Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Naze (spr.)

Sędziowie:SSA Lucyna Guderska

SSA Anna Szczepaniak-Cicha

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2012 r. w Łodzi

sprawy M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o świadczenie przedemerytalne,

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu

z dnia 18 listopada 2011 r., sygn. akt: V U 480/11;

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznaje M. J. świadczenie przedemerytalne od dnia 1 kwietnia 2011 r. do dnia 27 maja 2011 r.;

2. oddala apelację w pozostałej części.

Sygn. akt III AUa 232/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 listopada 2011r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu:

1. oddalił odwołanie M. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. z 4 maja 2011r.;

2. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym:

M. J. ur. (...), w dniu 23 grudnia 2010r. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Do powyższego wniosku ubezpieczona załączyła zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy z 24 września 2010r. potwierdzające 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Decyzją z dnia 14 marca 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił M. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego wobec nie udokumentowania wymaganego okresu ubezpieczenia oraz nie złożenia wniosku w okresie nie przekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wniesionym w dniu 31 marca 2011r. M. J. wskazała, że posiada wymagany okres zatrudnienia, tj. ponad 35 lat pracy i przedłożyła nowe dowody, tj. zaświadczenie z Urzędu Pracy w K. potwierdzające okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych od 8 kwietnia 1992r. do 7 czerwca 1996r. oraz dołączyła nowe zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 22 marca 2011r. potwierdzające okres ostatniego zarejestrowania jako bezrobotna ( od 15 stycznia 2010r. do nadal ) oraz okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Uwzględniając treść powyższego odwołania organ rentowy dokonał ponownego przeliczenia wymaganych ustawowo okresów składkowych i nie składkowych i w dniu 4 maja 2011 roku wydał ponowną decyzję odmawiającą przyznania M. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni udowodniła 35-letni okres ubezpieczenia wymagany do przyznania świadczenia przedemerytalnego, albowiem wykazała łącznie 36 lat, 2 miesiące i 9 dni okresów składkowych i nie składkowych, w tym 33 lata, 2 miesiące i 13 dni okresów składkowych i 2 lata, 11 miesięcy i 26 dni okresów nie składkowych, jednakże nie złożyła wniosku w okresie nie przekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W odwołaniu od tej decyzji M. J. podniosła, że nie posiada żadnej wiedzy na temat terminu ważności zaświadczenia wystawianego przez PUP, ponadto pracownik ZUS przyjmujący wniosek nie poinformował jej o wymaganym dla złożenia wniosku okresie 30 dni od dnia wystawienia zaświadczenia przez PUP. Okoliczność ta zdaniem odwołującej jest podstawą zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych do przywrócenia jej terminu do złożenia wniosku o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż w jego ocenie brak wiedzy w zakresie przepisów dotyczących przyznawania świadczenia emerytalnego nie jest szczególną okolicznością powodującą przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia emerytalnego na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

W dniu 27 maja 2011r. M. J. złożyła kolejny wniosek o świadczenie przedemerytalne.

Decyzją z 11 sierpnia 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawczyni świadczenie przedemerytalne począwszy od dnia 28 maja 2011r.

Sąd Okręgowy stwierdził, że przepisu § 3 rozporządzenia Rady ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń ( Dz. U. z 1983 r. Nr 10, poz. 49 ze zm.), zgodnie z którym organy rentowe są obowiązane do informowania o warunkach i dowodach wymaganych do uzyskania świadczeń emerytalno-rentowych oraz do udzielania pomocy przy ubieganiu się o te świadczenia, nie można interpretować rozszerzająco. Wbrew twierdzeniom odwołującej, nie można wymagać od organu rentowego, aby przy przyjęciu wniosku wszczynającego postępowanie o przyznanie świadczenia przedemerytalnego dokonywał jego weryfikacji pod względem formalnym. Podstawowe warunki wymagane do złożenia wniosku wynikają bowiem wprost z treści przepisów cytowanej wyżej ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, które są powszechnie dostępne. Ponadto ich treść jest jasna, jednoznaczna i zapoznanie się z nimi nie wymaga szczególnych umiejętności. Odwołująca jako osoba w wieku 54 lat, która wykonywała prace biurowe miała możliwość ustalenia podstawowych informacji odnośnie przysługujących jej świadczeń oraz minimalnych wymogów dotyczących ubiegania o te świadczenia. W świetle powyższego, w ocenie Sądu brak wiedzy odwołującej odnośnie podstawowych wymogów formalnych wniosku o przyznanie świadczenia przedemerytalnego nie może zostać uznany za szczególnie uzasadniony przypadek pozwalający na przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przyznanie tego świadczenia. Biorąc powyższe pod uwagę brak jest podstaw prawnych kwestionowania zaskarżonej decyzji. Zaskarżona decyzja z dnia 4 maja 2011 roku jest więc prawidłowa, dlatego zgodnie z art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Sąd stwierdził jednocześnie, że wydanie wyroku w sprawie wszczętej na skutek odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 14 marca 2011r., która została połączona do wspólnego rozpoznania ze sprawą z odwołania od decyzji z dnia 14 maja 2011r., stało się zbędne z uwagi na okoliczność, iż brak jest przedmiotu zaskarżenia. Odwołująca wniosła bowiem odwołanie od decyzji z dnia 14 marca 2011r., która na mocy decyzji wydanej w dniu 4 maja 2011r. została uchylona i tym samym straciła byt prawny. Odwołująca skutecznie złożyła odwołanie od decyzji z dnia 4 maja 2011 roku, a zarzuty w nim zawarte były przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.

W apelacji ubezpieczona zaskarżyła powyższy wyrok w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń oraz wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie odwołania.

Apelująca podniosła, że zgodnie z jej oświadczeniem pisemnym jak również z zeznań jej męża jasno wynika, że na etapie postępowania i weryfikowania wniosku odbyły się 3 wizyty w ZUS. Żadna z tych wizyt nie dała jej przeświadczenia, że dokumentacja złożona jest niezgodna z wymogami. Wręcz przeciwnie organ rentowy w ten sposób ugruntował przeświadczenie, że dokumenty spełniają wszelkie kryteria do pozytywnego ich załatwienia. Ocena Sądu Okręgowego jest odwracaniem odpowiedzialności urzędniczej i przerzucaniem jej na obywatela. Nawet na etapie przyjmowania wniosku na urzędniku spoczywa odpowiedzialność poinformowania obywatela o niezgodnościach z wymogami. W tym wypadku nie było to na etapie przyjmowania wniosku tylko na etapie postępowania weryfikowano wspólnie z mężem wszystkie dokumenty. Zatem skoro weryfikacja i wymiana dokumentów przebiegła bez zastrzeżeń ze strony urzędnika prowadzącego sprawę bez zastrzeżeń mogłam mieć przeświadczenie, że wszystkie dokumenty są bez zastrzeżeń. Urzędnik ten nie był tylko przyjmującym ale osobą decyzyjną w tym zakresie. Zatem powoływanie się sądu na § 3 w/w rozporządzenia jest wypaczeniem tego obowiązku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

W niniejszej sprawie spór dotyczył ustawowego wymogu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nie przekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz obowiązku udzielania informacji w tym zakresie przez organ rentowy. W sytuacji zaś przyznania wnioskodawczyni mocą decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 11 sierpnia 2011r., świadczenia przedemerytalnego od dnia 28 maja 2011r., w sporze pozostał okres od 24 grudnia 2010r. do 27 maja 2011r.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje kobiecie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat. Świadczenie przysługuje po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli uprawniony spełnia ponadto łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowany jako bezrobotny;

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nie przekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Przedkładając powyższe regulacje na stan faktyczny przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że w przypadku okresu od 24 grudnia 2010r. do 31 marca 2011r. rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Niezależnie bowiem od podnoszonych, tak w odwołaniu, jak i w apelacji, kwestii prawidłowości postępowania pracowników ZUS przy kompletowaniu pierwszego wniosku M. J. o świadczenie przedemerytalne zauważyć należy, że powodem wydania decyzji z 14 marca 2011r. odmawiającej wnioskodawczyni świadczenia przedemerytalnego był nie tylko fakt, iż wniosek o świadczenie z 23 grudnia 2010r. został złożony po upływie ustawowego terminu 30 dni od dnia wydania, załączonego do powyższego wniosku, zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy z 29 września 2010r., ale także okoliczność nie udowodnienia przez wnioskodawczynię 35-letniego stażu pracy. Tym samym na dzień 23 grudnia 2010r. wnioskodawczyni nie spełniła wszystkich ustawowych wymogów niezbędnych do nabycia prawa do żądanego świadczenia.

Uwadze Sądu Okręgowego umknął natomiast fakt, że w dniu 31 marca 2011r., to jest przy wniesieniu odwołania od decyzji z 14 marca 2011r., wnioskodawczyni udokumentowała wymagany 35-letni staż pracy oraz przedłożyła nowe zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy z 22 marca 2011r. potwierdzające okres zarejestrowania. Uznać zatem należy, że na dzień 31 marca 2011r. wnioskodawczyni spełniła wszystkie określone przepisem art. 2 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych przesłanki do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, a decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 4 maja 2011r. była błędna.

W tym stanie rzeczy, z omówionych wyżej powodów, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i poprzedzająca go decyzję organu rentowego i przyznał M. J. świadczenie przedemerytalne od dnia 1 kwietnia 2011r. do dnia 27 maja 2011r., oddalając apelację w pozostałej części na podstawie art. 385 k.p.c.