Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Janina Kacprzak

Sędziowie:SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

SSO del. Hanna Parzybut-Dan

Protokolant: stażysta Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2012 r. w Łodzi

sprawy H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 19 grudnia 2011 r., sygn. akt: VIII U 1614/11;

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 442/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lipca 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił H. D. prawa do emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła H. D.. Wiosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi zmienił decyzję organu rentowego i przyznał H. D. prawo do emerytury poczynając od 1 kwietnia 2011 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że H. D. urodziła się (...)r. Organ rentowy uznał za udowodnione 14 lat i 15 dni okresów składkowych i nieskładkowych. H. D. w okresie od 23 czerwca 1978 r. do 29 czerwca 1983 r. pozostawała w przerwie w zatrudnieniu z uwagi na oddelegowanie jej męża P. D. (1) do pracy za granicą przez (...) Sp. z o.o. P. D. (1) wraz z żoną H. i córką A. został oddelegowany z dniem 16 października 1977 r. do pracy w R.F.N w spółce (...) w H.. Powrót do Polski nastąpił 29 czerwca 1983 r. Z dniem 16 października 1977 r. P. D. (1) był przekazany do dyspozycji (...) w W., celem zatrudnienia za granicą.

W tym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał odwołanie za uzasadnione. Przywołał art. 27 i art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazał, że zgodnie z art. 7 pkt 8 okresem nieskładkowym są okresy urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielania urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych miejscach specjalnych za granicą w instytucjach, ośrodkach informacji i kultury za granicą. Zaznaczył, iż sporne w sprawie było zaliczenie H. D. do okresu nieskładkowego okresu od 23 czerwca 1978 r. do 29 czerwca 1983 r. jako okresu przerwy w zatrudnieniu w rozumieniu w/w przepisu. Zgodnie z zaświadczeniem z dnia 9 sierpnia 1983 r. (wydanego przez (...) Sp. z o.o.) P. D. (1) - pracownik (...) Sp. z.o.o. w Ł. wraz z żoną H. D. i córką A. został oddelegowany z dniem 16 października 1977 r. do pracy w Spółce w R.F.N. z siedzibą w H.. Powrót do kraju nastąpił 29 czerwca 1983 r. Zgodnie z treścią zaświadczenia z dnia 17 czerwca 2011 r. z dniem 16 października 1977 r. rozwiązano z P. D. (1) stosunek pracy, przekazując pracownika do dyspozycji (...)w W. celem zatrudnienia za granicą. W zaświadczeniu z dnia 9 sierpnia 1983 r. wskazano, że sprawy uprawnień urlopowych, emerytalnych i uprawnień do innych świadczeń współmałżonków osób skierowanych do pracy za granicą reguluje Uchwała Nr 131/70 Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1970 r. Zgodnie z § 1 tej uchwały nr 131/70 Rady Ministrów z 11 sierpnia 1970 r. przepisy uchwały stosuje się do współmałżonków obywateli polskich pkt 3, delegowanych za granicę i wynagradzanych przez polskie organy administracji, instytucje i zakłady pracy; pkt 4 skierowanych do pracy w przedsiębiorstwach i spółkach za granicą z udziałem kapitału polskiego. W zaświadczeniu z dnia 22 czerwca 2011 r. (...) Spółka Akcyjna wskazało, że skierowanie P. D. (1) do pracy w (...) w H. w okresie 17 października 1977 r. - 31 grudnia 1980 r. nastąpiło w oparciu o uchwałę Rady Ministrów nr 190/76 z 10 września 1976 r. w sprawie wynagradzania pracowników skierowanych do pracy za granicą oraz pokrywania kosztów podróży poza granicami kraju. Zgodnie z § 1 przepisy uchwały mają zastosowanie do wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń pracowników - obywateli polskich, skierowanych do pracy za granicą w: polskich misjach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, innych polskich przedstawicielstwach zwanych dalej „placówkami". W ocenie Sądu treść powyższych uchwał jak również charakter zatrudnienia P. D. (1) pozwala zaliczyć jego małżonce przedmiotowy okres, jako okres o którym mowa w art. 7 pkt 8 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. P. D. (1) był bowiem delegowany przez polskie przedsiębiorstwo handlu zagranicznego do polskiej spółki zagranicznej na takich samych zasadach jak pracownicy skierowani do pracy w polskich misjach dyplomatycznych. Wnioskodawczyni posiada zatem ponad 15 letni, wymagany okres składkowy i nieskładkowy i spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury.

Apelację od wyroku złożył organ rentowy. Zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 28 i 7 pkt 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, a także art. 233 k.p.c. poprzez wydanie wyroku bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Apelujący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznaniu. W uzasadnieniu wskazał, że Sąd Okręgowy błędnie zakwalifikował sporny okres jako okres wymieniony w art. 7 pkt 8 ustawy emerytalnej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą wyroku i oddaleniem odwołania.

Przedmiotem sporu było spełnienie przez wnioskodawczynię koniecznej przesłanki uzyskania emerytury, jaką jest posiadania odpowiednio długiego – 15-letniego- okresu składkowego i nieskładkowego (art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. 2009 r., Nr 153, poz. 1227 z zm.). Organ rentowy uznał za udowodnione 14 lat i 15 dni okresu ubezpieczenia, odmawiając uwzględnienia czasu udzielenia wnioskodawczyni urlopu bezpłatnego od 7 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1990 r. z tytułu skierowania jej małżonka do pracy za granicą przez Towarzystwo Handlu Zagranicznego Odzieżą (...) oraz przerwy w zatrudnieniu od 23 czerwca 1978 r. do 29 czerwca 1983 r. z tytułu oddelegowania małżonka do pracy za granicą przez przedsiębiorstwo (...). Zgodnie z art. 7 pkt 8 ustawy okresami nieskładkowymi są okresy urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą. Sąd pierwszej instancji uznał, że sporny czas od 7 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1990 r. można zakwalifikować jako okres, o którym mowa w w/w przepisie, organ rentowy w apelacji kwestionował powyższy pogląd, zarzucając Sądowi w tym zakresie naruszenie tak prawa materialnego jak i przepisów postępowania dowodowego.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że wysunięty przez apelującego zarzut uchybienia art. 233 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy nie jest tu zasadny. Sąd Okręgowy zbadał bowiem wszystkie fakty, które są niezbędne dla wydania orzeczenia, a mianowicie ustalił czasookresy pobytu wnioskodawczyni za granicą w związku ze kierowaniem jej małżonka do pracy, określił również podmiot na rzecz którego praca ta była wykonywana. Okoliczności te były bezsporne. Ocena natomiast charakteru tych „skierowań” do pracy za granicą i w związku z tym charakteru przerw w pracy ubezpieczonej nie leży w sferze faktów i ich oceny dowodowej ale subsumcji przepisów prawa materialnego do określonego stanu faktycznego. W tym zaś zakresie zarzut Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest w pełni zasadny.

Jak już wspomniano art. 7 pkt 8 ustawy emerytalnej wymaga by urlop bezpłatny, tudzież przerwa w pracy, była spowodowana skierowaniem pracownika – małżonka ubezpieczonego – do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą. Innymi słowy małżonek musiał świadczyć pracę w jednym z enumeratywnie wyliczonych podmiotów. W badanym przez Sąd okresie P. D. (2) – mąż odwołującej – został skierowany do pracy w (...) w H.. Z zaświadczenia wystawionego przez (...) sp. z o.o. w 1983 r., wynika że sprawy uprawnień urlopowych, emerytalnych i uprawnień do innych świadczeń współmałżonków reguluje uchwała Rady Ministrów nr 131/70 z 11 sierpnia 1970 r., w zaświadczeniu zaś z 2010 r. zaznaczono, że skierowanie nastąpiło na zasadach uchwały Rady Ministrów nr 190 w sprawie wynagradzania pracowników skierowanych do pracy za granicą. Mając na względzie te zaświadczenia Sąd pierwszej instancji uznał, że praca małżonka wnioskodawczyni odbywała się na takich samych zasadach jak osób zatrudnionych w misjach dyplomatycznych, co uzasadnia „zastosowanie” względem jego małżonki art. 7 pkt 8 ustawy. Jest to jednak pogląd nieuprawniony. Bowiem uchwała 131/70 odnosi się do szerszego grona współmałżonków pracowników niż to wskazane w pkt 8 art. 7 ustawy, obejmuje bowiem także małżonków osób delegowane za granicę przez zakłady pracy czy wręcz skierowanych do pracy w przedsiębiorstwach i spółkach za granicą. Ponadto uchwała nie daje uprawnienia osobom wymienionym w jej § 1 do zaliczenia w/w okresu do uprawnień emerytalnych w sposób, w jaki czyni to art. 7 pkt 8 ustawy. Przywoływany przez odwołującą i Sąd pierwszej instancji § 1 uchwały nr 190 mówi zaś o pracownikach skierowanych do pracy za granicą w polskich misjach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i innych polskich przedstawicielstwach. Zdaniem Sądu zbyt daleko idące jest traktowanie miejsca pracy P. D. (2) w (...) jako „polskiego przedstawicielstwa” w rozumieniu w/w uchwały, zwłaszcza, że sposób redakcji przepisu, a więc wymienienie placówek dyplomatycznych i konsularnych i potem innego przedstawicielstwa sugeruje, że ma ono być swoistym reprezentantem Państwa, a nie zwykłym przedsiębiorstwem – spółką zarejestrowaną w Niemczech. Nawet gdyby jednak zastanawiać się czy przedmiotowa spółka jest polskim przedstawicielstwem w myśl uchwały to jednak z całą pewnością nie jest przedstawicielstwem dyplomatycznym, urzędem konsularnym, stałym przedstawicielstwem przy Organizacji Narodów Zjednoczonych czy w innych misjach specjalnych za granicą, instytutem, ośrodkiem informacji i kultury za granicą, a tylko te podmioty zostały wymienione w pkt 8 art. 7 ustawy. Brak jest bowiem jakichkolwiek danych by podmiot zatrudniający męża wnioskodawczyni miał taki charakter.

Reasumując poczynione rozważania brak jest podstaw do twierdzenia, że względem ubezpieczonej można zastosować art. 7 pkt 8 ustawy emerytalnej, a tym samym przedmiotowy okres mógł być potraktowany jako nieskładkowy.

Podobne rozważania należałoby poczynić gdy chodzi o okres od 7 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1990 r. Co prawda Sąd pierwszej instancji nie zajął się tą kwestią, tym niemniej odwołująca zgłaszała również i ten okres. Jak wynika ze świadectwa pracy, mąż wnioskodawczyni był wówczas zatrudniony na stanowisku zastępcy dyrektora w spółce (...) w B.. Co prawda pracodawca – Towarzystwo Handlu Zagranicznego (...) sp. z o.o. zawarła w świadectwie sformułowanie o przebywaniu „na placówce”, ale również nie sposób uznać, że spółka jest jednym z wymienionych w wielokrotnie przywoływanym przepisie podmiotów. Zatem i w tym przypadku nie jest możliwe uwzględnienie tego okresu, w którym wnioskodawczyni udzielono urlopu bezpłatnego.

Mając na względzie poczynione rozważania nie można uznać by H. D. spełniła konieczny warunek co najmniej 15-letniego okresu składkowego i nieskładkowego i nabyła w związku z tym prawo do emerytury. Odmowna decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych była prawidłowa a odwołanie ubezpieczonej od niej winno być oddalone. Dlatego też Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.