Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2014r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Paździerska

Protokolant: sekr. sądowy Karolina Płaczkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2014r. we Włocławku na rozprawie

sprawy L. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o zwrot nienależnie pobranych świadczeń

na skutek odwołania L. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 31 marca 2014 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż ubezpieczony L. B. nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od dnia 01 stycznia 2012 roku do dnia 31 maja 2012 roku w kwocie 17 802,06 zł.

Sygn. akt IVU 434/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 marca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty L. B. w związku z osiągniętym przychodem w roku 2012 ( w okresie od 01.01 do 01.05.2012r.) i ustalił, że pobrał on nienależne świadczenie w kwocie 17.802,06zł., które winien zwrócić w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji. Organ rentowy wskazał, że łączny przychód L. B. w wymienionym okresie wyniósł 26.979,99zł. i przekroczył wyższą kwotę graniczną ustaloną dla tego okresu o łączną kwotę 4.109,99zł.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł L. B. podnosząc, iż zgodnie z art. 138 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych kwoty nienależnie pobranych świadczeń podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż rok kalendarzowy poprzedzający rok wydania decyzji tj. rok 2013, zaś zaskarżona decyzja dotyczy roku 2012r. Nadto wnioskodawca wskazał, iż na początku 2013r. organ rentowy został poinformowany o osiągniętych przez niego w 2012r. dochodach.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych podtrzymując całkowicie zaskarżoną decyzję wniósł o oddalenie odwołania.

Motywując zasadność zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca w okresie od 16.07.2010r. do 31.05.2012r. pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jednocześnie pozostawał w zatrudnieniu w (...) BANK S. A w P.. W dniu 18.10.2013r. pozwany wysłał zawiadomienie do wnioskodawcy o konieczności powiadomienia o osiąganych przychodach za okres od 01.01.2012r. do 31.05.2012r. Wnioskodawca nie zareagował na zawiadomienie. W tej sytuacji pozwany zwrócił się do zakładu pracy wnioskodawcy o nadesłanie zaświadczenia o osiągniętych przychodzie w okresie od 01.01.2012r. do 31.05.2012r. W zaświadczeniu z dnia 29.11.2013r. wskazano, że przychód uzyskany przez L. B. w w/w okresie- 26.979,99 zł. Zawiadomieniem o rocznym rozliczeniu renty dnia 23.12.2013r. organ rentowy dokonał rozliczenia renty w związku z osiągniętym przychodem w 2012r.w okresie od 01.01.2012r. do 31.05.2012r. Osiągnięty w tym okresie przychód 26.979,99 zł przekroczył o 4.109,99 zł. wyższą kwotę graniczną przychodu tj. kwotę 22.870,00 zł. ustaloną dla w/w okresu. Osiągnięty przychód uzasadniał zawieszenie renty . Łączna kwota na jaką powinno być zawieszone świadczenie wynosi 20.393,70 zł. Z całokształtu sprawy wynika zatem, iż wnioskodawca pobrał nienależne świadczenie w kwocie 17.802,06 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

L. B. w okresie od dnia 16 lipca 2010r. do dnia 31 maja 2012r. pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jednocześnie wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu w (...) BANK S.A. w P..

W dniu 10 stycznia 2013r. ówczesny pracodawca wnioskodawcy za pośrednictwem poczty wysłał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zaświadczenie o uzyskiwanych przez niego przychodach w okresie od 1 stycznia 2012 do 31 grudnia 2012r. Przedmiotowe zaświadczenie zostało odebrane przez pracownika ZUS-u J. S. w dniu 11 stycznia 2013r.

Dowód: zaświadczenie k. 21, potwierdzenie nadania k. 22 akt sprawy.

W dniu 18 października 2013r. organ rentowy wysłał zawiadomienie do wnioskodawcy o konieczności powiadomienia o osiąganych przychodach za okres od 1 stycznia 2012r. do 31 maja 2012r. Z uwagi na brak odpowiedzi ze strony wnioskodawcy Zakład zwrócił się do (...) BANK S.A. w P. o nadesłanie zaświadczenia o osiągniętym przychodzie we wskazanym okresie. W zaświadczeniu z dnia 29 listopada 2013r. zakład pracy wskazał, że przychód uzyskany przez L. B. w w/w okresie wyniósł 26.979,99 zł. Zawiadomieniem o rocznym rozliczeniu renty z dnia 23 grudnia 2013r. organ rentowy dokonał rozliczenia renty w związku z osiągniętym przychodem w 2012r.w okresie od 1 stycznia 2012r. do 31 maja 2012r. W sporządzonym piśmie organ wskazał, że osiągnięty w tym okresie przychód 26.979,99 zł przekroczył o 4.109,99 zł. wyższą kwotę graniczną przychodu tj. kwotę 22.870,00 zł. ustaloną dla w/w okresu. Nadto poinformował, że osiągnięty przychód uzasadniał zawieszenie renty. Sporządzone zawiadomienie było dwukrotnie wysyłane do wnioskodawcy. Z uwagi jednak na jego nie podjęcie w terminie zostało zwrócone organowi rentowemu.

Dowód: zawiadomienie k.1 k.3, k. 5, k. 7, pismo z dn. 26.11.2013r. k.2 akt organu rentowego.

Decyzją z dnia 31 marca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty L. B. w związku z osiągniętym przychodem w roku 2012 ( w okresie od 01.01.do 01.05.2012r.) i ustalił, że pobrał on nienależne świadczenie w kwocie 17.802,06zł., które winien zwrócić w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji. Organ rentowy wskazał, że łączny przychód L. B. w wymienionym okresie wyniósł 26.979,99zł. i przekroczył wyższą kwotę graniczną ustaloną dla tego okresu o łączną kwotę 4.109,99zł.

Dowód: decyzja k. 13 akt organu rentowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zrekonstruowany powyżej stan faktyczny sprawy został odtworzony na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego oraz aktach sprawy, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że co do zasady stan faktyczny sprawy był bezsporny. Na etapie postępowania sądowego pełnomocnik organu rentowego przyznał bowiem że zaświadczenie o osiąganych przez L. B. dochodach zostało dostarczone przez jego ówczesnego pracodawcę na początku stycznia 2013r. Z tak ustalonego jednakże stanu faktycznego sprawy strony wywodziły odmienne skutki prawne. L. B. bowiem opierając się o art. 138 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podnosił, iż okoliczność, że powiadomił organ rentowy w stosownym czasie o osiąganych przychodach zwalnia go z powinności zwrotu nienależnie pobranego świadczenia albowiem przychód został osiągnięty w 2012r., zaś decyzja została wydana dopiero w 2014r. Organ rentowy natomiast konsekwentnie wskazywał, iż żąda zwrotu nienależnie pobranego świadczenia jedynie za 5 miesięcy podczas gdy dyspozycja powołanej normy uprawnia go do żądania zwrotu świadczenia za okres jednego roku. Poparcia swojego stanowiska organ rentowy upatrywał w przywołanej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2012r., III UZP 1/12.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy postępując zgodnie z dyspozycją art. 138 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 t.j.) zobowiązał L. B. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 17.802,06zł. W myśl powołanego przepisu osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Zgodnie natomiast z art. 104 ust. 1 i 7 powołanej ustawy prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Przenosząc powyższą regulację na kanwę rozpoznawanej sprawy podnieść należy, że wnioskodawca pobierający rentę z tytułu niezdolności do pracy i uzyskując jednocześnie dodatkowy przychód w styczniu 2012r. w kwocie 5.650,00zł., w lutym 5.279,99zł., w marcu 5.540,00zł., w kwietniu 5.410,00zł., w maju 5.100,00zł. przekroczył wyższą kwotę graniczną ustaloną dla tego okresu ( 22.870,00zł.) o kwotę 4.109,99zł. Zaistniała sytuacja spowodowała, że pobierane przez L. B. świadczenie było mu wypłacane w zawyżonej wysokości, co tez miało wpływ na zasadne ustalenie, że w okresie od stycznia do maja 2012r. pobierał on nienależne świadczenie w łącznej kwocie 17.802,06zł. Wyartykułowania w tym miejscu wymaga, że odwołujący nie kwestionował poczynionych ustaleń co też należało uznać za fakt przyznany. Uwaga Sądu skupiała się natomiast na prawnej możliwości żądania zwrotu pobranego świadczenia w kontekście ram czasowych w jakich było ono wypłacane. Zwrócić bowiem należy uwagę, co też słusznie podnosi odwołujący, iż w myśl art. 138 ust. 5 powołanej ustawy kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji. W ocenie Sądu dyspozycja przytoczonej normy jest czytelna i winna znaleźć zastosowanie w owym stanie faktycznym. Ustawodawca bowiem co do podmiotów pobierających świadczenie nienależne z powodu osiągniętego przychodu zakreślił ramy czasowe, za które organ rentowy może wymagać zwrotu ograniczając je do roku poprzedzającego rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia. Aby osoba mogła skorzystać z dobrodziejstwa owego przepisu spełniony musi zostać warunek poinformowania o osiąganych przychodach, któremu jak wynika z akt sprawy i czemu de facto organ rentowy nie zaprzeczał, wnioskodawca sprostał. W dniu 11 stycznia 2013r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło zaświadczenie z (...) Bank S.A. o uzyskiwanych przez L. B. w 2012r. przychodach. Posiadając takowe zaświadczenie organ rentowy uprawniony był zgodnie z powołaną powyżej normą żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od stycznia do maja 2012r. jednakże decyzja zobowiązująca do zwrotu owego świadczenia winna zostać wydana najpóźniej do końca grudnia 2013r. Zakład decyzję ustalającą nadpłatę i zobowiązująca do zwrotu należności wydał dopiero 31 marca 2014r. przekraczając tym samym możliwość egzekwowania zwrotu wypłaconych nienależnie świadczeń. W 2013r. organ wydał jedynie, jak sam wskazał w nazwie pisma i konsekwentnie wskazywał na etapie postępowania sądowego, zawiadomienie o rocznym rozliczeniu renty, któremu jednak nie można nadać waloru decyzji o rozliczeniu świadczenia. Tylko bowiem, jak poniesiono powyżej wydanie decyzji w roku kalendarzowym 2013 w sytuacji poinformowania przez ubezpieczonego o osiąganym przychodzie uprawniałoby organ do żądania zwrotu nadpłaty za rok poprzedzający wydanie decyzji czyli za rok 2012r.

Na poczynione przez Sąd rozważania nie miało wpływu przywołane przez organ rentowy orzeczenie Sądu Najwyższy z dnia 16 maja 2012r. Dokładna analiza powołanej uchwały nakazuje bowiem uznać, iż podniesiona teza jest chybiona w kontekście niniejszej sprawy. W treści uzasadnienia Sąd Najwyższy poddał pod rozwagę interpretację normy 138 ust. 4 cytowanej ustawy i co więcej sam wskazał, że „wyłącznie szczególny charakter ma uregulowanie w art. 138 ust. 5 ustawy emerytalnej zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1 (prowadzących do zawieszenia lub zmniejszenia prawdo emerytury lub renty), który przewiduje taki zwrot za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydanie tej decyzji. Wymieniona regulacja szczególna nie wchodzi w zakres rozstrzyganego zagadnienia prawnego”.

W konstatacji powyższego Sąd Okręgowy postępując w myśl art.47714§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż L. B. nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia 31 maja 2012r. w kwocie 17.802,06zł.