Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2014r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący : SSO Marek Kordowiecki

Sędziowie : SSO Waldemar Cytrowski

SSO Agata Wilczewska - spr.

Protokolant : st. sekr. sąd. Arleta Wiśniewska

przy udziale Jacka Górskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2014r.

sprawy D. M.

oskarżonego z art.286§1k.k. w zw. z art.64§1k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kole

z dnia 8 maja 2014r. sygn. akt II K 221/14

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. i art. 73 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby wynoszący 4 (cztery) lata, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora sądowego.

II.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części.

III.  Zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Pastwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w tym od opłaty za to postępowanie.

Agata Wilczewska Marek Kordowiecki Waldemar Cytrowski

Sygn. akt II Ka 219/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Kole, sygn. akt II K 221/14, oskarżonego D. M. uznał za winnego tego, że w dniu 9 maja 2013 r. w K. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) S.A. z siedzibą w W. z tytułu zakupu kuchenki gazowej M. w systemie ratalnym za kwotę 1.499 zł na podstawie zawartej umowy o kredyt ratalny nr (...) wprowadzając w błąd pracownika sklepu (...) Salon (...) z siedzibą w K., ul. (...) w ten sposób, że dla zawarcia przedmiotowej umowy podał nieprawdziwe dane, że jest zatrudniony w (...) ul. (...) i osiąga dochody w wysokości 1.500 zł co miało istotny wpływ na wysokość otrzymanego kredytu, nie mając zamiaru wywiązania się z warunków zawartej umowy, przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Kole z dnia 2 lutego 2010 r. sygn. akt II K 818/09 tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Nadto na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. z siedzibą w W. poprzez zapłatę kwoty 1.499 zł.

Z wyrokiem tym nie zgodził się oskarżony i zaskarżając go w całości zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na tym, że wyrok został wydany bez jego obecności na rozprawie oraz bez złożenia przez niego wyjaśnień.

Podnosząc ten zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Kole ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje.

Apelacja oskarżonego okazała się celowa i doprowadziła do wydania orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.

Na wstępie należy podnieść, że Sąd I instancji zgromadził wystarczający materiał dowodowy, który należycie przez ten Sąd oceniony, umożliwił dokonanie odtworzenia stanu faktycznego, a w konsekwencji prawidłową kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu. Przeprowadził rzetelną ocenę dowodów wskazując dokładnie, którym z nich i w jakiej części dał wiarę, a którym przymiotu wiarygodności odmówił. Stanowisko swoje w tej kwestii przedstawił w uzasadnieniu orzeczenia prawidłowo stosując zasady logiki , wiedzy i doświadczenia życiowego. Rozważania Sądu I instancji aczkolwiek swobodne nie noszą cech dowolności, a tym samym korzystają w pełni z ochrony przewidzianej w treści art. 7 k.p.k.

Całkowicie nietrafny okazał się zarzut oskarżonego by Sąd poczynił błędne ustalenia w zakresie w jakim przyjął, iż oskarżony D. M. wprowadził w błąd pracownika sklepu (...)/AGD w K. co do zamiaru wywiązania się z zawartej umowy kredytowej na zakup kuchenki gazowej. Oczywiście działalność bankowa związana z udzielaniem kredytów łączy się z ryzykiem gospodarczym i sam brak spłaty nie powoduje jeszcze odpowiedzialności karnej z przepisu art. 286 § 1 k.k. W przedmiotowej sprawie, niekorzystne rozporządzenie mieniem nastąpiło jednak w wyniku wprowadzenia w błąd pracownika sklepu, bowiem ten udzielając kredytu opierał się na nierzetelnym oświadczeniu o tym, iż oskarżony osiąga stały dochód miesięczny z tytułu zatrudnienia w (...) w K., w sytuacji gdy wcale tam nie pracował. Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje zresztą by oskarżony gdziekolwiek wtedy pracował lub podsiadał wystarczające środki finansowe na spłatę zobowiązania. Dlatego też pokrzywdzony pozostawał w mylnym przekonaniu o możliwości spłaty udzielonego kredytu, podczas gdy możliwość taka faktycznie nie istniała, a oskarżony niewątpliwie miał tego świadomość. W konsekwencji, pokrzywdzony opierając się o te nieprawdziwe informacje udzielił oskarżonemu kredytu na zakup kuchenki gazowej. Działanie D. M., jak zasadnie ustalił Sąd Rejonowy, wyczerpało zatem znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Nadmienić także należy, że powoływany przez oskarżonego fakt, iż wywiązał się z innego, wcześniej zaciągniętego kredytu na zakup komputera osobistego pozostaje bez znaczenia dla oceny dowodów i czynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Wbrew twierdzeniom D. M. nie doszło również do obrazy przepisów postępowania skutkujących naruszeniem jego prawa do obrony. Zgodnie bowiem z art. 479 § 1 k.p.k. jeżeli oskarżony, któremu doręczono wezwanie, nie stawi się na rozprawę główną, sąd może prowadzić postępowanie bez jego udziału, a jeżeli nie stawił się również obrońca – wydać wyrok zaoczny. Przepis § 2 art. 479 k.p.k. stanowi natomiast, że jeżeli oskarżony nie stawił się na rozprawę, odczytuje się uprzednio złożone jego wyjaśnienia. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony wezwanie na rozprawę odebrał osobiście w dniu 7 kwietnia 2014 r. (k. 130). Nadto nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa i nie wnosił o odroczenie wyznaczonej na dzień 8 maja 2014 r. rozprawy. Powyższa okoliczność uprawniała Sąd Rejonowy do odczytania na podstawie art. 479 § 2 k.p.k. wcześniej złożonych przez oskarżonego wyjaśnień z kart 79-80 i 83-84 i przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wydanie wyroku zaocznego w tych okolicznościach znalazło więc oparcie w treści wyżej przywołanego art. 479 § 1 k.p.k. W orzecznictwie prezentowane jest bowiem stanowisko, że nie jest dopuszczalne wydanie wyroku zaocznego – nawet przy spełnieniu przesłanek, o których mowa w art. 479 § 1 k.p.k. – jeżeli w postępowaniu w ogóle nie przesłuchano oskarżonego (wyr. SN z 09.11.2005 r., V KK 311/05, LEX 164424). Sytuacja taka w przedmiotowej sprawie jednak nie zachodziła skoro oskarżony w toku postępowania przygotowawczego był dwukrotnie przesłuchiwany.

Kierunek apelacji, co do winy obligował Sąd II instancji do kontroli zaskarżonego orzeczenia, także co do orzeczonej wobec oskarżonego kary (art. 447 § 1 k.p.k.).

W tym zakresie Sąd odwoławczy uznał, że kara orzeczona względem oskarżonego jawi się jako niewspółmiernie rażąco surowa, co wyraża się w braku orzeczenia środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia jej wykonania. Analiza uzasadnienia zaskarżonego wyroku pod kątem motywów, które skłoniły Sąd Rejonowy do nieskorzystania wobec oskarżonych z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary, zmusza do uznania, iż Sąd meriti dokonał przedmiotowej oceny uwypuklając fakt uprzedniej karalności oskarżonego. Zdaniem Sądu Okręgowego okoliczność ta, choć istotna dla wymiaru kary, w tym instytucji z art. 69 § 1 k.k., na gruncie niniejszej sprawy nie powinna mieć jednak znaczenia decydującego.

W ocenie Sądu Okręgowego fakt uprzedniej karalności nie może z góry dyskwalifikować możliwości skorzystania z dobrodziejstwa, jakim jest warunkowe zawieszenie wykonania kary. Podobny pogląd został wyrażony chociażby w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. (III KK 198/11 , LEX nr 1109319): gdyby faktycznie sam fakt uprzedniej karalności wykluczał w każdym przypadku pozytywną prognozę kryminologiczną, a tym samym stosowanie środków probacyjnych, czy kar wolnościowych, to niezrozumiała byłaby regulacja zawarta w art. 69 § 3 k.k., która wyjątkowo dopuszcza stosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności nawet wobec sprawcy skazanego w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej.

Sąd odwoławczy dostrzega okoliczność, że oskarżony D. M. był wielokrotnie wcześniej karany, w tym za przestępstwa przeciwko mieniu. Nie sposób jednak nie zauważyć poprawy w zachowaniu oskarżonego. Wszystkie wcześniejsze skazania D. M. dotyczą bowiem jego czynów popełnianych do końca roku 2006. Od tego czasu prowadzi on względnie ustabilizowany tryb życia. Sąd Rejonowy nie nadał także prawidłowej wagi okoliczności przyznania się oskarżonego w toku postępowania przygotowawczego do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa jak i niewielkiej wysokości wyrządzonej szkody. Dodać także należy, że D. M. pozostaje osobą wciąż stosunkowo młodą i w ocenie Sądu, w chwili obecnej niezdemoralizowaną w takim stopniu, który uzasadniałby wymierzenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Wykładnia art. 69 § 1 i 2 k.k. stanowi konsekwencję traktowania kary nie tylko w kategoriach odpłaty za wyrządzone przestępstwem zło, lecz środka racjonalnej polityki karnej za pomocą którego ma się osiągnąć określone cele, w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przestępstwa przez danego sprawcę. Cel ten zaś można osiągnąć często nie tylko poprzez surowe karanie za popełnione przestępstwo, a więc zadawanie dolegliwości, ale też poprzez dawanie sprawcy szansy, polegającej na tym, że wyrządzone przez niego zło może być mu darowane w całości lub w części pod warunkiem przestrzegania porządku prawnego i wykonania nałożonych na niego zobowiązań.

Sąd dostrzegając więc niekaralność oskarżonego w okresie po 2008 r., stanął na stanowisku, iż D. M. może otrzymać swoisty kredyt zaufania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na postawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.p.k. wykonanie orzeczonej kary 10 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawiesił wobec oskarżonego na okres 4 lat próby. Jednocześnie, w oparciu o art. 73 § 1 k.k. Sąd oddał oskarżonego pod dozór kuratora sądowego. Orzeczony okres próby określono na wielkość bliską maksymalnej, a efektywną kontrolę nad przestrzeganiem porządku prawnego przez D. M. powierzono kuratorowi sądowemu. Kuratorski nadzór wzmocni wychowawcze oddziaływanie na sprawcę, w szczególności w kierunku zapobieżenia powrotowi przez oskarżonego na drogę przestępstwa. W pozostałej części wyrok, jako odpowiadający prawu, utrzymano w mocy.

Nadto w oparciu o przepis art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego D. M. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w tym od opłaty za to postępowanie, albowiem jego trudna sytuacja materialna i osobista, wskazuje że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

Agata Wilczewska Marek Kordowiecki Waldemar Cytrowski