Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Zalewska – Statuch

Protokolant Mateusz Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2014 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko T. C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego T. C. na rzecz powoda M. G. 338 598 (trzysta trzydzieści osiem tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych z ustawowymi odsetkami od 3 września 2013 roku do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego T. C. na rzecz powoda M. G. 21 585 (dwadzieścia jeden tysięcy pięćset osiemdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 4 835 (cztery tysiące osiemset trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 164/13

UZASADNIENIE

Powód M. G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego T. C. - Doradztwo (...) kwoty 200.000 zł z odsetkami umownymi w wysokości 8 % w stosunku rocznym od dnia 26 września 2011 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 300.000 zł
z odsetkami umownymi w wysokości 8 % w stosunku rocznym od dnia 2 marca 2012 roku do dnia zapłaty. Powód wniósł również o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu M. G. wskazał, że w dniu 26 września 2011 roku udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 200.000 zł z obowiązkiem jej zwrotu do dnia
31 grudnia 2012 roku wraz z ustalonymi przez strony odsetkami w wysokości
8 % w stosunku rocznym. Powód podniósł, że udzielił pozwanemu w dniu 2 marca 2012 roku kolejnej pożyczki w wysokości 300.000 zł z terminem jej zwrotu do dnia 31 marca 2013 roku z 8 % odsetkami w stosunku rocznym. Powód stwierdził, że po wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu zwrotu wymienionych pożyczek do dnia 31 marca 2013 roku nie zaakceptował kolejnej propozycji pozwanego na przesunięcie spłaty pożyczek do dnia 30 czerwca 2013 roku. Następnie M. G. podkreślił, że mimo przesłania wezwań do dobrowolnej zapłaty oraz mimo upływu terminu ostatecznego zwrotu pożyczek żadna kwota nie została zwrócona powodowi przez pozwanego.

Na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2013 roku(k. 24) powód sprecyzował żądanie pozwu w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 200.000 zł z odsetkami umownymi od 27 września 2011 roku do 31 grudnia 2012 roku w wysokości 8 % w stosunku rocznym oraz odsetkami ustawowymi liczonymi od 6 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 300.000 zł z odsetkami umownymi w wysokości 8 % w stosunku rocznym, liczonymi od dnia 3 marca 2012 roku do dnia 31 marca 2013 roku oraz odsetkami ustawowymi liczonymi od 6 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powód cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 2 października 2013 roku (data wpływu – k. 36) pozwany nie uznał żądania pozwu.

W piśmie z dnia 14 października 2013 roku (data wpływu – k. 39) - uzupełniającym odpowiedź na pozew - T. C. dodatkowo oświadczył, że poza kwotą 16.200 zł
z 9 stycznia 2013 roku przelał na rachunek bankowy powoda dwa razy po 9.720 zł w dniu
5 marca 2012 roku. Ponadto pozwany wskazał, że z uwagi na zgodny zamiar stron ukrycia pod pozorem czynności umowy pożyczki faktycznej czynności wspólnego przedsięwzięcia inwestycyjnego dodatkowo wypłacił powodowi kwotę 161.402 zł, którą przekazał gotówką
w szczegółowo wymienionych w piśmie z dnia 14 października 2013 roku terminach.

W odpowiedzi na powyższe pismo pozwanego (k. 62) powód zakwestionował pozorność przedmiotowych umów pożyczki oraz uznał dokonaną przez pozwanego wpłatę na jego konto bankowe i zaliczył kwotę 161.402 zł na poczet dochodzonej pozwem należności. Powód ograniczył powództwo „w pkt. 1 pozwu” z kwoty 200.000 zł do kwoty 38.598 zł, zaś w pozostałym zakresie poparł powództwo.

Na rozprawie w dniu 19 listopada 2013 roku (k. 63) powód doprecyzował, że zalicza wpłatę 161.402 zł na poczet należności z punktu 1a pozwu i w tym zakresie cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia, także co do odsetek liczonych od tej kwoty. Powód poparł powództwo co do kwoty 38.598 zł z odsetkami od 26 września 2011 roku.

Na rozprawie w dniu 9 września 2014 roku (k. 158) powód ostatecznie sprecyzował powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 38.598 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od daty doręczenia pozwanemu odpisu pisma modyfikującego stanowisko procesowe zgłoszone na rozprawie 27 sierpnia 2013 roku, tj. od 3 września 2013 roku do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie kwoty 300.000 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od 3 września 2013 roku do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie powód cofnął powództwo i zrzekł się roszczenia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany T. C. prowadził działalność polegającą na doradztwie związanym z inwestowaniem w instrumenty finansowe na rynku walutowym. Ma uprawnienia maklera (bezsporne).

W 2011 roku powód M. G. zawarł z pozwanym umowę, na mocy której powód miał przekazywać T. C. pieniądze, a pozwany zobowiązywał się inwestować na własny rachunek otrzymane środki pieniężne na giełdzie i przekazywać powodowi wygenerowany zysk w postaci różnicy kursowej (dowód: przesłuchanie powoda – k. 158v., nagranie z dnia 9 września 2014 roku minuta 00:41:28 - 02:08:07, płyta k. 160; przesłuchanie pozwanego – k. 150-152).

Pierwszą kwotę pieniędzy w wysokości 150.000 zł na cele realizacji powyższej umowy powód przekazał pozwanemu w gotówce na podstawie umowy pożyczki z dnia
7 marca 2011 roku. Następnie powód przekazał pozwanemu kwotę 50.000 zł, w rezultacie czego zawarto umowę pożyczki z dnia 26 września 2011 roku, która obejmowała obydwie wymienione kwoty. W umowie pożyczki z dnia 26 września 2011 roku strony umówiły się, że pozwany zwróci kwotę 200.000 zł w terminie do dnia 31 grudnia 2012 roku, zaś oprocentowanie pożyczki wynosi 8 % wartości pożyczki w skali rocznej (dowód: umowa pożyczki z 7.03.2011 r. – k. 5; umowa pożyczki z 26.09.2011 r. – k. 4; pismo pełnomocnika powoda – k. 118).

Następna kwota pieniędzy w wysokości 300.000 zł została przekazana pozwanemu na podstawie umowy pożyczki z dnia 2 marca 2012 roku. W umowie tej strony zastrzegły, że zwrot przedmiotu pożyczki nastąpi w terminie do dnia 31 marca 2013 roku wraz z odsetkami w wysokości 8 % liczonych od wartości pożyczki w skali rocznej (dowód: umowa pożyczki z 2.03.2012 r. – k. 6).

Oprocentowanie pożyczek odpowiadało gwarantowanej stopie zysku w postaci różnicy kursowej. Strony umówiły się, że pozwany będzie pobierał 20 % - prowizję od wypracowanych zysków oraz opłacał podatek od odsetek kapitałowych (dowód: przesłuchanie pozwanego – k. 151; przesłuchanie powoda – k. 158v., nagranie z dnia 9 września 2014 roku 00:41:28 - 02:08:07, płyta k. 160).

W dniu 28 grudnia 2012 roku pozwany poinformował powoda, że chce przedłużyć termin zwrotu obu wymienionych pożyczek do 31 marca 2013 roku, na co powód wyraził zgodę. Kolejno w marcu 2013 roku pozwany zwrócił się do powoda o przedłużenie terminu spłaty do dnia 30 czerwca 2013 roku, jednak spotkało się to z odmową powoda (dowód: potwierdzenie uzgodnień – k. 7; pismo z 29.03.2013 r. – k. 8; przesłuchanie pozwanego – k. 150).

W okresie od 5 lipca 2011 roku do dnia 15 stycznia 2013 roku pozwany oddał powodowi w gotówce w ratach kwotę 161.402 zł z tytułu umowy pożyczki z dnia 26 września 2011 roku. Ponadto T. C. przelał na rachunek bankowy powoda w dniu 5 marca 2012 roku kwotę 19.440 zł oraz w dniu 9 stycznia 2013 roku kwotę 16.200 zł roku na poczet odsetek umownych. Kwoty te odpowiadają odsetkom umownym od przekazanego pozwanemu kapitału. Pozwanemu pozostało do zapłaty z umowy pożyczki z dnia 26 września 2011 roku kwota 38.598 zł oraz z umowy pożyczki z dnia 2 marca 2012 roku kwota 300.000 zł (przyznane).

Odpis protokołu rozprawy z dnia 27 sierpnia 2013 roku, zawierający sprecyzowane stanowisko powoda odnośnie żądania zapłaty także odsetek ustawowych liczonych od kwoty 200 000 zł od 6 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 300 000 zł od dnia 6 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty został doręczony pozwanemu w dniu
2 września 2013 roku (potwierdzenie odbioru pisma przez pozwanego k. 33).

Ustalając powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy oparł się na wymienionych dowodach z przesłuchania stron oraz dowodach z dokumentów, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron. W toku postępowania pozwany podnosił okoliczność związaną ze zwolnieniem się z długu poprzez przekazanie powodowi kwoty 161 402 zł
i kwota w tej wysokości została przez powoda uznana poprzez zrzeczenie się jej dochodzenia i zaliczona poczet spłaty kapitału. Kwota 16 200 zł i dwie kwoty po 9 720 zł także zostały uznane przez powoda i zaliczone na poczet należności z tytułu odsetek umownych w wysokości 8 % w skali rok, liczonych od powierzonego kapitału. W związku
z tym powód zrzekł się prawa do dochodzenia roszczenia z tytułu odsetek umownych uznając, iż w tym zakresie pozwany jest z nim rozliczony.

Powód nie przyznał natomiast otrzymania od pozwanego innych kwot
a przedłożone przez pozwanego potwierdzenia wypłaty środków zawarte na kartach 41-50 akt nie mogły zostać przez Sąd zaliczone na poczet dochodzonej w tej sprawie wierzytelności, ponieważ nie spełniały wymogu indywidualizacji wierzyciela. Powyższe potwierdzenia nie stanowią dowodu, iż powód te środki otrzymał a powód tej okoliczności zaprzeczał.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Należy zwrócić uwagę, że strony łączyła nienazwana umowa o świadczenie usług z elementami umowy pożyczki. Przedmiotem łączącego strony stosunku zobowiązaniowego było wykonywanie czynności faktycznych, polegających na inwestowaniu przez pozwanego na własny rachunek pieniędzy powoda na giełdzie, a następnie dzielenie się uzyskanymi zyskami. Niespornym było też, że strony zgodne były co do tego, iż po zakończeniu procesu inwestowania pieniędzy powód miał otrzymać zwrot pożyczonego kapitału, objętego umowami pożyczki z dnia 26 września 2011 roku oraz z dnia 2 marca 2012 roku.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że przedmiotowa umowa nie jest uregulowana odrębnymi przepisami. W szczególności w niniejszej sprawie nie chodzi o umowę o wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, o której mowa w art. 73 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U.2014.94 j.t. – dalej: „u.o.i.f.”), ponieważ stroną tego rodzaju umowy może być tylko firma inwestycyjna. Z kolei pozwany T. C.jako osoba fizyczna nie może być uznany za firmę inwestycyjną, albowiem zgodnie z art. 3 pkt 33) u.o.i.f. przez to pojęcie rozumie się dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, zagraniczną firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczną osobę prawną z siedzibą na terytorium państwa należącego do (...)lub (...), prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską.

W związku z upływem terminu na jaki powód powierzył pozwanemu pieniądze do inwestowania i brakiem zgody na przedłużenie pozwanemu terminu zwrotu pieniędzy po 31 marca 2013 roku (k. 7). w pełni zasadne było żądanie powoda zwrotu powierzonych pieniędzy, pomniejszonej o kwotę 161.402 zł, którą uiścił pozwany a powód ją uznał na poczet spłaty kapitału.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 720 § 1 kc zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 338.598 zł (500 000 zł – 161 402 zł), orzekając o tym
w punkcie 1. sentencji wyroku.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. zasądził powyższą sumę wraz
z odsetkami ustawowymi od dnia 3 września 2013 roku do dnia zapłaty.

Sąd uznał jako datę początkową naliczania odsetek ustawowych dzień 3 września 2013 roku, ponieważ 2 września 2013 roku (k. 33) zostało doręczone pozwanemu sprecyzowane po raz pierwszy na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2013 roku (k. 24) stanowisko powoda odnośnie takiego roszczenia.

Powód ograniczył powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 161.402 zł uiszczonej przez pozwanego na poczet należności głównej oraz co do zapłaconych przez pozwanego odsetek umownych, rezygnując w tej części z dochodzenia przeciwko pozwanemu roszczenia. W związku z tym Sąd Okręgowy w punkcie 2. sentencji umorzył postępowanie w wymienionym zakresie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c., mając na uwadze fakt, że częściowe zrzeczenie się roszczenia przez powoda nie było sprzeczne z prawem, z zasadami współżycia społecznego ani nie zmierzało do obejścia prawa.

Sąd Okręgowy orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd. pierwsze k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia.

Z kwoty 500.000 zł stanowiącej wartość przedmiotu sporu została zasądzona kwota 338.598 zł, stanowiąca 67 % wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powód w 33 %, a pozwany w 67 %. Koszty procesu wyniosły
32. 217 zł i zostały w całości pokryte przez powoda. Złożyły się na nie opłata stosunkowa
w wysokości 25.000 zł oraz wynagrodzenie adwokata w wysokości 7217 zł.

Powoda, zgodnie z podaną zasadą, powinny obciążać koszty w kwocie 10.631,61 zł (32.217 zł x 33%), skoro jednak faktycznie poniósł koszty w kwocie 32.217 zł, należy mu się zwrot kwoty 21.585 zł (32.217 zł - 10.631,61 zł), którą Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego, orzekając o tym w punkcie 3. sentencji wyroku.