Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 sierpnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny - Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Bogumił Goraj

SO Wojciech Borodziuk

SO Irena Dobosiewicz (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku J. S. (1)

z udziałem Gminy (...), S. S., W. Z.,

P. Ś., E. S., D. Z., J. Ś., A. M., J. S. (2), J. K.

o ustanowienie drogi koniecznej

na skutek zażaleń J. S. (1) i E. S., W. Z. i D. Z. oraz J. Ś. na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w przedmiocie kosztów postępowania zawarte w punktach 2 i 3 postanowienia z dnia 1 kwietnia 2014 r., sygn. akt II Ns 1911/08

postanawia:

I oddalić zażalenia,

II ustalić, że uczestnicy ponoszą koszty postępowania zażaleniowego związane ze swym udziałem w sprawie.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Cz 403/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w przedmiocie kosztów postępowania zawartym w punktach 2 i 3 postanowienia z dnia 1 kwietnia 2014 r., sygn. akt II Ns 1911/08, Sąd ustalił, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, w związku z czym pobrał - tytułem różnicy między kosztami sądowymi uiszczonymi a należnymi - od J. S. (1), J. Ś. oraz solidarnie od D. Z. i W. Z. - kwoty po 1.954,00 zł od każdego z nich (pkt 2) i oddalił wnioski o zwrot kosztów postępowania (pkt 3).

O powyższych kosztach Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. W sprawie będącej przedmiotem postępowania łącznie koszty te wyniosły 9.851,66 zł (opłata 200 zł + wynagrodzenie kuratora 240 zł + wynagrodzenie biegłych 9.411,66 zł). Wnioskodawca i uczestnicy postępowania na poczet kosztów sądowych wpłacili łącznie kwotę 3.990 zł (opłata 200 zł + zaliczki na wynagrodzenie kuratora 240 zł oraz wynagrodzenie biegłych 3.990 zł). Do zapłaty pozostała zatem kwota 5.861,66 zł, którą Sąd w częściach równych po 1.954,00 zł obciążył nie tylko wnioskodawcę, jako inicjatora postępowania, ale również uczestników J. Ś. oraz solidarnie D. Z. i W. Z.. Sąd uznał bowiem, iż wskazani uczestnicy poparli wniosek, a nadto domagali się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych, koszty postępowania wynikają tym samym z udziału w sprawie tych osób. W związku z przyjętą zasadą rozliczenia kosztów postępowania Sąd Rejonowy oddalił wnioski o zwrot tychże kosztów.

Postanowienie zażaleniem zaskarżyli J. S. (1), E. S. i domagali się jego zmiany poprzez obciążenie kosztami postępowania w całości uczestnika Gminę (...) oraz zasądzenia od tego uczestnika na rzecz E. S. uiszczonych przez nią kosztów postępowania. Jednocześnie wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego zarzucili naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. polegające na nakazaniu pobrania od J. S. (1) kwoty 1.954 zł tytułem różnicy między kosztami sądowymi uiszczonymi, a należnymi, podczas gdy niniejsze postępowanie winno zostać w stosunku do niego umorzone albowiem w toku sprawy zbył on przysługujące mu udziały we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą KW nr

1

(...), art. 520 § 1 i § 2 k.p.c. polegające na obciążeniu J. S. (1), J. Ś. oraz D. i W. małż. Z. koniecznością uiszczenia kosztów postępowania związanych z udziałem każdego z nich w sprawie, podczas gdy w niniejszej sprawie interesy uczestników były sprzeczne, art. 520 § 2 k.p.c. polegające na nieobciążeniu kosztami postępowania uczestnika Gminy (...), podczas gdy to Gmina (...) jako jedyna wnioskowała o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej, art. 233 § 1 k.p.c. polegające na poczynieniu ustaleń dowolnych w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez ustalenie, iż J. S. (1) oraz uczestnicy J. Ś., jak również D. i W. małż. Z. domagali się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych oraz pominięciu faktu, iż wniosek złożony w niniejszej sprawie został cofnięty.

Postanowienie zażaleniem zaskarżyli W. Z., D. Z. i domagali się jego zmiany poprzez obciążenie kosztami wynagrodzenia biegłych w całości uczestnika Gminę (...), ewentualnie uchylenia punktu 2 orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Rozstrzygnięciu Sądu I instancji zarzucili naruszenie art. 520 § 1 k.p.c. poprzez jego zastosowanie oraz błędne przyjęcie, że skarżący powinni ponieść koszty wynagrodzenia biegłych.

Postanowienie zaskarżyła J. Ś. wnosząc zażalenie, błędnie określając je jako apelacja i domagała się jego zmiany poprzez obciążenie kosztami wszystkich uczestników postępowania.

Rozstrzygnięciu Sądu I instancji zarzuciła naruszenie art. 520 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że jedynie uczestnicy J. Ś. oraz W. i D. Z. poparli wniosek złożony przez wnioskodawcę oraz sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego.

W odpowiedzi na zażalenia J. S. (1), E. S. oraz W. Z., D. Z., Gmina (...) wnosiła o ich oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

2

Zażalenia były bezzasadne.

Ustosunkowując się do zarzutów podniesionych we wszystkich zażaleniach, a dotyczących naruszenia art 520 § 1 k.p.c, wskazać należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował ten przepis przyjmując, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Co prawda w postanowieniu z dnia 5 grudnia 2012 r., I Cz 148/12 Sąd Najwyższy stwierdził, że w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej, ze względu na to, że zainteresowani nie mają wspólnych interesów, nie stosuje się w zasadzie art. 520 § 1 k.p.c, to jednocześnie wskazał, że reguły wykładni systemowej i logicznej art. 520 § 2 i 3 k.p.c. pozwalają przyjąć, że sprzeczność interesów zachodzi wtedy, gdy postanowienie kończące postępowanie w sprawie może wywrzeć wpływ dla jednych zainteresowanych na zwiększenie, a dla innych na zmniejszenie sfery ich uprawnień, np. w sprawie o ustanowienie drogi pomiędzy występującym z takim wnioskiem a właścicielem nieruchomości, która ma zostać obciążona służebnością gruntową. Rozpoznawana przez Sąd Rejonowy sprawa zakończyła się wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania na skutek cofnięcia wniosku przez wnioskodawcę na rozprawie w dniu 12 lutego 2014 r. Orzeczenie to zatem w żaden sposób nie wpływa na zwiększenie, czy zmniejszenie sfery uprawnień któregokolwiek z uczestników. Tym samym nie zachodziły przesłanki do odstąpienia od reguły przewidzianej w art. 520 § 1 k.p.c. Konsekwencją tego ustalenia jest przyjęcie, że uczestnicy ponoszą również koszty wynagrodzenia biegłych powołanych w toku postępowania w pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że poza Gminą(...)również pozostali uczestnicy domagali się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wysokości wynagrodzenia za służebność drogi koniecznej. Z protokołu rozprawy z dnia 8 sierpnia 2011 r. wynika bowiem, że wnioskowi o dowód tego rodzaju z całą pewnością nie oponowali, a wręcz zgłaszali swoje uwagi co do zakresu opinii (vide - k. 244-245 akt). Wskazać również należy, że ustalenie wysokości wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności leżało w interesie wszystkich uczestników postępowania, nie zaś tylko Gminy (...)

Podniesione w zgłoszonym przez J. S. (1), E. S. środku zaskarżenie zarzuty obrazy prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.) są chybione, gdyż wbrew stanowisku skarżących Sąd I instancji dokonał właściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, który co do istoty nie był między uczestnikami sporny.

3

Skarżący wnioskodawca w zażaleniu zupełnie pomija okoliczność, że postępowanie o ustanowienie służebności drogi koniecznej zostało podjęte na skutek jego inicjatywy, tj. złożenia do Sądu stosownego wniosku. Przed podjęciem takich działań powinien on oszacować swoje szanse na osiągnięcie zamierzonego wyniku, w tym rozważyć czy rezultatu tego nie uda się wypracować w drodze ugody - bez udziału sądu, oraz liczyć się z koniecznością poniesienia ewentualnych kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił również zarzutu zażalenia J. S. (1) i E. S. dotyczącego utraty przez skarżącego wnioskodawcę statusu uczestnika postępowania. Wskazać bowiem należy, że w przywołanym przez skarżącego piśmie procesowym z dnia 14 października 2013 r. (k. 561 akt II Ns 1911/08) nie podnosił on okoliczności zbycia swojego udziału w przedmiotowej nieruchomości, co więcej aktywnie uczestniczył w dalszym postępowaniu składając kolejne pisma procesowe i wnioski. Co prawda w postępowaniu nieprocesowym sąd powinien czuwać nie tylko nad tym, aby wziął w nim udział każdy czyich praw dotyczy wynik postępowania, ale także nad tym, żeby uczestnikami postępowania nie były osoby, które w trakcie postępowania utraciły status zainteresowanego, jednakże nie można zaakceptować takiej sytuacji, w której uczestnik fakt utraty takiego statusu przed Sądem rozpoznającym sprawę „ukrywa", by następnie argument ten wykorzystać przy zaskarżeniu niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Ponadto zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1999 r. II CKN 606/99, sąd może odmówić dalszego udziału w postępowaniu nieprocesowym osobie, która nie jest zainteresowana jego wynikiem. Przemawia za tym wzgląd na ekonomię postępowania, jak i nieobciążanie udziałem w postępowaniu sądowym osób, które same deklaruj ą brak zainteresowania w sprawie, W przypadku skarżącego wnioskodawcy sytuacja taka nie miała miejsca.

Mając na uwadze to, że Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia przepisów wskazanych w zażaleniach, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. oddalił zażalenia. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

4