Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 11 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2014 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletnich K., L., D. rodzeństwa K. zastępowanych przez matkę M. K.

przeciwko P. K.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji powódek

od wyroku Sądu Rejonowego w Jarocinie VIII Zamiejscowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich w P.

z dnia 27 marca 2014r. sygn. akt VIII RC 90/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1-szym ten sposób, że zasądza od pozwanego P. K. na rzecz małoletnich powódek D. K. (1), K. K. i L. K. kwoty po 400 (czterysta) złotych miesięcznie na rzecz każdej z nich, płatnych do rąk matki małoletnich M. K. począwszy od dnia 1 października 2014r. do 10-go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat i to w miejsce dotychczasowej renty alimentacyjnej ustalonej przed Sadem Rejonowym w Pleszewie w sprawie III RC 8/04 i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygnatura akt II Ca 260/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 marca 2014r. Sąd Rejonowy w Jarocinie VI Wydział Zamiejscowy w P. oddalił powództwo małoletnich K., L. i D. rodz. K. przeciwko P. K. o podwyższenie alimentów do kwoty po 800 zł miesięcznie na rzecz każdej z nich, w miejsce alimentów po 290 zł miesięcznie na rzecz D. K. (1)
i K. K. i 270 zł na rzecz L. K. orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego
w P. w sprawie III RC 8/04.

Sąd Rejonowy ustalił i wskazując na art. 135 oraz art. 138 krio zważył, że aktualnie małoletnia powódka D. K. (1) ma 17 lat i jest uczennicą II klasy technikum. Jej usprawiedliwione potrzeby wynoszą około 1360 zł miesięcznie Małoletnia otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie, zasiłek rodzinny w kwocie 106 zł miesięcznie oraz trzymała jednorazowo dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100 zł.

Małoletnia powódka K. K. ma 15 lat, uczęszcza do III klasy gimnazjum. Jej usprawiedliwione potrzeby wynoszą około 1260 zł miesięcznie Małoletnia otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie, zasiłek rodzinny w kwocie 106 zł miesięcznie, jednorazowy dodatek w kwocie 100 zł z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz dodatek do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w kwocie 80 zł miesięcznie.

Małoletnia powódka L. K. ma 13 lat, uczęszcza do I klasy gimnazjum. Jej usprawiedliwione potrzeby wynoszą około 1320 zł miesięcznie Małoletnia trzymuje zasiłek rodzinny w kwocie 106 zł miesięcznie, jednorazowy dodatek w kwocie 100 zł z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej 80 zł miesięcznie ..

Małoletnie powódki wraz z matką M. K. i konkubentem matki W. R., mieszkają w nowym, siedmiopokojowym, domu, wybudowanym przez rodziców M. K..

Matka małoletnich powódek M. K. jest chora na cukrzycę, od stycznia 2013r. do 31 stycznia 2014r. pobierała rentę chorobową w kwocie 542 zł netto. Nadal ma orzeczenie
o niepełnosprawności w stopniu znacznym i pobiera zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie. Aktualnie nie prowadzi żadnej działalności, nie zajmuje się handlem samochodami. Korzysta z pomocy finansowej konkubenta, nie korzysta z pomocy opieki społecznej. Jest zarejestrowana z dniem 04.02.2014rjako bezrobotna. i szuka pracy. Z zawodu jest technikiem rolnikiem. Powiatowe Urzędy Pracy w K. , P. , J. , O. W.., K. nie dysponowały ofertami pracy dla osób w jej zawodzie. Lecz dla osób bez kwalifikacji oraz dla osób niepełnosprawnych. W ofertach tych proponowano wynagrodzenie w kwocie od 800 zł do 2.600 zł brutto, w tym dla osób niepełnosprawnych do 2000 zł brutto.

Pozwany P. K. zawarł drugi związek małżeński z A. K., z małżeństwa ma dwoje kolejnych dzieci urodzonych w (...)r. i w 2009r. Pozwany mieszka z żoną , dziećmi i swoimi rodzicami, lecz prowadzą oddzielne gospodarstwo domowe. Jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,6805 ha położonym w Ż. i dochodzie rocznym 12.777,15 zł oraz uprawia gospodarstwo rolne swojego wuja o powierzchni 3.50 ha w L. z tym, ze dopłaty unijne
z gospodarstwa pobiera wuj pozwanego. Rodzice pozwanego prowadzą gospodarstwo rolne
o powierzchni 22,2707 ha. Mają tylko produkcję roślinną. P. K. choruje na kręgosłup. Leczy się od 2008r. Wielokrotnie w ciągu roku przebywa na zwolnieniach chorobowych. Ma trudną sytuację. Pozwany z zawodu jest rolnikiem. Powiatowe Urzędy Pracy w K., P., J., O. W.. i K. nie dysponowały ofertami pracy dla osób w jego zawodzie. Dysponowały natomiast ofertami dla osób bez kwalifikacji. W ofertach tych proponowano wynagrodzenie w kwocie od 800 zł brutto do 2.600 zł brutto..

Zdaniem Sąd Rejonowego usprawiedliwione potrzeby dzieci wzrosły. Dochody pozwanego z prowadzenia gospodarstwa rolnego od ostatniej sprawy, zmieniającej obowiązek alimentacyjny, uległy powiększeniu z 923 zł miesięcznie na 1750 zł miesięcznie (21.000 zł :12 miesięcy), dopłaty unijne wzrosły o 900 zł rocznie. Jednakże pozwany ma aktualnie na utrzymaniu żonę i dwoje małoletnich dzieci, spłaca kredyt, choruje. Z tych powodów Sąd Rejonowy powództwo
o podwyższenie alimentów oddalił, uznając je za nieuzasadnione. Zdaniem tego Sądu matka małoletnich powódek nie wykazała, iż pozwany ma możliwości zarobkowe, które pozwoliłyby mu łożyć wyższe alimenty na małoletnie powódki z jednoczesną możliwością utrzymania dwójki kolejnych dzieci.

Apelację od wyroku wniosły małoletnie powódki reprezentowane przez matkę M. K., zaskarżając wyrok w całości. Zarzucając błędne dokonanie ustaleń faktycznych i prawnych mających istotne znaczenie dla sprawy, stronniczość, dowolną ocenę dowodu z zeznań pozwanego w zakresie możliwości zarobkowych pozwanego, wniosły o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego P. K. na rzecz małoletnich powódek: D. K. (1), K. K., L. K. kwoty alimentów po 800 zł miesięcznie na rzecz każdej z nich.

W odpowiedzi na apelacje powódek, pozwany wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja małoletnich powódek jest częściowo uzasadniona.

Słuszny jest zarzut apelujących naruszenia przepisów postepowania polegający na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, który skutkował błędami w ustaleniach faktycznych istotnych przy rozstrzyganiu o przesłankach dochodzonego roszczenia, w szczególności w zakresie oceny możliwości zarobkowych pozwanego (art. 233§1 k.p.c.).

Już tylko z zaświadczenia (...) w Ż. o dochodach z gospodarstwa rolnego pozwanego wynika, że na 29.03.2013r. osiągał je w wysokości 12.777,15 zł ( k. 87). Skoro sytuacja się nie zmieniła, i pozwany temu nie zaprzeczył, to należało ( przy uwzględnieniu przyjąć, że osiągnie je co najmniej w tej samej wysokości w kolejnym roku. Sprzedaż zboża za kwotę 21.000 zł fakt ten potwierdza. Sąd I instancji bezpodstawnie pominął w swoich ustaleniach znaczenie informacji urzędów pracy o ofertach pracy. ( k. 214-257 ), które dawały podstawę do określania aktualnych możliwości zarobkowych pozwanego. Biorąc pod uwagę treść tych ofert należy stwierdzić, że pozwany jako osoba bez kwalifikacji zawodowych, przy przy niewielkim zaangażowaniu w produkcję rolną, posiada możliwość podjęcia dodatkowego zatrudnienia i uzyskania dodatkowych dochodów w granicach od 800 do 2600 zł,. Zatem w ustaleniach faktycznych należało uwzględnić także i te możliwości zarobkowe pozwanego a uwzględniając wnioski z dokonanych ustaleń faktycznych, należy stwierdzić, że na utrzymanie swoich pięciorga dzieci oraz na wydatki związane z własnymi potrzebami, powód ma obecnie potencjalną możliwość osiągniecia dochodów w wysokości co najmniej 2464 zł miesięcznie. Na kwotę tą na składa się miesięczny dochód z gospodarstwa rolnego
w wysokości ok. 1064 zł oraz wynagrodzenie z tytułu dodatkowego zatrudnienia
w wysokości średnio 2.000 zł, tj. ok. 1400 zł netto.

W aspekcie tych ustaleń należy w oparciu o art. 135 §1 krio oraz w nawiązaniu do przytoczonej przez Sad meritii tezy Sądu Najwyższego w uchwale z 16.12.1987r. ( (...))o powinności rodziców dzielenia się z dziećmi nawet najmniejszymi dochodami, co wynika z istoty obowiązku alimentacyjnego, należało odmiennie ocenić zakres tego obowiązku obu rodziców małoletnich powódek.

Po pierwsze pomimo tego, że matka powódek ma podobne możliwości dochodowe, lecz również ich nie wykorzystuje, to jednak swoją osobistą pieczą wypełnia ten obowiązek przynajmniej w części. Po drugie przy ocenie zakresu zaspokojenia potrzeb małoletnich powódek należy również uwzględnić różnice wiekowe dzieci pozwanego i związane z tym mniejsze potrzeby młodszych dzieci powoda urodzonych w obecnym związku małżeńskim. Reasumując powód z wyżej obliczonych dochodów na utrzymanie dwójki najmłodszych dzieci winien przeznaczać co najmniej po 250 zł tj razem 500 zł, natomiast odpowiednią rentą alimentacyjna na utrzymanie starszych dzieci, tj powódek, jest kwota po 400 zł miesięcznie, tj łącznie 1200 zł. Zatem stosownie do możliwości zarobkowych powodowi pozostałaby kwota 700 zł., którą może przeznaczyć na swoje potrzeby, w tym na udział w utrzymaniu domu.

Wprawdzie Sąd przyjął, że pozwany ma trudną sytuację, tonie wynika ona z jego stanu zdrowia, lecz jest skutkiem nie podejmowania starań w zatrudnieniu na podstawie dostępnych ofert pracy. Mając świadomość ilości posiadanych dzieci, sprawa pozwanego jest podjęcie leżących w jego możliwościach starań dla uzyskania niezbędnych dochodów,
w szczególności z tytułu zatrudnienia.

W tej sytuacji uznając apelacje powódek za uzasadnioną w części należało, z mocy art. 386 §1 k.p.c. zmienić zaskarżony wyrok w punkcie 1-szym ten sposób, że zasądzić od pozwanego D. K. (2) na rzecz małoletnich powódek D. K. (1), K. K. i L. K. kwoty po 400 (czterysta) złotych miesięcznie na rzecz każdej z nich, płatnych do rąk matki małoletnich M. K. począwszy od dnia 1 października 2014r. do 10-go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek
z rat i to w miejsce dotychczasowej renty alimentacyjnej ustalonej przed Sadem Rejonowym w Pleszewie w sprawie III RC 8/04. Dalej idące żądanie małoletnich powódek jest nieuzasadnione i dlatego powództwo w tej części należało oddalić oraz w takim samym zakresie wniesioną przez nie apelację ( art. 385 k.p.c.).