Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Anatol Gul

Sędziowie: SO Barbara Nowicka SO Jerzy Dydo

Protokolant: Alicja Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa E. W.

przeciwko M. W.

o zapłatę 5.028zł

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 8 kwietnia 2014 r. sygn. akt I C 909/12

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.028 (pięć tysięcy dwadzieścia osiem)zł z odsetkami ustawowymi od 18 września 2011r. (pkt I) oraz 2.267zł tytułem kosztów procesu (pkt II); nakazuje uiścić pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Świdnicy 303,32zł kosztów sądowych (pkt III);

II zasądza od pozwanej na rzecz powoda 850zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn akt II Ca 501/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8.04.2014r Sąd Rejonowy w Świdnicy I Wydział Cywilny oddalił powództwo E. W. przeciwko M. W. o zapłatę 5.028 zł oraz obciążył powoda kosztami procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 kwietnia 2011 roku powód E. W. zawarł z pozwaną M. W. umowę na wykonanie remontu i wykończenie mieszkania znajdującego się w stanie developerskim, a położonego w Ś. przy ul. (...). Strony umówiły się ustnie, nie sporządziły umowy na piśmie. Powód i pozwana ustalili zakres wykonania prac, których termin zakończenia został wyznaczony na koniec czerwca 2011 roku. W zakresie wysokości wynagrodzenia zaś pomiędzy stronami nie doszło do porozumienia, powód twierdził, że się dogadają, przy czym pozwana prosiła o przyznanie jakiegoś rabatu, co powód zdecydował się uwzględnić przy ostatecznym rozliczeniu. Pozwana już w toku wykonywania dzieła wielokrotnie prosiła o jednoznaczne określenie ceny prac, potwierdzenie treści umowy na piśmie, ale powód twierdził, że nie ma takiej potrzeby, że się znają a pozwana będzie z ceny zadowolona. Tak samo powód nie wystawiał pokwitowań co do zaliczek pobieranych na poczet wynagrodzenia od pozwanej.

Powód zakończył prace w mieszkaniu pozwanej w pierwszym tygodniu lipca 2011 roku.

W dniu 29 czerwca 2011 roku powód wystawił fakturę VAT nr (...) na nabywcę – pozwaną M. W. na kwotę 3402 zł.

Pozwana dokonała zapłaty na rzecz powoda łącznej kwoty 16004 zł, którą uregulowała płatnościami częściowymi, w tym 15504 zł do rąk powoda, zaś 500 zł wręczyła jego pracownikowi S. M..

W dniu 27 sierpnia 2011 roku powód wystawił fakturę VAT nr (...) na nabywcę – pozwaną M. W. na kwotę 11178 zł.

Pismem datowanym na dzień 17 października 2011 roku powód wezwał pozwaną do dobrowolnej zapłaty kwoty 5028 zł wraz z ustawowymi odsetkami, które na dzień wezwania wynosiły 53,72 zł. Należność ta wynikała z niezapłacenia przez pozwaną za fakturę VAT nr (...) z dnia 27 sierpnia 2011 roku, tj. za usługę remontowo-budowlaną w postaci remontu – wykończenia mieszkania.

Biegły sądowy w zakresie wyceny nieruchomości, konstrukcji budowlanych M. A. dokonał oględzin lokalu mieszkalnego pozwanej, w którym prace budowlane wykonane przez powoda wycenił według przeciętnych stawek na ogólną kwotę 16067 zł.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie jest zasadne. Stosunek prawny jaki łączył strony Sąd Rejonowy zakwalifikował jako umowę o dzieło, przy czym dlatego, że powód jako przyjmujący zamówienie był przedsiębiorcą, który w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej przyjął dzieło do wykonania a pozwana jako zamawiająca – osoba fizyczna, która zamawiała dzieło w celu niezwiązanym z działalnością gospodarczą ani zawodową, Sąd Rejonowy uznał, że doszło do zawarcia tzw. konsumenckiej umowy o dzieło w rozumieniu art.627 ^{( 1)} kc. Stosując odpowiednio przepisy ustawy z dnia 27.07.2002r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego Sąd Rejonowy obciążył powoda obowiązkiem zawarcia pisemnej umowy o dzieło oraz wskazaniu przy jej zawarciu wysokości wynagrodzenia. W ocenie Sądu Rejonowego powód powinien również sporządzić kosztorys wykonanych robót oraz wystawić pokwitowania wpłaconych przez pozwana zaliczek. Z uwagi na to, że powód nie wykonał tych obowiązków Sąd Rejonowy uznał go za mało wiarygodnego przedsiębiorcę. Wysokość wynagrodzenia za wykonane roboty Sąd Rejonowy ustalił na podstawie opinii biegłego sądowego, uznając, że strony same nie ustaliły tego wynagrodzenia. Dając wiarę zeznaniom pozwanej oraz świadków M. W. (1) – męża pozwanej oraz S. W. – teściowej pozwanej ustalił, że pozwana w formie zaliczkowych wpłat gotówkowych zapłaciła powodowi 16.000 zł wykonując w całości swoje zobowiązanie. Jako dowód dokonanych wpłat Sąd Rejonowy uznał również zapiski pozwanej, które były sporządzone z uwagi na odmowę wystawienia przez powoda pokwitowań. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania powoda oraz świadka A. W. – córki powoda i S. M., ponieważ byli oni bezpośrednio zainteresowani korzystnym rozstrzygnięciem sprawy na rzecz powoda i złożyli stronnicze zeznania. Ponadto świadek A. W., która prowadziła księgowość powoda, nie umiała racjonalnie wyjaśnić jak wyliczono kwotę dochodzoną pozwem. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art.98 kpc.

Od wyroku Sądu pierwszej instancji apelację złożył powód zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 1 i art. 6 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej w zw. z art. 627 ¹ K.c. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że do umowy o dzieło, której przedmiotem było wykonanie prac remontowo - budowlanych i wykończeniowych zastosowanie mają przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, w sytuacji gdy powód nie sprzedawał na rzecz powódki żadnej rzeczy, a dzieło nie obejmowała wykonania rzeczy ruchomej, dzieło obejmowało jedynie wykonanie usługi remontowo - budowlanej;

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 627 K.c. w zw. z 628 K.c. poprzez ich niezastosowanie i oparcie orzeczenia na przepisach ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, w sytuacji gdy to te przepisy stanowiły podstawę wykonania przez powoda usługi i zapłaty wynagrodzenia;

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 627 K.c. w zw. z art. 628 K.c. w zw.z art. 65 K.c. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że strony nie ustaliły wysokości wynagrodzenia przed przystąpieniem przez powoda do prac, mimo przyznania przez pozwaną, że wynagrodzenie powoda było ustalone na kwotę16.000 zł;

4)  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj. art. 233 K.p.c. poprzez błędne przyjęcie, ze powód przystąpił do realizacji prac remontowo - budowlanych bez uprzedniego ustalenia ceny z pozwaną mimo odmiennych twierdzeń obu stron procesu;

5)  naruszenie przepisów prawa procesowego, , które miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj. art. 233 K.p.c. poprzez uznanie, że pozwana i jej świadkowie byli osobami wiarygodnymi, podczas gdy sama pozwana kilkukrotnie w toku procesu przedstawiała niespójne i odmienne stanowisko w sprawie w szczególności terminu ustalenia wynagrodzenia, wysokości wynagrodzenia;

6)  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj. art. 233 K.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że świadkowie strony powodowej złożyli zeznania stronnicze na korzyść powoda, w sytuacji w której świadek S. M. uczestniczył w realizacji prac od początku i był jedynym naocznym świadkiem przebiegu prac remontowo - budowlanych w nieruchomości pozwanej, poza tym świadek ten jest dla powoda osobą obcą i żadne okoliczności nie mogły sugerować jego stronniczości;

7)  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj. art. 328 § 2 K.p.c. poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku z jakich przyczyn Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka S. M. i z jakiej przyczyny uznał, że sporządzona opinia biegłego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy potwierdza wysokość wynagrodzenia należnego powodowi;

8)  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj. art. 328 § 2 K.p.c. poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku w jaki sposób Sąd ustalił na podstawie wyciągu bankowego pozwanej za okres od dnia 1 marca 2011 roku do dnia 30 czerwca 2011 roku, że pozwana uregulowała na rzecz powoda wszelkie należności;

9)  sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na błędnym przyjęciu, że pomiędzy stronami nie doszło do porozumienia w zakresie wysokości wynagrodzenia, podczas gdy zarówno powód, jak i pozwana kilkukrotnie wskazywali w toku procesu, że umówione wstępnie wynagrodzenie wynieść miało 16.000,00 zł netto, a wynagrodzenie to nie obejmowało kosztu zakupu materiałów;

10)  sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na błędnym przyjęciu, że powód przystąpił do realizacji prac remontowo - budowlanych bez uprzedniego ustalenia ceny z pozwaną, co pozostaje w oczywistej sprzeczności z zasadami logicznego rozumowania i z oświadczeniami stron;

11)  sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na błędnym przyjęciu, że pozwana dokonała zapłaty na rzecz powoda kwoty łącznej 16.004,00 zł, którą uregulowała płatnościami częściowymi, a tym 15.504,00 zł do rąk powoda, zaś 500,00 zł do rąk pracownika powoda S. M. mimo braku jakichkolwiek dowodu na te okoliczności i odmiennych zeznań świadków oraz braku odliczenia kosztów zakupu materiałów na rzecz pozwanej, które nie obejmowały wynagrodzenia;

12)  sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na przyjęciu, że podstawą wynagrodzenia powoda miał być kosztorys powykonawczy, w sytuacji gdy nie ustalono sposobu liczenia wartości prac, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowo na kwotę 16.000 zł netto.

13)  sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na przyjęciu, że pozwana domagała się sporządzenia kosztorysu, wyceny, wzywała powoda do wystawienia dokumentów potwierdzających przyjęcie zaliczek, podczas gdy okoliczności takich pozwana w żaden sposób nie wykazała;

W oparciu o przedstawione wyżej zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez:

⚫

zasądzenie od strony pozwanej M. W. na rzecz powoda E. W. kwoty 5.028,00 zł (słownie: pięć tysięcy dwadzieścia osiem złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 września 2011 roku do dnia zapłaty;

⚫

zasądzenie od strony pozwanej M. W. na rzecz powoda E. W. kwoty 2.017,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za I instancję, w tym 1.200,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, 17,00 zł tytułem wniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 800,00 zł tytułem wpłaconej przez powoda zaliczki na koszty biegłego sądowego;

⚫

zasądzenie od strony pozwanej M. W. na rzecz powoda E. W. kosztów postępowania wywołanego wniesioną apelacją według norm przepisanych, w tym kosztów opłaty sądowej w wysokości 250,00 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym w wysokości 600,00 zł.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest zasadna.

Trafne są podniesione w apelacji zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego oraz prawa procesowego. Sąd Rejonowy dokonując wadliwej wykładni przepisu art. 627 ¹ kc błędnie uznał, że strony łączyła tzw. konsumencka umowa o dzieło i w konsekwencji błędnie zastosował w rozpoznanej sprawie przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej /…/. Do umowy o dzieło można odpowiednio zastosować przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej /…/ wówczas gdy umowa zostaje zawarta w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W rozpoznanej sprawie przedmiotem umowy było wykonanie robót wykończeniowych mieszkania, takich jak: malowanie, ułożenie paneli podłogowych, kafelek, montaż wyposażenia łazienki. Tego rodzaju roboty należy zakwalifikować jako wykonanie dzieła w rozumieniu art.627 kc. Nie były to roboty budowlane, które z reguły są większych rozmiarów, wymagają uzyskania stosownych pozwoleń budowlanych, wykonania projektów budowlanych i profesjonalnego nadzoru. W przypadku zwykłej umowy o dzieło nie jest wymagana żadna szczególna forma zawarcia umowy, a zamawiający nie korzysta z uprzywilejowanej pozycji, tak jak w przypadku sprzedaży konsumenckiej.

Błędna kwalifikacja stosunku prawnego łączącego strony spowodowała, że Sąd Rejonowy niewłaściwie rozłożył ciężar dowodu wykazania zasadniczych faktów w przedmiotowej sprawie. Tymczasem w sytuacji gdy bezspornym był fakt wykonania dzieła, to na zamawiającym spoczywał ciężar dowodu dokonania zapłaty umówionego wynagrodzenia. Sąd Rejonowy błędnie również uznał, że strony nie ustaliły wysokości wynagrodzenia. Z zeznań świadka M. W. (1) wynika jednak, że pod koniec czerwca 2011r ustalono koszt prac na 16.000 zł , a zatem ustalono wynagrodzenie ryczałtowe ( art.632 kc). Pozwana twierdziła, że zapłaciła powodowi 16.000 zł a więc kwotę odpowiadającą ustalonemu wynagrodzeniu. Potwierdza to fakt ustalenia przez strony wynagrodzenia w końcowej fazie robót. W tej sytuacji dowód z opinii biegłego był zbyteczny, potwierdził jedynie, że wysokość ustalonego wynagrodzenia odpowiadała rzeczywistym kosztom wykonanych robót.

Trafny jest zarzut apelacji naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art.233 kpc w zakresie dokonania ustalenia zapłaty przez pozwana 16.000 zł tytułem wynagrodzenia za roboty. To ustalenie Sąd Rejonowy oparł na zeznaniach samej pozwanej, jej notatatkach i zeznaniach świadków M. W. (1) i S. W.. Należy zauważyć, że zeznania pozwanej nie mogły być wystarczającym dowodem zapłaty kwoty 16.000 zł skoro ten fakt nie został potwierdzony przez powoda. Wiarygodność zeznań stron należy - co - do zasady- oceniać podobnie. W sprawie nie wystąpiły żadne okoliczności uzasadniające danie wiary wyłącznie pozwanej i odmówienie wiarygodności zeznaniom powoda. Przedłożone zapiski są dokumentem prywatnym, a zatem stanowią jedynie dowód tego, ze zostały sporządzone przez pozwana i są odzwierciedleniem jej twierdzeń
( art.245 kpc). Świadek M. W. (1) zeznał, że widział jak pozwana płaciła powodowi pieniądze, przy czym dotyczyło to łącznie kwoty 8.204 zł. Nawet gdyby dać wiarę tym zeznaniom to nie wskazują one na fakt zapłaty 16.000 zł. Poza tym należy zauważyć, że świadek jest mężem pozwanej i ocena wiarygodności jego zeznań musi być dokonana z dużą ostrożnością. Świadek S. W. w ogóle nie widziała przekazywania pieniędzy przez pozwaną powodowi, jej wiedza w tym zakresie pochodziła wyłącznie od pozwanej. Ustalenie zatem na tak wątłych dowodach, w sytuacji gdy ciężar dowodu obciążał pozwaną, że zapłaciła ona powodowi 16.000 zł było nieuzasadnione z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów wynikającej z art.233 kpc.

Pozwana płacąc gotówką za wykonywane roboty winna zadbać aby mieć potwierdzenie tego faktu. Wystarczyło zażądać pokwitowania od powoda. Nie jest przy tym prawdziwe ustalenie Sądu Rejonowego, że powód odmówił wydania pokwitowania. Z zeznań pozwanej wynika,, ze nie żądała wydania pokwitowania mając zaufanie do powoda. Poza tym gdyby powód rzeczywiście odmówił wydania pokwitowania, to pozwana zgodnie z art.463 kc mogła powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia. Takie zachowanie jest naturalne, nie wymaga wcale znajomości prawa. Każdy rozsądnie postępujący człowiek wie, że może zażądać pokwitowania płacąc gotówka za jakieś zobowiązanie i odmówić zapłaty w sytuacji gdy kontrahent odmawia wydania pokwitowania.

Ocena zeznań powoda i świadka A. W. nie jest w sprawie istotna skoro to na pozwanej spoczywał ciężar dowodu wykazania zapłaty wynagrodzenia, a przedłożone przez nią w tym zakresie dowody okazały się zupełnie niewystarczające. Dla ustalenia czy wynagrodzenie zostało w całości ustalone nie ma również znaczenia niewyjaśnienie przez świadka A. W. jak została wyliczona kwota dochodzona pozwem. Ustalone wynagrodzenie wynosiło 16.000 zł przy czym powód zastosował upust i domagał się 14.580 zł. Powód potwierdził fakt zapłaty przez pozwana gotówką 9.544 zł wynagrodzenia, a zatem to pozwana powinna udowodnić, że zapłaciła resztę wynagrodzenia, skoro tego nie wykazała roszczenie powoda musi zostać uwzględnione.

Z powyższych względów na podstawie art. 386 § 1 kpc wyrok podlegał stosownej zmianie. O kosztach procesu za pierwszą i drugą instancję orzeczono na podstawie art.98 kpc.