Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia, 28 sierpnia 2014 roku

Sąd Rejonowy w Trzebnicy VII Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w M.

w składzie :

Przewodniczący : SSR Dominik Flunt

Protokolant : Ewa Markocka

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2014 roku w Miliczu

sprawy z powództwa

K. K.

przeciwko

Z. K.

o obniżenie alimentów

I.  obniża alimenty od powoda K. K. zasądzone w pkt II wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny z dnia 28 maja 2008 roku w sprawie sygn. akt XIII RC 1361/07 na rzecz pozwanej Z. K. z kwoty po 400 (czterysta) złotych miesięcznie do kwoty po 210 (dwieście dziesięć) złotych miesięcznie płatnej z góry do rąk Z. K. do 10-go dnia każdego miesiąca poczynając od 25.06.2014r. z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat;

II.  dalej idące powództwo oddala;

III.  odstępuje od obciążania stron kosztami postępowania, obciążając nimi w całości Skarb Państwa;

IV.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VII RC 72/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25.06.2014 roku K. K. wniósł o obniżenie alimentów na byłą żonę Z. K. z kwoty 400 zł miesięcznie do kwoty po 100 zł miesięcznie. W uzasadnieniu wskazał, że z dniem 1.05.2014 roku odmówiono mu prawa do renty i jest całkowicie pozbawiony środków do życia. Od 11.06.2014 roku jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy we W.. Co miesiąc ponosi wydatki na leki i utrzymanie mieszkania w kwocie 600 zł oraz koszty zakupu żywności w kwocie 10 zł dziennie. Nie stać więc go na ponoszenie alimentów kwocie 400 zł miesięcznie.

Pozwana Z. K. na rozprawie w dniu 28.08.2014 roku wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 28 maja 2008 roku sprawie o sygn. XIII RC 1361/07 Sąd Okręgowy we Wrocławiu rozwiązał małżeństwo powódki Z. K. i pozwanego K. K. przez rozwód z winy pozwanego. Zasądził od pozwanego K. K. na rzecz powódki Z. K. alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie od dnia prawomocności wyroku poczynając do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. Sąd ustalił, że powódka jest częściowo niezdolna do pracy oraz zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, od marca 2008 roku otrzymywała rentę w kwocie 655 zł netto. Korzystała z zajęć terapeutycznych dla osób doznających przemocy domowej oraz leczyła się (...) w M.. Poza rentą i alimentami ustalonymi postanowieniem o zabezpieczeniu nie miała innych dochodów. Pozwany K. K. był zatrudniony w wytwórni pasz z wynagrodzeniem 2110,98 zł netto – jego wysokość zależała od ilości nadgodzin. Strony mieszkały razem w mieszkaniu własnościowym o powierzchni 47m ² po połowie ponosząc wydatki związane z jego utrzymaniem. Sąd stwierdził, że pozwany nadużywał alkoholu, po jego spożyciu zachowywał się agresywnie wobec żony. Wskazał, że przeciwko K. K. toczyło się wówczas postępowanie karne przed Sądem Rejonowym w Miliczu. Ustalony stan faktyczny dał podstawę do przyjęcia, że między stronami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia – strony były w faktycznej separacji od 2005 roku. Uznał, że odpowiedzialność za ten rozkład spoczywa na pozwanym, który nadużywał alkoholu.

Koszt utrzymania mieszkania Sąd Okręgowy oszacował na 400 zł miesięcznie, ponadto strony utrzymywały też studiującą córkę, pozwany wręczał jej 500 zł miesięcznie, a powódka 200 zł miesięcznie. Sąd przyjął, że stałe wydatki obu stron to 1300 zł miesięcznie. Z chwilą orzeczenia rozwodu w ocenie Sądu sytuacja materialna powódki pogorszy się, bo otrzymuje ona jedynie rentę. Wysokość alimentów ustalono z uwzględnieniem konieczności leczenia się powódki w PZP. Wyrok uprawomocnił się w dniu 30 lipca 2008 roku.

Dowód:

Dokumenty z akt Sądu Okręgowego we Wrocławiu sygn. XIII RC 1361/07

Wyrokiem z dnia 22 maja 2014 roku w sprawie o sygn. VII RC 15/14 Sąd Rejonowy w Trzebnicy oddalił powództwo K. K. o uchylenie zasądzonego wskazanym wyżej wyrokiem obowiązku alimentacyjnego względem Z. K.. Sąd ustalił wówczas, że K. K. przebył w 2012 roku zawał serca. Po wyjściu ze szpitala leczy się w poradni we W. z powodu choroby niedokrwiennej serca. Od 7.10.2013 roku do 31.01.2014 otrzymywał rentę w kwocie 1223,54 zł netto. Od lutego 2014 roku utracił rentę. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z 17.04.2014 roku uznano, że nie jest on osobą niezdolną do pracy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ma ograniczoną zdolność do nadmiernych wysiłków fizycznych, a zwłaszcza statycznych, biorąc jednak pod uwagę charakter uprzednio wykonywanych prac i posiadane kwalifikacje może wykonywać prace dostosowane do aktualnych możliwości wydolnościowych. Powód zażywał lekarstwa, których koszt to ok. 110 zł miesięcznie. Powód i pozwana mieszkali wciąż razem w mieszkaniu na ulicy (...) w M.. K. K. płacił żonie dobrowolnie alimenty w zasądzonej kwocie przelewem na jej konto. Z. K. miała dostęp do jego konta, bo powód nie umiał korzystać z bankomatu. Opłacała rachunki za mieszkanie i dokonywała zakupów żywności dla domowników. Od lutego 2014, gdy powód przestał otrzymywać rentę, nie robili razem zakupów, a rachunki opłacali na zmianę. W dniu 12.03.2014 roku Z. K. złożyła wniosek o egzekucję alimentów do komornika, rachunek bankowy powoda został zajęty. Z. K. została uznana za częściowo niezdolną do pracy do 30.11.2016r. i zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Otrzymywała rentę w wysokości 834,01 zł miesięcznie netto oraz zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł netto miesięcznie. Jest przewlekle chora, wymaga stałego leczenia specjalistycznego i farmakoterapii. Cierpi na chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego i L-S z wielopoziomowa dyskopatią. Sąd zważył, że jedynym dochodem pozwanej nadal była renta – po 6 latach wyższa zaledwie o 179,01 zł - oraz zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie. Wysokość stałych opłat związanych z mieszkaniem (bez opłat za telewizyjną platformę cyfrową i telefon stacjonarny) sąd oszacował na 361 zł. Nie zmienił się w porównaniu do czasu orzekania o rozwodzie zakres usprawiedliwionych potrzeb pozwanej. Z. K. nie wyszła ponownie za mąż, a jej status materialny się nie polepszył i w związku z jej stanem zdrowia i stwierdzoną niepełnosprawnością nie było widoków na jego polepszenie.

Sąd, wskazując na charakter obowiązku alimentacyjnego z art. 60 § 2 k.r.o. uznał, że nie ma podstaw do całkowitego zniesienia alimentów, skoro jedynym argumentem na poparcie powództwa był brak dochodów powoda, oceniony jako przejściowy.

Dowód:

Dokumenty z akt sprawy Sadu Rejonowego w Trzebnicy VII RC 15/14

Akta komornika przy SR w Trzebnicy KMP 4/14

Obecnie K. K. jest zarejestrowany jako bezrobotny w Powiatowym Urzędzie Pracy w M.. Od czerwca do września 2014 roku otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 997,40 zł brutto, od października 2014 roku do czerwca 2015 roku będzie otrzymywał zasiłek w kwocie 783,20 zł brutto. W dalszym ciągu pozostaje pod opieką kardiologa. Koszty zażywanych lekarstw to ok. 50 zł miesięcznie. Do lekarza we W. dojeżdża własnym samochodem. W dalszym ciągu czeka na rezultat odwołanie od decyzji o braku przyznaniu mu renty.

Powód i pozwana osobno ponoszą po połowie koszty utrzymania zajmowanego mieszkania. Na koszty te składa się: opłata na rzecz wspólnoty mieszkaniowej – 156,25 zł miesięcznie, opłata za gaz – 231 zł, należność za energię elektryczną ok. 60 zł miesięcznie oraz podatek od nieruchomości – 188 zł rocznie.

K. K. opłaca także abonament Cyfrowego P. – w wysokości 38,90 zł miesięcznie. Rachunki za używany przez niego telefon wynoszą od 29,90 do 60,04 zł miesięcznie. Na żywności wydaje ok. 15 zł dziennie.

Dowód:

Decyzja z 20.06.2014 – k. 2

Decyzja z 25.06.2014 – k. 12

Karta choroby – k. 13

Dowody wpłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej – k. 14, 44

Potwierdzenia wykonania transakcji – k. 17-19, 45

Potwierdzenia wpłat – k. 20-23

Dowód wpłaty – k. 15

Faktury VAT nr (...) – k. 24-27

Faktury VAT nr (...) – k. 28, 35

Przesłuchanie powoda K. K. – k. 46

Z. K. otrzymuje rentę, której wysokość od 1.08.2014 roku wynosi 834,01 zł netto. Oprócz tego otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie. Jest osobą przewlekle chorą, wymaga stałego leczenia specjalistycznego i farmakoterapii oraz rehabilitacji. Koszt kupowanych przez nią lekarstw wynosi miesięcznie ok. 50 zł, pozwana nie wykupuje jednak wszystkich – np. witamin. Nie jest też w stanie opłacić kosztów rehabilitacji. W dalszym ciągu, wobec niewładności ręki, musi korzystać z usług fryzjera – miesięczny koszt to 50 zł. Jej wydatki na środki czystości w sierpniu 2014 roku wyniosły 89,12 zł. Na żywność wydaje ok. 600 zł miesięcznie, na telefon 30 zł miesięcznie.

Dowód:

Zaświadczenie ZUS z 25.08.2014 – k. 36

Zaświadczenie lekarskie – k. 37

Faktury VAT nr (...) – k. 38-39

Faktura VAT nr (...) – k. 40

Faktura VAT (...) – k. 41

Faktura VAT nr (...) – k. 42

Faktura VAT nr (...) – k. 43

Przesłuchanie pozwanej Z. K. – k. 47

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Przy tak ustalonym stanie faktycznym powództwo zasługiwało w części na uwzględnienie. Sąd ustalając stan faktyczny dał wiarę twierdzeniom powoda i pozwanej, a także przedłożonym przez strony dokumentom, nie znajdując powodu dla podważenia ich wiarygodności.

Podstawą prawną alimentów zasądzonych przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu był art. 60 § 2 k.r.o. Zgodnie z nim jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Istotne pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionego małżonka ma miejsce wtedy, gdy po orzeczeniu rozwodu struktura jego interesu (stanu rzeczy) jest wyraźnie mniej korzystna w porównaniu ze stanem przed wystąpieniem zjawiska rozpadu rodziny, a pogorszenie jest spowodowane nie tyle i nie tylko samym orzeczeniem rozwodu, ale właśnie szerzej rozumianym rozpadem rodziny. Pojęcie sytuacji materialnej ujmowane jest jako stosunek ilości środków potrzebnych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego do tej ilości środków, jakimi małżonek niewinny, przy pełnym wykorzystaniu swych możliwości zarobkowych i majątkowych, rzeczywiście rozporządza. Z kolei pogorszenie sytuacji materialnej może polegać tak na zmniejszeniu ilości środków pozostających do dyspozycji małżonka niewinnego, jak i na zwiększeniu zakresu jego usprawiedliwionych potrzeb (tak: T. Sokołowski, komentarz do art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, LEX 2013).

W tym konkretnym przypadku rozwód został orzeczony z winy K. K.. W chwili orzeczenia rozwodu K. K. pracował, miał stosunkowo wysokie wynagrodzenie, Z. K. natomiast otrzymywała jedynie rentę. Obecnie K. K. otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych, a dochodami pozwanej Z. K. są renta, zasiłek pielęgnacyjny oraz alimenty.

W doktrynie prawa rodzinnego wskazuje się, że zgodnie z przepisem art. 60 § 3 k.r.o. czas trwania tego obowiązku w odniesieniu do małżonka uznanego za winnego rozkładu pożycia (art. 60 § 1 k.r.o.) nie jest z góry ograniczony żadnym terminem. Wobec tego należy przyjąć, że pewne formy ochrony roszczeń majątkowych wobec współmałżonka mogą nie tylko trwać nadal mimo rozwodu, ale i mieć charakter z założenia dożywotni. Obowiązek alimentacyjny względem rozwiedzionego małżonka ograniczony jest ponadto, z istoty rzeczy, czasem trwania przesłanek (na przykład niedostatku). Wreszcie wygaśnięcie obu postaci omawianego obowiązku następuje zawsze w przypadku zawarcia nowego małżeństwa przez uprawnionego do alimentów (tak: T. Sokołowski, op. cit). Z. K. nie wyszła ponownie za mąż, a jej status materialny się nie polepszył i w związku z jej stanem zdrowia i stwierdzoną niepełnosprawnością nie ma widoków na jego polepszenie.

W orzecznictwie wskazuje się jednak również, że małżonek zobowiązany może wnosić o zmniejszenie wysokości alimentów lub ich zniesienie w trybie art. 138 k.r.o. (tak: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 października 2012 r. sygn. SK 27/12, opubl. OTK-A 2012, nr 9, poz. 109, Dz. U. z 2012 r. poz. 1218).

Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może zajść w razie zmiany możliwości zarobkowych i stanu majątkowego zobowiązanego (por. Kodeks rodzinny i opiekuńczy – komentarz pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2011, str. 985). Z taką sytuacją mamy do czynienia niewątpliwie w niniejszej sprawie, gdzie powód nie otrzymuje już wynagrodzenia ani renty, a jedynie znacząco niższy zasiłek dla bezrobotnych. Należało zatem wysokość zasądzonych alimentów ograniczyć jedynie do kwoty, w jakim nie pozostają, dzięki rencie i zasiłkowi pielęgnacyjnemu, pokryte niezbędne potrzeby pozwanej. Sąd przyjął że całkowity koszt utrzymania mieszkania wynosi ok. 460 zł miesięcznie. Pokrywany przez pozwaną udział to zatem 230 zł miesięcznie. Do tego należy doliczyć koszt jej wyżywienia – ok. 600 zł, fryzjera – 50 zł, niezbędnych lekarstw 75 zł, środków czystości, odzieży, telefonu, opłacenia ubezpieczenia i pozostałych wydatków – ok. 240 zł miesięcznie. Są to koszty zapewniające byt na absolutnym minimum egzystencji. Sąd uznał za uzasadniony udokumentowany wydatek na fryzjera, biorąc pod uwagę fakt, iż wobec jej schorzenia nie jest ona samodzielnie się uczesać. Łączne przychody – renta i zasiłek pielęgnacyjny w przypadku pozwanej wynoszą 987 zł miesięcznie. Wielkość niepokrytych kosztów utrzymania wynosi więc ok. 210 zł. I do tej wysokości należało obniżyć alimenty zasądzone od powoda K. K.. W zakresie zdolności do ich pokrywania podkreślić należy, podobnie jak w sprawie VII RC 15/14, że jego sytuacja jawi się jako przejściowa, a powód w dalszym ciągu posiada możliwości majątkowe i zarobkowe w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o. Powód może wszak jeszcze otrzymać rentę, a jeżeli jej nie otrzyma, to uzasadnienie decyzji lekarza orzecznika wskazuje na prace możliwe do podjęcia przez powoda. W pozostałym zakresie powództwo należało zatem oddalić.

Biorąc pod uwagę obecną sytuację majątkową stron, na podstawie art. 102 k.p.c., Sąd orzekł o zwolnieniu storn z obowiązku pokrycia kosztów sądowych w przypadającym na nie zakresie.

ZARZĄDZENIE

1)  Odnotować w kontrolce uzasadnień

2)  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć powodowi z pouczeniem o apelacji

3)  K.. 14 dni

M., 15.09.2014r.