Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny

Przewodnicząca: S.S.O. Dorota Liczberska – Dębska

Protokolant: Monika Bartos

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2014 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Finanse I (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K.

przeciwko Ł. R. i A. R.

o zapłatę kwoty 142.676,22 zł

1.  zasądza solidarnie od Ł. R. i A. R. na rzecz (...) Finanse I (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. kwotę 142.676,22 zł (sto czterdzieści dwa tysiące sześćset siedemdziesiąt sześć złotych dwadzieścia dwa grosze) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego naliczanych od dnia 4 lipca 2013 roku do dnia 18 lipca 2014 roku, oraz kwotę 10.783,24 zł (dziesięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote dwadzieścia cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów postępowania, z tym zastrzeżeniem, że A. R. odpowiada do łącznej kwoty 240.000 zł (dwustu czterdziestu tysięcy złotych);

2.  zasądzoną w punkcie pierwszym wyroku kwotę należności głównej, to jest kwotę 142.676,22 zł (sto czterdzieści dwa złote sześćset siedemdziesiąt sześć złotych dwadzieścia dwa grosze) rozkłada pozwanym na 98 (dziewięćdziesiąt osiem rat) płatnych miesięcznie do dnia 10-tego każdego miesiąca, począwszy od sierpnia 2014 roku, przy czym pięć pierwszych rat w kwotach po 500 zł (pięćset złotych) każda, kolejne 92 (dziewięćdziesiąt dwie) raty w kwotach po 1.500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) każda i ostatnia rata w kwocie 2.176,22 zł (dwa tysiące sto siedemdziesiąt sześć złotych), z odsetkami umownymi określonymi w punkcie pierwszym wyroku, oraz z tym zastrzeżeniem, że uchybienie terminu płatności dwóch, choćby nie następujących po sobie rat powodować będzie wymagalność całej, pozostałej do spłaty kwoty należności głównej;

3.  zasądzoną w punkcie pierwszym wyroku, tytułem zwrotu kosztów procesu, kwotę 10.783,24 zł (dziesięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote dwadzieścia cztery grosze) rozkłada pozwanym na 93 (dziewięćdziesiąt trzy raty) płatne miesięcznie do dnia 10-tego każdego miesiąca, począwszy od stycznia 2015 roku, przy czym 92 (dziewięćdziesiąt dwie) raty w kwotach po 115 zł (sto piętnaście złotych) każda i ostatnia w kwocie 203,24 zł (dwieście trzy złote dwadzieścia cztery grosze), z tym zastrzeżeniem, że uchybienie terminu płatności dwóch, choćby nie następujących po sobie rat powodować będzie wymagalność całej, pozostałej do spłaty kwoty tytułem kosztów procesu;

4.  nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygnatura akt IIC 232/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 sierpnia 2013 roku (...) Finanse I (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. skierowanym przeciwko Ł. R. i A. R. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym i orzeczenie aby strona pozwana zapłaciła solidarnie kwotę 143 214,43 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazano, iż w dniu 21 lipca 2009 roku Bank (...) S.A. z siedzibą we W. zawarł z Ł. R. umowę nr (...), poręczoną przez A. R., na podstawie, której strona pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną zobowiązując się do jej zwrotu na warunkach określonych w w/w umowie. Strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania wobec czego należność główna stała się wymagalna w raz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia.

Powód wskazał również, iż dochodzona pozwem wierzytelność, na skutek umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 24 czerwca 2013 roku została zbyta przez Bank (...) S.A z siedzibą we W. na rzecz powoda.

Pismem z dnia 12 marca 2014 roku powód sprostował numer umowy kredytu wskazując, iż numer (...) podany w pozwie jest nieprawidłowy a właściwy numer to. (...)

( pozew k. 3-5, pismo z dnia 12 marca 2014 roku k. 63)

Pismem z dnia 29.07.2013 roku powód ograniczył powództwo poprzez częściowe cofnięcie pozwu, w zakresie należności głównej, o kwotę 538,21 zł wraz z odsetkami od kwoty cofniętego roszczenia. Po ograniczeniu stroba powodowa domagała się kwoty 142 676,22 wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. ( pismo powoda k.6-6verte)

Postanowieniem z dnia 29 lipca 2013 roku Sąd umorzył postępowanie w części, co do kwoty 538,21 zł oraz w części dotyczącej żądania zapłaty odsetek od tej kwoty. ( postanowienie k. 7)

Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2013 roku ze względu na brak podstaw do wydania nakazu zapłaty, przekazał sprawę do Sadu Okręgowego w Łodzi. ( postanowienie k.9)

Pismem z dnia 12 marca 2014 roku w odpowiedzi na wezwanie Sądu do wskazania podstaw odpowiedzialności pozwanej, pełnomocnik powoda wskazał iż, powód nie korzysta z weksla jako podstawy roszczenia, ale dochodzi zaspokojenia roszczenia wynikającego z umowy kredytowej, wskazując tym samym, iż złożoną deklarację wekslową pozwanej traktuje jako poręczenie cywilne, gdyż treść w/w deklaracji spełnia wymogi poręczenia cywilnego. ( pismo powoda z dnia 12.03. 2014 roku k. 63—64)

W piśmie z dnia 15 maja 2014 roku Ł. R. oświadczył, iż nie zamierza uchylać się od uiszczenia kwoty zobowiązania, jednak chciałby ustalić warunki spłaty w sposób umożliwiający funkcjonowanie jego rodziny.

(wniosek pozwanego k. 94)

Postanowieniem z dnia 21 maja 2014 roku Sąd zamkniętą rozprawę otworzył na nowo . ( postanowienie k. 98)

Pismem z dnia 6.06.2014 roku, w odpowiedzi na wezwanie Sądu, strona powodowa wyraziła zgodę na rozłożenie zadłużenia na miesięczne raty w wysokości 2800 zł z tym , iż ostatnia rata miała by być ratą wyrównującą.

( wezwanie z dnia 23 maja 2014 roku k.100, pismo powoda k. 107 )

Na rozprawie w dniu 09 lipca 2014 roku pozwany, działając także jako pełnomocnik pozwanej A. R., uznał dochodzoną przez powoda kwotę co do zasady i co do wysokości. ( protokół rozprawy- zapis dźwiękowy 00:03:26, pełnomocnictwo k.117-117 verte)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lipca 2009 roku (...) S.A we W. zawarł z Ł. R. umowę kredytu. W celu zabezpieczenia jego spłaty pozwany przekazał kredytodawcy weksel in blanco poręczony przez A. R.. Sporządzona także została i podpisana przez oboje pozwanych, jako wystawcę i poręczyciela, deklaracja wekslowa, w której A. R. złożyła dodatkowo jako oświadczenie o poddaniu się egzekucji do łącznej kwoty kredytu z odsetkami umownymi, opłatami, prowizją i innymi kosztami- 240.000 zł.

Weksel in blanco nie został wypełniony zarówno przez pierwotnego wierzyciela tj. Bank (...) S.A z siedzibą we W. jak i powoda. ( umowa kredytu k. 41-44, deklaracja wekslowa k.46-46 verte, kserokopia weksla k.64, kserokopia deklaracji wystawcy weksla k. 65)

W dniu 13 stycznia 2011 roku przeciwko pozwanym został wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny stwierdzający ich solidarną odpowiedzialność z umowy kredytowej i poręczenia. Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2011 roku nadano mu klauzulę wykonalności.

( bankowy tytuł egzekucyjny k.67, postanowienie z dnia 22 czerwca 2011 roku k.68)

Na mocy cesji z dnia 24 czerwca 2013 roku bank zbył na rzecz powoda całość praw i obowiązków wynikającej z umowy zawartej z pozwanymi.

( umowa sprzedaży wierzytelności k.17-19verte).

Dochodzona należność nie jest przez dłużników kwestionowania. (oświadczenie o uznaniu roszczenia co do zasady i co do wysokości)

Ł. i A. R. są małżeństwem. Łączy ich wspólność majątkowa. Wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe.

Pozwana pracuje na podstawie umowy o pracę na czas określony do grudnia 2014 roku i otrzymując z tego tytułu wynagrodzenie, którego wysokość zależna jest od ilości koordynowanych przez nią projektów. Za prowadzenie jednego projektu pozwana otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2.300 zł netto, natomiast na dzień 9 lipca 2014 roku średnie miesięczne wynagrodzenie pozwanej za okres 3 miesięcy wynosiło 6370 zł brutto. Pozwana prowadzi również działalność gospodarczą w przedmiocie pośrednictwa w udzielaniu kredytów. Dochód z prowadzonej działalność za rok 2013 wyniósł 20 945,74 zł., w bieżącym roku działalność przynosi straty.

Pozwany zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę, na stanowisku doradcy finansowego, z miesięcznym wynagrodzeniem około 750 zł. Pozwany nie posiada innych źródeł utrzymania.

Małżonkowie nie mają oszczędności. Dysponują dwoma samochodami, jeden o wartości około 2.000 zł, drugi zakupiony na raty. Mieszkają w lokalu, do którego pozwanej przysługuje spółdzielcze prawo własnościowe.

Małżonkowie mają dwoje dzieci w wieku 9 i 6 lat. W prowadzeniu gospodarstwa domowego pomagają pozwanym rodzice.

Poza zadłużeniem wobec strony powodowej, Ł. i A. R. mają zobowiązanie wobec S. Bank z tytułu umowy kredytu z pozostałą do spłaty do końca sierpnia 2014 roku kwotą 2.700 zł, oraz zadłużenie na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej.

Kredyt w S. Bank zacięty zastał na zakup towaru handlowego w 2008 roku, w ramach prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej, która w tym okresie była dochodowa. Gdy obroty zaczęły firmy zaczęły spadać z 1.200.000 zł do 250.000 zł, pozwany utracił płynność finansową.

Dług wobec spółdzielni wynosi obecnie ok. 7.000 zł.

Pozwany reguluje także zaległy podatek VAT w urzędzie skarbowym w kwotach po 400 zł miesięcznie. Łącznie zobowiązania obciążające budżet pozwanych to około 200.000,00 zł. Obecnie pozwani przeznaczają kwotę około 1.500 - 2.000 zł miesięcznie na spłatę zobowiązań.

Pozwani deklarują spłatę zadłużenia wobec powoda w ratach: pierwsze 3-4 miesiące rata w kwocie po 500 zł począwszy od sierpnia – września, od stycznia ze względu na całkowitą spłatę zobowiązań na rzecz S. Bank, raty na rzecz powoda mogłyby wzrosnąć do kwoty 1.000- 1.500 zł miesięcznie.

(zaświadczenie o zatrudnieniu pozwanej k 122, zaświadczenie o zatrudnieniu pozwanego k.121, wydruk informacji o wysokości dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok 2013 k. 129, zeznania powoda, protokół rozprawy zapis dźwiękowy 0:03:2600:28:04)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny nie był sporny. Okoliczności dotyczące sytuacji majątkowej i życiowej pozwanych Sąd ustalił na podstawie nie budzących wątpliwości zeznań Ł. R., które znajdują potwierdzenie w przedstawionych przez niego dokumentach.

Zgodnie z treścią przepisu art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Wobec uznania przez pozwanych powództwa co do zasady i wysokości, które to oświadczenie ocenione zostało przez Sąd jako wiążące, dość wskazać, że odpowiedzialność pozwanych znajduje podstawę prawną w treści zawartej umowy kredytu zaciągniętego przez pozwanego i poręczeniu jego spłaty przez pozwaną. Sąd podziela argumentację powoda, że wobec nie wypełnienia weklsa in blanco, treść deklaracji wekslowej uznana może być za odpowiadającą wymogom poręczenia cywilnego, o którym mowa w przepisie art. 876 § 1 k.c.. Pogląd ten przyjmowany jest w orzecznictwie. I tak Sąd Najwyższy w wyroku SN IVPR 165/75 z dnia 22 października 1975 roku przyjął , że jeżeli z tzw. deklaracji wekslowej upoważniającej uprawnionego posiadacza weksla in blanco do wypełnienia go w uzgodniony sposób czyni – w zakresie zabezpieczenia spłaty długu wystawcy takiego weksla przez inne osoby składające deklarację – zadość przesłanką poręczenia za dług przyszły, uzasadniona jest odpowiedzialność tych osób z umowy poręczenia. Poręczenie takie jednak musi zostać udzielne na piśmie i wskazywać z góry wysokość przyjętego poręczenia.

W deklaracji podpisanej przez pozwaną zawarte zostały elementy umowy poręczenia, znalazło się tak także oświadczenie o poddaniu się egzekucji, z którego wynika maksymalna kwota 240.000,00 zł. Kwota ta może być uznana za górna granicę odpowiedzialności poręczycielki, stąd też Sąd ograniczył odpowiedzialność pozwanej do tej kwoty, która na dzień wyrokowania przewyższa należność główną z naliczonymi do tego dnia należnościami ubocznymi (na dzień wyrokowania należność główna i odsetki maksymalne to 162.314,72 zł)

Niekwestionowany był fakt przejścia wierzytelności banku na rzecz strony powodowej.

Do rozważenia pozostaje zatem kwestia rozłożenia niespornej należności na raty.

Stosownie do treści art. 320 k.p.c. Sąd może w wyroku, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, rozłożyć zasądzone świadczenie na raty. Przepis ten pozwala sądowi, w pewnych sytuacjach, na orzeczenie o sposobie świadczenia przez dłużnika w sposób odmienny, aniżeli wynika to z prawa materialnego, a więc na modyfikacje zobowiązania stron w zakresie jego wykonania.

Jak podkreśla się w piśmiennictwie, taka ingerencja w treść łączącego strony stosunku prawnego uzasadniona może być wyjątkowo trudną sytuacją majątkową, czy rodzinną dłużnika, dla którego spełnienie świadczenia byłoby bardzo utrudnione, czy też groziłoby niepowetowaną szkodą dla jego bliskich. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty może jednak służyć także temu, by uchronić dłużnika od postępowania egzekucyjnego i umożliwić mu spełnienie świadczenia dobrowolnie, co w grę wchodzić może jedynie w sytuacji, gdy w ocenie sądu, dłużnik jest w stanie rozłożone na raty świadczenie spełnić. Rozważenie tych okoliczności i ocena w każdym jednostkowym przypadku należy do sądu orzekającego.

W omawianej sytuacji pozwany do momentu pogorszenia się jego sytuacji majątkowej wykazywał się dyscypliną w spłacie rat zadłużenia. Wcześniejsza sytuacja pozwanych i ich postawa, także w toku procesu, pozwalają wnioskować, iż będą oni spłacać dług wobec strony powodowej. Istotne jest również to, że pozwany mógł nie przewidywać w momencie zaciągania kredytu, że jego sytuacja tak znacznie się pogorszy. Pozwany osiągał wysokie obroty w działalności gospodarczej, miał zdolność kredytową i zaciągając zobowiązanie nie wykazywał braku rozsądku. Postawić mu można jedynie zarzut braku przewidywania możliwości nagłego pogorszenia jego sytuacji ekonomicznej. Tego typu ryzyko dotyczy jednak wszystkich przedsiębiorców i aczkolwiek realne, nie powinno, co do zasady paraliżować obrotu. Obecna sytuacja pozwanych nie jest na tyle dobra by spłacić długi jednorazowo, ale na tyle dobra, by prognozować możliwość spłaty w długim czasie.

Pozwana osiąga stałe, zmienne co do wysokości, wynagrodzenie w granicach od 2.300-6.300 zł, jednak, biorąc pod uwagę wynagrodzenie pozwanego rzędu 750 zł miesięcznie, oraz obciążające pozwanych zobowiązania finansowe względem innych podmiotów, w znacznej części wynagrodzenie pozwanej konsumowane jest na miesięczne wydatki rodziny konieczne dla jej utrzymania, a także na spłatę rat na rzecz S. Banku i spółdzielni mieszkaniowej.

Pozwani gospodarują razem, mają na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci, starają się w możliwym zakresie zmniejszać obciążające ich zadłużenia. Miesięcznie na spłatę zobowiązań przeznaczają około 2.000 zł. Wkrótce zaspokoją w całości obciążające ich zobowiązanie wobec S. Banku, zmniejszą się im również raty na rzecz spółdzielni.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, iż pozwani nie będą mogli spłacić zadłużenia bez odpowiedniego rozłożenia go na raty. Zabieg rozłożenia długu w czasie, przy uwzględnieniu szansy na poprawę sytuacji majątkowej pozwanych w związku z wygaśnięciem części spłacanych obecnie zobowiązań, pozwoli uczynić zaspokojenie wierzyciela bardziej realnym przy jednoczesnym zachowaniu podstaw normalnej egzystencji rodziny. Wysoka ilość rat powodowana jest kwotą zadłużenia oraz faktem, iż w przypadku mniejszej ich ilości wysokość poszczególnej raty wyłączałaby w ocenie Sądu, możliwość jej spłaty przez stronę pozwaną.

Pozwany, działając także jako pełnomocnik żony, deklaruje chęć spłaty zadłużenia aczkolwiek w przystępniejszej i co za tym idzie bardziej realnej formie. W sposób rzetelny uargumentował harmonogram spłaty kredytu wskazując wysokość rat w poszczególnych miesiącach. Sąd przychylił się w znacznej części do zaproponowanej przez pozwanego formy spłat, mając również na uwadze fakt, iż w trakcie postępowania powód wyraził zgodę na rozłożenie zadłużenia pozwanych na raty co do zasady.

Mając na uwadze powyższe argumenty Sąd postanowił rozłożyć należną od pozwanego kwotę należności głównej- kwoty 142.676,22 (sto czterdzieści dwa tysiące sześćset siedemdziesiąt sześć złotych dwadzieścia dwa grosze) na 98 rat począwszy od sierpnia 2014 roku, przy czym pięć pierwszych rat w kwotach po 500 zł każda, kolejne 92 w kwotach po 1500 zł każda i ostatnia rata w kwocie 2.176,22 zł.

Jednocześnie biorąc pod uwagę możliwość obrotu sprawy na niekorzyść strony powodowej, to jest zaprzestania płatności długu w ratach, Sąd zastrzegł odsetki umowne na wypadek uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, z dodatkowym zastrzeżeniem, że uchybienie płatności dwóch, choćby nie następujących bezpośrednio po sobie rat, powodować będzie wymagalność całej, pozostałej do spłaty kwoty należności głównej. Jest to silne zabezpieczenie dla wierzyciela na wypadek gdyby dłużnicy nie wykazywali się dyscypliną w spłacie zobowiązania.

Sąd zasądził ponadto solidarnie od Ł. R. i A. R. na rzecz powoda kwotę 10.783,24 zł (dziesięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote dwadzieścia cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów postępowania, również rozkładając przedmiotową kwotę na 93 raty płatne miesięcznie począwszy od stycznia 2015 roku, przy czym 92 w kwotach po 115 zł i ostatnia rata w kwocie 203,24 zł. Także w przypadku kosztów postępowania, biorąc pod uwagę możliwość obrotu sprawy na niekorzyść strony powodowej, to jest zaprzestania płatności przez pozwanych, Sąd zastrzegł, że uchybienie terminu płatności dwóch choćby nie następujących po sobie rat powodować będzie wymagalność całej, pozostałej do spłaty kwoty tytułem kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zapadło na podstawie art. 98 k.p.c. Strona powodowa wygrała sprawę w całości, tak więc pozwany winien jej zwrócić wszelkie koszty niezbędne dla celowego dochodzenia swoich praw.

Wobec powyższego – przy uwzględnieniu wyniku procesu – Sąd zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 10.783,24 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym 7.134 złotych tytułem opłaty sądowej oraz kwotę 3.600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ustalonych na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490), kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty od pełnomocnictwa oraz kwotę 32,24 zł tytułem celowych dla dochodzenia swych praw wydatków.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi jako uwzględniającemu żądanie uznane rygor natychmiastowej wykonalności.