Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Witek

Protokolant: Ewelina Tomoń

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) sp.o.o. w J.

o zapłatę

1.  powództwo oddala,

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 7217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 534/14

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa - Prezydent Miasta J. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. w J. kwoty 421 111,31 zł, w tym:

- kwoty 421 102,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 125,949,51 zł od dnia 1 kwietnia 2010 r., od kwoty 125,949,51 zł od dnia 1 kwietnia 2011 r., od kwoty 125,949,51 zł od dnia 1 kwietnia 2012 r. i od kwoty 43 254,43 zł od dnia 1 kwietnia 2013 r.,

- kwoty 11,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu,

a także zasądzenia od pozwanej zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód podał, że pozwany pozostaje użytkownikiem wieczystym działek gruntu nr (...). Pismem z dnia 19 grudnia 2008 r. Prezydent Miasta J.wypowiedział dotychczasową opłatę roczną w łącznej wysokości 7 269,54 zł (186,05 zł z tytułu opłaty rocznej działki gruntu (...)+ 7 083,49 zł z tytułu opłaty rocznej działki gruntu (...)) i zaproponował opłatę w nowej łącznej wysokości 133 219,05 zł (3 565,50 zł z tytułu opłaty rocznej działki gruntu (...)+ 129 653,55 zł z tytułu opłaty rocznej działki gruntu (...)Pozwana spółka odwołała się do (...)w J.od wypowiedzenia dotychczasowej opłaty rocznej, jednak z uwagi na wniesiony przez powoda sprzeciw do Sądu Rejowego w J.orzeczenie (...) utraciło moc. Pozwany w latach 2010-2012 uiszczał opłatę w wysokości 7 269,54 zł zamiast w wysokości 133 219,05 zł, stąd do zapłaty w każdym z trzech lat pozostawała kwota po 125 949,51 zł. Jednocześnie pismem z dnia 16 września 2013 r. powód wypowiedział dotychczasową wysokość stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...)wynoszącą 3% ceny gruntu i z dniem 1 stycznia 2013 r. ustalił nową wysokość stawki procentowej na 1% ceny gruntu, stąd opłata roczna wynosiła 43 217,85 zł. W konsekwencji żądana przez powoda za 2013 r. kwota 43 254,43 zł stanowiła różnicę między sumą kwoty nowej stawki opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...)(43 217,85 zł) i kwoty opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...)(3 565,50 zł), a kwotą zapłaconą przez pozwanego dnia 12 grudnia 2013 r.

Pozwany (...) Sp. z o.o. w J. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda zwrotu kosztów postępowania.

Strona pozwana przyznała, że pozostaje użytkownikiem wieczystym wskazanych w pozwie działek gruntu oraz że powód pismami z dnia 19 grudnia 2008 r. i z dnia 16 września 2013 r. wypowiedział dotychczasową wysokość opłat z tytułu użytkowania i wysokość stawki procentowej opłaty rocznej. Pozwany zakwestionował natomiast, aby wobec utraty mocy przez orzeczenia (...)i wobec wniesienia przez powoda sprzeciwu do Sądu Rejowego w J., który został zwrócony, wypowiedzenia dotychczasowych opłat z tytułu użytkowania wieczystego nadal obowiązywały. (...) Sp. z o.o.podniósł, że w toku postępowania przed (...) ustalono, iż operaty szacunkowe sporządzone przez J. W.zawierały błędy i nie mogą stanowić podstawy do określenia wartości rynkowej nieruchomości gruntowej dla potrzeb aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu. W konsekwencji roszczenie powoda o zapłatę opłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustalone w oparciu o operaty nie mające waloru opinii o wartości nieruchomości, a więc w oderwaniu od rzeczywistej wartości nieruchomości, jest bezpodstawne. Ponadto pozwany zarzucił, że żądanie uiszczenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste w wysokości ustalonej na podstawie operatów szacunkowych, które zgodnie z art. 157 ust. 1a u.g.n. nie mają charakteru opinii o wartości nieruchomości, jest nadużyciem prawa – działaniem sprzecznym z zasadą współżycia społecznego rozumianą jako konieczność opierania się uprawnionego na względach słuszności oraz kierowania się w działaniu dobrymi obyczajami i dobrą wiarą.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorstwo (...) sp. z o. o.w J.jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości gruntowej położonej w J.przy ul. (...)oznaczonej jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w J.prowadzi księgę wieczystą nr (...)oraz działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w J. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Opisane nieruchomości gruntowe stanowią własność Skarbu Państwa. Nieruchomość jest wykorzystywana na działalność gospodarczą pozwanego, stopa procentowa opłaty rocznej wynosi 3%.

(dowód: odpisy pełne ksiąg wieczystych k. 14-23 i 24-33, decyzja z dnia 11.08.1992 k. 34-35, akty notarialne k. 36-48).

Prezydent Miasta J., działający w imieniu Skarbu Państwa, pismami z dnia 19 grudnia 2008 r. wypowiedział Przedsiębiorstwu (...) sp. z o. o. w J. opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego opisanej wyżej nieruchomości – działki gruntu nr (...) w dotychczasowej wysokości 186,05 zł i zaoferował przyjęcie opłaty w nowej wysokości 3 565,50 zł oraz nieruchomości gruntowej obejmującej działki nr (...) w dotychczasowej wysokości 7 083,49 zł i zaoferował przyjęcie opłaty w nowej wysokości 129 663,55 zł.

Łączna wysokość opłat rocznych za użytkowanie wieczyste przedmiotowych nieruchomości wynosi 133 219,05 zł.

(dowód: wypowiedzenia z dnia 19.12.2008 r. k.49-50).

(...) sp. z o.o.w J., na podstawie art. 78 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2010.102.651 j.t.), złożył wniosek do (...) w J.o ustalenie, że aktualizacje opłat rocznych są nieuzasadnione.

Pismem z dnia 21 stycznia 2010 r. J. W., sporządzający na zlecenie Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J. operat szacunkowy będący podstawą do ustalenia wartości nieruchomości, zwrócił się do (...) Stowarzyszenia (...) w J. o wycofanie z obiegu prawnego przedmiotowego operatu z uwagi na jego poważne błędy, co uzasadniał silnymi nawrotami choroby i przyjmowaniem silnych leków w okresie sporządzania tegoż operatu.

W opinii Komisji (...)przy (...) Stowarzyszeniu (...)w J.z dnia 29 stycznia 2010 r., sporządzonej w toku postępowania przed (...) w J., stwierdzono, że operat szacunkowy sporządzony dnia 9 grudnia 2008 r. przez J. W.nie może stanowić podstawy do określenia wartości rynkowej nieruchomości gruntowych dla potrzeb aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.

Orzeczeniami z dnia 15 marca 2010 r. (sygnatura akt (...) (...)oraz (...) (...)) (...) orzekło, że aktualizacje opłat rocznych są nieuzasadnione (bezskuteczne).

Od powyższych orzeczeń sprzeciw do Sądu Rejonowego w J. w ustawowym terminie wniósł Prezydent Miasta J..

Zarządzeniami z dnia 2 lipca 2010 r. (sygn. akt (...)) oraz z dnia 16 lipca 2010 r. (sygn. akt (...)) Sąd Rejonowy w J. zwrócił pozwy o aktualizacje opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego dotyczące nieruchomości objętych księgami wieczystymi nr (...)z powodu nie uzupełnienia braków formalnych w terminie przez powoda - (...) sp. z o.o.w J..

Zażalenia na opisane wyżej zarządzenia sądu zostały odrzucone z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych w terminie (postanowienie z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie o sygn. akt (...) (...)oraz postanowienie z dnia 13 stycznia 2011 r. w sprawie o sygn. akt (...)).

(okoliczności bezsporne).

Pismem z dnia 2 czerwca 2011 r. powód wskazała pozwanej spółce, że ciąży na niej obowiązek uiszczenia zaktualizowanej opłaty rocznej z tytułu użytkowania działek gruntu nr (...) w łącznej kwocie 133 219,05 zł.

Pozwana w piśmie z dnia 10 czerwca 2011 r. wskazała, że nie posiada finansowych możliwości uiszczenia jednorazowo żądanej kwoty.

(dowód: pismo z dnia 2.06.2011 r. k. 53, pismo z dnia 10.06.2011 r. k. 103-104).

Bezsporne w sprawie było, że (...) sp. z o.o. w J. tytułem opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania działek gruntu nr (...) za rok 2009 uiścił kwotę 7 269,54 zł.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w J.z dnia 15 maja 2013 r. w sprawie o sygn. akt (...), zmienionym następnie wyrokiem Sadu Apelacyjnego we W.z dnia 23 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt (...), oddalono pozew Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J.przeciwko (...) Sp. z o.o.w J.o zasądzenie kwoty 129 955,16 zł z tytułu opłaty rocznej użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...)wskazując na nadużycie prawa podmiotowego.

Następnie dnia 16 marca 2012 r. Skarb Państwa - Prezydent Miasta J.wniósł do Sądu Rejonowego w J. o zawezwanie (...) Sp. z o.o.w J.do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 377 854,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 125,949,51 zł od dnia 1 kwietnia 2009 r., od kwoty 125,949,51 zł od dnia 1 kwietnia 2010 r., od kwoty 125,949,51 zł od dnia 1 kwietnia 2011 r. z tytułu zaległości w płatności opłaty rocznej użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...).

(dowód: wniosek z dnia 16.03.2012 r. k. 54).

Pismem z dnia 16 września 2013 r. Skarb Państwa - Prezydent Miasta J., na podstawie art. 72 ust. 3 pkt 4 w zw. z art. 221 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2010.102.651 j.t.), wypowiedział dotychczasową wysokość stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...) wynoszącą 3% ceny gruntu i z dniem 1 stycznia 2013 r. ustalił nową wysokość stawki procentowej na 1% ceny gruntu, stąd opłata roczna od tego dnia wynosiła 43 217,85 zł.

(dowód: pismo z dnia 16.09.2013 r. k. 58).

(...) sp. z o.o. w J. tytułem opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania działek gruntu nr (...) za rok 2010, 2011 i 2012 uiszczał kwotę po 7 269,54 zł każdego roku, zaś za rok 2013 – 3 528,92 zł.

(dowód: wpłaty (...) k. 59).

Pismem z dnia 15 marca 2012 r. Skarb Państwa - Prezydent Miasta J. wezwał (...) sp. z o.o. w J. do zapłaty kwoty 437.336,85 zł, w tym kwoty 125 949,51 zł tytułem opłaty za użytkowanie wieczyste za 2010 r. i 2011 r. działek gruntu nr (...) oraz 5,65 zł kosztów wezwania.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 61).

Natomiast pismem z dnia 10 lutego 2014 r. Skarb Państwa - Prezydent Miasta J. wezwał (...) sp. z o.o. w J. do zapłaty kwoty 532 592,25 zł, w tym tytułem opłaty za użytkowanie wieczyste za 2012 r. i 2013 r. działek gruntu nr (...) oraz 5,65 zł kosztów wezwania.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 62).

Sąd zważył, co następuje:

Powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 421 111,31 zł wraz z ustawowymi odsetkami określonymi w pozwie z tytułu zaległości w zapłacie opłaty rocznej działki gruntu (...). Pozwany wskazywał na brak obowiązku uiszczenia opłaty w zaktualizowanej wysokości, co uzasadniała bezskutecznością wypowiedzenia przez powoda opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego działek gruntu, która wynikała z rozstrzygnięć (...) w J..

Bezsporne w sprawie było, iż powód Skarb Państwa – Prezydent Miasta J., na zasadzie art. 77 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2010.102.651 j.t., dalej: u.g.n.) skorzystał z prawa zaktualizowania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego wymienionych nieruchomości gruntowych oraz na podstawie art. 78 ust. 1 u.g.n. wypowiedział na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości, w łącznej kwocie 133 219,05 zł. Strony były zgodne również co do wypowiedzenia przez powoda pismem z dnia 16 września 2013 r. dotychczasowej wysokości stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego działek gruntu nr (...) i ustalenia nowej wysokość stawki procentowej. Bezspornie pozwana rok rocznie uiszczała z tego tytułu kwotę 7 269,54 zł.

Zgodnie z art. 238 k.c., wieczysty użytkownik przez czas trwania swego prawa uiszcza opłatę roczną, która ma niewątpliwie charakter cywilnoprawny, a sposób jej ustalania i aktualizacji regulują przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Jak stanowi w szczególności art. 77 ust. 1 u.g.n. wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej podlega aktualizacji, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Zaktualizowaną opłatę roczną ustala się, przy zastosowaniu dotychczasowej stawki procentowej, od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty.

Zgodnie z treścią art. 78 ust. 1 u.g.n. właściwy organ zamierzający zaktualizować opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej powinien wypowiedzieć na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty, do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości. W wypowiedzeniu należy wskazać sposób obliczenia nowej wysokości opłaty i pouczyć użytkownika wieczystego o sposobie zakwestionowania wypowiedzenia. Do wypowiedzenia dołącza się informację o wartości nieruchomości oraz o miejscu, w którym można zapoznać się z operatem szacunkowym.

W sprawie nie było sporu w zakresie wniesienia przez pozwanego wniosku do (...)w J.o ustalenie braku zasadności aktualizacji opłat rocznych. Jednocześnie zwrócić należy uwagę, że w toku postępowania przed (...) J. W.pismem z dnia 21 stycznia 2010 r. zwrócił się do (...) Stowarzyszenia (...)w J.o wycofanie z obiegu prawnego operatu stosunkowego, który sporządził na zlecenie strony powodowej, a który był podstawą do ustalenia wartości nieruchomości. Powyższe motywował poważnymi błędami wynikającymi z silnych nawrotów choroby i przyjmowani silnych leków w okresie sporządzania tegoż operatu. Dodatkowo opinia Komisji (...) przy (...) Stowarzyszeniu (...)w J.z dnia 29 stycznia 2010 r. stwierdzała, że przedmiotowy operat sporządzony przez J. W.nie może stanowić podstawy do określenia wartości rynkowej nieruchomości gruntowych dla potrzeb aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.

Tymczasem jak stanowi art. 157 ust. 1a u.g.n. operat szacunkowy, w odniesieniu do którego organizacja zawodowa rzeczoznawców majątkowych wydała ocenę negatywną, od dnia wydania tej oceny traci charakter opinii o wartości nieruchomości, o której mowa w art. 156 ust. 1 wymienionej ustawy. Omawiana regulacja pozostaje więc jednoznaczna w swej treści i nie daje organowi administracji publicznej możliwości kontroli prawidłowości oceny dokonanej przez organizację zawodową rzeczoznawców majątkowych (zespół oceniający). Ustawodawca zdecydował, że operat szacunkowy, w odniesieniu do którego wydana została negatywna ocena przez organizację zawodową rzeczoznawców - a taka negatywna ocena została wydana przez Komisję (...)przy (...) Stowarzyszeniu (...)w J.w odniesieniu do operatu szacunkowego J. W.- traci charakter opinii o wartości nieruchomości od dnia wydania tej oceny. Jednocześnie niniejszy Sąd w pełni podziela pogląd Sądu Apelacyjnego we W.w sprawie o sygn. akt (...), że przepis art. 157 ust. 1a u.g.n. obowiązywał w chwili wydania opinii przez Komisję (...) przy (...) Stowarzyszeniu (...)w J.i miał zastosowanie w przedmiotowej spawie.

Skutkiem negatywnej oceny dokonanej przez organizację zawodową rzeczoznawców majątkowych operatu szacunkowego, który był podstawą decyzji jest, na gruncie przepisu art. 157 ust. 1a u.g.n., utrata charakteru opinii o wartości nieruchomości co wiąże się z koniecznością sporządzenia nowego operatu szacunkowego. Tymczasem Skarb Państwa - Prezydent Miasta J.nie podjął żadnych działań w kierunku zlecenia wykonania nowego operatu szacunkowego bez wad, a ograniczył się do wniesienia sprzeciwu do sądu od rozstrzygnięcia (...).

Jeśli zaś operat szacunkowy J. W., sporządzony na zlecenie Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J. będący podstawą do ustalenia wartości nieruchomości, utracił charakter opinii, to tym samym odpadła ustawowa przesłanka podwyższenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej określona na mocy wypowiedzenia dotychczasowej opłaty rocznej z dnia 19 grudnia 2008 r. W myśl bowiem art. 77 ust. 1 u.g.n. aktualizacja wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego była uzależniona od zmiany wartość tej nieruchomości. W konsekwencji obarczone błędem było również ustalenie przez powoda, na podstawie wypowiedzenia z dnia 16 września 2013 r., nowej wysokości stawki procentowej na 1% ceny gruntu obejmującego działek gruntu nr (...).

W chwili wytoczenia niniejszego powództwa powód zaś posiadał wiedzę w powyższym zakresie oraz o braku prawidłowo sporządzonego operatu szacunkowego, o którym mowa w treści art. 77 ust. 1 i art. 78 u.g.n.

Zdaniem Sądu, aprobując w pełni stanowisko Sądu Apelacyjnego we W.w sprawie o sygn. akt (...), w przedmiotowej sprawie wystąpiła wyjątkowa sytuacja uzasadniająca zastosowanie art. 5 k.c. Powód domagał się bowiem od pozwanego zapłaty z tytułu znacznego podwyższenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej nie posiadając dokumentu warunkującego, na zasadzie art. 77 ust. 1 u.g.n., aktualizację wysokości opłaty rocznej. Co prawda powodowi przysługiwało formalnie uprawnienie do żądania zapłaty z tego tytułu, jednak było to następstwem zwrotu pozwu o aktualizację opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego dotyczące nieruchomości objętych księgami wieczystymi nr (...)na skutek nie uzupełnienia braków formalnych w terminie, stąd w tych szczególnych okolicznościach, zachowanie powoda należało oceniać jako nadużycie prawa podmiotowego i nierównorzędne traktowanie drugiej strony stosunku zobowiązaniowego. Działanie powoda jest zdaniem Sądu sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, rozumianymi jako konieczność przestrzegania zasad uczciwego obrotu oraz kierowania się w działaniu dobrymi obyczajami, dobrą wiarą i zasadami słuszności.

Nieuwzględnienie przez Sąd żądania powoda związane jest zatem z oceną wykonywania przysługującego mu prawa. Zgodnie z treścią art. 5 k.c. nie można czynić użytku ze swego prawa w taki sposób, który byłby sprzeczny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub z zasadami współżycia społecznego. Celem art. 5 k.c. jest bowiem wyznaczenie granic, w których czynienie użytku z prawa jest dozwolone. Przekroczenie tych granic przez uprawnionego wywołuje z kolei ten skutek, że jego zachowanie nie jest już wykonywaniem istniejącego prawa i nie korzysta z ochrony prawnej. Należy jednak zaznaczyć, że powyższe nie oznacza utraty prawa podmiotowego wynikającego z art. 77 ust. 1 i art. 78 u.g.n.

Fakt natomiast, że pozwana spółka również nie wykonywała należycie swych obowiązków, co doprowadziło do zwrotu pozwu, nie stanowi bynajmniej przeszkody w zastosowaniu regulacji art. 5 k.c. w niniejszej sprawie.

W tym miejscu wskazać należy, iż stosowanie art. 5 k.c. może wchodzić w grę w każdym wypadku, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego, przy uwzględnieniu treści konkretnej normy prawnej włącznie z jej celem, można mówić o tym, iż korzystanie przez osobę zainteresowaną z przysługującego jej prawa podmiotowego pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Zasady te, choć same w sobie nie stanowią żadnych uprawnień, są właśnie jednym z kryteriów służących do wyznaczania granic wykonywania konkretnego prawa podmiotowego.

Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu (pkt 2 sentencji wyroku) znajduje oparcie w art. 98 § 1 k.p.c. Stanowi on bowiem, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Skoro strona powodowa przegrała proces słusznym było obciążenie jej kosztami, jakie strona pozwana zmuszona była ponieść do celowego obrony. Do kosztów tych zaliczono koszty udziału w sprawie jednego pełnomocnika zawodowego w kwocie 7 200 zł oraz opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Wysokość zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego znajdowała uzasadnienie w treści § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349).