Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący SSO Katarzyna Żymełka

Protokolant Grzegorz Kaczmarczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w A.

przeciwko:

1)  M. F.

2)  A. S. (1)

o zaniechanie naruszeń i zapłatę

1)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 7.350 zł (siedem tysięcy trzysta pięćdziesiąt);

2)  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 132 zł (sto trzydzieści dwa) tytułem kosztów procesu;

4)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 648,13 zł (sześćset czterdzieści osiem 13/100) tytułem kosztów postępowania zabezpieczającego.

SSO Katarzyna Żymełka

Sygn. akt X GC 288/12

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w A. wniosła o:

a)  nakazanie pozwanym M. F. i A. S. (1) zaniechania działań naruszających przysługujące powódce autorskie prawa majątkowe do utworu – projektu wystroju wnętrza lokalu położonego w Z. przy ul. (...), stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji;

b)  nakazanie pozwanym usunięcia charakterystycznych elementów wystroju wnętrza wymienionego lokalu – charakterystycznych „łukowych” elementów wystroju wnętrza – zainstalowanego na przedniej ścianie bufetu – barku do przygotowywania pizzy łukowego elementu ozdobnego, trzech łukowych, podwieszanych elementów dekoracyjnych z płyty kartonowo-gipsowej, plastikowych krzeseł z oparciem w kolorze czerwonym, wykończonym w formie łuku;

c)  zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwoty pieniężnej w wysokości 7.350 zł stanowiącej trzykrotność wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez powódkę zgody na korzystanie z utworu – projektu wystroju wnętrza lokalu, na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W odpowiedzi na pozew pozwane wniosły o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwane podniosły zarzut legitymacji procesowej biernej, gdyż pozwana M. F. prowadzi inną działalność gospodarczą w T., a pozwana A. S. (1) pod adresem wskazanego lokalu prowadzi inną działalność gospodarczą.

Na wypadek nieuwzględnienia powyższego zarzutu pozwane podniosły, że wystrój wnętrza pizzerii nie mógł wywołać choćby ogólnego, pobieżnego wrażenia podobieństwa czy naśladownictwa z lokalem powódki.

Zdaniem pozwanych układ funkcyjny sal lokalu nie pokrywa się w żadnym elemencie z lokalem powódki, a projekty architektoniczne wystroju wnętrz D. G. i S. P. są całkowicie różne.

Z daleko posuniętej ostrożności pozwane podniosły, że powódka uchybiła wykazaniu, iż wymienione w pozwie elementy są na tyle twórcze i indywidualne, że wypełniają definicję utworu.

Pozwane zarzuciły także, że powódka nie udowodniła jakoby dołączone do pozwu wydruki i dane teleadresowe pozwanych połączone z logo powódki były wykorzystywane przez pozwane, a nie inny podmiot.

Sąd ustalił, co następuje:

W czerwcu 2006 r. A. P. i R. P. wykonali projekt aranżacji wnętrz pizzerii D. G.w Z. przy ul. (...) (dowód: oświadczenie A. P. i R. P. – k. 11; zeznania świadka R. P. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:10:50-00:24:16).

We wskazanym lokalu była prowadzona pizzeria D. G. na zasadzie franszyzy (dowód: materiały reklamowe pizzerii – k. 12-13; zeznania wiceprezesa zarządu powódki - protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:37:02-00:51:41).

M. F. była osobą bliską franczyzobiorcy. Pracowała w lokalu. Przebywała w nim, podpisywała się na dokumentach. Reprezentowała franczyzobiorcę (dowód: zeznania świadka T. A. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:24:16-00:35:32).

W marcu 2008 r. zrealizowany został lifting lokalu według projektu A. P. i R. P. (dowód: oświadczenie A. P. i R. P. – k. 11).

Właścicielem praw majątkowych do projektu architektonicznego lokalu jest powódka (dowód: zeznania świadka T. A. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:24:16-00:35:32, zeznania wiceprezesa zarządu powódki - protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:37:02-00:51:41).

Pozwana M. F. od 2 czerwca 2010 r. w T. prowadziła działalność gospodarczą i była wspólnikiem spółki cywilnej pod nazwą (...) s.c. (dowód: wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 75, 94-97).

Pozwana A. S. (1) od 20 marca 2012 r. pod wskazanym adresem w Z. prowadziła działalność i była wspólnikiem spółki cywilnej pod nazwą (...) s.c. (dowód: wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 74, 94-97).

W dniu 11 października 2012 r. Urząd Patentowy RP udzielił na rzecz powódki prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: Wnętrze lokalu (dowód: decyzja Urzędu Patentowego – k. 107-110).

W dniu 28 listopada 2012 r. Urząd Patentowy RP udzielił na rzecz powódki prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: Mebel-barek (dowód: decyzja Urzędu Patentowego – k. 102-106).

Około grudnia 2012 r. odbyła się kontrola w lokalu, po której stwierdzono, że wyglądał tak, jak został zaprojektowany. Bez zmian pozostawał układ stolików, dekoracji, mebli. W lokalu były łuki, barek był ułożony w podkowę. Pozwane były informowane, że naruszają prawa powódki (dowód: zeznania świadka R. P. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:10:50-00:24:16; zeznania świadka R. P. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:10:50-00:24:16; zeznania wiceprezesa zarządu powódki - protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:37:02-00:51:41).

W dniu 15 marca 2013 r. pozwane dokonały zmian we wpisie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pozwana A. S. (2) kontynuowała działalność w Z. pod wskazanym adresem pod nazwą A. A. S. (1), L., a pozwana M. F. prowadziła działalność pod nazwąI. R. M. F., L. (dowód: wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 74, 75, 94-100, dane z rejestru GUS – k. 101).

Od 12 listopada 2013 r. działalność gospodarcza pozwanej A. S. (1) oraz M. F. jako wspólników spółki cywilnej pozostaje zawieszona. Ponadto działalność M. F. jako osoby fizycznej jest zawieszona. Natomiast status działalności gospodarczej pozwanej A. S. (1) jest aktywny, jednakże miejsce działalności tej pozwanej mieści się w T. przy ul. (...). (dowód: wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 146-147).

Powódka w lokalach D. G. stosuje system unifikacyjny odnośnie wystroju i produktów. Każdy lokal posiada charakterystyczne łuki w różnych miejscach oraz charakterystyczny proces technologiczny do produkcji pizzy (dowód: zeznania świadka T. A. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:24:16-00:35:32; zeznania wiceprezesa zarządu powódki - protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:37:02-00:51:41; zeznania wiceprezesa zarządu powódki - protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:37:02-00:51:41).

Lokale powódki sieci D. G.występują w trzech w charakterystycznych profilach. Pierwszy to profil ekspres tj. dostawa posiłków na wynos z dowozem. Kolejne to profil podstawowy i profil P. tj. lokal o ekskluzywnym wystroju i obsłudze kelnerów. Każdy profil ma inny wystrój. Lokal pizzerii D. G.w Z. przy ul, Wolności różnił się wystrojem od lokalu S. P. w Z. przy ul. (...). Lokal pizzerii D. G. w Z. przy ul, Wolności był w profilu premium, a lokal w Z. przy ul. (...) w profilu podstawowym (dowód: (dowód: zeznania świadka T. A. – protokół rozprawy z dnia 11 grudnia 2013 r. – czas nagrania: 00:24:16-00:35:32, materiały reklamowe i zdjęcia – k. 76-85).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o złożone i wskazane powyżej dokumenty i zeznania świadków, uznając zgromadzony w ten sposób materiał dowodowy za wystarczający, a przeprowadzone postępowanie dowodowe za pozwalające na wyjaśnienie i rozstrzygnięcie sprawy i nie wymagające uzupełnienia.

Sąd nie znalazł podstaw, by kwestionować wiarygodność treści dokumentów, nie dopatrzył się też żadnych okoliczności, które pozwoliłyby na podważenie ich wiarygodności i dlatego uwzględnił fakty z nich wynikające w całości.

Sąd uznał zeznania świadków za wiarygodne i przekonywujące, gdyż okazały się spójne, logiczne i konsekwentne. Zeznania te znalazły poparcie w pozostałym materiale dowodowym i nie wymagały uzupełnienia.

Sąd pominął wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka T. S. wobec jego cofnięcia.

Sąd postanowił pominąć wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, gdyż nie została uiszczona zaliczka na poczet tej opinii.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części, w zakresie żądania materialnego zasądzenia od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwoty pieniężnej w wysokości 7.350 zł, stanowiącej trzykrotność wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez powódkę zgody na korzystanie z utworu – projektu wystroju wnętrza lokalu.

Podstawę żądania powódki stanowił przepis art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z tym przepisem uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.

Prawo autorskie nie zostaje naruszone, jeżeli elementy identyczne z zawartymi we wcześniejszym dziele są wynikiem: niezależnej twórczości jej autora, mają charakter przyjętego stereotypu, mają źródło w koniecznym – wywołanym istotą tematu – jego rozwinięciu, związanym z wykorzystaniem powszechnie znanych informacji.

Powódka w toku procesu wskazywała na prawa do projektu wystroju wnętrza. Projekt ten stanowi utwór w rozumieniu art. 1 wskazanej ustawy. Należy podkreślić, że te elementy wystroju, jak charakterystyczny kształt elementów wystroju wnętrza, układ przestrzenny lokalu, kompozycja i kolorystyka pozwoliły na uznanie, że projekt spełnił warunek indywidualnej twórczości z uwagi na wykorzystanie znacznego obszaru swobody w wyborze i komponowaniu jego składników przez autora projektu.

Niewątpliwie postępowanie dowodowe prowadzone w niniejszej sprawie potwierdziło, że obie pozwane prowadząc działalność w tym lokalu, co wynika również z zeznań świadków słuchanych w sprawie, naruszyły prawa majątkowe powódki. Pozwane prowadziły pizzerię (...) na zasadzie umowy franszyzy. Mimo wygaśnięcia umowy franszyzy pozwane nie zmieniły wystroju lokalu, lokal ten był wykorzystywany przez pozwane do działalności gospodarczej o nie zmienionym wystroju. Powyższe wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego: ze zgromadzonych w sprawie zdjęć i jednoznacznie z zeznań świadków. Jeszcze w grudniu 2012 r. podczas kontroli stwierdzono niezmieniony wystrój lokalu. Zdaniem Sądu doszło do naśladownictwa wystroju lokalu co mogło skutkować ryzykiem wprowadzenia w błąd konsumentów co do pochodzenia świadczonych usług i produktów tym bardziej, że wcześniej w tym samym lokalu prowadzono usługi gastronomiczne w ramach sieci powódki.

Konsekwencją naruszenia praw powódki, wobec spełnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanych, jest uwzględnienie roszczenia powódki, wyrażonego we wskazanym przepisie ustawy o prawie autorskim, który wskazuje alternatywny sposób naprawienia szkody, wynikającej z naruszenia praw autorskich poprzez odwołanie się do stosownego wynagrodzenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie, I ACa 743/12).

Sąd uznał, że zasadnie powódka wskazywała, iż naruszenie jej praw było zawinione. Naruszenie zawinione w rozumieniu przepisu art. 79 u.p.a.p.p., to naruszenie popełnione zarówno z winy umyślnej, jak i nieumyślnej. Wina nieumyślna zachodzi wówczas, gdy sprawca przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć albo też nie przewiduje możliwości nastąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, I ACa 1352/12).

Na fakt zawinienia pozwanych wskazywało to, że jedna z poz wanych M. F. pracowała w tym lokalu w okresie kiedy była w nim prowadzona pizzeria D. G.. Przebywała w lokalu. Miała świadomość, że był to lokal sieci D. G... Również druga z pozwanych była tam obecna. Pozwane miały zatem świadomość tego jaki był wystrój lokalu i że był on niezmieniony również po wygaśnięciu umowy franszyzy. Należy wskazać także na to, że pozwane były wzywane do zaniechania naruszeń, jednak nie reagowały na te wezwania.

Z tego względu Sąd przyznał stosowne wynagrodzenie w wysokości trzykrotnej stawki, którą powódka zapłaciła za projekt autorski. Wysokość ta nie była kwestionowana przez pozwane, a wynikała z oświadczenia znajdującego się w aktach sprawy (k. 11), złożonego przez twórców projektu, którzy wskazali na kwotę 2.450 zł netto.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł, jak w pkt 1 sentencji.

Powódka wystąpiła także z żądaniami niematerialnymi: zaniechania działań naruszających przysługujące powódce autorskie prawa majątkowe do utworu – projektu wystroju wnętrza lokalu położonego w Z. przy ul. (...), stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji; nakazania pozwanym usunięcia charakterystycznych elementów wystroju wnętrza wymienionego lokalu – charakterystycznych „łukowych” elementów wystroju wnętrza – zainstalowanego na przedniej ścianie bufetu – barku do przygotowywania pizzy łukowego elementu ozdobnego, trzech łukowych, podwieszanych elementów dekoracyjnych z płyty kartonowo-gipsowej, plastikowych krzeseł z oparciem w kolorze czerwonym, wykończonym w formie łuku.

Należy wskazać, że powództwo o zaniechanie niedozwolonych działań zagrażających interesowi przedsiębiorcy podlega uwzględnieniu, jeżeli stan zagrożenia istnieje w chwili zamknięcia rozprawy przed Sądem (art. 316 § 1 k.p.c.). Stan ten może różnić się od tego istniejącego w momencie wniesienia pozwu. W związku z tym w rezultacie należy wskazać, że treść rozstrzygnięcia Sądu może być odmienna od treści, która zapadłaby w chwili wnoszenia pozwu. Żaden przepis ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie wprowadza odstępstwa od zasady wyrażonej w powyższym przepisie, dlatego należy przyjąć, że znajduje on zastosowanie również do roszczeń dochodzonych na podstawie art. 18 u.z.n.k. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 października 2008 r., I ACa 504/06).

Powódka winna była wykazać zatem nie tylko, że pozwane dopuściły się czynu nieuczciwej konkurencji, ale także istnienie takiego stanu w chwili wyrokowania, bądź co najmniej istnienie realnego niebezpieczeństwa ponowienia niedozwolonych działań w przyszłości (art. 6 k.c. w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k.). Powódka nie sprostała temu obowiązkowi.

Sąd uwzględnił stanowisko pozwanych, że od dłuższego czasu nie prowadzą działalności w tym lokalu oraz to, że obecnie – od 1 stycznia 2014 r. - znajduje się tam apteka. Sąd uznał za wystarczający dowód z dokumentu w postaci wypisu z ewidencji działalności gospodarczej pozwanych, z których wynika kilka informacji: data zawieszenia działalności – 2012 r., miejsce wykonywania działalności – jako miejsce nie jest wskazany ten lokal. Wskazane wypisy stanowią dowód z dokumentów i Sąd dał im wiarę. Trudno uznać, że osoba, która ma zawieszoną działalność, nie prowadzi działalności, nadal wykonuje działalność w określonym lokalu. Sąd uznał ten dowód za wystarczający tym bardziej, że sama powódka wnosząc pozew również przedłożyła stosowne wypisy, które zawierały jednak informacje aktualne na czas z okresu kiedy pozwane prowadziły działalność i przedstawiła go jako dowód, że pozwane w tym spornym lokalu prowadzą działalność gospodarczą, powołując się na ten dokument.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł, jak w pkt 2 sentencji.

W zakresie orzeczenia o kosztach procesu Sąd uznał, że w niniejszej sprawie powódka zgłosiła trzy żądania: dwa niematerialne i jedno materialne o zasądzenie kwoty. Powódka podtrzymując pozew do zamknięcia rozprawy przegrała sprawę w części oddalającej powództwo, czyli co do żądań niematerialnych, tj . w 2/3, a wygrała powództwo w 1/3.

Dlatego orzeczenie o kosztach postępowania oparto na przepisie art. 100 k.p.c. Sąd zsumował koszty procesu po obu stronach procesu.

Na koszty poniesione przez powódkę złożyły się :

-

opłata sądowa od wniesionego pozwu = 1.568 zł;

-

wynagrodzenie radcy prawnego = 360 zł (roszczenie niemajątkowe) + 1.200 zł (roszczenie majątkowe),

-

opłata skarbowa od pełnomocnictwa = 17 zł,

-

koszty związane z przeprowadzeniem dowodu z zeznań świadków + 404 zł.

Razem: 3.549 zł

Na koszty poniesione przez pozwane złożyły się:

-

opłata skarbowa od pełnomocnictwa = 17 zł,

-

wynagrodzenie radcy prawnego = 360 zł (roszczenie niemajątkowe) + 1.200 zł (roszczenie majątkowe).

Razem: 1.577 zł

Suma wszystkich kosztów postępowania wyniosła zatem 5.126 zł.

Skoro powódka wygrała sprawę w 1/3, a przegrała w 2/3 to winna ponieść 2/3 kosztów procesu, tj. 3.417 zł. Powódka poniosła 3.549 zł kosztów.

Należało zatem zasądzić na rzecz powódki kwotę 132 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, jak w pkt 3 sentencji.

Sąd ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocników procesowych miał na uwadze, że sprawy dotyczące ochrony autorskich praw majątkowych, jako roszczenia o charakterze majątkowym, podlegają stawkom minimalnym wynagrodzenia radców prawnych określonego w § 6 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…).

Ponadto Sąd co do pozwanych, jako współuczestników procesu, reprezentowanych przez tego samego adwokata, ustalił koszty zastępstwa procesowego w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego adwokata (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z 30 stycznia 2007 r., IIICZP 130/06, opubl. OSNC 2008/1/1).

Sąd postanowił zasądzić zwrot kosztów postępowania zabezpieczającego na tych samych zasadach, jak koszty procesu. Skoro powódka poniosła koszty postępowania zabezpieczającego w wysokości 1.944,40 zł to 1/3 tej kwoty, podlegająca zwrotowi wyniosła 648,13 zł. Z tych względów Sąd orzekł, jak w pkt 4 wyroku. Orzekając o kosztach postępowania zabezpieczającego Sąd miał na uwadze, że tego rodzaju koszty należy traktować jako element składowy kosztów postępowania w sprawie, w której został wydany tytuł zabezpieczający. W konsekwencji, o zasadzie zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego rozstrzygają przepisy art. 98 k.p.c. i nast., regulujące zwrot kosztów procesu. W ich świetle decydujące znaczenie przy orzekaniu o zwrocie kosztów procesu, a zatem także orzekaniu o kosztach postępowania zabezpieczającego, ma ostateczny wynik sprawy.

Sąd nie orzekał o zwrocie kosztów postępowania zażaleniowego, gdyż powódka nie wystąpiła z takim wnioskiem.

SSO Katarzyna Żymełka