Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2014 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji W. W.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt VII U 1506/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 120,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca W. W. w odwołaniu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z dnia 8 sierpnia 2013 r. przyznającej wnioskodawcy emeryturę w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, domagając się jej zmiany i ustalenia wysokości wynagrodzenia na podstawie zeznania świadków, którzy razem z nim pracowali na tym samym stanowisku.

W odpowiedzi na odwołanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie z uwagi na brak podstaw prawnych do jego uwzględnienia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. W. (ur. (...)) w dniu 04.07.2013 r. złożył wniosek o emeryturę, w którym wskazał aby jego świadczenie emerytalne zostało mu wyliczone z okresu 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, tj. z lat 1967 do 1976 i od 1978 do 1987.

Decyzją z dnia 08.08.2013 r. organ rentowy przyznał mu prawo do emerytury od dnia 25.07.2013 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: - przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1967 r. do 2004 r. Za lata sporne 1967-1976 (nie udokumentowane przez wnioskodawcę) organ rentowy przyjął minimalne wynagrodzenie. Natomiast za lata: od 1977 do 1988, od 1993 do 1995, od 1977 do 2001, od 2003 do 2006 ubezpieczony wykazał zarobki. Ustalony w ten sposób wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 61,67%, pomnożony przez kwotę bazową 3.080,84 zł dał kwotę 1.899,95 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił okresy: - składkowe - 29 lat 1 miesiąc i 5 dni, - nieskładkowe - 6 miesięcy i 1 dzień, - uzupełniające - rola - 6 lat 5 miesięcy i 15 dni. Wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób: 24% x 3.080,84 = 739,40 zł; (349 x 1,3%) : 12 x 1.899,95 = 718,37 zł; (6 x 0,7%) : 12 x 1899,95 = 6,65 zł; RAZEM = 1.464,42 zł. Do emerytury przysługuje zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Wnioskodawca W. W. był zatrudniony w okresie od 21.11.1967 r. do 28.02.1978 r. w (...) Zakładach (...) we W. ostatnio na stanowisku uzwajacz, na którym otrzymywał wynagrodzenie wg. grupy VII kategorii zaszeregowania pracowników fizycznych oraz w akordzie. Wnioskodawca w związku z zatrudnieniem w powyższym okresie nie posiada żadnej dokumentacji płacowej, z której wynikałaby wysokość jego zarobków osiągana w okresie od 1967 r. do 1976 r. Brak dokumentacji płacowej również w aktach osobowych wnioskodawcy z powyższego okresu. W piśmie z dnia 03.06.2005 r., kierowanym do wnioskodawcy, Kierownik Działu Płac (...)Sp. z o.o. we W. wyjaśniła, że zakład pracy nie może mu wydać zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres pracy w byłym (...) z uwagi na brak dokumentacji płacowej od 31.12.1978 r. Dokumenty płacowe do 1991 r. były archiwizowane przez 12 lat, a dopiero po tej dacie w związku ze zmianami przepisów emerytalno-rentowych okres archiwowania został przedłużony do 50 lat. Jednocześnie poinformowano, że składki na ubezpieczenia społeczne w okresie zatrudnienia na umowę o pracę były odprowadzane do ZUS Oddział W. pod nr ewidencyjny (...)i udokumentowane bezimiennymi deklaracjami rozliczeniowymi. Wnioskodawca nie posiada także wpisów zarobków z lat 1967-1976 w legitymacji ubezpieczeniowej, a jedynie książeczkę metalowców, z której wynika, że wnioskodawca odprowadzał składkę członkowską – 1 procent od zarobków brutto pomniejszonych o podatek od wynagrodzeń, jednakże brak wysokości tej składki tylko sama informacja o potrąceniu.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy wyrokiem z dnia 26 listopada 2013 r. oddalił odwołanie i zasądził od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego kwotę 60,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu do wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że w niniejszej sprawie przeprowadził dowód z akt osobowych wnioskodawcy z tytułu zatrudnienia w (...) Zakładach (...) we W. oraz z zeznań samego wnioskodawcy i uznał, że nie ma wiarygodnych dowodów, które pozwoliłyby na kwotowe ustalenie wysokości wynagrodzenia za pracę osiąganego przez W. W. w latach 1967-1976. Sąd Okręgowy podkreślił, że brak dokumentacji płacowej w aktach osobowych wnioskodawcy, ponadto brak wpisów zarobków w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy oraz w przedstawionej przez niego kserokopii książeczki metalowca, brak konkretnych kwot w angażach znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy, bowiem wpisy dotyczące wynagrodzenia operują jedynie grupą zaszeregowania. Z kolei przedstawione przez wnioskodawcę zestawienie zarobków ubezpieczony sporządził wg własnego uznania, które jego zdaniem powinny zostać przyjęte jako rzeczywiste. Sąd Okręgowy nie dopuścił dowodu z zeznań świadków, na okoliczność wysokości zarobków wnioskodawcy w spornym okresie ponieważ, jak wynika z zeznań samego wnioskodawcy, świadkowie ci również nie posiadają ich potwierdzenia ani w legitymacji ubezpieczeniowej ani w angażach, nie są także w posiadaniu dokumentacji płacowej za sporny okres. W związku z powyższym Sąd Okręgowy nie miałby możliwości zweryfikowania ich zeznań z żadnym obiektywnym dowodem, pozwalającym na uwiarygodnienie tych zeznań. Nadto jak wynika z angaży wnioskodawcy oraz jego zeznań w spornym okresie on jak i świadkowie, których chciał przesłuchania osiągali akordowe wynagrodzenie (co wskazuje, że wysokość tego wynagrodzenia mogła być różna dla pracowników wykonujących te same prace).

Zdaniem Sądu Okręgowego, jedynie dokumenty zawarte w aktach osobowych pozwalają dokładnie odzwierciedlić zasady wynagradzania i wysokość wynagrodzenia osiąganego przez wnioskodawcę. Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie przedstawił wiarygodnych dowodów osiąganego wynagrodzenia za sporny okres, które odpowiadałyby wymogom prawnym wyżej określonym.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu wysokości jego emerytury bez uwzględnienia wysokości jego zarobków w latach 1967 do 1976 roku. Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest bezzasadna, ponieważ wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Nietrafne są również zarzuty apelacji w zakresie nieuwzględnienia przez Sąd Okręgowy w podstawie wymiaru jego emerytury wysokości jego wynagrodzeń z lat 1967 - 1976.

W przepisach prawa ubezpieczeniowego, które należy interpretować ściśle, nie ma miejsca na domniemania, wyliczenia hipotetyczne i zastępcze w odniesieniu do kwot uzyskiwanych wynagrodzeń, do których ustalało się i odprowadzano do organu rentowego składki na ubezpieczenie społeczne. Pobrane wynagrodzenie, musi być udowodnione w sposób nie nasuwający żadnych wątpliwości co do otrzymanej z jej tytułu kwoty przez wnioskodawcę i odprowadzonych od niej składek na ubezpieczenie społeczne. Rację ma Sąd Okręgowy wskazując, że wnioskodawca nie udowodnił wysokości wynagrodzenia w spornych latach.

Zgodnie z treścią § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasady wypłaty z tych świadczeń (Dz. U. nr 10, poz. 49 z późn. zm.) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobków lub dochodu stanowiącego podstawę emerytury lub renty są zaświadczenia zakładów pracy wystawione na podstawie dokumentacji płacowej lub legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokość osiąganych zarobków. W braku możliwości uzyskania niniejszych dokumentów możliwe jest przyjęcie kopii dokumentacji płacowej, sporządzanej przez inne instytucje przechowujące dokumentacje danego zakładu pracy bądź prywatnego przechowawcy. Przy ustaleniu podstawy wymiaru świadczenia z dokumentacji zastępczej obowiązuje ścisła zasada uwzględniania tylko takich składników wynagrodzenia, które bezwarunkowo przysługiwałyby w czasie trwania zatrudnienia jako składniki stałe w określonej wysokości, np. wynagrodzenie zasadnicze, stałe dodatki określone kwotowo. Inne składniki wynagrodzenia - premie i nagrody czy dodatki mogą być uwzględnione wówczas, jeżeli zachowana dokumentacja wskazuje niewątpliwie na ich faktyczną wypłatę i w określonej wysokości (wyjaśnienia departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych z dnia 14 lipca 1999 r.).

Istotnie, o ile postępowanie przed organem emerytalnym ma charakter administracyjny, to przed Sądem strona może wykorzystać wszystkie prawem przewidziane środki dowodowe. W postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia dowodowe wynikające z rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasady wypłaty z tych świadczeń, stąd też okresy zatrudnienia i osiągane wynagrodzenie mogą być udowodnione wszystkimi środkami dostępnymi w procesie cywilnym. Jedynym ograniczeniem dla Sądu jest to, aby ocena takich dowodów nie przekraczała granic swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c. i nie stała się oceną dowolną.

Sytuacja taka w niniejszej sprawie nie miała miejsca. Sąd Apelacyjny dokonując ustaleń w sprawie rozważył całokształt okoliczności sprawy, stąd dokonane na tej podstawie ustalenia są pewne i wiarygodne. Szczegółowe powody, ze względu na które Sąd Okręgowy odmówił uwzględnienia wysokości wynagrodzeń wnioskodawcy w spornym okresie zostały szczegółowo podane w rozważaniach, a w sposób argumentacji i wnioski nie budzą zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego. Podkreślenia wymaga, że zgromadzony materiał dowodowy tj. akta osobowe wnioskodawcy, jego legitymacja ubezpieczeniowa oraz książeczka metalowca nie zawierają wpisów o wysokości jego zarobków w spornym okresie czasu. Wnioskodawca w spornym okresie czasu otrzymywał wynagrodzenie akordowe. Tym samym wysokość jego wynagrodzenia była ściśle powiązana z efektywnością jego pracy. Tym samym przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków nie pozwoliłoby na ustalenie wysokości jego wynagrodzenia w sposób pewny. Ponadto wskazać należy, że nie można się również opierać się, dla ustalenia wynagrodzenia wnioskodawcy, na wynagrodzeniu innego pracownika, chociażby zajmował takie samo lub zbliżone stanowisko i pobierał wynagrodzenie zasadnicze w tej samej lub zbliżonej wysokości. Tylko w jednym przypadku przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1.IV.1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (j.t. Dz.U. z 1989 r. Nr 11, poz. 63 ze zmian.) § 10 zezwalają na przyjęcie do ustalenia postawy wymiaru świadczenia pracownikowi zatrudnionemu za granicą – kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę. Ta sytuacja uregulowana prawnie, przedstawiona wyżej, nie dotyczy jednak wnioskodawcy.

Reguły dowodzenia w procesie cywilnym (art. 232 kpc) zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje zastosowanie również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania ubezpieczonych od decyzji organów rentowych. Oznacza to, że w rozpoznawanej sprawie to wnioskodawca winien wykazać, iż spełnia przesłanki do wyliczenia należnej mu emerytury w oparciu o wynagrodzenie uzyskiwane w latach 1967 - 1977.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł o oddaleniu apelacji wnioskodawcy na podstawie art. 385 kpc.

Orzeczenie o kosztach oparto na podstawie przepisu art. 98 kodeksu postępowania cywilnego oraz § 12 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

KN