Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński

Protokolant Artur Łukiańczyk

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 r.

sprawy P. S.

obwinionego z art. 26 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1069)

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego Naczelnika (...)

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej

z dnia 7 kwietnia 2014 roku sygn. akt X W 2510/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz obwinionego P. S. kwotę 420 złotych, tytułem poniesionych kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

III.  kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 570/14

UZASADNIENIE

P. S. obwiniony został o to, że w dniu 24 września 2013 r. podczas kontroli przeprowadzonej przez upoważnionych inspektorów (...) we W., w L. (...). z 0.0. Sp. k., ul. (...), J., (...)-(...) T., (...) Sklep, ul. (...), (...)-(...) W., będąc kierownikiem rejonu sprzedaży przechowywał w stanie gotowości do użycia następujący przyrząd pomiarowy podlegający prawnej kontroli metrologicznej - legalizacji ponownej: wagę nieautomatyczną elektroniczną - producent S., rok produkcji - brak oznaczenia roku produkcji, typ - brak oznaczenia typu, obciążenie maksymalne 45 kg, klasa dokładności - brak oznaczenia klasy dokładności, o nr fabr. (...), bez ważnego dowodu prawnej kontroli metrologicznej - dowodu legalizacji ponownej, tj. o czyn z art. 26 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1069).

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej, wyrokiem z dnia 7 kwietnia 2014 r. uniewinnił obwinionego P. S. od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, zaś kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości na niekorzyść obwinionego oskarżyciel publiczny Naczelnik (...) (...) (...)r zarzucając, iż:

1. sąd wydając w/w wyrok naruszył przepisy prawa materialnego, a mianowicie przepisy art. 8 ust. 1 oraz art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach poprzez błędną ich interpretację przyjmując, że przedmiotowa waga nie podlega prawnej kontroli metrologicznej oraz że jej przechowywanie w stanie gotowości do użycia bądź stosowanie bez wymaganych dowodów tej kontroli nie stanowi wykroczenia z art. 26 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy;

2. zaskarżony wyrok narusza przepisy prawa materialnego, a mianowicie przepis § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz. U. z 2008 r. Nr 3, poz. 13, z późn. zm.) poprzez błędną jego wykładnię polegającą na tym, że przedmiotowa waga nie wymagała oceny zgodności przed wprowadzeniem do obrotu czy użytkowania i nie wymagała zatem legalizacji ponownej;

3. sąd wydając powyższy wyrok naruszył przepisy prawa materialnego, a mianowicie przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 4, poz. 23), w szczególności przepis § 2 tego rozporządzenia, poprzez błędne przyjęcie, że przepisy te mają zastosowanie w niniejszej sprawie i stanowią podstawę do wydania wyroku;

4. sąd wydając ww. wyrok powołał się na następujący fragment dokumentu (...) 3.1 D. (...)/ (...): E. and I.": „nie podlegają obowiązkowi legalizacji wagi używane: - w wewnętrznej kontroli towarów, - w ramach systemów zapewnienia jakości, - w sporcie i wynikach sportowych, - do użytku domowego, - w pomiarach geologicznych". Zacytowany fragment tego dokumentu jest niezgodny z rzeczywistą jego treścią. Niezależnie od tego, Sąd nie powinien powoływać się na w/w dokument (lub podobne dokumenty), ponieważ nie stanowi on źródła prawa i nie może być podstawą do wydania wyroku;

5. sąd błędnie przyjął następujące ustalenia dotyczące rozpatrywanej sprawy:

- potraktował kontrole z 24 maja 2013 r. i 24 września 2013 r. jako kontrole przeprowadzone w dwóch różnych sklepach (...);

- przyjął, że przed majem 2013 r. przedmiotowa waga była również kontrolowana w sklepie przy ul. (...) / (...) i nie podnoszono wtedy zarzutów co do jej użytkowania;

- przyjął, że inspektorzy (...) (...) (...)r we W. przeprowadzali w innych sklepach (...) kontrole, podczas których stwierdzili tożsame wagi i nie podnosili w tym względzie zastrzeżeń co do ich użytkowania.

W ramach tego zarzutu, niezależnie od powyższego, wskazał, że podstawą wydania przez Sąd wyroku powinny być jedynie ustalenia kontroli przeprowadzonej w sklepie (...) przy ul. (...) / (...) we W. w dniu 24 września 2013 r., a wszelkie poprzednie kontrole przeprowadzone w tym sklepie, a tym bardziej wszystkie kontrole przeprowadzone w innych sklepach (...), nie mają znaczenia w niniejszej sprawie.

Podnosząc te zarzuty oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego okazała się być niezasadna.

Biorąc pod uwagę, iż postawione przez skarżącego we wniesionym środku odwoławczym zarzuty dotyczyły zarówno obrazy przepisów prawa materialnego (zarzuty 1-4), jak i błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść tego orzeczenia (zarzut nr 5), w pierwszej kolejności Sąd Odwoławczy odnieść się musi do ostatniego z przytoczonych wyżej zarzutów apelacyjnych, a dopiero w dalszej kolejności do zarzutów nr 1-4. Przypomnieć bowiem należy, że warunkiem prawidłowego zastosowania przepisów prawa materialnego w sprawie jest uprzednie właściwe ustalenie podstawy faktycznej wyroku, a stwierdzenie uchybienia w tym zakresie powoduje, że zarzuty obrazy przepisów prawa materialnego stają się bezprzedmiotowe.

Naczelnik (...) (...) (...)r we W. wskazał trzy, jego zdaniem błędne, ustalenia, które poczynił w zaskarżonym wyroku sąd pierwszej instancji. Pierwsze polegać miało na tym, że sąd a quo potraktował kontrole z 24 maja 2013 roku i 24 września 2013 roku jako kontrole przeprowadzone w dwóch różnych sklepach (...). Drugie, że przyjął, iż przed majem 2013 roku przedmiotowa waga była również kontrolowana w sklepie przy ul. (...) (...) i nie podnoszono wtedy zarzutów co do jej użytkowania. Trzecie wreszcie, że inspektorzy (...) (...) (...)r we W. przeprowadzili w innych sklepach (...) kontrole, podczas których stwierdzili tożsame wagi i nie podnosili w tym względzie zastrzeżeń co do ich użytkowania. Już w tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 438 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 109 § 2 k.p.s.w. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku może być skuteczny tylko wówczas, gdy mógł on mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Lektura uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji prowadzi natomiast do wniosku, że przywołane w rozważanym zarzucie ustalenia faktyczne zostały poczynione przez ten sąd jedynie na marginesie i nie dotyczyły kwestii mogących mieć wpływ na orzeczenie w przedmiocie odpowiedzialności obwinionego za zarzucone mu wykroczenie, a mianowicie tego czy inspektorzy (...) (...) (...)r we W. uprzednio prowadzili w sklepach sieci L. kontrole, czy kontrole z dnia 24 maja 2013 roku i 24 września 2013 roku dotyczyły tego samego sklepu oraz czy waga nieautomatyczna elektroniczna marki S. o numerze fabrycznym (...) była przedmiotem tych kontroli przed dniem 24 września 2013 roku. W żaden sposób okoliczności te nie wpływały na ocenę realizacji przez obwinionego znamion wykroczenia z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r.- Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069) ani w inny sposób nie mogły rzutować na treść wyroku. Zauważać to zdaje się zresztą również sam skarżący, który w uzasadnieniu rozpoznawanego zarzutu wskazał, że „wszelkie poprzednie kontrole przeprowadzone w tym sklepie, a tym bardziej wszelkie kontrole przeprowadzone w innych sklepach (...) nie mają znaczenia w niniejszej sprawie”. W tym stanie rzeczy podniesiony zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia ten nie mógł zostać uznany za skuteczny i prowadzić do jego uchylenia lub zmiany.

Odnosząc się do zarzutów obrazy prawa materialnego wskazać należy, iż ze względu na to, że w istocie dotyczą one prawidłowości zastosowanej przez sąd pierwszej instancji wykładni pojęcia „przyrządów pomiarowych, podlegających prawnej kontroli metrycznej” z art. 26 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r.- Prawo o miarach (dalej ustawa) odnieść się do nich trzeba zbiorczo. Sąd pierwszej instancji przyjmując, że waga nieautomatyczna elektroniczna marki S. o numerze fabrycznym (...) nie podlega prawnej kontroli metrologicznej, a w konsekwencji, że jej przechowywanie w stanie gotowości do użycia bądź stosowanie nie stanowi wykroczenia stypizowanego w w/w przepisie ustawy oparł się bowiem zarówno na treści art. 8 ust. 1 ustawy, jak i na przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 roku w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz. U. z 2008 r., Nr 3, poz. 13 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności (Dz. U. z 2004 r., Nr 4, poz. 23) i dla oceny trafności pierwszego zarzutu apelacyjnego konieczne jest jednoczesne odniesienie się do zarzutów nr 2 i 3.

Sąd a quo przyjął, iż w związku z ustalonym przeznaczeniem przedmiotowej wagi, jakim było określanie wagi artykułów stanowiących odpady w celu prowadzenia wewnętrznej ewidencji odpisów, waga ta nie podlegała prawnej kontroli metrycznej. Wskazał, iż art. 8 ustawy określa, które przyrządy podlegają prawnej kontroli metrologicznej i że z ust. 1 pkt 6 wynika, iż podlegają jej przyrządy pomiarowe, które mogą być stosowane w obrocie, jeżeli są określone w przepisach wydanych na podstawie art. 8 ust. 6 ustawy. Przepisami tymi są przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 roku w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli, którego § 6 wskazuje, że prawnej kontroli metrologicznej obejmującej wyłącznie legalizację ponowną podlegają wymienione przyrządy pomiarowe wprowadzone już do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r., w tym wagi nieautomatyczne. Rodzaje wag nieautomatycznych wymagających oceny zgodności określone zostały z kolei w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności. Zgodnie z jego § 2 przepisy tego rozporządzenia stosuje się do wag służących do określenia masy: w obrocie handlowym, będącej podstawą obliczania opłat targowych, ceł, podatków, premii, opustów, kar, wynagrodzeń, odszkodowań lub podobnych opłat, podczas stosowania przepisów prawnych oraz przy wydawaniu opinii w postępowaniach sądowych przez biegłych i ekspertów, pacjenta w praktyce medycznej w celu monitorowania, diagnozowania i leczenia, przy sporządzaniu lekarstw wydawanych na receptę w aptekach, w trakcie analiz przeprowadzanych przez laboratoria medyczne i farmaceutyczne, przy paczkowaniu towarów. W tym stanie rzeczy sąd ten przyjął, że waga używana w sklepie (...) przy ul. (...) we W. nie mieściła się w żadnej z tych kategorii, inwentaryzacja odpadów niewątpliwie nie jest bowiem określaniem masy w obrocie handlowym. Skoro więc nie wymagała ona przy wprowadzaniu do obrotu lub użytkowania oceny zgodności to nie wymagała również legalizacji ponownej, wobec czego należało obwinionego uniewinnić od zarzuconego mu czynu.

Skarżący takiemu rozumowaniu sądu pierwszej instancji zarzucił w pierwszej kolejności, iż fakt, że przedmiotowa waga nie służyła do określania masy towarów przeznaczonych do sprzedaży nie ma znaczenia dla realizacji znamion wykroczenia z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy, ponieważ zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przeznaczenie przyrządu pomiarowego nie decyduje o tym, czy podlega on prawnej kontroli metrologicznej, a znaczenie ma jedynie to czy może ona być zastosowana w jednej ze wskazanych tam dziedzin. Nie sposób się zgodzić z taką argumentacją. Pomija ona bowiem zupełnie ostatnie zdanie tego przepisu, które wprost wskazuje, że prawnej kontroli metrologicznej podlegają urządzenia, które potencjalnie mogą być stosowane we wskazanych dziedzinach, ale które jednocześnie określone są w przepisach rozporządzenia wydanego na podstawie art. 8 ust. 6 ustawy. Sama więc możliwość zastosowania danego przyrządu pomiarowego w ochronie zdrowia, życia i środowiska, w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, w ochronie praw konsumenta, przy pobieraniu opłat, podatków i innych należności budżetowych oraz ustalaniu opustów, kar umownych, wynagrodzeń i odszkodowań, a także przy pobieraniu i ustalaniu podobnych należności i świadczeń, przy dokonywaniu kontroli celnej lub w obrocie nie przesądza o tym, że podlega ono tej kontroli, jeżeli nie został on wskazany w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.

W wykonaniu delegacji ustawowej zawartej w art. 8 ust. 6 ustawy Minister Gospodarki wydał w dniu 27 grudnia 2007 r. rozporządzenie w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli. Zgodnie z jego § 6 pkt 1 prawnej kontroli metrologicznej obejmującej wyłącznie legalizację ponowną podlegają wagi nieautomatyczne wprowadzone do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku o systemie zgodności. W tym miejscu należy odnieść się do drugiego z zarzutów apelacyjnych. Skarżący podnosił bowiem, że sąd pierwszej instancji niezasadnie literalnie odczytał ten przepis i w konsekwencji przyjął, że legalizacja ponowna dotyczy tylko wag nieautomatycznych wymagających przy wprowadzeniu do obrotu lub użytkowania oceny zgodności. Powołał tutaj argumenty natury funkcjonalnej polegające na tym, że jego zdaniem poprzestanie na wykładni językowej doprowadziłoby do sytuacji, w której użytkownicy wag mogliby nabyć i stosować wagi we wszelkich dziedzinach wagi bez dokonanej oceny zgodności i nie ponosiliby żadnej odpowiedzialności karnej za takie czyny. Zarzut ten nie może zostać uznany za zasadny i to z kilku względów. W pierwszej kolejności proponowana przez skarżącego wykładnia omawianego przepisu ma charakter wykładni contra legem, prowadzi ona nie tyle do uznania za trafną jednej z akceptowalnych na gruncie wykładni językowej możliwości jego odczytywania, ale jest wprost z nią sprzeczna, co jest niedopuszczalne. Nadto, w prawie karnym sensu stricto, a więc obejmującym także prawo wykroczeń, nie jest dopuszczalne dokonywanie wykładni rozszerzającej lub analogii na niekorzyść sprawcy. Niezależnie od tego przywołany argument jest nie do końca zrozumiały. Przyjęcie literalnej wykładni § 6 pkt 1 w/w rozporządzenia w żaden sposób prowadzi przecież do tego, że stosowanie bądź przechowanie w stanie gotowości do użycia przyrządów pomiarowych, podlegających prawnej kontroli metrologicznej, bez wymaganych dowodów tej kontroli lub niespełniające wymagań w dziedzinach wskazanych w art. 8 ust 1 ustawy stanie się bezkarne.

Trafnie więc sąd pierwszej instancji uznał, że ustalając czy przedmiotowa waga podlegała legalizacji ponownej konieczne stało się sięgnięcie do przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności i wydanego na jej podstawie (art. 9 ust. 1) rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności, co też niezasadnym czyni trzeci z postawionych wyrokowi sądu pierwszej instancji zarzutów. Niezbędne bowiem stało się zbadanie czy podlegała ona ocenie zgodności w świetle tych przepisów. Zgodnie z § 2 rozporządzenia jego przepisy stosuje się do wag nieautomatycznych służących do określania masy w obrocie handlowym, będącej podstawą obliczania opłat targowych, ceł, podatków, premii, opustów, kar, wynagrodzeń, odszkodowań lub podobnych opłat, podczas stosowania przepisów prawnych oraz przy wydawaniu opinii w postępowaniach sądowych przez biegłych i ekspertów, pacjenta w praktyce medycznej w celu monitorowania, diagnozowania i leczenia, przy sporządzaniu lekarstw wydawanych na receptę w aptekach, w trakcie analiz przeprowadzanych przez laboratoria medyczne i farmaceutyczne oraz przy paczkowaniu towarów. Zastosowanie w postaci ewidencjonowania odpisów nie zostało wymienione w tym przepisie. Rację należy w tym miejscu należy przyznać skarżącemu, który wskazał, że w sprawie bezspornym jest, że przedmiotowa waga nie była przez producenta ocenie zgodności i nie było to od niego wymagane, ponieważ nie przewidział on jej do zastosowań określonych w § 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności. Niezasadnie natomiast przyjmuje, że obwiniony będąc użytkownikiem wagi popełnia wykroczenie z art. 26 ust. 1 pkt 2 Prawo o miarach w każdym przypadku, jeżeli stosuje ją bądź przechowuje w stanie gotowości do użycia bez ważnego dowodu oceny zgodności albo legalizacji ponownej, a fakt, że waga nie wymaga oceny zgodności nie oznacza, że nie wymaga legalizacji powtórnej. Jeżeli bowiem użytkownik takiej wagi stosuje bądź przechowuje ją w stanie gotowości do użycia w celu innym niż wskazany w § 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności, a tak też było w niniejszym przypadku, nie sposób mówić o realizacji przez obwinionego znamion wykroczenia z art. 26 ust. 1 pkt 2 Prawo o miarach. Zupełnie odmiennie należałoby ocenić zachowanie sprawcy, gdyby waga, która w myśl przywołanych wyżej przepisów nie wymagała od producenta dokonania oceny zgodności była przez niego stosowana określonym w § 2 w/w rozporządzenia. Nie powinno ulegać wówczas wątpliwości, że odpowiadałby on za omawiane wykroczenie. Sąd jednak w niniejszej sprawie poczynił jednoznaczne ustalenia faktyczne, które nie były kwestionowane przez skarżącego w apelacji, że przedmiotowa waga była użytkowana w sklepie sieci L. przy ul. (...) we W. wyłącznie w celach wewnętrznych, nie związanych z obrotem handlowym. W tym stanie rzeczy nie sposób było przypisać obwinionemu realizację znamion wykroczenia z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy- Prawo o miarach.

Odnośnie stanowiska skarżącego w zakresie konieczności powtórnej legalizacji zwrócić uwagę należy jego niekonsekwencję. We wniosku o ukaranie oskarżyciel publiczny sam bowiem podniósł, że przedmiotowa waga nie mogłaby zostać powtórnie zalegalizowana, ponieważ nie spełnia ona wymagań niezbędnych przy ocenie zgodności. Jeżeli tak, jako niezrozumiałe jawi się jego stanowisko wyrażone w apelacji, że wymaganie powtórnej legalizacji przyrządu pomiarowego jest niezależne od tego, czy przyrząd ten wymaga oceny zgodności.

Przechodząc w tym miejscu do czwartego z podniesionych zarzutów zauważyć należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego sąd a quo nie oparł swojego orzeczenia na dokumencie (...) 3.1 D. 90/384/ (...): E. and I.” jako źródle prawa. Wskazał on jedynie, że dokument ten zawiera wytyczne interpretacyjne i wyjaśnienia do przepisów Dyrektywy Rady (...) z dnia 20 czerwca 1990 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do wag nieautomatycznych. Sąd wydając w sprawie orzeczenie oparł się jedynie na przepisach wskazanych wyżej ustaw i aktów wykonawczych, co znajduje w pełni odzwierciedlenie w rozważaniach prawnych poczynionych przez niego w uzasadnienie zaskarżonego wyroku.

W tym stanie rzeczy, uznając zarzuty apelacji za niezasadne, nie stwierdzając uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu Sąd utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, orzekając jak w punkcie I wyroku, o kosztach postępowania orzekając mając na uwadze przepis art. 118 § 2 k.p.s.w.