Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Górski (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Woźniak

SR del. Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Patrycja Predko

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2014 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. C.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 4 kwietnia 2014 roku, sygnatura akt X GC 844/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. w ten sposób, że oddala powództwo w całości;

II.  zmienia zawarte w punkcie III. zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcie o kosztach procesu, w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.417 zł (dwóch tysięcy czterystu siedemnastu złotych) tytułem kosztów procesu;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.048 zł (dwóch tysięcy czterdziestu ośmiu złotych) tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Agnieszka Woźniak Krzysztof Górski Aleksandra Wójcik-Wojnowska

VIII Ga 229/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwoty 16944 zł z odsetki ustawowymi od dat wskazanych w sentencji, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i rozstrzygnął o kosztach procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że M. C. wniósł do Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., domagając się zapłaty kwoty 26.935,12 zł z ustawowymi odsetkami, a nadto żądał zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu podniósł, że w ramach zawartej przez strony umowy wykonywał roboty na zadaniu „Przebudowa mostu przez rzekę P. w ciągu drogi wojewódzkiej Nr (...) w km 23 + 079 w miejscowości W. na odcinku G. – B.”. W ramach tych prac miał pogrążyć, a następnie wyciągnąć 344,4, m ² ścianki szczelnej. Ustalono przy tym wynagrodzenie w wysokości 185 zł za m kw. Jednakże w trakcie prac okazało się, że zachodzi konieczność wykonania robót dodatkowych, o czym został poinformowany pozwany. Żeby wykonać przedmiot pierwotnej umowy powód wykonał prace dodatkowe, na które wystawiły faktury VAT. Wobec tego, że pozwany nie zapłacił należności ujętych w tych fakturach powód zdecydował się poszukiwać ochrony prawnej na drodze postępowania sądowego.

Pozwany domagał się oddalenie powództwa i zwrotu kosztów postępowania. Na poparcie swojego stanowiska wywodził, że to on wykonał prace dodatkowe. Wskazał, że wynagrodzenie strony ustaliły w drodze indywidualnych negocjacji i nie obejmowało ono żadnych dodatkowych świadczeń ze strony pozwanego. Wynagrodzenie zostało ustalone ostatecznie na kwotę 185 zł netto za m. kw. pogrążonej ścianki szczelnej, przy czym cena obejmowała również jej usunięcie. Pozwany nie był natomiast zobowiązany do ponoszenia innych kosztów dodatkowych, w tym związanych z dzierżawą ścianek. Gdyby bowiem takie koszty nie zostały wliczone do ustalonego wynagrodzenia oferta powoda nigdy nie zostałaby wybrana. Wynikające z niej wynagrodzenie byłoby wówczas zbyt wysokie.

Sąd poczynił następujące ustalenia:

W dniu 02 sierpnia 2010 r. pozwany skierował do powoda zapytanie ofertowe zwracając się o podanie ceny na wykonanie i usunięcie ścianki szczelnej w ilości 344,4 m ² (dwie komory do wykonania fundamentów, długość ścianki 6 m). Zakreślił przy tym termin do złożenia oferty do dnia 04 sierpnia 2010 r.

Powód w ustosunkowaniu się do zapytania ofertowego przedstawił ofertę wykonania ścianki szczelnej proponując cenę za 1 m. kw. w wysokości 170 zł. Koszt usługi miał obejmować dzierżawę ścianki przez okres jednego miesiąca. W kolejnych miesiącach za dzierżawę miała być pobierana opłata według stawki 20 zł za m. kw. W ramach zaproponowanej ceny powód zobowiązał się pogrążyć i wyciągnąć ściankę szczelną dla dwóch komór jednocześnie, przeprowadzić dwukrotną mobilizację sprzętu, zorganizować i wykonać dowóz grodzić na miejsce zadania. Za dodatkową mobilizacje sprzętu przewidziano 3.500 zł plus VAT. Z oferty wprost wyłączono: usunięcie przeszkód naziemnych i podziemnych występujących na linii pogrążania ścianki, przygotowanie stanowiska do pogrążenia i wyrwania ścianki, odwodnienie, geodezję.

W dniu 14 października 2010 r. pozwany złożył powodowi zlecenie, wskazując, że nawiązuje ono do złożonej oferty oraz uzgodnień poczynionych z nim, a obejmujące wykonanie robót polegających na pogrążeniu i wyciągnięciu ścianki szczelnej w ilości 344,4 m. kw. Roboty miały być wykonane zgodnie z projektem budowlanym oraz uzgodnieniami przeprowadzonymi przez powoda z Wiceprezesem Zarządu pozwanej A. M.. Strony uzgodniły cenę w wysokości 160 zł za m. kw. plus podatek VAT. Termin wykonania oznaczono na 22.10.2010 r. zapłata miała nastąpić przelewem w terminie 30 dni.

Po przeprowadzeniu oględzin miejsca wykonania robót powód wystąpił do pozwanego o zmianę wysokości umówionego wynagrodzenia, uzasadniając to trudnościami terenowymi i potrzebą przedsięwzięcia dodatkowych czynności.

Pozwany zgodził się na korektę ceny jednostkowej na kwotę 185 zł netto za m. kw. Jednocześnie postanowiono, że przystąpienie do rozpoczęcia zadania nastąpi według ustaleń z kierownikiem budowy po zakończeniu wyburzeń. Zmiana warunków zlecenia nastąpiła w dniu 8 listopada 2010 r.

W listopadzie 2011 r. pozwany zwrócił się do (...) spółki akcyjnej z wnioskiem o przełożenie przewodu linii energetycznej 15 kV, przebiegającej w rejonie przebudowy mostu dla umożliwienia zabicia ścianki szczelnej. Wskazano, że prace powinny być wykonane w dniu 17 listopada 2010 r.

Pismem z dnia 17 listopada 2010 r. doprecyzowano wniosek o wyłączenie napięcia w linii energetycznej.

Pozwany został obciążony kosztami wynikającymi z realizacji jego wniosku.

Prace były prowadzone z nabrzeża i zostały wykonane, a w dniu 20 listopada 2010 r. został sporządzony protokół ich odbioru. Wskazano w tym protokole, że pogrążono 408,6 m. kw. ścianki. Prace przeprowadzono w dniach od 15 do 19 listopada 2010 r. Zastrzeżono w tym dokumencie, że 70% robót wykonano z wody, że generalny wykonawca nie przygotował stanowisk pod pogrążenie ścianki stalowej, a w trakcie robót natrafiono na pale drewniane, które powinny być usunięte. Powyższe przedłużyło czas wykonywania prac.

W zastrzeżeniach do protokołu pozwany wskazał, że zleceniodawca uznaje pogrążenie 344,4 m ² ścianki. W zakresie przekraczającym tą ilość zwrócono się do inwestora o akceptację ich wykonania jako tzw. robót dodatkowych. Po akceptacji inwestora miało nastąpić rozliczenie dodatkowej ilości pogrążonych ścianek.

Pozwany zapłacił powodowi za pogrążenie ścianek szczelnych kwotę ujętą w fakturze VAT nr (...), tj. 46.638,65 zł oraz kwotę 28.289,02 zł, wskazaną w fakturze VAT nr (...) za usunięcie ścianek.

Pismem z dnia 23 listopada 2010 r. powód poinformował pozwanego, że obciąża go dodatkowymi kosztami prac w kwocie 5.600 zł. Wskazał, że nie zostały spełnione jego oczekiwania co do prawidłowego posadowienia platformy dźwigu, rozładunek wykonywano pod linią wysokiego napięcia, nie wycięto krzewów i nie podcięto gałęzi drzew, ścianki miały być pogrążone z platformy a nie z brzegu rzeki i z samej wody, nie usunięto przeszkód podziemnych. Powyższe spowodowało konieczność obciążenia pozwanego dodatkowymi kosztami.

Powód wystawił trzy faktury VAT. W pochodzącej z dnia 30.11.2010 r. wskazał, że dotyczy kosztów dodatkowych prac wykonanych przy pogrążaniu ścianki. Ich wysokość oznaczył na 5.600 zł netto. W fakturze VAT z dnia 20.01.2011 r. wskazał, że dotyczy ona dzierżawy ścianki w okresie od 21.12.2010 r. do 20.01.2011 r. za łączną sumę 8.172 zł netto. W fakturze z dnia 22 lutego 2011 r. wskazał, że dotyczy ona dzierżawy ścianki w okresie od 21.01.2011 r. do 20.02.2011 r. za sumę 8.172 zł netto.

Powód wzywał pozwanego w grudniu 2010 r. o zapłatę kwoty wskazanej w fakturze VAT nr (...). Wskazywał, że należność obejmuje wykonane prace dodatkowe.

Pozwany odmówił zapłaty należności objętej fakturą VAT nr (...) i odesłał ja bez księgowania podnosząc, że wszelkie koszty związane ze zleconymi pracami został objęte ustaloną stawką wynagrodzenia w wysokości 185 zł netto. Ustalenia poczyniono po zapoznaniu się przez powoda z terenem prowadzenia robót, uwzględniając jego sugestie co do uwarunkowań terenowych.

W lutym 2011 r. pozwany odesłał powodowi fakturę VAT nr (...), wskazując na bezzasadność jej wystawienia.

Powód skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 26.935,12 zł w terminie 5 dni od dnia odebrania wezwania.

W marcu 2011 r. pozwany odmówił zapłaty należności wynikających z wszystkich trzech w/w faktur argumentując, że zostały one naliczone bezpodstawnie.

W kwietniu 2011 r. pozwany zwrócił się do Spółki (...) o wyłączenie napięcia w linii energetycznej w dniu 06.04.2011 r. w związku z usunięciem ścianki szczelnej przy użyciu dźwigu samochodowego.

Za wykonanie wnioskowanych prac pozwany został obciążony kwotą 729,41 zł.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd uznał powództwo za uzasadnione w części, w jakiej wiązało się z żądaniem zapłaty wynagrodzenia za okres dzierżawy ścianki szczelnej przekraczający jeden miesiąc od daty jej pogrążenia.

Łączący strony stosunek zobowiązaniowy zakwalifikowano jako umowę o roboty budowlane w zakresie jaki wiązał się z pogrążeniem i usunięciem ścianek szczelnych. W odniesieniu zaś do używania elementów stalowych podlegających pogrążeniu i usunięciu odpowiadał umowie dzierżawy.

Sąd wskazał, że w umowie faktycznie chodziło o wykonanie konstrukcji, która zabezpieczy wykop przed oddziaływaniem wody i w ten sposób umożliwi wykonanie elementów budowli jaką był zaplanowany most (fundamenty). Podstawę prawną roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za tzw. dodatkowe prace budowlane stanowił przepis art. 647 k.c.

Sąd podniósł, że przytoczenia o okolicznościach faktycznych zawarte w pozwie oraz pismach powoda kierowanych do pozwanego w związku z wykonaniem prac dodatkowych nakazują te czynności identyfikować jako związane z przygotowaniem miejsca, w których prace właściwe miały być realizowane oraz dotyczą czynności polegających na usunięciu przeszkód podziemnych i naziemnych (pismo z 23.11.2010 r. – k. 15). W żaden sposób materiał dowodowy sprawy nie upoważnia do wyciągnięcia wniosku, że wartość tych prac odpowiadała kwocie wskazanej przez powoda w fakturze VAT nr (...). Nie została ona zaakceptowana przez pozwanego, nie była przedmiotem zgodnych ustaleń. Nadto powód nie wymienił nawet czynności wykonawczych, które na tak wycenione prace się złożyły. W żaden sposób dochodzona przez niego należność w wysokości 6.832 zł nie poddaje się weryfikacji. Nie tylko nie jest możliwym precyzyjne ustalenie wykonanych prac, które nie były objęte umową, ale przede wszystkim nie sposób przyjąć za miarodajną wartość tych prac. Nie wiadomo, czy została ona ustalona w oparciu o zastosowaną stawkę godzinową, czy wyliczoną ryczałtem, czy obejmuje jedynie nakład pracy ludzkiej, czy także zaangażowanie sprzętu.

Zdaniem Sądu powództwo dotyczące żądania zapłaty wynagrodzenia za roboty dodatkowe nie zostało w stopniu dostatecznym udowodnione.

W zakresie żądania zasądzenia czynszu Sąd przypomniał, że umowa dzierżawy uregulowana jest w treści art. 693 § 1 k.c. Podstawę dla żądania zapłaty odpowiedniej opłaty za używanie grodzic po upływie miesiąca od daty ich pogrążenia należy wskazać w złożonej przez powoda ofercie oraz udzielonym na jej podstawie zleceniu przez pozwaną spółkę. Powód wprost wskazał w odpowiedzi na zapytanie ofertowe, że zaproponowana przez niego stawka dotyczy pogrążania i usunięcia ścianki oraz obejmuje dzierżawę tych elementów przez okres jednego miesiąca. Natomiast za dalszy okres ich używania wskazał stawkę 20 zł za m. kw. (oferta - k. 17).

Zdaniem Sądu nie zmienia tych ustaleń twierdzenie pozwanego, że strony zmodyfikowały ostatecznie wysokość stawki za wykonanie robót ustalając ją na kwotę 185 zł netto za m. kw. tak ustalona stawka dotyczyła pogrążenia i usunięcia ścianek oraz obejmowała dzierżawę tych elementów przez okres jednego miesiąca. Wprost przedstawiciele pozwanej spółki wskazywali, że zmiana wynagrodzenia w tym zakresie nastąpiła z uwagi na uwarunkowania terenowe i trudności związane z prowadzeniem prac, jakie zgłosił powód w następstwie przeprowadzonych oględzin miejsca ich realizacji. Jednocześnie w zleceniu nie dokonano wyłączenia, czy zmiany tych postanowień oferty, które dotyczyły dzierżawy ścianek w okresie przypadającym po upływie miesiąca od ich pogrążenia.

Zdaniem Sądu w sprawie należy mieć na uwadze treść art. 68 ¹ § 1 k.c., stosownie do której w stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. W zakresie dotyczącym kosztów dzierżawy ścianek szczelnych oferta nie została zmieniona, nie zgłoszono w tym zakresie zastrzeżeń. W zleceniu natomiast wprost do tej oferty nawiązano. Stąd też należy wyprowadzić wniosek, że strony łączyła umowa, której postanowienia przewidywały odpłatność za korzystanie ze ścianek w okresie dłuższym aniżeli okres jednego miesiąca, liczony od daty sporządzenia protokołu odbioru robót stwierdzającego pogrążenie ścianek szczelnych. Istota robót polegających na wykorzystaniu tego typu konstrukcji sprowadza się do tego, że przez pewien czas pozostają one posadowione w gruncie i dopiero po osiągnięciu celu dla którego z tych elementów korzystano są z niego usuwane. Okres, w którym ścianki miały być wykorzystane do inwestycji prowadzonej przez pozwanego bez dodatkowej opłaty został określony w ofercie wymiarem jednego miesiąca.

Zdaniem Sądu po upływie miesiąca od daty pogrążenia ścianek powód był uprawniony do obciążenia pozwanego opłatami za korzystanie z nieusuniętych elementów. Pozwany nie kwestionował, że w okresie wskazanym w fakturach VAT nr (...) ścianki nadal pozostawały pogrążone. Wynika to również z treści jego pisma z dnia 04 kwietnia 2011 r. (k. 64). Okoliczność tą należy uznać za niesporną również w kontekście danych zawartych w protokole usunięcia ścianek z dnia 07.04.2011 r.

Według Sądu powyższe prowadzi do wniosku, że powód zasadnie obciążył pozwanego opłatą za dzierżawę ścianek za okres przypadający po upływie miesiąca od podpisania protokołu pogrążenia ścianek. Jednakże zasadność obciążenia dotyczy wyłącznie ilości ścianek objętych zleceniem, czyli 344,4 m. kw. Materiał dowodowy sprawy nie dostarczył bowiem podstaw do przyjęcia, że zachodziła konieczność pogrążenia ścianek w większej ilości aniżeli wynikająca z umowy i projektu. Dla takich ustaleń zabrakło materiału dowodowego. Umówiona stawka za dzierżawę ścianek wynosiła 20 zł za m. kw. za drugi i kolejne miesiące użytkowania ścianki. Powyższe oznacza, że należało wyliczyć czynsz za dzierżawę ścianek według algorytmu 344,4 m. kw. x 20 zł netto, co stanowiło 6.888 zł netto, a 8.472,24 zł brutto za kolejne miesiące. Powód zasadnie domagał się zapłaty powyższej należności za okres dwóch miesięcy, tj. od 21.12.2010 do 20.02.2011 r., co daje kwotę 16.944,48 zł.

Wyłamuje się spod rzeczowej argumentacji stanowisko pozwanego, że ustalona stawka 185 zł netto (podniesiona z pierwotnej 160 zł) za pogrążenie i usunięcie ścianki szczelnej miała obejmować faktyczny okres wykorzystywania tych elementów w procesie budowlanym realizowanym przez pozwanego jako głównego wykonawcę robót. Przede wszystkim przeczą temu zeznania samych członków zarządu pozwanej spółki, którzy przedstawili uzasadnienie dla którego zgodzili się na podniesienie tej stawki, a poza tym przy takim ujęciu problemu powód mógł zostać pozbawiony możliwości korzystania z tych ścianek przez długi okres np. z powodu przeciągającej się, z przyczyn od niego niezależnych, inwestycji i to bez żadnej rekompensaty. Wówczas nie mógłby z tych elementów korzystać, co rodziłoby po jego stronie określone uciążliwości i koszty. Pozwany mógłby prowadzić prace z wykorzystaniem ścianek dostarczonych przez powoda w dowolnie długim okresie bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Stosunki cywilnoprawne charakteryzuje ekwiwalentność świadczeń, która w realiach przedmiotowej sprawy oznaczała korzystanie ze ścianek bez dodatkowych opłat w okresie jednego miesiąca od daty ich pogrążenia, a po tym okresie za wynagrodzeniem wskazanym w ofercie powoda, skoro nie zgłoszono do niej zastrzeżeń.

Uzgodnione przez strony warunki przewidywały termin dokonywania płatności, oznaczając go na 30 dni. Z tytułu dzierżawy termin ten powinien przypadać z dołu za kolejny okres użytkowania ścianek szczelnych, który w ofercie został określony dla rozliczeń na odpowiadający miesięcznemu. Tym samym terminy zapłaty czynszu za dzierżawę ścianek zostały określone w załączonych do pozwu fakturach prawidłowo.

Jeśli pozwany nie dokonał zapłaty w terminie wskazanym w doręczonych mu fakturach VAT, to z dniem następnym popadł w opóźnienie i z tego tytułu obowiązany jest zapłacić odsetki ustawowe. Podstawę prawną roszczenia w tym zakresie stanowi przepis art. 481 § 1 k.c. Odsetki za okres poprzedzający ustalony przez Sąd podlegały oddaleniu.

Sąd wskazał, że oparł rozstrzygnięcie na złożonych do akt dokumentach, w szczególności ofercie i stanowiącym oświadczenie o jej przyjęcie zleceniu, następnie uzupełnionym o podwyższoną stawkę wynagrodzenia za pogrążenie i usunięcie ścianki. Nie przekonały Sądu zeznania członków zarządu pozwanej spółki, że stawka ta obejmowała także bezterminowe korzystanie z pogrążonych elementów. Gdyby tak było w istocie, to w odpowiedzi na ofertę (zleceniu) dokonano by stosownych zastrzeżeń, a tymczasem wskazano że nawiązuje ono do warunków oferty, a zatem również do obejmujących dzierżawę ścianek. Także później, gdy zamieszczono na zleceniu adnotacje o zmianie wysokości wynagrodzenia nie zakwestionowano tych warunków oferty, które dotyczyły kosztów dzierżawy ścianek po upływie miesiąca od ich zamontowania. Kierując się zatem logiką sytuacyjną i chronologią zdarzeń nie sposób przyjąć, że oferta powoda została przyjęta z wyłączeniem tych warunków, które dotyczyły opłat za użytkowanie ścianek po upływie miesiąca od ich pogrążenia. Jednocześnie materiał dowodowy nie przekonał Sądu o zasadności obciążenia pozwanego kosztami dzierżawy ścianek w większej ilości, aniżeli wskazane w zapytaniu ofertowym i odpowiedzi na ofertę (zleceniu). Nie ma przekonujących okoliczności świadczących o potrzebie ich wykorzystania w ilości większej aniżeli wskazana w projekcie.

Apelację od tego wyroku w części uwzględniającej powództwo złożył pozwany. Wyrokowi zarzucono naruszenie art. 6 k.c., 68 ¹ §1 k.c. oraz 233 §1 k.p.c. W uzasadnieniu zarzutów wskazano, że Sąd błędnie zakwalifikował zlecenie z dnia 14 października 2010 jako oświadczenie o przyjęciu oferty na podstawie art. 68 ¹ k.c. Sąd wadliwie zdaniem skarżącego pominął to, że do zawarcia umowy doszło w wyniku negocjacji a pozwany nie był zainteresowany dzierżawą ścianki. Wreszcie wskazano, że w korespondencji między stronami powód nie domagał się zapłaty czynszu z tytułu dzierżawy.

W odpowiedzi na apelację wniesiono o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postepowania przedstawiając wywód sprowadzający się do powtórzenia argumentacji przyjętej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności stwierdzić jednak należy, że Sąd Rejonowy w sposób wyczerpujący przeprowadził postępowanie dowodowe i na jego podstawie przedstawił zasadniczo prawidłowe ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd odwoławczy przyjmuje za własne nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego prezentowania.

Przyczyną zmiany wyroku jest jedynie odmienna ocena prawna stanu faktycznego i stwierdzenie braku podstaw do zastosowania normy art. 68 ¹ §1 k.c., a w efekcie braku podstaw do uznania, iż do zawarcia umowy między stronami doszło przez przyjęcie oferty powoda z dnia 4 sierpnia 2010. W szczególności brak jest podstaw by stwierdzić, że przez przyjęcie oferty doszło do wykreowania stosunku dzierżawy (najmu) i powstania zobowiązania pozwanego do zapłaty czynszu zasądzonego przez Sąd Rejonowy w punkcie I zaskarżonego orzeczenia.

Przypomnieć trzeba, że zgodnie z normą art. 68 ¹ §1 k.c. w stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. Zastosowanie tego przepisu wymaga ustalenia nie tylko treści oferty ( w rozumieniu art. 68 k.c.) ale też wykazania, że do zawarcia umowy doszło w wyniku przyjęcia oferty (a więc w trybie ofertowym).

Oceniając materiał procesowy podkreślić należy, że w niniejszej sprawie strona powodowa nie tylko nie przedstawiła dowodów pozwalających na poczynienie takich ustaleń, lecz w pozwie nawet nie zawarła twierdzeń faktycznych wskazujących na to, że dochodzi należności z tytułu umowy dzierżawy, (czy też innego tytułu z którego wynikać będzie umowne zobowiązanie pozwanego do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy), wywodząc zgłoszone roszczenia jedynie z faktu poniesienia dodatkowych nakładów na wykonanie umowy nieprzewidywanych w momencie jej zawarcia, a koniecznych do prawidłowego zrealizowania robót i wynikłych z niezapewnienia przez zamawiającego prawidłowych warunków wykonania zlecenia. Przypomnieć należy, że to pozwany w odpowiedzi na pozew odnosząc się do poszczególnych faktur dołączonych do pozwu zakwestionował zawarcie umowy dzierżawy.

Twierdzenia o przyjęciu oferty jako źródle zobowiązania objętego pozwem powód zaprezentował po raz pierwszy dopiero w piśmie z dnia 27 grudnia 2012. W piśmie tym (ani też w dalszym toku postępowania nie wskazano żadnej z przyczyn, o których mowa w art. 207 §6 k.p.c. (brak winy strony w zaniechaniu zgłoszenia twierdzeń faktycznych w pozwie, brak zwłoki w rozpoznaniu sprawy w przypadku uwzględnienia spóźnionych twierdzeń i dowodów albo wystąpienie inne wyjątkowe okoliczności). Przypomnieć należy, że strona powołująca w sprawie spóźnione twierdzenia winna uprawdopodobnić jedną z tych podstaw. Sankcją braku uprawdopodobnienia jest ich obowiązek ich pominięcia przez Sąd zgodnie z powołanym przepisem. Sąd I instancji nie wskazał, jakie okoliczności powodowały uwzględnienie spóźnionych twierdzeń co do trybu zawarcia umowy.

Dodać należy, że wadliwie pełnomocnik powoda sugeruje iż pismo z dnia 27 grudnia 2012 stanowi jedynie procesowo dopuszczalne uszczegółowienie twierdzeń zawartych w pozwie, skoro jak wskazano wyżej, w żadnym zdaniu uzasadnienia pozwu nie powołano tego, by źródłem dochodzonego roszczenia był stosunek dzierżawy elementów tworzących ściankę szczelną (czy też w ogóle zawarcie umowy zobowiązującej pozwanego do zapłaty należności za korzystanie z tych elementów). Twierdzenia zawarte w piśmie z 27 grudnia 2012 są twierdzeniami całkowicie nowymi i jako takie objęte winny być sankcją z art. 207 §6 k.p.c. Sąd odwoławczy w efekcie zaznacza, że w sprawie nie było podstaw, by twierdzenia te czynić podstawą rozstrzygnięcia i zgodnie z normą art. 207 §6 k.p.c. winny one podlegać pominięciu. Jednakże wobec wzięcia tych okoliczności pod uwagę przy rozstrzyganiu i braku skutecznego zaskarżenia tej czynności przez pozwanego, obowiązkiem Sądu odwoławczego stało się odniesienie do kwestii istnienia umownego źródła domagania się zapłaty czynszu za korzystanie z elementów ścianki.

Stwierdzić należy, że materiał prezentowany w sprawie nie pozwala na uznanie, by do zawarcia umowy doszło przez (zmieniające) przyjęcie oferty. Przeciwko takiemu wnioskowi przemawia przede wszystkim treść zlecenia ( nota bene opatrzonego podpisami obu stron a więc również z tej przyczyny wymykającego się kwalifikacji jako oświadczenia o przyjęciu oferty, w swojej istocie prawnej będącego przecież jednostronnym oświadczeniem oblata) .

Po pierwsze w świetle treści zlecenia bowiem wskazano wprost, że odwołuje się ono nie tylko do oferty lecz także do uzgodnień dokonywanych bezpośrednio z powodem. Zatem nie można uznać, by pismo to stanowiło odpowiedź na ofertę, lecz raczej przyjmować trzeba, że stanowi podsumowanie negocjacji między stronami zapoczątkowanych „zapytaniem ofertowym”.

Po wtóre z dokumentu zlecenia nie wynika w żadnym jego fragmencie, by inkorporował on wolę akceptacji oferty po uwzględnieniu zmiany co do ceny jednostkowej, co także nie pozwala na potraktowanie go jedynie jako oświadczenie o przyjęciu oferty, lecz upatrywać należy w nim pisemnego potwierdzenia wyników negocjacji.

Również pozostała część materiału dowodowego nie wskazuje na to, by umowa między stronami została zawarta w trybie ofertowym. Sam powód przesłuchiwany przed Sądem na pytanie swojego pełnomocnika co do akceptacji oferty wskazywał na prowadzone „negocjacje cenowe”, a zatem (mimo odnotowanego w protokole pytania sugerującego wręcz odpowiedź) wskazywał, że po złożeniu oferty były prowadzone dalsze negocjacje.

Nie jest też obojętne to, że w ofercie zakreślono termin, do którego wiązała ona oferenta (art. 66 §2 k.c.) na dzień 31 sierpnia 2010. Umowa zaś została zawarta już po upływie tego terminu (14 października 2010) a więc w monecie, w którym oferta już przestałą wiązać. Zatem również ta okoliczność podważa przyjętą przez stronę powodową i Sąd I instancji tezę o ofertowym trybie zawarcia umowy w niniejszej sprawie.

Wreszcie dostrzec należy, że faktury dotyczące czynszu zostały wystawione w styczniu i w lutym 2011 roku. Nie wynika z materiału procesowego, by po odmowie uwzględnienia tych faktur przez pozwanego, powód wystawił faktury także za kolejne miesiące. Nadto w protokole odbioru z kwietnia 2011 podsumowującym wykonanie umowy i zawierającym wyraźne ustalenie co do wysokości faktury końcowej również nie zawarto jakichkolwiek uwag dotyczących należności za czas korzystania z elementów ścianki. W tym świetle wywodzić należy, że również zachowanie się stron w trakcie wykonywania umowy (praktyka między stronami) nie potwierdza w żaden sposób, by pozwany zobowiązał się do zapłaty należności za korzystanie z elementów ścianki szczelnej po upływie miesiąca od daty jej wykonania przez powoda.

Zlecenia z dnia 14 października 2010 nie można wreszcie uznać za tzw. zmieniające przyjęcie oferty w rozumieniu art. 68 ¹ §1 k.c. dlatego, że z jego treści wynika, iż doszło nie tylko do istotnej (w stosunku do oferowanej w piśmie z dnia 10 sierpnia 2010) zmiany w zakresie ceny jednostkowej (obniżono ją o około 6%) ale też pominięto wskazywane przez oferenta dodatkowe elementy cenotwórcze (dodatkowy koszt mobilizacji sprzętu i koszt „dzierżawy” ścianki).

Strona powodowa nie wyjaśnia w kontekście brzmienia pisma z 14 października 2010, z jakich przyczyn uznaje, że w piśmie tym wyrażono aprobatę tych pozycji, skoro w zleceniu określa się jednoznacznie sposób ustalenia wynagrodzenia poprzez wskazanie wyłącznie jednego czynnika określnego jako „uzgodniona cena umowna” i w żaden sposób nie manifestuje się woli akceptacji innych czynników wynikających z oferty.

Dla zastosowania powołanej wyżej normy konieczne jest zaś, by zastrzeżenia lub uzupełnienia oblata zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty. Za pozbawione istotności uznać można takie postanowienia które nie wpływają w sposób znaczący na treść obowiązków umownych stron. Nie mieszczą się w tej kategorii takie postanowienia które kształtują zasadnicze obowiązku obligacyjne poszczególnych jej stron a za taki poczytywać należy obowiązek zapłaty wynagrodzenia za wykonane prace w przypadku umowy o dzieło lub umowo o roboty budowlane czy też obowiązek zapłaty za korzystanie z rzeczy w przypadku umów zobowiązujących do oddania rzeczy do używania.

Z tych przyczyn uznać należy za uzasadniony zarzut naruszenia art. 68 ¹ §1 k.c. Wobec niewykazania przez powoda faktu istnienia zobowiązania pozwanego do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie ze ścianki w okresie objętym pozwem, powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Dla wyczerpania zagadnień poddanych ocenie Sądu odwoławczego zwrócić należy też uwagę, że nie ma podstaw, by twierdzenia strony powodowej co do treści stosunku prawnego między stronami oceniać przez pryzmat przepisów dotyczących umowy dzierżawy. Zasadniczym desygnatem tego stosunku prawnego jest bowiem zobowiązanie wydzierżawiającego do oddania dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków (art. 693 §1 k.c.). Z materiału procesowego (twierdzeń strony powodowej) nie wynika, by w realiach niniejszej przez przyjęcie oferty sprawy pozwany miał uzyskać prawo do czerpania pożytków (art. 53 k.c.). Zatem wskazana przez Sąd I instancji podstawa rozstrzygnięcia zasądzającego świadczenie nie znajduje uzasadnienia a twierdzenia powoda co do istnienia roszczenia o zapłatę czynszu winny być oceniane w płaszczyźnie art. 659 k.c. Jak wskazano jednak wyżej – materiał procesowy nie pozwala na przyjęcie by powód wykazał, iż doszło do zawarcia umowy o odpłatne korzystanie ze ścianki szczelnej.

Sąd odwoławczy nie znajduje podstaw do uznania, że Sąd I instancji naruszył art. 233 §1 k.p.c. Ustalenia Sądu Rejonowego bowiem w istocie odpowiadają treści dokumentów przedłożonych do akt sprawy a jedynie ocena prawna tychże ustaleń sprowadzająca się do zastosowania normy art. 68 ¹ k.c. doprowadziła Sąd do błędnej konkluzji w zakresie znaczenia oferty z dnia 10 sierpnia 2010 dla wyznaczenia treści umowy.

Sąd nie naruszył również art. 6 k.c. Norma ta może zostać naruszona wówczas, gdy Sąd błędnie obciąży skutkami prawnymi nieudowodnienia faktu stronę, na której nie spoczywał ciężar dowodu. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie wystąpiła.

Z przestawionych przyczyn na podstawie art. 386 §1 k.c. zmieniono zaskarżony wyrok w części objętej skargą apelacyjną i powództwo oddalono.

Modyfikacja rozstrzygnięcia co do istoty sprawy spowodowała konieczność zmiany orzeczenia o kosztach procesu. Skoro pozwany wygrał proces w całości, to ma prawo do żądania zapłaty kosztów procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 k.p.c.). Na zasądzoną od powoda kwotę składa się opłata od pełnomocnictwa (17 zł) i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ustalone w stawce minimalnej właściwej dla wartości przedmiotu sporu (§6 pkt. 5 w zw. z §2 ust 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. jedn. Dz. U. 2013 roku, poz. 461).

Z uwagi na wynik postępowania apelacyjnego stwierdzić należy, że także w tym zakresie pozwany wygrał proces w całości i powód stosownie do treści art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 §1 k.p.c. winien zwrócić koszty procesu związane z tą fazą postępowania. Na koszty te składa się opłata od apelacji oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ustalone jako 50% stawki minimalnej właściwej dla wartości przedmiotu zaskarżenia stosownie do treści §6 pkt. 5 w zw. z §2 ust 1 i §13 ust 1 pkt. 1 powołanego wyżej rozporządzenia.