Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Kilczewska

Sędziowie SSO Jerzy Menzel

SSR del. do SO Katarzyna Szafrańska (spr.)

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale B. M. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2013r.

sprawy A. K. (1)

oskarżonego o przestępstwa z art. 278 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy

z dnia 31 sierpnia 2012r. sygn. akt II K 1355/11

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Oleśnicy do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt IV Ka 1445/12

UZASADNIENIE

A. K. (1) został oskarżony o to, że:

I. w miesiącu sierpniu 2011 r. w B. powiatu (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia oleju napędowego z koparki marki K. (...)-8 LC w ilości 80 litrów, czym spowodował straty w mieniu o łącznej wartości 384 złotych na szkodę firmy (...).E. z siedzibą w K. przy ul. (...),

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

II. w nocy z 13 na 14 września 2011 r. w B. powiatu (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia oleju napędowego z koparki marki K. (...)-8 LC w ilości 115 litrów o łącznej wartości 552 złotych, czym działał na szkodę firmy (...).E. z siedzibą w K. przy ul. (...),

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 31 sierpnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy w II Wydziale Karnym, sygn. akt II K 1355/11:

I. uznał oskarżonego A. K. (1) za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu opisanego w pkt. I części wstępnej wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II. uznał oskarżonego A. K. (1) za winnego tego, że w nocy z 13 na 14 września 2011 r. w B. powiatu (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia oleju napędowego z koparki marki K. (...)-8 LC w ilości 90 litrów o łącznej wartości 432 złotych czym działał na szkodę firmy (...).E. z siedzibą w K. przy ul. (...), stanowiącego przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

III. na podstawie art. 85 kk i 86 § 1 kk połączył oskarżonemu orzeczone w pkt I i II kary pozbawiania wolności i wymierzył mu karę łączną 8 miesięcy pozbawiania wolności;

IV. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności na okres 2 (dwóch) lat próby;

V. na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w całości poprzez uiszczenie na rzecz pokrzywdzonego kwoty 816 złotych w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku;

VI. na podstawie art. 624 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok Sądu I instancji zaskarżył w osobistej apelacji oskarżony (apelacja obrońcy złożona została po terminie), zarzucając:

I. obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 278 § 1 k.k. poprzez:

1. uznanie, że niedobór oleju opałowego w powierzonej pracownikowi koparce K. PC 290 – 8 LC został spowodowany jego zaborem przez A. K. (1), w sytuacji gdy samo ujawnienie niedoboru w powierzonym pracownikowi mieniu nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że pracownik dokonał zaboru brakującego mienia lub w inny sposób mienie to usunął;

W przypadku natomiast uznania przez Sąd, że zarzucony oskarżonemu niedobór oleju napędowego winien być oceniany pod kątem odpowiedzialności karnej, a nie pracowniczej, powyższemu wyrokowi oskarżony zarzucił:

II. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia (art. 438 pkt 2 kpk a to:

2. art..4 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez uwzględnienie jedynie okoliczności przemawiających za sprawstwem i winą oskarżonego, przy jednoczesnym wykluczeniu wersji podanej przez A. K. (1) w toku postępowania sądowego;

3. art. 424 § 1 pkt 1 kpk w zw. z art. 410 kpk lakoniczne i ogólnikowo uzasadniając orzeczenie w części dotyczącej pierwszego z zarzuconych oskarżonemu czynów tj. kradzieży, która miała miejsce w sierpniu 2011 r.

4. art. 167 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dopuszczenie dowodu ze świadectwa pracy A. K. (1), które jednocześnie Sąd pominął w swoich ustaleniach i rozważaniach;

5. art. 41 § 1 kpk w zw. z art. 335 § 1 kpk poprzez prowadzenie postępowania wobec oskarżonego A. K. (1) przez Sędziego referenta, gdy wcześniej wydał on wyrok przed Sądem Rejonowym w Oleśnicy w postępowaniu z sygn. akt II K 1118/11 w trybie 335 kpk wobec dwóch innych pracowników pokrzywdzonego – obecnie świadków w niniejszym postępowaniu (W. B. i B. B.), którzy mieli dokonać zaboru mienia pokrzywdzonego w analogiczny sposób, w tym samym czasie objętym aktem oskarżenia i będącymi świadkami w niniejszej sprawie

III. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę tego orzeczenie, mogący mieć wpływ na treść tego orzeczenia (art.438 pkt 3 kpk), polegający na:

6. uznaniu oskarżonego za winnego popełnienia zarzuconych mu czynów, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego materiału dowodowego winna prowadzić do odmiennego wniosku, a to że wymieniony nie dopuścił się ich popełnienia.

Podnosząc tak sformułowane zarzuty oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie od zarzucanego mu czynu, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a nadto o zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów zastępstwa prawnego udzielonego przez obrońcę z wyboru za obie instancje.

Apelacja oskarżonego (będącą w zasadzie apelacją obrońcy - tożsama treść) zasługuje na uwzględnienie w kierunku uchylenia sprawy do ponownego rozpoznania, choć nie wszystkie zawarte w niej zarzuty Sąd Okręgowy w pełni podziela.

Na wstępie stwierdzić należy, że obraza przepisów prawa materialnego (pkt I apelacji) może być przyczyną odwoławczą jedynie wtedy, gdy ma ona charakter samoistny. Naruszenie prawa materialnego polega, bowiem na jego wadliwym zastosowaniu (niezastosowaniu) w orzeczeniu, które oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Nie można, więc mówić o obrazie prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem, co zarzuca autor apelacji, błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów procesowych (zob. np. wyrok SN z 23 lipca 1974 r. V KR 212/74, OSNÓW 1974 z. 12, poz. 233, wyrok SN z 21 czerwca 1978 r., I KR 124/78, OSNPG 1979, z. 3, poz. 51, wyrok SN z 12 października 1983 r., V KRN 213/83, OSNPG 1984, z. 4, poz. 34).

Niewątpliwie jednak w toku postępowania głównego nastąpiło natomiast tego rodzaju naruszenie przepisów i zasad prawa procesowego, które determinują konieczność uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji, wyłączając zarazem możliwość merytorycznego orzekania w zakresie zaskarżenia.

Jako zasadny jawi się, bowiem zarzut, podniesiony w pkt II 5 apelacji, w którym oskarżony wskazuje, że Sąd dopuścił się obrazy art. 41 § 1 kpk w zw. z art. 438 pkt 2 kpk.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą uzasadniona wątpliwość, co do bezstronności sędziego, a zatem przesłanka, do jego wyłączenia, od rozpoznawania danej sprawy, zachodzi wówczas, gdy sędzia przed wydaniem wyroku, niejako z góry, zajął stanowisko, co do istoty sprawy, jeśli sędzia brał udział w rozpoznaniu sprawy na podstawie identycznego (tożsamego) materiału dowodowego i wydał wyrok, w którym przesądził sprawstwo współoskarżonego. W takiej sytuacji nie sposób, bowiem, zdaniem Sądu Najwyższego, przyjąć, aby ten sam sędzia w drugiej sprawie dokona odmiennej oceny dowodów. Sędzia powinien być wyłączony od rozpoznawania sprawy, w której wypowiedział się, co do wiarygodności dowodów ze źródeł osobowych, a występowała podobna konfiguracja osobowa, jeśli chodzi o świadków i oskarżonych. Sędzia, nie byłby obiektywny, gdyby w innej sprawie ustalił na podstawie tych samych dowodów stan faktyczny, co do tych samych zdarzeń, bądź ustalił udział w nich osób, które dostarczają obecnie informacji dowodowych. Dodać przy tym należy, że wątpliwość, co do bezstronności sędziego, zachodzi nie tylko w sytuacji, gdy czyny popełnione zostały wspólnie i w porozumieniu, ale także gdy czyny pozostają we wzajemnym powiązaniu (podobnie: wyrok SN VKK 57/12 OSNKW 2012/12/128, wyrok S.A. (...) KZS 2012/6/28, LEX 621557).

W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd wydał wyrok w sprawie oskarżonych W. B. i B. B., którzy mieli dokonać zaboru mienia, jak oskarżony A. K., w tym samym czasie i w taki sam sposób, a w przedmiocie ich winy w oparciu o tożsamy materiał dowodowy Sąd I instancji w tym samy składzie wydał wyrok skazujący. Wyrok ten wprawdzie wydany został w trybie art. 335 kpk., nie powinno być jednak wątpliwości, że wydając w tym trybie wyrok i przychylając się do wniosku o dobrowolne skazanie, Sąd również dokonuje oceny materiału dowodowego.

Podkreślić przy tym należy, że aby zaistniały przesłanki z art. 41 § 1 kpk sędzia może być subiektywnie i obiektywnie bezstronny, bowiem stwierdzenie istnienia okoliczności tego rodzaju, o jakich stanowi art. 41 § 1 kpk, nie jest równoznaczne z ustaleniem, że rzeczywiście ten konkretny sędzia, którego one dotyczą, nie byłby w danej sprawie obiektywny. Sens instytucji wyłączenia sędziego w omawianym trybie tkwi, bowiem w tym nade wszystko, iż ujawnione zostały okoliczności o takim charakterze, że brak jest możliwości przekonania każdego, rozsądnie myślącego, kto wątpliwości co do bezstronności sędziego powziął, że okoliczności te z całą pewnością nie wpłyną na obiektywizm rozpoznania sprawy i treść rozstrzygnięcia kończącego postępowanie (por. wyrok SN z dnia 25.02.2009 r. II K 249/08, OSNKW 2009/6/48, postanowienie S.A. we Wrocławiu z dnia 01.08.2008 r. II AKo 312/01, OSA2001/12/91). Sądzie nie traci, bowiem bezstronności tylko dlatego, że inne sprawie uwierzył depozycjom tej samej osoby, które informację przyjęto za podstawę skazania. W okolicznościach tej sprawy nie ma jednak wątpliwość, że Sąd wypowiedział się o wiarygodności dowodów, w tym zwłaszcza dowodów z wyjaśnień W. B. i B. B., przy czym ten ostatni, podczas przesłuchania w charakterze świadka, nie podtrzymał wcześniejszych supozycji.

Już samo to tylko uchybienie w procedowaniu Sądu I instancji skutkuje uchyleniem wyroku do ponownego rozpoznania, czyniąc przedwczesnym rozpoznanie pozostałych zarzutów. Ustosunkowując się jednak do treści uzasadnienia apelacji wskazać tylko jeszcze należy, że jako trafny jawi się także zarzut, w którym słusznie autor apelacji dostrzega, że pomiędzy wyrokiem Sądu, a jego uzasadnieniem zachodzi sprzeczność. Sąd, w opisie czynu II, przyjął bowiem, że oskarżony dokonał zaboru 90 l. oleju napędowego, podczas, gdy na stronie 1 uzasadnienia wyroku ustalił, że koparka oskarżonego zużyła 100 litrów, następnie na stronie 4, a więc już w rozważaniach, stwierdzia, że koparka oskarżonego zużyła o 90 l. więcej, niż koparka użytkowana w tym czasie przez W. B. i na stronie 5, że tankowanie wykazało brak w koparce 90 l. ponad ilość paliwa, którą koparka oskarżonego zużyła podczas pracy. Powyższa rozbieżność, zdaniem Sądu Okręgowego, jest wynikiem niezachowania pewnej konsekwencji przy obliczaniu, czy ustalaniu ilości paliwa, którego zaboru miał dopuścić się oskarżony. Aby dokładnie ustalić ilość tego paliwa, niezbędne jest odróżnienie od siebie określenia „ ponad normę zużycia paliwa” – takim określeniem posługuje się np. świadek Z. B., od zwrotu „więcej o … niż koparka W. B.” i od zwrotu „do koparki oskarżonego zatankowano o … więcej paliwa niż do koparki ……”. Sąd I instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy ustali, w jaki sposób pokrzywdzony wyliczył ilość paliwa, która została, w jego ocenie, ukradziona przez oskarżonego, czy prowadzona była jakakolwiek dokumentacja w przedmiocie zużycia poszczególnych koparek, czy w dniu 13/14.09.2011 r. sporządzono dokumentację wskazującą na ilość zatankowanego paliwa, czy też na rozbieżności w zużyciu poszczególnych koparek, czy to były takie same koparki, czy miały takiej samej wielkości zbiorniki, czy wykonywały taki sam zakres prac.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy uwzględniając uwagi zawarte w uzasadnieniu oraz merytoryczne argumenty apelacji przeprowadzi postępowanie dowodowe od początku, z niezbędną wnikliwością zmierzając do ustalenia i wyjaśnienia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii, w szczególności ponownie przesłucha wszystkie osoby mające wiadomości w sprawie, w tym oskarżonego i świadków zdarzenia z dbałością o szczegóły i zwracając uwagę na pojawiające się w tych relacjach różnice. Po czym dokona pełnej i szczegółowej analizy całości materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, i na jego podstawie oceni kwestię sprawstwa i winy oskarżonego w odniesieniu do zarzuconego mu czynu, poczyni pełne i prawidłowe ustalenia faktyczne oraz zastosuje prawidłową kwalifikację prawną czynów i wyda wyrok, który w miarę potrzeby należycie uzasadni.