Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2014r. w Gliwicach

sprawy z odwołania K. M. (M.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o świadczenie rehabilitacyjne

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 1 października 2013 r. sygn. akt VI U 62/13

1)  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 częściowo w ten sposób, że przyznaje K. M. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego do dnia 23 września 2013r.,

2)  w pozostałej części apelację oddala;

3)  przyznaje radcy prawnemu G. T. ze Skarbu Państwa kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) wraz z 23% VAT w kwocie 13,80 zł (trzynaście złotych 80/100) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu
z urzędu w postępowaniu przed Sądem II instancji.

(-) SSO Jolanta Łanowy (-) SSO Mariola Szmajduch (-) SSO Teresa Kalinka (spr.)

Sędzia Przewodniczący Sędzia

VIII Ua 37/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 października 2013 roku Sąd Rejonowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. w pkt 1 zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia 21 stycznia 2013 roku, w której odmówiono K. M. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, z uwagi na brak niezdolności do pracy stwierdzony orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS. Zdaniem Sądu ubezpieczonemu należało przyznać sporne świadczenie na okres jednego roku począwszy od 31 grudnia 2012r., gdyż z opinii sądowych wydanych w sprawie przez niezależnych biegłych, jednoznacznie wynikało, iż odwołujący w spornym okresie nie będzie zdolny do pracy.

W wyżej wymienionym wyroku w pkt 2 Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. na rzecz pełnomocnika z urzędu radcy prawnego G. T. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu oraz kwotę 30,40 zł (trzydzieści złotych i czterdzieści groszy) tytułem wydatków.

Z uzasadnienia decyzji organu rentowego i z odpowiedzi na odwołanie wynikało, że ubezpieczony po wykorzystaniu zasiłku chorobowego odzyskał zdolność do pracy i, co potwierdzono orzeczeniem lekarza orzecznika, a następnie komisji lekarskiej ZUS. Odwołujący nie spełnił przesłanek zawartych w art. 18 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 1999 roku, Nr 60, poz. 636 ze zm.), zatem brak było podstaw do przyznania mu świadczenia rehabilitacyjnego.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny i zważył, co następuje :

K. M. po wykorzystaniu zasiłku chorobowego złożył dnia 7 listopada 2012 roku wniosek w sprawie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego. Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 30 listopada 2012 roku ustalił, że ubezpieczony jest zdolny do pracy. Po rozpatrzeniu sprzeciwu ubezpieczonego od orzeczenia, komisja lekarska ZUS dnia 15 stycznia 2013 roku, podtrzymała stanowisko lekarza orzecznika, dodając że w odwołaniu nie przedstawiono nowych istotnych faktów, mogących uzasadnić skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

W oparciu o wyżej wymienione orzeczenia lekarskie decyzją z dnia 21 stycznia 2013 roku ZUS odmówił odwołującemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

K. M. nie zgodził się z decyzją i wniósł odwołanie do Sądu.

Sąd Rejonowy w celu weryfikacji zdolności do pracy i celowości rehabilitacji ubezpieczonego, postanowieniami dopuścił dowody z opinii biegłych z zakresu psychiatrii.

W sprawie zostały wydane łącznie 3 opinie:

- opinia sądowo-psychiatryczna z 19 kwietnia 2013 biegłego sądowego specjalisty z zakresu neurologii i psychiatrii – lek. A. M., w której biegły rozpoznał u ubezpieczonego zaburzenia depresyjno – lękowe, epizod depresji umiarkowany, objawy psychopatologiczne, upośledzające zdolności adaptacyjne oraz funkcje poznawcze. Biegły stwierdził, że K. M. w grudniu 2012 roku był niezdolny do pracy i nadal stan ten się utrzymywał oraz, że nie można było określić czy dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokować będzie odzyskanie zdolności do pracy. Biegły uważał, że ubezpieczony na dzień sporządzenia opinii nie odzyskał zdolności do pracy od dnia 30 grudnia 2012 roku.

- opinia uzupełniająca z dnia z 18 czerwca 2013 roku, sporządzona przez ww. biegłego, w związku z zastrzeżeniami stron co do opinii głównej. Biegły odnosząc się do pytań Sądu i stron, na podstawie ponownej analizy całości dostępnego materiału, przyjął że prawidłowa rehabilitacja lecznicza rokować będzie odzyskanie przez ubezpieczonego od dnia 31 grudnia 2012 roku zdolności do pracy, podkreślając jednak że określenie „rokuje” nie jest jednoznaczne ze stwierdzeniem że odwołujący będzie zdolny do pracy. Do tej opinii zastrzeżenia wniósł przewodniczący komisji lekarskiej ZUS, wnosząc o powołanie w sprawie innego biegłego.

- opinia sądowo – psychiatryczna z 23 sierpnia 2013 roku biegłego sądowego z zakresu psychiatrii- lek. M. S., w której biegły sądowy na podstawie analizy akt sprawy oraz badania w trybie ambulatoryjnym u K. M. rozpoznał zaburzenia depresyjne nawracające, zaznaczając, że K. M. leczy się psychiatrycznie od 34 roku życia i że w lipcu wystąpił kolejny epizod depresji o nasileniu umiarkowanym, którego objawy takie jak obniżenie nastroju, zaburzenia koncentracji uwagi, męczliwości, spadek aktywności złożonej, o łagodniejszym nasileniu utrzymywały się do chwili wydania opinii. We wnioskach wskazał że K. M. nie odzyskał zdolności do pracy od dnia 30 grudnia 2012 roku i pozostawał nadal niezdolnym do pracy, lecz prawidłowa rehabilitacja lecznicza rokować będzie, że w terminie do dnia 31 grudnia 2013 roku odzyska zdolność do pracy. Do tej opinii, w piśmie z dnia 23 września 2013 roku, organ rentowy przesłał zastrzeżenia Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS wnosząc o uznanie ich za stanowisko organu rentowego.

Sąd Rejonowy podzielił opinie biegłych sądowych, uzasadniając, iż zostały one sporządzone zgodnie z tezą dowodową, na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej oraz po przeprowadzeniu niezbędnego badania. Podkreślono, iż zgodnie z opinią sądowo – psychiatryczną z dnia 23 sierpnia 2013 roku K. M. nie odzyskał zdolności do pracy od dnia 30 grudnia 2012 roku i był nadal niezdolny do pracy, lecz prawidłowa rehabilitacja lecznicza rokowała, że odzyska zdolność do pracy.

W ocenie Sądu I instancji, odwołanie K. M. zasługiwało na uwzględnienie.

W rozważaniach prawnych, Sąd wskazał na art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. oraz na art. 18 ust. 2 ustawy. Podkreślono, iż świadczenie przyznawane jest na okres 12 bezpośrednio po sobie następujących miesięcy, a okres pobierania świadczenia musi być więc faktycznie nieprzerwany.

Dalej, Sąd pierwszoinstancyjny wskazał, że zaskarżoną decyzję wydano na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS oraz Komisji Lekarskiej ZUS. Natomiast na podstawie wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego, w szczególności wydanych w sprawie opinii, Sąd uznał, iż odwołujący po okresie pobierania zasiłku chorobowego nie odzyskał zdolności do pracy od dnia 30 grudnia 2012 roku i nadal był niezdolny do pracy, lecz prawidłowa rehabilitacja lecznicza rokowała, że w terminie od dnia 31 grudnia 2013 roku odzyska zdolność do pracy.

W związku z powyższym na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd uwzględnił odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oddział w C. z dnia 21 stycznia 2013 roku. Sad orzekł także o kosztach zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 k.p.c. oraz §2.1, §11.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł organ rentowy

zaskarżając wyrok w punkcie 1 w części obejmującej przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego po upływie 9 miesięcy licząc od dnia 31 grudnia 2012r. oraz pkt 2 dotyczący postanowienia o kosztach z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu, zarzucił wyrokowi:

-

naruszenie prawa materialnego –art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez przyznanie prawa do świadczenia na okres 1 roku w wyniku błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na uznaniu, że ubezpieczony po dniu 23 września 2013r. nie odzyskał zdolności do pracy

-

naruszenie art. 22 ³ ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, poprzez ich niezastosowanie i zasądzenie od organu rentowego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej na rzecz pełnomocnika strony ustanowionego z urzędu.

W związku powyższym organ rentowy wniósł o:

-

zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 9 miesięcy począwszy od dnia 31 grudnia 2012r. oraz

-

uchylenie postanowienia w przedmiocie zasądzonych od Zakładu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej na rzecz pełnomocnika strony ustanowionego z urzędu.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, iż nie kwestionuje wyroku Sadu Rejonowego co do zasady jednak w jego ocenie brak jest podstaw do przyznania prawa do spornego świadczenia za okres powyżej 9 miesięcy, z uwagi, iż w toku postępowania sądowego ubezpieczony przedstawił dowód - zaświadczenie lekarskie wystawione w dniu 23 września 2013r. przez lekarza prowadzącego z Poradni Ochrony (...) w B., z którego jasno wynika, iż ubezpieczony od dnia 24 września 2013r. odzyskał zdolność do pracy z punktu widzenia zdrowia psychicznego. Uzasadniając zarzut odnoszący się do pkt 2 wyroku strona apelująca wskazała, iż z art. 22 ³ ust. 1 ustawy w sprawie opłat (…)wynika, iż koszty pomocy prawnej udzielanej z urzędu ponosi Skarb Państwa.

W odpowiedzi na apelację, odwołujący wniósł o oddalenie apelacji w części dotyczącej zaskarżenia wyroku Sądu I instancji w zakresie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu oraz o zasądzenie na rzecz pełnomocnika powoda kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, świadczonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym wg norm prawem przepisanych, powiększonej o podatek od towarów i usług. Ponadto w uzasadnieniu pisma, wskazał, iż szeroko opisane w apelacji zaświadczenie lekarskie jest nowym dowodem w sprawie , tym samym Sąd Rejonowy nie dopuścił się błędu ustaleniach faktycznych.

Sąd II Instancji zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego zasługuje na uwzględnienie w części, w której zaskarża punkt 1 wyroku Sądu Rejonowego z dnia 1 października 2013.

Apelacja w tej części jest oczywiście zasadna i zarzuty organu rentowego w tym zakresie są słuszne.

Przedmiotem sporu było, czy ubezpieczony po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pozostawał od 30 grudnia 2012r. niezdolnym do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokowałyby odzyskanie przez niego zdolności do pracy.

Sąd Rejonowy oceniając te kwestie, przeprowadził dowód z opinii biegłych, a wnioski płynące z tych opinii przyjął w całości i w oparciu o nie wydał wyrok.

Sąd Okręgowy dokonał własnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i uznał, iż jest on wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy. Sąd drugiej instancji ma bowiem nie tylko uprawnienie ale i obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych w postępowaniu przed sądami obu instancji dowodów.

W przedmiotowej sprawie Sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, w szczególności wyczerpująco zostały wyjaśnione kwestie sporne dotyczące okoliczności początkowej daty powstania niezdolności do pracy ubezpieczonego, uzasadniającej przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego. Nie budzi bowiem wątpliwości Sądu fakt, iż w dacie 30 grudnia 2012r. ubezpieczony nie był zdolny do pracy, co potwierdziły 2 opinie niezależnych biegłych z zakresu psychiatrii i w rezultacie prawo do spornego świadczenie należało odwołującemu przyznać. Sąd Okręgowy badając sprawę dopatrzył się błędu w ustaleniach dotyczących okresu pozostawania przez ubezpieczonego niezdolnym do pracy. Sąd Rejonowy uznał bowiem w ślad za sporządzonymi opiniami, iż rehabilitacja rokować będzie odzyskaniem zdolności do pracy w okresie roku od daty wystąpienia niezdolności i przyznał ubezpieczonemu prawo do spornego świadczenia w maksymalnym przewidzianym ustawą wymiarze, tj. 12 miesięcy.

Jak wynika natomiast z zaświadczenia lekarskiego wystawionego w dniu 23 września 2013r. przez lekarza prowadzącego z Poradni Ochrony (...) w B., dołączonego do pisma procesowego odwołującego z dnia 25 września 2013r. (k.107 a.s.) ,ubezpieczony od dnia 24 września 2013r. odzyskał zdolność do pracy.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zakwestionowania tego zaświadczenia, z uwagi, iż zostało wystawione przez lek. specjalistę z zakresu psychiatrii, dr n. med. L. W., w dodatku przedłożone do akt sprawy przez samego ubezpieczonego. Pismo to skutecznie dezaktualizuje wnioski płynące z wcześniej sporządzonych opinii w sprawie. Nie budzi to zastrzeżeń, z uwagi, iż zdolność do pracy ubezpieczony odzyskał po dacie wydanych opinii sądowo-psychiatrycznych, a biegły A. M., który w sprawie wypowiadał się jako pierwszy podniósł zastrzeżenie, iż nie można z całą stanowczością określić terminu odzyskania zdolności do pracy czy skuteczności rehabilitacji.

Nadto Sąd Rejonowy dostrzegł przeoczenie powyższego dowodu, czemu dał wyraz w zarządzeniu z 18 listopada 2013r. zobowiązując odwołującego w terminie 7 dni do złożenia oświadczenia w trybie art. 332§2 k.p.c. czy wyraża wolę zrzeczenia się roszczenia za okres począwszy od 24 września 2014 roku z uwagi na wniesione przez niego pismo zaświadczające odzyskanie zdolności do pracy. Wobec jednak kategorycznego oświadczenia K. M. pismem z dnia 3 grudnia 2013r. o niewyrażeniu zgody na cofnięcie odwołania ze zrzeczeniem się roszczenia za ww. okres, Sąd I instancji nie mógł zastosować art. 332 § 2 k.p.c. w związku z czym sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi II instancji.

Przechodząc do rozważań prawnych, na wstępie należy zaznaczyć, iż Sąd Rejonowy prawidłowo jako podstawę swojego rozstrzygnięcia powołał art.18 ust.1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 60 poz.636 ze zm.), który stanowi, że świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie przysługuje przez okres niezbędny do odzyskania zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy.

W niniejszej sprawie, w konsekwencji odzyskania zdolności do pracy przez ubezpieczonego z dniem 24 września 2013r., wyrok Sądu Rejonowego przyznający mu po tej dacie prawo do świadczenia rehabilitacyjnego nie mógł się ostać. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Okręgowy uznał apelację organu rentowego w części zaskarżającej pkt 1 omawianego wyroku za oczywiście zasadną i na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok częściowo i orzekł jak w pkt 1 sentencji.

W pozostałej części Sąd Okręgowy, na mocy art. 385 k.p.c. apelację oddalił. W ocenie Sądu bezzasadnym jest bowiem żądnie organu rentowego uchylenia postanowienia o kosztach zawartego w pkt 2 zaskarżonego. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnych uchybień w tym zakresie. W pierwszej instancji Sąd za podstawę orzeczenia o kosztach powołał właściwe przepisy, w oparciu o które zasadził od organu rentowego zwrot kosztów, tj. art. 98 k.p.c. oraz §2.1, §11.2 rozporządzenia MS z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.). Sąd Okręgowy przychyla się ponadto do podniesionych w odpowiedzi na apelację argumentów pełnomocnika odwołującego, iż bezsprzecznie organ rentowy był stroną przegrywającą w sprawie i to na nim spoczywał obowiązek pokrycia kosztów procesowych.

W pkt 3 wyroku Sąd Okręgowy, na podstawie § 2 ust. 1-3 oraz §12 ust. 1 pkt 1 i §15-16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) w związku z wnioskiem pełnomocnika ubezpieczonego zawartego w odpowiedzi na apelację, orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSO Jolanta Łanowy (-) SSO Mariola Szmajduch (-) SSO Teresa Kalinka (spr.)

Sędzia Przewodniczący Sędzia