerwcu 2011 r. nadal jest niezdolny do pracy. Za odpowiadające poziomowi kwalifikacji ubezpieczonego należało uznać wszelkie prace fizyczne, nie wymagające szkoleń czy tytułów zawodowych. Mogą to być zarówno prace ciężkie, jak i lekkie (np. sprzątacz, pomocnik, magazynier).

Sąd I instancji wskazał, że dopuścił dowód z opinii biegłych: psychiatry, diabetologa- internisty, a więc biegłych o specjalizacjach odpowiadających schorzeniom zgłaszanym przez ubezpieczonego. Biegli T. K.
oraz R. R. zgodnie uznali, iż ubezpieczony jest zdolny do pracy fizycznej lekkiej. Nie jest zdolny do wykonywania pracy ciężkiej, średniociężkiej, pracy na wysokości i przy maszynach w ruchu. Przyczyną niezdolności jest niewyrównana cukrzyca leczona wielokrotnymi wstrzyknięciami insuliny, co stanowi istotne ryzyko hipoglikemii z zaburzeniami świadomości, orientacji, równowagi. Zdolność do wykonywania ciężkiej pracy fizycznej ogranicza dodatkowo obniżona wydolność fizyczna związana z otyłością, niewydolnością rozkurczową serca
i nieustabilizowanym nadciśnieniem tętniczym. Nie stwierdzono objawów depresyjnych ani otępienia. Intelekt ubezpieczonego jest w granicach normy, adekwatny do wykształcenia i wieku. Stan psychiczny nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy fizycznej zgodnie z kwalifikacjami.

Z opinią biegłych nie zgodził się Przewodniczący komisji lekarskich ZUS. Podniósł, że cukrzyca leczona właściwie, nie powinna powodować zasadniczych ograniczeń aktywności życiowej. Ograniczenia zaś zawodowe związane są głównie
z ryzykiem hipoglikemii podczas insulinoterapii. Tylko z udokumentowaną chwiejnością cukrzycy – ze względu na bezpieczeństwo publiczne – przeciwwskazane są zawody takie jak: kierowca, pilot, operator maszyn itp.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego
z zakresu medycyny pracy. Biegła R. G. uznała, że ubezpieczony jest zdolny do prac fizycznych lekkich, jako osoba z wykształceniem podstawowym,
z przeciwwskazaniem do pracy na wysokości, przy maszynach w ruchu ciągłym, pracy ciężkiej i średniociężkiej jako kierowca zawodowy, robotnik torowy, murarz, do prac
z nierównomiernym wysiłkiem fizycznym, z narażeniem na urazy i czynniki chemiczne. Może natomiast wykonywać pracę tokarza, szatniarza, portiera, prace porządkowe, prace gospodarcze z uwzględnieniem przeciwwskazań.

Biegły R. R. podtrzymał dotychczas wydaną opinię
oraz zgodził się z wnioskami biegłej R. G. z tym jednak zastrzeżeniem, iż
w jego opinii ubezpieczony nie może świadczyć pracy tokarza, albowiem jest to praca przy maszynie w ruchu ciągłym, obrotowym. Biegły nie zgodził się z zastrzeżeniami Przewodniczącego komisji lekarskich ZUS i uzasadnił swoje stanowisko.

Sąd I instancji dał wiarę opiniom biegłych: T. K., R. R., R. G.. W jego ocenie, biegli w sposób jasny przedstawili powody swoich twierdzeń. Wskazali występujące u ubezpieczonego schorzenia
oraz ocenili ich wpływ na zdolność do pracy. Biegli oparli się na dokumentacji medycznej zawartej w aktach organu rentowego oraz w aktach sprawy, na wywiadzie uzyskanym od ubezpieczonego oraz na bezpośrednim jego badaniu. Sąd Okręgowy stwierdził, że opinie sporządzono zgodnie ze zleceniem sądu, są jasne i spójne. Ocenił, że biegli odnieśli się w sposób logiczny i wyczerpujący do zastrzeżeń Przewodniczącego. Wskazał, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 3 listopada 1976 r. w sprawie IV CR 481/76 (OSNC 1977/5-6/102): „sąd nie może oprzeć swego przekonania o istnieniu lub braku okoliczności, których zbadanie wymaga wiadomości specjalnych, wyłącznie na podstawie konkluzji opinii biegłego, ale powinien sprawdzić poprawność poszczególnych elementów opinii, składających się na trafność jej wniosków końcowych.” Sąd Okręgowy w pełni podzielił przedstawiony pogląd
i opierając się na nim uznał, iż opinie biegłych spełniają te kryteria. Wnioski końcowe opinii stanowiły bowiem integralną część z innymi poszczególnymi ich elementami. Analiza tych elementów wskazuje, zdaniem Sądu I instancji, na brak możliwości przyjęcia innego orzeczenia niż te, które wydali biegli. Sąd Okręgowy uznał, że nie miał tym samym powodów, by odmówić opiniom przymiotu wiarygodności; wnoszone zaś przez Przewodniczącego zastrzeżenia, nie pozbawiły opinii waloru merytoryczności i wiarygodności.

Sąd I instancji wskazał, że ubezpieczony nie kwestionował opinii biegłych.

Analiza wszystkich okoliczności w sprawie w ujęciu aspektów medycznych (gdzie brany jest pod uwagę charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu) oraz socjalnych (gdzie uwzględnia się posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy
oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej, a także możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe), utwierdziła Sąd Okręgowy w przekonaniu, że ubezpieczony jest zdolny do prac fizycznych lekkich. Nie czyni go to jednak w ujęciu wskazanych powyżej przepisów częściowo niezdolnym do pracy, a to z racji braku wyuczonego zawodu. Może wykonywać prace porządkowe oraz prace gospodarcze, z uwzględnieniem przeciwwskazań, które to przeciwwskazania nie są tożsame z niezdolnością do pracy, do ich świadczenia.

Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe, z urzędu dopuszczając dowód z opinii biegłych i dokumentów. Strony dalszych wniosków dowodowych nie składały. Stwierdził, że subiektywne odczucia odwołującego się nie mogą i nie stanowią dowodu w sprawie. Zgodnie bowiem z art. 232 k.p.c. - to na ubezpieczonym ciąży obowiązek wskazania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Najwyższego (wyrok
z 4 sierpnia 1999 r. w sprawie I PKN 20/99, OSNAP 2000/22/807), iż potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii.

Sąd Okręgowy, ustalając stan faktyczny w sprawie, oparł się na opiniach biegłych oraz na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego, jak
i w aktach sprawy, których wiarygodności strony nie kwestionowały. Dokumenty te nie wzbudziły również wątpliwości Sądu I instancji, wobec czego zostały uznane za wiarygodne.

Apelację od powyższego wyroku wniósł ubezpieczony. Stwierdził, że od 16 lat był na rencie i jest nadal niezdolny do pracy. Podniósł, że stan jego zdrowia nie poprawił się. Wskazał na swój zły stan zdrowia. W piśmie uzupełniającym apelację wskazał nadto na ciężką sytuację materialną. Stwierdził, że w obecnym wieku i stanie zdrowia, nikt go nie zatrudni, a ponadto jest po wylewie. W związku z powyższym, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Podczas rozprawy apelacyjnej, ubezpieczony podtrzymał dotychczasową argumentację w sprawie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego okazała się uzasadniona i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku.

Sąd Apelacyjny nie podzielił orzeczenia Sądu Okręgowego, w szczególności co do ustaleń, (poczynionych na podstawie opinii biegłych), dotyczących niezdolności ubezpieczonego do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji rzeczywistych – wyuczonych i nabytych. Sąd Odwoławczy akcentuje, że wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji", wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak
i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych, bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste, gdyż ocena ta sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedza i umiejętności, którymi dysponuje ubezpieczony, mogą być wykorzystane przez niego w pracy, pomimo zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu (por. wyrok SN z 15 września 2006 r.,
I UK 103/06, OSNP 2007/17-18/261). W przypadku ubezpieczonego należało uznać, że poprzez wykonywanie przez wiele lat różnego rodzaju prac fizycznych: pomiarowego geodezyjnego, tokarza, szlifierza, robotnika budowlanego, murarza, wartownika i torowego – zdobył on doświadczenie i rzeczywiste kwalifikacje robotnika wykwalifikowanego. W tym stanie faktycznym nie można zatem przyjąć, że skoro ubezpieczony posiada wykształcenie podstawowe, to każdy rodzaj pracy fizycznej – nawet ta najprostsza – jest zgodny z jego kwalifikacjami. Sąd Apelacyjny podziela w tym zakresie pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy, który stwierdził, że zachowanie przez osobę posiadającą rzeczywiste kwalifikacje robotnika wykwalifikowanego, zdolności do wykonywania prostych prac fizycznych, które może wykonywać każdy pracownik, nawet nieposiadający żadnych kwalifikacji, nie może być traktowane jako zachowanie zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (por. wyrok SN z 25 stycznia 2010 r., I UK 215/09, Lex nr 577815).

W związku z powyższym, Sąd Odwoławczy dostrzegł potrzebę uzupełnienia postępowania dowodowego o uzupełniającą opinię biegłych lekarzy z zakresu diabetologii i medycyny pracy na okoliczność, czy ubezpieczony: 1) był osobą co najmniej częściowo niezdolną do pracy zgodnej z nabytymi umiejętnościami, doświadczeniem zawodowym i posiadanymi kwalifikacjami po 30 czerwca 2012 r. na zajmowanych stanowiskach pracy w przebiegu dotychczasowego zatrudnienia, jeśli tak to z powodu jakich schorzeń, przez jaki okres; ewentualnie, czy istnieje
u ubezpieczonego wyższy stopień niezdolności do pracy, jeśli tak, to od kiedy
i z powodu jakich schorzeń, na jaki okres; 2) czy wykonane badania przedmiotowe
i podmiotowe w postępowaniu przed organem rentowym i w postępowaniu sądowym oraz dokumentacja medyczna wskazują, że po dniu 30 czerwca 2012 r. nastąpiła istotna poprawa stanu zdrowia powodująca odzyskanie zdolności do pracy na dotychczas zajmowanych stanowiskach pracy, jeśli tak, to w czym się przejawia ta poprawa oraz czy ubezpieczony zdolny był ewentualnie do wykonywania prac lekkich, a jeśli tak, to na jakich stanowiskach, w jakim charakterze i z jakimi przeciwwskazaniami zdrowotnymi; 3) czy dotychczasowy przebieg leczenia rozpoznanych schorzeń, przy uwzględnieniu wykazanych w opiniach diabetologa naruszeń sprawności organizmu powodujących niezdolność do wykonywania ciężkiej i średniociężkiej pracy fizycznej oraz dokumentacji lekarskiej zgromadzonej w aktach ZUS i w aktach sprawy, wraz z przesłuchaniem ubezpieczonego na rozprawie apelacyjnej. Biegli przy wydawaniu opinii mieli uwzględnić i rozważyć, między innymi, treść art. 12-13 ustawy rentowej oraz opinie lekarskie biegłych sądowych wydane w postępowaniu przed Sądem Okręgowym. Mieli wziąć również pod uwagę stanowiska i rodzaje prac, które wykonywał ubezpieczony.

W opinii z 20 lutego 2014 r. biegły diabetolog podtrzymał swe dotychczasowe stanowisko stwierdzając, że ubezpieczony jest niezdolny do wykonywania średniociężkiej i ciężkiej pracy fizycznej, pracy na wysokości oraz pracy przy maszynach w ruchu ciągłym. Przyczyną niezdolności jest niewyrównana cukrzyca leczona wielokrotnymi wstrzyknięciami insuliny, co stwarza istotne ryzyko wystąpienia hipoglikemii z zaburzeniami świadomości, orientacji, równowagi. Zdolność do wykonywania pracy fizycznej jest dodatkowo ograniczona niską wydolnością fizyczną związaną z otyłością, rozkurczową niewydolnością serca
z nieustabilizowanym nadciśnieniem tętniczym. Ubezpieczony jest niezdolny do pracy: tokarza (gdyż jest to praca przy maszynach w ruchu ciągłym), pomocnika murarza (gdyż jest to praca na wysokości), robotnika budowlanego (ponieważ jest to ciężka praca fizyczna, a także praca na wysokości), pomiarowego w geodezji (jest to średniociężka praca fizyczna). Skarżący może wykonywać lekkie prace fizyczne, niezwiązane z wymienionymi zagrożeniami – np. pracę stróża, dozorcy, szatniarza, portiera, pracownika porządkowego. Biegły wskazał nadto, że stwierdzenie, czy badany jest częściowo niezdolny do pracy wymaga oceny, czy prace, do których wykonywania jest zdolny są zgodne z poziomem jego kwalifikacji, czy też mieszczą się poniżej nich. Biegły diabetolog stwierdził, że ocena ta, w obliczu mnogości zawodów wykonywanych przez ubezpieczonego, przekracza kompetencje biegłego
i wymaga innych niż posiadane przez diabetologa wiadomości specjalnych – oceny tej może dokonać sąd lub specjalista z zakresu medycyny pracy. Biegły wskazał nadto, że brak jest poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego po 30 czerwca 2012 r., a przewlekły charakter schorzeń występujących u skarżącego i złe ich wyrównanie powoduje stopniowe i powolne pogarszanie się stanu zdrowia związane ze stopniową progresją powikłań (opinia z 20 lutego 2014 r., k. 95-95v a.s.).

Biegła z zakresu medycyny pracy stwierdziła, że wyniki badań obrazujących stan zdrowia spowodowany cukrzycą, nie świadczą o niewyrównanej cukrzycy,
a wręcz przeciwnie. Wskazała, że nie można przewidywać, jak schorzenia
o charakterze przewlekłym wpłyną na zdolność ubezpieczonego do pracy
w przyszłości – badania przedmiotowe i podmiotowe oraz dane zawarte w aktach sądowych pozwalają na ocenę stanu zdrowia w dacie wskazanej przez sąd, a nie
w przyszłości. Biegła stwierdziła, że badania laboratoryjne wskazują na znaczne zaburzenia gospodarki lipidowej, nadto badany wymaga systematycznego leczenia kardiologicznego. Uznała ona, że ubezpieczony może wykonywać – jako osoba
z wykształceniem podstawowym – prace fizyczne lekkie z przeciwwskazaniem pracy na wysokości, przy maszynach w ruchu ciągłym, jako kierowca zawodowy, w porze nocnej, prace z nierównomiernym wysiłkiem fizycznym. W związku z tym, nie jest zdolny do pracy jako murarz, robotnik torowy. Biegła wskazała, że poprawa stanu zdrowia nastąpiła po rehabilitacji w ramach prewencji rentowej ZUS – uzyskano zmniejszenie wyników pomiarów nadciśnienia tętniczego, nastąpiła poprawa stanu psychicznego. Biegła stwierdziła nadto, że zgłaszanych znacznych zwyżek ciśnienia tętniczego nie potwierdza dokumentacja zawarta w aktach; nie stwierdza się nieustabilizowanego nadciśnienia tętniczego; badany może wykonywać prace jako robotnik budowlany z uwzględnieniem przeciwwskazań. Biegła wskazała, że nie każda praca ogólnobudowlana związana jest z ciężką pracą fizyczną lub na wysokości i można wykonywać prace wykończeniowe bez przeciwwskazanych narażeń. Nadto, brak jest w przypadku ubezpieczonego przeciwwskazań do pracy jako pracownik ochrony, pomiarowy geodezyjny (z uwzględnieniem przeciwwskazań), wymaga leczenia zaburzeń gospodarki lipidowej, nadciśnienia i cukrzycy. W ocenie biegłej, nie ma przeciwwskazań do uznania długotrwałej niezdolności do pracy po 30 czerwca 2012 r. Wskazała ona nadto, że ubezpieczony jest zdolny do wykonywania lekkich prac fizycznych – jako osoba z wykształceniem podstawowym, wykonująca w życiu różne prace fizyczne. Biegła podtrzymała wnioski zawarte w opinii głównej (opinia
z 2 maja 2014 r., k. 101 a.s.).

Sąd Apelacyjny akcentuje, że w postępowaniu sądowym ocena niezdolności do pracy w zakresie naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy – weryfikacja orzeczeń lekarzy orzeczników,
z zasady wymaga wiadomości specjalnych. Podstawowym więc dowodem w sprawach o rentę jest dowód z opinii biegłego. Sąd Apelacyjny podkreśla, że z istoty
i celu tego rodzaju dowodu wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii jest konieczny. W takim wypadku sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyrok SN
z 27 listopada 1974 r. II CR 748/74, Lex nr 7618). Sąd ocenia opinie biegłych pod kątem ich logiki, spójności oraz tego, czy odpowiadają na postawione tezy dowodowe.
Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszej opinii, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc gdy opinia, którą dysponuje zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona
albo nieweryfikowalna (por. postanowienie SN z 19 sierpnia 2009 r. III CSK 7/09, Lex nr 533130).

Sąd Apelacyjny wskazuje, że podstawowe znaczenie przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy miała opinia uzupełniająca biegłego diabetologa z 20 lutego 2014 r. Biegły ten szczegółowo odniósł się do relacji między niezdolnością ubezpieczonego do pracy a posiadanymi przez niego kwalifikacjami rzeczywistymi. Biegła z zakresu medycyny pracy w swej opinii uzupełniającej dokonała analizy zdolności ubezpieczonego do pracy z uwzględnieniem zdolności do wykonywania lekkich prac fizycznych i określając tym samym, że jest on zdolny do pracy. Z tego względu, Sąd odwoławczy nie uznał, aby opinia biegłej, miała decydujące znaczenie w niniejszej sprawie – biegła, orzekając bowiem o braku niezdolności ubezpieczonego do pracy, stwierdziła, że może on wykonywać pracę: pracownika ochrony, portiera, pracownika porządkowego czy gospodarczego, szatniarza, konserwatora; (opinia z 2 maja 2014 r., k. 101 a.s.). Prace te jednak nie są zgodne z poziomem rzeczywistych kwalifikacji apelującego – nigdy ich nie wykonywał. Kwalifikacje rzeczywiste ubezpieczonego obejmują wykonywanie prac fizycznych średniociężkich i ciężkich, do których – jak zgodnie orzekli biegli – diabetolog oraz specjalistka z zakresu medycyny pracy
– ubezpieczony jest niezdolny. Istnieją bowiem przeciwwskazania, aby pracował on na wysokości, w ruchu ciągłym i wykonywał inne prace fizyczne znacznie obciążające organizm. Obydwoje biegli stwierdzili to zarówno w opiniach głównych, jak
i uzupełniających – przed sądami obu instancji (opinia z 3 grudnia 2012 r., k. 13-14 a.s., opinia z 1 lutego 2013 r., k. 34-35 a.s., opinia z 1 marca 2013 r., k. 39 a.s., opinia z 18 marca 2013 r., k. 41 a.s., opinia z 20 lutego 2014 r., k. 95-95v a.s., opinia z 2 maja 2014 r., k. 101 a.s.).

Sąd Apelacyjny wskazuje nadto, że orzekając co do stanu zdrowia w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy, sąd bierze pod uwagę stan zdrowia ubezpieczonego na dzień wydania decyzji, badając jej zgodność z prawem pod względem formalnym i merytorycznym (por. wyroki SN z 20 maja 2004 r. II UK 395/03, OSNP 2005/3/43 i 7 lutego 2006 r. I UK 154/05, Lex nr 272581, wyrok SA
w Szczecinie z 14 stycznia 2014 r. III AUa 382/13, niepublikowany). Sąd Odwoławczy podkreśla, że przy rozpoznawaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy rentowej, bada się, czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia zmienił się w stosunku do stanu od wygaśnięcia prawa do ostatniego świadczenia. Poprawa stanu zdrowia, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, jest podstawą do odmowy dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Z opinii biegłych, w szczególności z opinii biegłego z zakresu diabetologii z 20 lutego 2014 r., wynika jednoznacznie, że u ubezpieczonego nie nastąpiła poprawa stanu zdrowia,
a wręcz przeciwnie – w zakresie podstawowego przewlekłego schorzenia (cukrzycy insulinozależnej) – nastąpiło pogorszenie, związane ze złym wyrównaniem
i stopniową progresją powikłań. Zdolność ubezpieczonego do pracy obniżają również schorzenia serca (opinia z 3 grudnia 2012 r., k. 13-14 a.s., opinia z 20 lutego 2012 r., k. 95-95v a.s.). Nadto ubezpieczony cierpi na schorzenia psychiczne – te jednak nie ograniczają jego zdolności do pracy (opinia z 3 grudnia 2012 r., k. 13-14 a.s.). Skoro brak jest poprawy stanu zdrowia, brak jest jednocześnie podstaw do uznania ubezpieczonego za osobę zdolną do pracy. Należy zaakcentować, że ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1998 r. do 2012 r. Wbrew opinii biegłej z zakresu medycyny pracy – nie można przyjąć, że po kilkunastu latach pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, nastąpiła poprawa stanu zdrowia, gdyż nie znajduje to odzwierciedlenia w opinii biegłego diabetologa, który z racji swej specjalizacji, jest wykwalifikowany w kwestiach dotyczących podstawowego schorzenia ubezpieczonego – cukrzycy insulinozależnej.

Nadto, Sąd Odwoławczy wskazuje, że zgodnie z treścią art. 13 ust. 1 ustawy rentowej, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy
oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności
w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy
lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Sąd Apelacyjny, po ocenie przeprowadzonych opinii biegłych oraz dokonaniu subsumcji stanu faktycznego do norm prawnych uznał, że ubezpieczony jest osobą nadal – po 30 czerwca 2012 r. – częściowo niezdolną do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami rzeczywistymi robotnika wykwalifikowanego. Na niezdolność tę wpływają w szczególności cukrzyca insulinozależna oraz schorzenia serca. W związku z tym, że stan zdrowia ubezpieczonego pogarsza się, a także biorąc pod uwagę wiek ubezpieczonego – Sąd Odwoławczy stwierdził, że ubezpieczony ma nikłe szanse na przekwalifikowanie czy też przywrócenie pełnej zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami - i w związku
z tym, przyznał ubezpieczonemu na stałe rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy .

W związku z powyższym, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lipca 2012 r. na stałe.

SSO del. Beata Górska SSA Anna Polak SSA Zofia Rybicka - Szkibiel