Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Adam Sygit (sprawozdawca)

Sędziowie SO Piotr Kupcewicz

SR del. do SO Joanna Wojciechowska

Protokolant stażysta Mateusz Pokora

przy udziale Jerzego KoźmińskiegoProkuratora Prokuratury Okręgowej w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 17 września 2014 r.

sprawy K. W. s. (...) ur. (...) w M.

oskarżonego z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 270§1 k.k. i w zw. z art. 11§2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 19 maja 2014 roku - sygn. akt XVI K 159/14

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 4; w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 706/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 19 maja 2014 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt XVI K 159/14, oskarżonego K. W.uznano za winnego tego, że w dniu 1 czerwca 2007 roku w B.przy ul. (...)w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...)sp. o.o. w W.poprzez wprowadzenie jej w błąd w ten sposób, że przy zawieraniu dwóch umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...)i (...)wprowadził pracownika działającego w imieniu pokrzywdzonego w błąd, co do swojego zatrudnienia i możliwości finansowych a tym samym zamiaru i możliwości wywiązania się z warunków umowy, poprzez przedłożenie jako autentycznego podrobionego zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach z firmy PHU (...)z siedzibą w M., podczas gdy nie był on zatrudniony w tej firmie, przez co doprowadził do podpisania tych umów i wydania mu w promocyjnej cenie dwóch aparatów telefonicznych oraz do korzystania z usług telekomunikacyjnych, za które nie dokonał płatności, czym spowodował łączne straty w wysokości 5.448,25 zł na szkodę (...)sp. z o.o. w W., tj. występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to, na mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., wymierzono mu karę roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres dwóch lat tytułem próby oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. orzeczono karę grzywny w liczbie 30 stawek dziennych po 10 złotych każda. Ponadto, na podstawie art. 72 § 2 k.k., zobowiązano oskarżonego na naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę kwoty 5.448,25 złotych na rzecz (...) S.A.we W., która nabyła wierzytelność od (...) sp. z o.o. w W.w terminie dwóch lat od uprawomocnienia się wyroku. Jednocześnie zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę i obciążono go wydatkami poniesionymi w sprawie.

Od powyższego wyroku apelację wniosła Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz-Północ, skarżąc wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego i zarzucając obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegającą na wydaniu wyroku zgodnie z wnioskiem złożonym przez prokuratora o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w trybie art. 72 § 2 k.k., w sytuacji gdy szkoda wyrządzona przestępstwem została w całości naprawiona pokrzywdzonemu przez osobę trzecią, zaś podmiotowi na rzecz którego sąd orzekł obowiązek naprawienia szkody nie przysługiwał status pokrzywdzonego ani też osoby uprawnionej w rozumieniu art. 72 § 2 k.k., co winno skutkować nieuwzględnieniem wniosku prokuratora w trybie art. 335 § 1 k.p.k. i skierowaniem sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych, wnosząc o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W toku rozprawy odwoławczej skarżący zmodyfikował wniosek apelacji i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie orzeczenia zawartego w punkcie 4.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja była zasadna i skutkowała zmianą wyroku w sposób określony przez skarżącego w toku rozprawy odwoławczej.

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, iż oskarżony przypisanego mu przestępstwa dopuścił się na szkodę spółki (...) z siedzibą w W.. Na mocy umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 31 grudnia 2008 roku właścicielem roszczeń a wynikających z tego czynu stała się (...) spółka akcyjnaz siedzibą we W.(k. 1, 8, 19), w związku z czym spełnienie świadczenia winno nastąpić na rzecz tej firmy. Racje ma jednak skarżący, że Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sposób wadliwy przyjął, iż taka sytuacja umożliwiała nałożenie obowiązku probacyjnego naprawienia szkody, zgodnie z art. 72 § 2 k.k., właśnie na rzecz tego podmiotu. Błędny jest pogląd wyrażony w części motywacyjnej zaskarżonego orzeczenia, że ponieważ kodeks karny przewiduje możliwość naprawienia szkody również na rzecz „innych osób uprawnionych”, o czym stanowi chociażby art. 46 § 1 k.k., możliwe jest zobowiązanie do naprawienia szkody na rzecz spółki, która stała się osobą uprawnioną do uzyskania roszczenia wynikającego z popełnionego przestępstwa.

Sąd odwoławczy uznaje za słuszne stanowisko wyrażone przez apelującego, że na podstawie umowy cywilnoprawnej (cesji wierzytelności) inny podmiot nie uzyskuje statusu pokrzywdzonego przestępstwem a tym samym uprawnień mu przysługujących w postępowaniu karnym. Nieuprawnione było powoływanie się przez sąd I instancji na regulację art. 46 § 1 k.k. jako mającą potwierdzać zasadność wydanego w tym zakresie rozstrzygnięcia (w trybie art. 72 § 2 k.k.), skoro przepis ten nie określa zakresu osób na których rzecz może zapaść orzeczenie naprawienia szkody. Dla jego określenia należy odwołać się do przepisów kodeksu postępowania karnego a wskazujących na warunek bezpośredniości pokrzywdzenia (z wyjątkiem wynikającym z art. 49 § 3 k.p.k.). Takiej bezpośredniości brak jest w sytuacji, gdy pokrzywdzony zbywa swe roszczenia majątkowe a wynikające z popełnienia przestępstwa na rzecz innego podmiotu.

Wyrok w przedmiotowej sprawie zapadł po uwzględnieniu wniosku złożonego w trybie art. 335 § 1 k.p.k. (k. 63v), zgodnie z ustaleniami poczynionymi w toku postępowania przygotowawczego (k. 54) i zmodyfikowanymi w toku postępowania sądowego (k. 72). Stwierdzenie przez instancję odwoławczą wadliwości zaskarżonego orzeczenia, choć pozostającego w zgodzie z ustalonymi przez strony postępowania warunkami, nie determinuje jednakże konieczności jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Kontrolę instancyjną wyroku wydanego w trybie określonym w art. 343 k.p.k., poza modyfikacją wynikającą z art. 434 § 3 k.p.k., przeprowadza się bowiem na zasadach ogólnych ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2013 roku w sprawie o sygn. akt I KZP 5/13). Tym samym brak jest wyłączeń zastosowania art. 437 § 1 k.p.k. w pełnym jego brzmieniu, tj. również poprzez zmianę zaskarżonego orzeczenia.

Wobec powyższego tryb procedowania przed sądem I instancji nie była przeszkodą do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez skarżącego na etapie rozprawy odwoławczej. Dlatego, skoro orzeczenie o obowiązku naprawienia szkody w tej sytuacji stało się bezprzedmiotowe (szkoda wyrządzona osobie bezpośrednio pokrzywdzonej przestępstwem została bowiem zrekompensowana wskutek odpłatnej cesji wierzytelności – vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2007 roku w sprawie III KK 470/06, publ. LEX nr 262685 i uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2013 roku w sprawie IV KK 332/12, publ. LEX nr 1298120), to tym samym rozstrzygnięcie podjęte w tej materii przez sąd I instancji musiało być uznane za wadliwe. W związku z tym zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylono rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 4, w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy i zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciążono Skarb Państwa.