Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marcin Schoenborn

Sędziowie SSO Grażyna Tokarczyk

SSO Bożena Żywioł (spr.)

Protokolant Marzena Mocek

przy udziale Krystyny Marchewki

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2014 r.

sprawy J. R. ur. (...) w P.,

córki W. i S.

oskarżonej z art. 286§1 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżyciela publicznego i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 10 kwietnia 2014 r. sygnatura akt VII K 254/13

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Zabrzu do ponownego rozpoznania.

VI Ka 661/14

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 10 kwietnia 2014r., sygn.akt VII K 254/13, apelację wnieśli: prokurator i pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej M. K. (1).

Obaj zaskarżyli orzeczenie w całości, na niekorzyść oskarżonej J. R..

Prokurator zarzucił:

-obrazę prawa procesowego, a to art. 201 kpk, polegającą na uznaniu niepełnej opinii wydanej jedynie przez biegłą psychologa i nie uzyskaniu opinii biegłego psychiatry w związku z rozpoznaniem u pokrzywdzonej schizofrenii paranoidalnej,

-obrazę prawa procesowego, a to art. 4 kpk, art.7 kpk, art. 410 kpk i art. 424 kpk, co polegało na pominięciu okoliczności obciążających oskarżoną, przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów oraz wnioskowaniu wbrew regułom logiki i doświadczenia życiowego doprowadzając do niesłusznego uniewinnienia oskarżonej oraz przez sporządzenie uzasadnienia nie spełniającego wymogów ustawowych, a przez to nie pozwalającego na kontrolę instancyjną orzeczenia,

-błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że zgromadzone dowody nie pozwalają na przypisanie oskarżonej zarzuconego czynu, co skutkowało niesłusznym uniewinnieniem J. R., podczas gdy zeznania M. K. (1), I. K., M. K. (2), T. K., J. K. i H. K. prowadzą do wniosku przeciwnego.

Stawiając takie zarzuty apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Tożsamy wniosek zawiera apelacja wniesiona przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.

W tym środku odwoławczym podniesiono zarzut:

-błędu w ustaleniach faktycznych odnoszący się do okresu choroby oskarżycielki posiłkowej i jej wpływu na relacje pokrzywdzonej, opinii biegłej psycholog E.M., zeznań Z. K., kwestii posiadania przez oskarżoną i A. S. funduszy na zakup domu w S., zeznań świadków potwierdzających pożyczkę pieniedzy i wieloletnie starania pokrzywdzonej o zwrot tej pożyczki,

-obrazy prawa procesowego, a to art. 7 kpk - przez niepełną i sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego oceną dowodów oraz art. 424 § 1 kpk - przez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób niepełny i nie pozwalający na prawidłową kontrolę instancyjną wyroku.

Sąd Okręgowy uznał obie apelacje za zasadne.

Trafnie wskazał prokurator, że opinia biegłej psycholog - stwierdzającej, iż pokrzywdzona funkcjonuje pod wpływem osobowości urojeniowej, a jej możliwości postrzegania i odtwarzania spostrzeżeń funkcjonują nieadekwatnie do rzeczywistości - w dużej mierze była zdeterminowana historią choroby pokrzywdzonej i zawartym w tej historii rozpoznaniem u pokrzywdzonej choroby psychicznej. Tymczasem w tym zakresie, a więc ewentualnego wpływu choroby psychicznej na treść relacji składanych przez świadka, winien wypowiedzieć się biegły psychiatra, tym bardziej, że – na co zwrócił uwagę także pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej - dokumentacja medyczna odnosi się do stanu pokrzywdzonej od 2009r., a aktywność procesowa M. K. (1) w tej sprawie datuje się już od roku 2007.

W tej sytuacji, celem uzyskania odpowiedzi na pytanie o stan zdrowia pokrzywdzonej sprzed 2009r., przy nieuwzględnieniu jednostki chorobowej u niej zdiagnozowanej i o jego wpływ na zachowanie i twierdzenia pokrzywdzonej należało uzyskać opinię biegłego psychiatry, gdyż wiedza specjalistyczna w dziedzinie psychologii nie jest wystarczająca.

Apelujący mogą także skutecznie kwestionować ustalenia faktyczne, które legły u podstaw zaskarżonego wyroku, bowiem nie sposób przyjąć, że stanowią one efekt wszechstronnej i szczegółowej analizy wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów.

Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu swego orzeczenia stwierdził, że wszystkie osoby, które wiedziały cokolwiek o udzielonej pożyczce dowiedziały się o niej wyłącznie od pokrzywdzonej.

Stwierdzenie takie w realiach dowodowych niniejszej sprawy jest nieuprawnione. Wprawdzie żadna z przesłuchanych osób nie była bezpośrednio obecna przy przekazywaniu przez pokrzywdzoną wskazanej w zarzucie kwoty oskarżonej, jednak niektórzy świadkowie relacjonują o fakcie potwierdzenia przez oskarżoną, iż takie zdarzenie miało miejsce w rzeczywistości.

Mianowicie świadek I. K. zeznała: „J. R. ujęła to tak,że gdyby moja teściowa nie pożyczyła jej 30.000 zł, to wtedy nie mogłaby zakupić tego domu” /k- 53/, M. B.: „ R. chwaliła się, że ma dom dzięki mojej córce, bo pożyczyła 30.000 zł” /k-55v/, A. H.: „ wiem to stąd, ponieważ kolegowałem się z jedną jak i z drugą stroną /k- 61/, H. K.: „Pani R. mówiła, że chce sobie kupić dom, ale gdyby nie pani K., to by nie mogła sobie kupić, bo nie miała tyle gotówki. A pani K. jej pożyczy”, G. K.: „cieszyła się z tego domu, to mówiła, że kupiła go dzięki właśnie takiej dobrej sąsiadce” /k-354v/, J. K.: „kobieta ta najpierw twierdziła, że zwróciła matce większą część pieniędzy, z tego co pamiętam chciała jej zwrócić tylko 17.000 zł”/k-20v./, K.: ”mówiła, że otrzymała pożyczkę” /k- 599v./.

W ocenie sądu odwoławczego nie sposób było przejść do porządku dziennego nad takimi relacjami świadków, lecz należało poddać je analizie, ocenić ich wiarygodność i szczegółowo uzasadnić zajęte w tej kwestii stanowisko.

Ocena ta, by mogła być uznana za zgodną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, winna także uwzględniać dalsze okoliczności, a mianowicie, że pokrzywdzona tylko w przypadku oskarżonej wskazuje na udzieloną pożyczkę, że posiadała lokatę pieniężną i ją zlikwidowała, co w czasie, a także co do wysokości kwoty zbiegło się z wpłaceniem przez oskarżoną i A. S. pierwszej zaliczki na kupno domu /w sytuacji, gdy cały czas mieli oni posiadać oszczędności w wysokości przekraczającej kwotę zaliczki/, że przez wiele lat z determinacją oskarżycielka domaga się zwrotu pieniędzy podejmując określone działania w postaci: przeprowadzania rozmów telefonicznych, pisania listów, złożenia wizyty w domu oskarżonej.

Przy ocenie relacji świadków uwzględnienia wymagało to, że opisywali oni zdarzenia sprzed kilkunastu nawet lat, z tym, że pokrzywdzona ma do tych zdarzeń szczególny stosunek emocjonalny.

Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd pierwszej instancji, która w sposób lakoniczny została zaprezentowana w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, pomija powyżej wskazane aspekty, co czyni ją niepełną , nieprzekonującą i nie spełniającą ustawowych wymogów z art. 7 kpk.

Z naprowadzonych względów zaskarżony wyrok nie mógł się ostać i został uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania.

Sąd Rejonowy powtórzy postępowanie dowodowe uzupełniając je zwłaszcza o opinię biegłego psychiatry dotyczącą stanu psychicznego pokrzywdzonej i jego ewentualnego wpływu na jej twierdzenia i podjętą aktywność w kwestii dochodzenia roszczeń finansowych wobec oskarżonej.

Zgromadzony materiał podda następnie wszechstronnej, logicznej i zgodnej z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego analizie weryfikując zasadność zarzutu postawionego oskarżonej, także w kontekście stwierdzenia pokrzywdzonej, że pożyczki udzieliła również A. S..