Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anatol Gul

Sędziowie: SO Piotr Rajczakowski

SO Aleksandra Żurawska

Protokolant: Violetta Drohomirecka

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2013 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o. w J.
przeciwko Gminie L.

o zapłatę 38.745 zł

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 25 października 2012 r., sygn. akt I C 574/11

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt II i III w ten sposób, że zasądza od strony pozwanej Gminy L. na rzecz strony powodowej (...) Spółki z o.o. w J. kwotę 2.363,45 (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt trzy 45/100) zł z odsetkami ustawowymi od dnia 10 sierpnia 2011 r. oraz 4.355 zł kosztów procesu;

II.  oddala dalej idącą apelację;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej 419 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 989/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 października 2012 r. Sąd Rejonowy w pkt. I umorzył postępowanie w części ograniczonej, w pkt. II oddalił dalej idące powództwo,
a w pkt. III orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

W dniu 22 kwietnia 2011 r. Gmina L.i (...) Spółka z o. o.z siedzibą w J.zwarły umowę (nr (...)), na podstawie której strona pozwana Gmina L.powierzyła (...) Spółka z o.o.w J.wykonanie dokumentacji technicznej budowy boiska sportowego wraz zapleczem
w ramach programu (...)w miejscowości L., przy czym zakres powyższego opracowania obejmował wykonanie dokumentacji technicznej budowy boiska na działkach o numerach ewid. (...)wraz z uzyskaniem pozwoleń niezbędnych do rozpoczęcia procesu inwestycyjnego. Zakres obowiązków strony powodowej, wynikających z powyższej umowy, został szczegółowo określony w § 1 ust. 2, 5, 6, 7 i 8 w/w umowy. Strona powodowa zobowiązana była najpierw przedłożyć stronie pozwanej koncepcję zagospodarowania - w terminie 7 dni od daty podpisania umowy, a po jej akceptacji przez stronę pozwaną opracować dokumentację techniczną (§ 1 ust. 4 umowy z 22 kwietnia 2011 r.). Odpowiedzialnością za kompletność dokumentacji stanowiącej przedmiot umowy, jej zgodność z obowiązującymi przepisami i normami technicznymi została - na mocy powyższej umowy (§ 4) - obciążona strona powodowa. Zgodnie z § 3 powyższej umowy strony ustaliły, iż obowiązującą formą wynagrodzenia jest wynagrodzenie ryczałtowe, w kwocie 38 745 zł brutto, w tym podatek VAT (23 %) w kwocie 7245 zł, a zapłata należności za wykonany przedmiot umowy nastąpi przelewem,
w terminie 30 dni, licząc od daty doręczenia przez wykonawcę faktury. Strony postanowiły, że obowiązującą je formą odszkodowania są kary umowne, a nadto, że wykonawca (strona powodowa) zapłaci zamawiającemu (stronie pozwanej) karę umowną za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy powstałą z winy wykonawcy, w wysokości 0,1 % powyższego wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki (§ 5 ust. 1 i 2 punkt 1 podpunkt
a umowy z 22 kwietnia 2011 r.). W dniu 27 kwietnia 2011 r. Wójt Gminy L.udzielił B. M.(Prezesowi Zarządu (...) Spółka z o. o.w J.) pełnomocnictwa do występowania w imieniu Gminy L.do urzędów i instytucji w celu uzgodnień i zatwierdzenia dokumentacji związanej z inwestycją - budowa boiska sportowego wraz zapleczem w ramach (...)w miejscowości L.. W dniu 13 maja 2011 r. został wypełniony przez pracownika strony pozwanej - T. K.- formularz wniosku o pozwolenie na budowę uprzednio pobrany przez T. K.przez Internet na prośbę B. M., przy czym treść, która została wpisana do powyższego wniosku przez T. K., została mu w całości podyktowana przez B. M.. Wniosek powyższy, a więc o pozwolenie na budowę boiska sportowego wraz zapleczem sanitarnym w ramach programu (...)w miejscowości L.na działkach o numerach (...), został podpisany przez Wójta Gminy L., a następnie w tym samym dniu , tj. 13 maja 2011 r. złożony w Starostowie Powiatowym w K.. W dniu 13 czerwca 2011 r. Starosta (...)wydał decyzję nr (...), którą zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę boiska sportowego wraz zapleczem sanitarnym w ramach programu (...)-(...)
w L.na działkach o numerach (...)obręb L.. W dniu 13 czerwca 2011 r. strona powodowa wystawiła fakturę VAT nr (...), wskazując , że do zapłaty przez stronę pozwaną pozostaje kwota 38 745 zł tytułem wynagrodzenia określonego w powyższej umowie. Pismem z datą 21 lipca 2011 r. strona pozwana zwróciła stronie powodowej powyższą fakturę z uwagi na brak podstaw do jej wystawienia, tj. brak protokołu odbioru dokumentacji i niekompletność dokumentacji (brak części opracowania dotyczącej kolizji linii energetycznej i zezwolenia na likwidację tej kolizji), a nadto wskazując, że pozwolenie na budowę nie zawiera działki nr (...), która jest objęta projektem. W dniu 10 czerwca 2011 r. strona powodowa zgłosiła Staroście K., że zamierza przystąpić do przebudowy sieci elektroenergetycznych w ramach budowy boiska sportowego wraz z zapleczem (...)w L.na działkach o numerach (...). W tym samym dniu został złożony również w Starostwie Powiatowym w K.projekt przebudowy powyższej sieci. Starosta (...)postanowieniem z 28 czerwca 2011 r. nałożył na stronę pozwaną obowiązek uzupełnienia powyższego zgłoszenia o opinię Zespołu Uzgodnień Dokumentacji Projektowej Starostwa Powiatowego w K.w zakresie przebudowy sieci elektroenergetycznych nn - w terminie 14 dni, ponieważ powyższy wniosek nie był kompletny. Starosta (...)w dniu 9 sierpnia 2011 r. wydał decyzję nr (...)zmieniającą decyzję nr (...)z 13 czerwca 2011 r. o pozwoleniu na budowę - za zgodą strony - i zatwierdził projekt zamienny dotyczący budowy powyższego boiska sportowego na działkach o numerach (...)obręb L.,
w zakresie poszerzenia terenu objętego zadaniem o działkę nr (...), stanowiącą wjazd na boisko. W dniu 7 września 2011 r. strona pozwana zapłaciła stronie powodowej kwotę 36 381,55 zł tytułem wynagrodzenia, wynikającego z powyższej umowy.

Rozważając tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że powództwo w części nie objętej ograniczeniem nie zasługuje na uwzględnienie.
W uzasadnieniu wskazał, że nie ulega wątpliwości, iż obowiązkiem strony powodowej, wynikającym z zawartej przez strony umowy z dnia 22 kwietnia 2011 r., było wykonanie dokumentacji technicznej budowy boiska sportowego wraz z uzyskaniem pozwoleń niezbędnych do rozpoczęcia procesu inwestycyjnego (§ 1 ust. 2 cytowanej umowy).
W ramach powyższego opracowania należało również opracować zagospodarowanie pozostałej części działki, tj. ciągi piesze, urządzenie zieleni i zaprojektować przyłącza: wodociągowe, kanalizacyjne i elektryczne. Wprawdzie z treści przedmiotowej umowy
(§1 ust.2) wynika, że strona pozwana powierzyła stronie powodowej wykonanie dokumentacji technicznej budowy boiska sportowego wraz z zapleczem na działkach
o numerach ewidencyjnych (...), to jednak strona powodowa - jako profesjonalista -powinna była, zdaniem Sądu, w taki sposób opracować dokumentację techniczną, projektową i przygotować wszelkie dokumenty niezbędne do prawidłowej realizacji inwestycji (łącznie z uzyskaniem dokumentu zezwalającego na rozpoczęcie robót budowlanych), by nie było potrzeby zmiany decyzji Starosty K.z dnia 13 czerwca 2011 r. (Nr (...)) - w zakresie poszerzenia terenu objętego zadaniem o działkę nr (...), która to zmiana nastąpiła dopiero na mocy decyzji Starosty K.z dnia
9 sierpnia 2011 r. (Nr (...)), doręczonej stronie powodowej 10 sierpnia 2011 r. Strona powodowa, opracowując powyższą dokumentację i działając jako profesjonalista, powinna była jeszcze przed złożeniem w dniu 13 maja 2011 r. wniosku o pozwolenie na budowę dostrzec potrzebę wskazania w powyższym wniosku, że inwestycja ma obejmować także działkę nr (...), a nie obarczać powyższym obowiązkiem stronę pozwaną, zwłaszcza że posiadała pełnomocnictwo udzielone jej 27 kwietnia 2011 r. do występowania w imieniu strony pozwanej do urzędów i instytucji w celu uzgodnień
i zatwierdzenia dokumentacji związanej z wyżej opisaną inwestycją. Sąd wskazał także, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a mianowicie z wiarygodnych zeznań świadków T. K.i E. W., wynika jednoznacznie, że treść wniosku
o pozwolenie na budowę - z dnia 13 maja 2011 r. - była w całości podyktowana przez B. M., Prezesa Zarządu powodowej Spółki, a tylko wpisana - na prośbę B. M.- do formularza powyższego wniosku przez T. K.. Poza tym, zdaniem Sądu, niewskazanie w umowie stron z 22 kwietnia 2011 r. działki oznaczonej numerem ewidencyjnym nr (...)- jako objętej również powyższą inwestycją (zamierzeniem budowlanym) - nie stanowiło dla strony powodowej przeszkody, by wskazać ją we wniosku o pozwolenie na budowę - z dnia 13 maja 2011 r. - którego treść
w całości podyktowana została przez B. M., Prezesa Zarządu powodowej Spółki, T. K.. Skoro w powyższym wniosku możliwym było ujęcie działki nr (...), to, w opinii Sądu, przy dołożeniu należytej staranności strona powodowa mogła też uwzględnić (wyszczególnić) w nim również działkę nr (...)jako tę, na której również inwestycja powyższa ma być zrealizowana. Za bardzo istotną okolicznością w przedmiotowej sprawie Sąd uznał też to, że w myśl § 1 ust. 4 w/w umowy strona powodowa obowiązana była najpierw przedłożyć stronie pozwanej koncepcję zagospodarowania - w terminie 7 dni od daty podpisania umowy - a dopiero po jej akceptacji przez stronę pozwaną opracować dokumentację techniczną. Z zebranego
w sprawie materiału dowodowego nie wynika, by obowiązek powyższy został przez stronę powodową wykonany (wniosek przeciwny wynika z zeznań świadka E. W.).
W opinii Sądu, gdyby został on wypełniony przez stronę powodową, to z pewnością, jako profesjonalista, dostrzegłaby, że realizacja przedmiotowej inwestycji, oprócz działek wymienionych w umowie z 22 kwietnia 2011 r., musi obejmować jeszcze inne działki,
w szczególności działkę nr (...)i nie zaszłaby konieczność zmiany decyzji Starosty K.z dnia 13 czerwca 2011 r. (Nr (...)) - w zakresie poszerzenia terenu objętego zadaniem o działkę nr (...), która to zmiana nastąpiła dopiero na mocy decyzji Starosty K.z dnia 9 sierpnia 2011 r. (Nr (...)), doręczonej stronie powodowej 10 sierpnia 2011 r. W ocenie Sądu, strona pozwana właśnie w tym celu zawarła ze stroną powodową przedmiotową umowę, by w sposób profesjonalny, zatem
z należytą znajomością rzeczy i bez zbędnych opóźnień dokumentacja powyższa, niezbędna do prawidłowej realizacji inwestycji (łącznie z uzyskaniem dokumentu zezwalającego na rozpoczęcie robót budowlanych), została przygotowana, co w sposób jednoznaczny zostało określone w umowie (w szczególności w §1 ust.2 i 8), zaś do opóźnienia jej przygotowania i niedotrzymania terminu wykonania przedmiotu umowy doszło wyłącznie z winy strony powodowej, a skoro tak, to strona pozwana miała podstawy do naliczenia kary umownej - stosownie do § 5 ust.2 pkt 1 podpunkt a - za okres od 10 czerwca 2011 r. (który to w § 2 umowy z 22 kwietnia 2011 r. został określony jako termin wykonania przedmiotu umowy) do 10 sierpnia 2011 r., zatem do dnia, w którym stronie pozwanej doręczony został odpis decyzji Starosty K.z dnia 9 sierpnia 2011 r. (Nr (...)), której wydanie dopiero pozwalało rozpocząć proces realizacji inwestycji. Strona pozwana potrąciła więc kwotę 2 363, 45 zł tytułem kary umownej wyliczonej za okres 61 dni i w dniu 7 września 2011 r. wypłaciła stronie powodowej wynagrodzenie w kwocie 36 381,55 zł. Wprawdzie z treści powyższej umowy wynika,
iż zapłata należności za wykonany przedmiot umowy nastąpi przelewem, w terminie 30 dni, licząc od daty doręczenia przez wykonawcę faktury (§3 ust.2), jednak w świetle powyższego Sąd uznał, że wystawienie przez stronę powodową w dniu 13 czerwca 2011 r. faktury VAT nr (...)było przedwczesne, gdyż nie można przyjąć, że w tym dniu strona powodowa zrealizowała w całości swe obowiązki wynikające z powyższej umowy,
a w szczególności, by wykonała dokumentację techniczną budowy boiska sportowego wraz z uzyskaniem pozwoleń niezbędnych do rozpoczęcia procesu inwestycyjnego
(§ 1 ust. 2 cytowanej umowy). W tym dniu procesu realizacji inwestycji nie można było bowiem rozpocząć. Mając na względzie powyższe, Sąd uznał, że strona pozwana nie opóźniła się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego względem strony powodowej
(w chwili wniesienia pozwu roszczenie strony powodowej nie było jeszcze wymagalne ani w całości, ani w części). O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc.

W apelacji od powyższego wyroku w pkt. II i III strona powodowa, wnosząc o jego zmianę przez zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej kwoty 2.363,45 zł wraz z ustawowymi odsetkami jak w pozwie, a nadto o zasądzenie ustawowych odsetek od kwoty 36.381,55 zł za okres od 14 lipca 2011 r. do 7 września 2011 r. włącznie, ewentualnie
o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, zarzuciła:

1.  niezgodność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym,
w szczególności przez ustalenie, że strona powodowa nie udowodniła zasadności
i wymagalności swojego roszczenia w dacie złożenia faktury VAT nr (...)wymagalności zapłaty zgodnie z umową,

2.  naruszenie prawa procesowego, tj.:

a) art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na całkowitym pominięciu dowodu z zeznań świadków B. M.i H. S., a także dowodu z przesłuchania strony powodowej,

b) art. 328 § 2 kpc poprzez brak jakiegokolwiek wskazania w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd ani nie przyjął, jak również odmówił wiarygodności zeznaniom w/w świadków oraz powoda.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja w swej przeważającej części podlegała uwzględnieniu.

Jeśli chodzi o ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, to w znakomitej większości należało uznać je za trafne. Sąd Okręgowy nie podzielił tylko tego ich fragmentu, w którym Sąd I instancji przyjął, że wniosek o pozwolenie na budowę był w całości podyktowany przez B. M.. Natomiast argumentacji prawnej przedstawionej przez Sąd I instancji, zdaniem Sądu Okręgowego, nie można uznać za prawidłową. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że z umowy z dnia 22 kwietnia 2011r / k. 5 - § 1 ust. 1 / wynika, że jej przedmiotem jest wykonanie przez stronę powodową dokumentacji technicznej boiska sportowego wraz z zapleczem oraz uzyskanie pozwoleń niezbędnych do rozpoczęcia procesu inwestycyjnego. Przy tak ogólnikowym sformułowaniu umowy nie wynika wprost na kim ciąży obowiązek wypełnienia wniosku o pozwolenie na budowę. Nie można również przyjąć, by pełnomocnictwo z dnia 27 kwietnia 2011r /k. 66 /, na które powoływała się strona pozwana uprawniało stronę powodową do wypełnienia wniosku o pozwolenie na budowę. Z jego treści wynika bowiem, iż dotyczy ono występowania w imieniu Gminy L.do urzędów i instytucji w celu uzgodnień i zatwierdzeń dokumentacji związanej z inwestycją. Nie ma więc w nim mowy o reprezentowaniu strony pozwanej w procesie dotyczącym uzyskania pozwolenia na budowę. Zgodnie zaś z art. 28 ust. 2 prawa budowlanego stroną w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę jest inwestor. Znamiennym jest również to, że wniosek o pozwolenie na budowę / k. 8 / został podpisany właśnie przez inwestora, a nie przedstawiciela strony powodowej. Gdyby więc rzeczywiście umowa z dnia 22 kwietnia 2011r miała swym zakresem obejmować złożenie przez powodową spółkę wniosku o pozwolenie na budowę, to wniosek taki powinien zostać podpisany przez ich przedstawiciela, a udział inwestora w tworzeniu tego dokumentu byłby zbędny. Podobnie byłoby, gdyby takie uprawnienie wynikało z pełnomocnictwa z dnia 27 kwietnia 2011r. Jeśli chodzi o kwestię związaną z dyktowaniem treści wniosku o pozwolenie na budowę, to Sąd Rejonowy przyjmując ustalenia w tym przedmiocie oparł się wyłącznie na zeznaniach św. T. K./ pracownika pozwanej gminy wyznaczonego przez wójta do zajmowania się kwestiami związanymi z inwestycją boiska (...)/ oraz św. E. W., która również jest pracownikiem Gminy L.. W ocenie Sądu Okręgowego zeznania tych świadków w części dotyczącej sporządzenia wniosku o pozwolenie na budowę nie są jednak do końca wiarygodne. Należy bowiem zauważyć, że św. T. K.słuchany przez Sąd Rejonowy po raz pierwszy / k. 60 i nast. / w ogóle nie wspomniał o tym, iż przedmiotowy wniosek wypełniał on pod dyktando prezesa pozwanej spółki / zeznał o tym dopiero w czasie rozprawy w dniu 12 lipca 2012r, gdy był drugi raz przesłuchiwany przez Sąd. Ponadto jak wynika z zeznań św. H. S./ówczesnego wójta pozwanej gminy/, T. K.był inżynierem budownictwa, pracował w urzędzie gminy jako inspektor do spraw budownictwa, miał wiedzę w zakresie wypełniania takich wniosków i uprzednio już takowe dokumenty przygotowywał /k. 85 /. Trudno więc w takich okolicznościach dać wiarę zeznaniom św. T. K., że B. M.informował go nawet o tym w jaki sposób należy pozyskać druk formularza wniosku o pozwolenie na budowę. Nawet jednak jeśli przyjąć, iż rzeczywiście w chwili wypełniania wniosku o pozwolenie na budowę pozwana gmina nie znała dokładnie dokumentacji projektowej i nie wiedziała, że wjazd na boisko został przewidziany właśnie na działce nr (...), to całkowicie niezrozumiałym jest dlaczego już po uzyskaniu pierwotnego, niekompletnego pozwolenia na budowę z dnia 13 czerwca 2011r w żaden sposób nie zareagowała, doprowadzając do uprawomocnienia się tej decyzji administracyjnej. Oczywiście, w ocenie Sądu Okręgowego, projektant czyli powodowa spółka powinna była zwrócić uwagę inwestorowi, że wniosek o pozwolenie na budowę nie obejmuje wszystkich działek, jednakże nie można zgodzić się z twierdzeniem Sądu Rejonowego, iż to na stronie powodowej jako profesjonaliście spoczywała wszelka odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w procesie uzyskania pozwolenia na budowę. Należy bowiem pamiętać, że inwestorem w niniejszej sprawie nie była osoba fizyczna, a gmina, mająca do swej dyspozycji pracownika zatrudnionego na stanowisku inspektora do spraw budownictwa, z wykształcenia będącego inżynierem budownictwa. Trzeba także podkreślić, że strona powodowa w sytuacji, gdy zaszła konieczność uzupełnienia dokumentacji projektowej, z uwagi na wszczęcie nowego postępowania o pozwolenie na budowę dotyczącego działki nr (...), uczyniła to bez zbędnych opóźnień i bez dodatkowego wynagrodzenia. W tych okolicznościach więc Sąd Okręgowy przyjął, że zwłoka w ostatecznym wykonaniu umowy z dnia 22 kwietnia 2011r nie powstała z wyłącznej winy powodowej spółki i z tych względów, uznając większość zarzutów przedstawionych w apelacji za słuszne, na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok.

Dalej idąca apelacja, a dotycząca skapitalizowanych odsetek, nie podlegała uwzględnieniu. Skoro bowiem niezbędne dla rozpoczęcia procesu inwestycyjnego pozwolenia zostały ostatecznie uzyskane po upływie terminu wskazanego w umowie z dnia 22 kwietnia 2011r, nie można przyjąć, by stronie powodowej należały się odsetki z tytułu zapłaty przez stronę pozwaną kwoty 36.381 zł, 55 gr. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 kpc orzeczono jak w pkt II wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego wydano w oparciu o przepis art. 100 zd. 2 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc, uznając, iż strona powodowa wygrała postępowanie apelacyjne prawie w całości.