Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2014 r. w Gliwicach

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania A. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 14 marca 2013 r. nr (...) -SP (...) 5 (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej począwszy od 1 listopada 2012 r.

(-) SSO Janina Kościelniak

Sygn. akt: VIII U 977/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zaskarżoną decyzją z dnia 14.03.2013 r., odmówił ubezpieczonemu A. B. (B.) przyznania emerytury górniczej na podstawie przepisów art.50a-50d ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r., Nr 1440).

Od w/w decyzji odwołanie wniósł ubezpieczony, żądając zmiany decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury górniczej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji, wnosząc o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony urodził się w dniu (...)

W dniu 30.11.2009 r. skarżący ukończył 50 rok życia.

Odwołujący nie przystąpił do OFE.

Od dnia 2.08.1985 r. do nadal, odwołujący pozostaje w zatrudnieniu w (...) – Oddział Kopalnia (...) w R. i był zatrudniony kolejno:

- w okresie od 2.08.1985 r. do 1.11.1985 r., w Oddziale GO, tj. Oddziale Odwodnienia, w charakterze stażysty

- w okresie od 2.11.1985 r. do 18.04.1986 r. w Oddziale Zdejmowania Nadkładu, formalnie na stanowisku sztygara zmianowego, a faktycznie w charakterze pomocy osoby dozoru ruchu,

- w okresie od 19.04.1986 r. do 2.09.1986 r., w tym w okresie od 18.04.1986 r. do 31.05.1986 r. w Oddziale G-1, oraz w okresie od 1.06.1986 r. do 2.09.1986 r. w Oddziale G-2 – w charakterze nadgórnika,

- w okresie od 3.09.1986 r. do 30.09.1988 r. w Oddziale Wydobycia (...)2, w charakterze sztygara zmianowego,

- w okresie od 1.10.1988 r. do nadal, w Oddziale Centrum (...) ( (...)), na stanowisku starszego dyspozytora ruchu układu (...).

Spośród w/w okresów ZUS zaliczył odwołującemu do stażu pracy górniczej z przelicznikiem 1,2 okres od 3.09.1986 r. do 30.09.1988 r., tj. 2 lata i 28 dni, gdy odwołujący pracował na stanowisku sztygara zmianowego.

Organ rentowy odmówił uznania okresu zatrudnienia ubezpieczonego od 1.10.1988 r. do 16.11.2012 r., jako okresu pracy górniczej z przelicznikiem 1,2, z uwagi na fakt, że w Zarządzeniu nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 23.12.1994 r. w sprawie określenia stanowisk kierownictwa ruchu i dozoru pod ziemią, w kopalniach siarki i kopalniach węgla brunatnego, na których zatrudnienia uważa się za pracę górniczą, wymieniono jedynie stanowisko dyspozytora ruchu zakładu górniczego oraz stanowisko głównego dyspozytora ruchu zakładu górniczego, brak natomiast stanowiska starszego dyspozytora ruchu górniczego.

W związku ze swoim zatrudnieniem w (...) – Oddział Kopalnia (...) w R., w okresie od 18.04.1986 r., tj. od dnia zatwierdzenia na nadgórnika do dnia 2.09.1986 r., tj. dnia, gdy ubezpieczony został zatwierdzony na osobę dozoru średniego. Praca nadgórnika polegała na wykonywaniu poleceń wydawanych przez sztygara, któremu nadgórnik podlegał, a dotyczących nadzorowania pracowników, którzy obsługiwali maszyny pracujące na odkrywce, w tym m.in. przenośniki taśmowe, koparki –jedno i -wielonaczyniowe, oraz sprzęt pomocniczy. W/w czynności na odkrywce, ubezpieczony wykonywał przez osiem godzin dziennie, nie podejmując innych prac.

W kolejnym okresie zatrudnienia, tj. od dnia 3.09.1986 r. do 30.09.1988 r. odwołujący pracował w charakterze sztygara zmianowego w Oddziale Wydobycia (...)2. W trakcie zatrudnienia w w/w okresie, tj. w dniu 26.07.1988 r. ubezpieczony uzyskał zatwierdzenie przez Okręgowy Urząd Górniczy na osobę dozoru wyższego. Wówczas zakres jego obowiązków obejmował nadzór nad maszynami, w tym m.in. koparkami -jedno i -wielonaczyniowymi oraz nadzór nad ludźmi pracującymi na tych maszynach. Ubezpieczony w związku z nadzorem sprawowanym nad ludźmi odpowiadał za bezpieczeństwo od 30-60 osób. Skarżący nadto sprawował również pieczę nad technologiami urabiania nakładu i węgla

W/w czynności odwołujący wykonywał na poziomach roboczych koparek węglowych, tj. na odkrywce przez osiem godzin dziennie, nie podejmując innych prac.

Od dnia 1.10.1988 r. do nadal, ubezpieczony pracował w charakterze dyspozytora ruchu układu (...) kopalni w oddziale Centrum (...) ( (...)), zajmując formalnie stanowisko „starszy dyspozytor ruchu”.

Dyspozytor ruchu oraz starszy dyspozytor ruchu podlegali zmianowemu inżynierowi ruchu ( (...)). Pracownicy wykonujący swoje obowiązki na tych stanowiskach pracowali około 200 metrów od krawędzi wyrobiska, od skarpy ruchomej na tzw. „głównej nastawni”. W/w miejsce pracy, stanowiło integralną część (...) – Oddział Kopalnia (...) w R. - „główna nastawnia” była usytuowana na odkrywce.

Praca na stanowisku dyspozytora ruchu i starszego dyspozytora ruchu w (...) – Oddział Kopalnia (...), polega na nadzorze koparek węglowych i nadkładowych, przenośników taśmowych, a także na nawęglaniu, tj. dostarczaniu węgla o odpowiednich parametrach do elektrowni. Wykonywanie obowiązków na stanowisku dyspozytora oraz starszego dyspozytora ruchu wiązało się również z kontrolowaniem technologii pracy w/w koparek, wykrywaniu awarii i ich usuwaniu. W celu usunięcia awarii, dyspozytor i starszy dyspozytor wydawał polecenia specjalistycznym grupom remontowym. Dyspozytor ruchu i starszy dyspozytor ruchu był również odpowiedzialny za sterowanie, tj. uruchamianie i zatrzymywanie przenośników i maszyn podstawowych na terenie odkrywki.

Pracownicy zaszeregowani na stanowisku starszego dyspozytora ruchu, w tym ubezpieczony, otrzymywali wyższą stawkę wynagrodzenia, aniżeli pracownicy zatrudnieni w charakterze dyspozytora ruchu.

Pracę w charakterze starszego dyspozytora ruchu, którego zakres czynności był tożsamy z zakresem obowiązków powierzonych dyspozytorowi ruchu, odwołujący świadczył przez osiem godzin dziennie, nie podejmując innych prac.

W trakcie pracy skarżącego na stanowisku starszego dyspozytora ruchu wydano zaświadczenie datowane na 16.07.1987 r., w którym zaznaczono, że ubezpieczony odbył przygotowanie zawodowe w zakresie podwyższenia kwalifikacji w specjalności „kontrola maszyn podstawowych (...) w R..

W związku z zatrudnieniem odwołującego na stanowisku starszego dyspozytora ruchu, pismem z dnia 24.07.1989 r., zawnioskowano o nadanie ubezpieczonemu stopnia górniczego, a w w/w wniosku zamieszczono m.in. opinię dotyczącą osoby odwołującego o następującej treści: „umiejętnie prowadzi ruchem kopalni na stanowisku dyspozytora węglowego i nadkładowego.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o: akta organu rentowego, akta osobowe odwołującego z (...) B. ( vide k. 10), przesłuchanie ubezpieczonego ( k. 41 a.s.), zeznania świadków w osobach M. K. ( vide k. 33-34 a.s.) oraz A. S. (vide k. 35-36).

Sąd uznał zebrany w sprawie materiał dowodowy za spójny i kompletny, a przez to mogący stanowić podstawę prawdziwych ustaleń w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 50 a ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., Nr 1440), górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)ukończył 55 lat życia;

2)ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3)nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z kolei zgodnie z treścią ust. 2 w/w artykułu, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Zgodnie z treścią art. 50 c ust. 1 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracę górniczą uznaje się pracę pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;

Stosownie do treści Zarządzenia nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 23.12.1994 r. § 1 w/w zarządzenie określa stanowiska kierownictwa ruchu i dozoru ruchu na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą w rozumieniu przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin, w tym pracę wykonywaną w kopalniach siarki i węgla brunatnego, której dotyczy załącznik Nr 3 powołanego zarządzenia. Z kolei w załączniku Nr 3 w części B, poz.3 w/w zarządzenia, wymieniono stanowisko dyspozytora ruchu zakładu górniczego. Natomiast w części D tego samego załącznika, pod poz. 1 wymieniono stanowisko nadgórnika.

Okolicznością sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy praca wykonywana przez odwołującego w okresach spornych, tj. w okresie od 19.04.1986 r. do 2.09.1986 r. oraz w okresie od dnia 1.10.1988 r. do nadal jest pracą górniczą.

Sąd stwierdził, że praca wykonywana przez skarżącego w okresie spornym najpierw na stanowisku nadgórnika, a w okresie późniejszym na stanowisku dyspozytora ruchu zakładu górniczego, była pracą górniczą w rozumieniu art. 50 c ust. 1 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, ubezpieczony w okresie od 19.04.1986 r. do 2.09.1986 r. pracował w charakterze nadgórnika. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że wykonywanie takich obowiązków jak nadzorowanie pracowników, którzy obsługiwali maszyny pracujące na odkrywce, w tym m.in. przenośniki taśmowe, koparki jedno- i wielonaczyniowe oraz sprzęt pomocniczy, mieści się w zakresie obowiązków odpowiadających pracy nadgórnika. Z kolei fakt, że w/w czynności skarżący wykonywał na odkrywce, przez osiem godzin dziennie, nie podejmując innych prac, pozwala Sądowi przyjąć, że pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonując pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 5.

W dalszej kolejności ubezpieczony wykonywał pracę sztygara zmianowego, stanowiącą co jest bezsporne. Organ rentowy uznał bowiem, że odwołujący w okresie od dnia 3.09.1986 r. do 30.09.1988 r., wykonywał pracę na w/w stanowisku.

W końcu Sąd ustalił, że od dnia 1.10.1988 r. do nadal, ubezpieczony formalnie pracował w Oddziale Centrum (...) ( (...)), na stanowisku starszego dyspozytora ruchu kopalni, jednakże faktycznie wykonywał czynności dyspozytora ruchu kopalni. Wówczas do zakresu obowiązków odwołującego należał nadzór sprawowany nad maszynami takimi jak koparki węglowe i nadkładowe, przenośniki taśmowe oraz nadzór nad pracownikami obsługującymi ten rodzaj maszyn. Oprócz tego skarżący był odpowiedzialny za tzw. nawęglanie”, tj. dostarczanie węgla o odpowiednich parametrach do elektrowni, a także kontrolowanie technologii pracy w/w koparek, wykrywanie awarii i ich usuwanie, co polegało na wydawaniu poleceń specjalistycznym grupom remontowym, miał nadto obowiązek wykonywania tzw. sterowania tj. uruchamiania i zatrzymywania przenośników i maszyn podstawowych na terenie odkrywki.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że fakt wykonywania w/w czynności na odkrywce przez osiem godzin dziennie, wskazuje, że ubezpieczony w okresie od 1.10.1988 r. do nadal, faktycznie pracował w charakterze dyspozytora ruchu zakładu górniczego, o którym mowa w Zarządzeniu nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 23.12.1994 r., w załączniku Nr 3 w części B poz. 3.

Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, formalnego zaszeregowania skarżącego na stanowisku starszego dyspozytora ruchu, tj. stanowiska, które nie zostało wymienione w w/w zarządzeniu. Jak bowiem wynika z akt osobowych odwołującego, zakres czynności wykonywanych przez skarżącego w charakterze dyspozytora ruchu zakładu górniczego i starszego dyspozytora ruchu zakładu górniczego jest tożsamy. Powyższe potwierdzają zeznania świadków, którzy wskazali, nadto że praca na stanowisku starszego dyspozytora ruchu zakładu górniczego wiązała się z wyższym wynagrodzeniem, aniżeli praca na stanowisku dyspozytora ruchu górniczego. Sąd miał również na uwadze zapis zamieszczony we wniosku z dnia 24.07.1989 r., gdzie w treści opinii wskazano, że odwołujący „umiejętnie prowadzi ruchem kopalni na stanowisku dyspozytora węglowego i nadkładowego. Z zapisu tego wynika, że ubezpieczony faktycznie wykonywał obowiązki dyspozytora ruchu, pomimo okoliczności zaszeregowania na stanowisku starszego dyspozytora ruchu kopalni.

W kontekście niniejszego postępowania istotne jest nadmienienie, że w postępowaniu odwoławczym przed Sądem, nie obowiązują ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7.12.2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Sąd w pełni podzielił stanowisko zajęte w w/w uchwale i w konsekwencji dał wiarę twierdzeniom ubezpieczonego w przedmiocie faktycznie wykonywanych prac, co potwierdziły wiarygodne zeznania świadków, a także treść zgromadzonych dowodów rzeczowych, w szczególności akta osobowe skarżącego.

Reasumując, Sąd uznał, że odwołujący w okresie zaszeregowania na stanowisku starszego dyspozytora ruchu górniczego, wykonywał faktycznie pracę, której charakter odpowiada, pracy wymienionej w Zarządzeniu nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu, tj. pracy dyspozytora ruchu zakładu górniczego.

Sad uznał, że po zsumowaniu okresu pracy uznanego przez ZUS za pracę górniczą w rozumieniu art. 50 c ust. 1 pkt 5 ustawy o FUS ze spornymi okresami zatrudnienia ubezpieczonego, tj. zatrudnieniem od 19.04.1986 r. do 2.09.1986 r. na stanowisku nadgórnika oraz okresem od dnia 1.10.1988 r. do nadal, a także zatrudnieniem w charakterze dyspozytora ruchu zakładu górniczego, odwołujący legitymuje się wymaganym 25-letnim stażem pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15- letnim okresem pracy górniczej. W związku z powyższym, Sąd stwierdził, że istnieją uzasadnione podstawy do uznania, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury górniczej o której mowa w art. 50 a ust. 2 w zw. z ust. 1 tego artykułu ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSO Janina Kościelniak