Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2014 roku

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2014 roku w Bielsku Podlaskim

na rozprawie

sprawy z wniosku M. S. (1)

z udziałem E. T., T. S. i S. B.

o stwierdzenie nabycia spadku

postanawia:

1.  Stwierdzić, że spadek po A. B. synu J. i S., zmarłym w dniu 14 maja 2000 roku w B., ostatnio stale zamieszkałym w B. na podstawie ustawy nabyli:

a)  ojciec J. B. (s. I. i L.) w 12/32 (dwunastu trzydziestych drugich) częściach,

b)  rodzeństwo: M. S. (1) (c. J. i S.), E. T. (c. J. i S.), T. S. (c. J. i S.) i W. B. (s. J. i S.) w częściach po 5/32 (pięć trzydziestych drugich) każde z nich

- w tym wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne.

2.  Stwierdzić, że spadek po J. B. synu I. i L., zmarłym w dniu 21 kwietnia 2001 roku w B., ostatnio stale zamieszkałym w B., na podstawie ustawy nabyły dzieci: M. S. (1) (c. J. i S.), E. T. (c. J. i S.), T. S. (c. J. i S.) i W. B. (s. J. i S.) w częściach po 1/4 (jednej czwartej) każde z nich.

3.  Stwierdzić, że zainteresowani we własnym zakresie ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

S ę d z i a

Sygn. akt I Ns 920/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. S. (1) wnosiła o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po jej bracie A. B. i jej ojcu J. B. na podstawie ustawy.

Uczestniczka postępowania E. T. przychylała się do wniosku.

Uczestnicy postępowania T. S. i S. B. nie zajęły stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawca A. B. zmarł w dniu 14 maja 2000 roku w B., ostatnio stale zamieszkiwał w B.. Był kawalerem, nie miał dzieci biologicznych, ani przysposobionych, więc nie pozostawił żadnych zstępnych. Jego matka S. B. zmarła przed nim w dniu 24 stycznia 1978 roku. Spadkodawca A. B. pozostawił ojca J. B. i rodzeństwo: M. S. (2), E. T., T. S. i W. B.. Spadkodawca A. B. nie pozostawił testamentu. Żaden ze spadkobierców nie odrzucił spadku, nie zrzekł się dziedziczenia i nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. A. B. był właścicielem gospodarstwa rolnego położonego na terenie gminy B. o powierzchni około 13 hektarów. W dacie otwarcia spadku po A. B. jego ojciec J. B. był emerytem, siostra M. S. (1) pracowała w gospodarstwie rolnym, pozostałe rodzeństwo pracowało zawodowo poza rolnictwem, ale z racji pracy w gospodarstwie rolnym w młodości posiadało kwalifikacje do prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Spadkodawca J. B. zmarł w dniu 21 kwietnia 2001 roku w B. i stale przed śmiercią zamieszkiwał w B.. Był wdowcem w chwili śmierci. Miał pięcioro dzieci M. S. (2), E. T., T. S. i W. B. i A. B.. A. B. zmarł przed ojcem, nie pozostawiając zstępnych. Spadkodawca J. B. nie pozostawił testamentu. Żaden ze spadkobierców nie odrzucił spadku, nie zrzekł się dziedziczenia i nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.

W. B. zmarł w dniu 25 października 2013. Nie pozostawił zstępnych. Pozostawił żonę S. B.- uczestniczkę postępowania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zapewnienia złożonego przez wnioskodawczynię (k. 22-22v), zeznań wnioskodawczyni i uczestniczki postępowania E. T. (k. 22v) oraz odpisów skróconych aktów stanu cywilnego (k. 4-9, 11-12). W ocenie Sądu, zapewnienie spadkowe złożone przez wnioskodawczynię jest wiarygodne i może być podstawą prawidłowych ustaleń faktycznych, albowiem znajduje potwierdzenie w odpisach skróconych aktów stanu cywilnego i w oświadczeniu uczestniczek postępowania. Zeznania zainteresowanych także zasługują na wiarę, gdyż są zgodne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają.

Sąd zważył, co następuje:

Porządek dziedziczenia po obojgu spadkodawcach określa ustawa, albowiem żadne z nich nie zostawiło testamentu. Zgodnie bowiem z art. 926 § 2 kodeksu cywilnego dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Spadek otwiera się bowiem w chwili śmierci spadkodawcy i z tą chwilą spadkobiercy nabywają spadek (art 924 i 925 kodeksu cywilnego). Podkreślić należy, iż zasady dziedziczenia określają przepisy obowiązujące w dacie otwarcia spadku, stąd ustalając krąg spadkobierców ustawowych A. B., Sąd stosował przepisy w brzmieniu obowiązującym w dniu 14 maja 2000 roku, a w przypadku dziedziczenia po J. B. stosował przepisy obowiązujące w dniu 21 kwietnia 2001 roku.

Zgodnie z art. 931 § 1 kodeksu cywilnego – obowiązującym w takim samym brzmieniu chwili śmierci obojga spadkodawców - w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Spadkodawca A. B. nie miał małżonka, ani dzieci. Zgodnie z art. 932 § 1 kodeksu cywilnego w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek, rodzice i rodzeństwo. W myśl zaś art. 933 § 1 i § 2 kodeksu cywilnego, udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Pozostałą część dziedziczy rodzeństwo w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy. Spadek po A. B. dziedziczą zatem jego ojciec J. B. i rodzeństwo: M. S. (2), E. T., T. S. i W. B.. Udział J. B. wynosi 3/8 części (jedną czwartą część spadku powiększoną o połowę udziału który dziedziczyłaby jego małżonka: ¼ +( ¼ x ½ )) – inaczej 12/32 części. Udział każdego z rodzeństwa wynosi po 5/32 ( pozostałe 5/8 podzielone przez cztery).

Z zapewnienia wnioskodawcy i oświadczeń uczestników postępowania wynika, że w skład spadku po A. B. wchodzi gospodarstwo rolne położone na terenie gminy B. o łącznej powierzchni około 13 ha.

Zgodnie z art. 1058 kodeksu cywilnego w zw. z art. 1059 kodeksu cywilnego – w brzmieniu obowiązującym w czasie śmierci A. B. spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku: 1) stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej albo 2) mają przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej, albo 3) są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo 4) są trwale niezdolni do pracy.

Przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1990 roku w sprawie warunków dziedziczenia ustawowego gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 89, poz. 519 z późn. zm.) zawierają definicje przygotowania zawodowego spadkobiercy do prowadzenia produkcji rolnej i trwałej niezdolności do pracy. I tak, w myśl § 1 tego Rozporządzenia spadkobierca ma przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej, uprawniające do dziedziczenia z ustawy gospodarstwa rolnego, jeżeli: 1) ukończył zasadniczą lub średnią szkołę rolniczą albo szkołę ekonomiczną o specjalności przydatnej do prowadzenia produkcji rolnej, 2) ukończył szkołę wyższą o kierunku rolniczym lub ekonomicznym, jeżeli kierunek ukończonych studiów daje przygotowanie do prowadzenia produkcji rolnej, 3) uzyskał przygotowanie zawodowe do pracy w rolnictwie w drodze doskonalenia zawodowego prowadzonego przez uprawnione do tego zakłady pracy, jednostki organizacyjne i inne osoby prawne lub fizyczne, 4) wykaże się stałą pracą w gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej przez okres co najmniej roku. W myśl zaś § 3 tego Rozporządzenia spadkobierców gospodarstwa rolnego uważa się za trwale niezdolnych do pracy, jeżeli: 1) osiągnęli wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat i nie wykonują stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub 2) zostali zaliczeni do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

W ocenie Sądu wszyscy spadkobiercy spełniają przesłanki do dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Ojciec spadkodawcy J. B. był trwale niezdolny do pracy, gdyż miał w dacie otwarcia spadku miał ukończone 90 lat. Siostra spadkodawcy M. S. (1) pracowała w gospodarstwie rolnym. Pozostałe rodzeństwo spadkodawcy pracowało w chwili otwarcia spadku zawodowo, poza rolnictwem, to posiadało praktyczne kwalifikacje do pracy w rolnictwie, nabyte wskutek pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w dzieciństwie i wczesnej młodości. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 października 2002 roku wydanego w sprawie o sygn. akt II CKN 135/01 stwierdził podobnie. Uznał on bowiem, iż spadkobierca urodzony i wychowany w rodzinnym gospodarstwie rolnym, wykonujący w nim przez wiele lat wraz z pozostałymi członkami rodziny prace przy produkcji rolnej i w obejściu gospodarskim, ma umiejętności praktyczne potrzebne do prowadzenia gospodarstwa rolnego i na mocy art. 1059 pkt 2 k.c. w związku z § 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 1990 r. w sprawie warunków dziedziczenia ustawowego gospodarstwa rolnego (Dz. U. Nr 89, poz. 519 ze zm.), posiada kwalifikacje do dziedziczenia takiego gospodarstwa także wówczas, gdy pracował również poza rolnictwem, wyprowadził się z gospodarstwa i w chwili otwarcia spadku nie pracował już w żadnym gospodarstwie rolnym.

Mając na względzie powyższe okoliczności na podstawie art. 932, 933, 1058, 1059 kodeksu cywilnego, należało orzec jak w punkcie 1 postanowienia.

Krąg spadkobierców ustawowych J. B. określają przepisy art. 931 kodeksu cywilnego i następnych. Zgodnie z art. 931 § 1 kodeksu cywilnego w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 część spadku. Spadek po J. B. dziedziczy czwórka jego dzieci: M. S. (1), E. T., T. S. i W. B. w częściach równych, czyli po ¼ każde z nich. W dacie otwarcia spadku po J. B. nie obowiązywały już przepisy ograniczające dziedziczenie gospodarstw rolnych.

Mając na względzie powyższe okoliczności na mocy przepisu art. 926 § 1 i 2 kc, art. 924 kc, art. 925 kc, art. 931 § 1 kc należało orzec jak w sentencji postanowienia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 kc.

Sędzia