Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Izabela Baca

Protokolant: Krzysztof Musiał

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2014r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództw K. M. (1) i A. M. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda K. M. (1) kwotę 100000zł (sto tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2013r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. M. (1) kwotę 80000zł (osiemdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2013r. do dnia zapłaty;

III.  oddala powództwo A. M. (1) w pozostałej części;

IV.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3625zł 50gr tytułem kosztów procesu;

V.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 2178zł 70gr tytułem kosztów procesu;

VI.  nakazuje uiścić stronie pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 9383zł 64gr tytułem kosztów sądowych, nie obciążając powódki kwotą 1000zł tytułem części opłaty od pozwu.

Sygn. akt I C 1722/13

UZASADNIENIE

Powodowie K. M. (1) i A. M. (1), reprezentowani przez matkę A. M. (2), wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej (...) S. A. z siedzibą w W. tytułem zadośćuczynienia kwotę po 100.000zł wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od dnia siódmego od doręczenia stronie pozwanej pozwu oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że w dniu (...). na terenie Republiki Czeskiej na drodze (...) relacji P. – T., kierujący samochodem ciężarowym marki V. (...) o nr rej. (...), nie zachowując należytej ostrożności, utracił panowanie nad pojazdem i zjechał na przylegające do jezdni pole, gdzie uderzył w drzewo. Wskutek tego zdarzenia śmierć poniósł ojciec powodów K. M. (2), który był pasażerem ww pojazdu. Powodowie wskazali, iż sprawca wypadku posiadał polisę ubezpieczenia OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Uzasadniając żądanie zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc, podano, iż wskutek śmierci ojca życie małoletnich uległo nieodwracalnym zmianom, zostali oni pozbawieni poczucia bliskości, miłości z jego strony. W dniu śmierci K. M. (2) powód był w wieku przedszkolnym, a powódka miała zaledwie 7 miesięcy. W wyniku śmierci ojca powodowie nie mogą i nie będą mogli liczyć na wsparcie psychiczne z jego strony, a ich rodzina wcześniej – pomimo rozwodu rodziców – była bardzo zżyta. Ojciec powodów pomagał ich matce w wychowaniu powodów, chętnie spędzał z nimi wolny czas. Gdyby K. M. (2) żył, sytuacja bytowa powodów byłaby zdecydowanie lepsza. Wraz z utratą ojca powodowie stracili stabilizację, a ból wywołany nagłą śmiercią osoby najbliższej pozostawił trwały ślad na ich psychice.

Strona pozwana (...) S. A. z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództw oraz o zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów procesu. Podniosła, że śmierć ojca powodów miała miejsce przed wejściem w życie ustawy z dnia 30.05.2008r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, a ustawa ta nie zawiera przepisów przejściowych i jest potwierdzeniem, że na gruncie art. 23 kc i art. 24 kc oraz art. 448 kc nie przysługiwały osobom najbliższym zmarłego środki ochrony, w tym prawo do zadośćuczynienia. Strona pozwana podniosła nadto, że powodowie nie wykazali, aby za sprawcę naruszenia dóbr osobistych można było uznać pozwanego. Zarzuciła, że działanie sprawcy deliktu D. J. tej cechy nie posiadało, gdyż zachowanie sprawcy jest nierozerwalnie związane z osobą bezpośrednio poszkodowaną tym czynem, a naruszenie dobra osobistego nie jest bezpośrenim skutkiem tego zdarzeniem, ale jego dalszą konsekwencją. Nadto strona pozwana wskazała, że K. M. (2) był rozwiedziony z matką powodów, małoletnie dzieci mieszkały właśnie z nią, zmarły był zaś uzależniony od narkotyków i pracował jedynie dorywczo. Zarzuciła, że powodowie nie wykazali istnienia szczególnej więzi emocjonalnej ze zmarłym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...). na terenie Republiki Czeskiej na drodze (...) w kierunku z P. do T. D. J., kierujący samochodem ciężarowym marki V. (...) o nr rej. (...), nie zachowując należytej ostrożności, na prostej drodze zjechał na prawo poza pas jezdni, a następnie na pole, gdzie uderzył w drzewo. W wyniku tego zdarzenia zmarł tak kierujący pojazdem, jak i K. M. (2), który był pasażerem samochodu. W trakcie zdarzenia pojazd był sprawny. - okoliczności niesporne między stronami.

W tym czasie stronę pozwaną łączyła z (...) S.A. z siedzibą w R. umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

okoliczności niesporne między stronami – k. 53, 55.

Powód K. M. (1), syn K. M. (2), urodził się w dniu (...) Natomiast córka K. M. (2) – A. M. (1) urodziła się w dniu (...)

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia K. M. (1) - k. 12,

odpis skrócony aktu urodzenia A. M. (1) - k. 13.

Pomimo rozwodu rodzice powodów K. M. (2) i A. M. (2) zamieszkiwali razem z powodami we W. przy ul. (...). Oboje pracowali i utrzymywali rodzinę. Razem z dziećmi spędzali święta, wyjeżdżali wspólnie na wczasy.

Ojciec powodów miał wykształcenie podstawowe. Zajmował się kładzeniem płyt chodnikowych.

Dowód: zeznania świadka M. K. – k. 83 (00:09:08, 00:11:39, 00:16:08),

zeznania świadka A. M. (2) – k. 84 – 85 (00:30:41, 00:35:01, 00:37:05, 00:38:19),

zeznania świadka J. P. – k. 86 (00:50:13, 00:55:44),

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 88 – 89 (01:24:14, 01:29:35).

Po śmierci K. M. (2) powodowie z matką zostali zmuszeni przez siostrę zmarłego A. M. (2) do opuszczenia mieszkania, w którym zamieszkiwali z ojcem.

Dowód: zeznania świadka M. K. – k. 84 (00:20:41),

zeznania świadka J. P. – k. 87 (01:05:51),

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 89 (01:31:07).

Po urodzeniu powoda K. M. (2) odbywał karę pozbawienia wolności. Zakład Karny opuścił, w czasie gdy powód miał ok. 2 lat.

Dowód: zeznania świadka A. M. (2) – k. 84 (00:32:20, 00:33:49),

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 88 (01:25:24).

Pomiędzy powodem, a jego zmarłym ojcem istniała silna więź emocjonalna. Spędzali ze sobą dużo czasu. Razem wędkowali, jeździli na rowerze. K. M. (2) zawoził syna na treningi karate, piłki nożnej.

Ojca i syna łączyła wspólna pasja - sport. Grali razem w piłkę.

Dowód: zeznania świadka M. K. – k. 83 (00:12:17),

zeznania świadka A. M. (2) – k. 85 (00:35:25),

zeznania świadka J. P. – k. 86 (00:51:52

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 88 – 89 (01:26:08, 01:27:00

Powód K. M. (1) o śmierci ojca dowiedział następnego dnia po zdarzeniu. Zamknął się wówczas w sobie, płakał, nie odzywał się. Korzystał z pomocy psychologa. Powód obecnie wspomina ojca, odwiedza jego grób.

Dowód: zeznania świadka M. K. – k. 83 (00:12:17, 00:18:58),

zeznania świadka A. M. (2) – k. 86 (00:46:59),

zeznania świadka J. P. – k. 86 – 87 (00:52:42, 01:06:48),

zeznania świadka J. C. – k. 87 (01:12:40),

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 88 - 90 (01:34:02, 01:36:02, 01:40:13).

K. M. (2) pomagał matce powodów w opiece nad córką, wychodził z nią na spacery. Obecnie powódka A. M. (1) pyta o ojca. Wskazuje na jego zdjęcie, które nosi przy sobie i mówi, że to jest jej tata. Pyta się bliskich, dlaczego ojciec zmarł. Od kiedy uczęszcza do przedszkola szczególnie odczuwa brak ojca, zwłaszcza, gdy widzi, że inne dzieci mają oboje rodziców, którzy odbierają je z przedszkola, są obecni na uroczystościach.

Dowód: zeznania świadka M. K. – k. 83 – 84 (00:19:37, 00:23:37),

zeznania świadka A. M. (2) – k. 85 (00:36:39),

zeznania świadka J. P. – k. 86 – 87 (01:03:06),

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 89 (01:28:58, 01:36:44)

K. M. (2) był uzależniony od narkotyków. Z tego powodu poddany został leczeniu odwykowemu.

Dowód: zeznania świadka A. M. (2) – k. 85 (00:39:21),

przesłuchanie matki powodów A. M. (2) – k. 90 (01:38:15).

Nagła i tragiczna śmierć ojca wywołała u powoda K. M. (1) kryzys psychologiczny – żałoby. Wywołała nie tylko silne reakcje emocjonalne związane ze stratą, ale naruszyła również przekonanie o stabilności świata. W wieku 9 lat, a w takim był powód w chwili śmierci ojca, dziecko zaczyna pojmować, że śmierć jest nieodwracalna, jednak nagła śmierć osoby bliskiej jest zawsze zaskoczeniem i dramatem dla dziecka. U powoda nagła śmierć ojca spowodowała zaburzenia zachowania, zaburzenia emocjonalne i zaburzenia emocjonalno – motywacyjne, które obecnie już nie występują. Z biegiem czasu powód nabrał dystansu do sytuacji, bardzo pomogła mu w tym pomoc matki i innych członków rodziny.

Dowód: opinia biegłej sądowej - psycholog M. O. – k.94 - 98.

Pismem z dnia 8.09.2011r. pełnomocnik powodów wniósł o wypłatę każdemu z nich z tytułu śmierci członka rodziny kwoty po 15.000zł w terminie do dnia 20.09.2011r.

Dowód: pismo z dnia 8.09.2011r. z zał.- k. 47 – 50.

W odpowiedzi na wezwanie powodów, pismem z dnia 28.09.2011r. strona pozwana stwierdziła, iż brak jest podstaw do wypłaty powodom zadośćuczynienia. Podniosła, iż K. M. (2) zmarł w dniu (...), a zatem przed dniem 3.08.2008r. Strona pozwana stwierdziła, iż roszczenia osób najbliższych zmarłego oparte na art. 448 kc uznać należy za bezpodstawne.

Dowód: pismo strony pozwanej z dnia 28.09.2011r. - k. 46.

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych Sąd zważył, co następuje:

Powództwa co do zasady zasługiwały na uwzględnienie.

Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd oparł się na dokumentach złożonych przez strony oraz znajdujących się w aktach szkody. Nadto uznał za wiarygodne zeznania świadków M. K., A. M. (2) oraz J. P.. Zeznania te są bowiem konsekwentne i spójne. Wynika z nich, iż pomimo rozwiązania małżeństwa rodziców powodów przez rozwód, zamieszkiwali oni razem, razem utrzymywali rodzinę i sprawowali opiekę nad powodami. Natomiast zeznania świadka J. C. nie mogły stanowić ustaleń faktycznych co do powyższych faktów. Świadek ta w tym okresie zamieszkiwała bowiem w Niemczech. Sąd oparł się zatem na jej zeznaniach jedynie co do faktu, iż powód do chwili obecnej odczuwa żal z powodu śmierci ojca. Nadto dokonując ustaleń faktycznych, Sąd uznał za wiarygodne także przesłuchanie matki powoda A. M. (2), które jest zgodne z zeznaniami wskazanych świadków.

Sąd oddalił przy tym wniosek o dopuszczenie dowodu z protokołu rozprawy z dnia 4.03.2013r, w sprawie Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabryczna o sygn. akt XIV C 2014/12, na której to rozprawie przesłuchana została ciotka powodów A. M. (2). Dopuszczenie tego dowodu prowadziłoby bowiem do naruszenia zasady bezpośredniości postępowania dowodowego w procesie cywilnym. Sąd przeprowadził przy tym dowód z zeznań świadka A. M. (2), a zatem pełnomocnik strony pozwanej miała możliwość zadawania pytań celem wyjaśnienia okoliczności, które w jej ocenie były istotne dla rozstrzygnięcia.

Oddaleniu podlegał także wniosek o dopuszczenie dowodu z historii choroby A. M. (2), ciotki powodów, w (...). Stan zdrowia psychicznego siostry zmarłego i przekazane przez nią lekarzowi informację nie stanowią okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Dodatkowo wskazać należy, iż niedopuszczalne jest powoływanie jako dowodu dokumentacji medycznej osoby, która nie jest stroną procesu, bez jej zgody. Zwłaszcza, że dokumentacja ta zawiera informacje dotyczące zdrowia psychicznego tej osoby.

Okoliczności faktyczne związane z wypadkiem komunikacyjnym z dnia (...). pozostawały poza sporem (art. 229 i 230 k.p.c.). Niesporne było zatem, iż strona pozwana jako ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność z tytułu zawartej umowy OC za skutki tego wypadku. Do wypadku doszło w dniu (...), a zatem w sprawie nie ma zastosowania Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 z dnia 11.07.2007r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych. W sprawie zastosowanie znajduje zatem art. 31§2 wówczas obowiązującej ustawy z dnia 12.11.1965r. - Prawo prywatne międzynarodowe. W myśl art.31§1 powołanej ustawy zobowiązanie nie wynikające z czynności prawnej podlega prawu państwa, w którym nastąpiło zdarzenie będące źródłem zobowiązania. Jednak zgodnie z art. 31§2 ww ustawy jeżeli strony są obywatelami tego samego państwa i mają w nim miejsce zamieszkania, właściwe jest prawo tego państwa. Przepis ten należy także stosować do wzajemnych stosunków osób prawnych, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.03.2012r, I CSK 300/11, Lex nr 1215111).

W toku procesu strona pozwana kwestionowała swoją odpowiedzialność wobec powodów, podnosząc, iż do zdarzenia doszło w dniu (...), a zatem przed wejściem w życie ustawy z dnia 30.05.2008r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Strona pozwana nie kwestionowała przy tym, iż do wypadku, w którym poniósł śmierć K. M. (2), doszło z winy kierującego pojazdem, a nadto, iż stronę pozwaną z (...) S.A. z siedzibą w R. łączyła umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Odpowiedzialność strony pozwanej za skutki tegoż zdarzenia wynikała zatem z art. 822§4 kc w związku z art. 436§2 zd. 2 kc i art. 415 kc.

Zważyć należy, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc w związku z art. 24§1 kc także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3.08.2008r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.07.2014r, II CSK 621/13, Lex nr 1491132, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13.07.2011r, III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22.10.2010r, III CZP 76/10, OSP 2011/9/96).

Śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym, a osoba dochodząca zadośćuczynienia nie jest poszkodowana jedynie pośrednio. Niewątpliwie ten sam czyn niedozwolony może wyrządzać krzywdę różnym osobom, zatem źródłem krzywdy jest czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć. Krzywdą wyrządzoną powodom jest zaś naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach pomiędzy rodzicami a małoletnimi dziećmi. Wobec powyższego powodowie zostali bezpośrednio poszkodowani w wyniku deliktu, a zatem są oni z tego tytułu uprawnieni do dochodzenia naprawienia doznanej przez nich krzywdy poprzez zasądzenie na podstawie art. 448 kc zadośćuczynienia (por. powołaną uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13.07.2011r, III CZP 32/11).

Powołany przepis wskazuje jedynie, że zadośćuczynienie powinno być odpowiednie, nie wskazując żadnych innych kryteriów ustalenia jego wysokości. W judykaturze podkreśla się, że przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy uwzględnić indywidualne, szczególne okoliczności konkretnego przypadku i kierować się kompensacyjną funkcją zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma bowiem na celu kompensację doznanej krzywdy, a zatem złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią najbliższej osoby i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości. Należy podkreślić, że art. 448 kc nie wprowadza żadnych innych poza rozmiarem krzywdy przesłanek, do których miałby odwołać się sąd, określając wysokość zadośćuczynienia. Jedynym miernikiem należnego powodom zadośćuczynienia jest zatem doznana przez nich w wyniku śmierci ojca krzywda.

Ustalając należne powodom zadośćuczynienie, Sąd miał przede wszystkim na względzie, iż śmierć K. M. (2) spowodowała rozbicie ich rodziny, a małoletnie dzieci właśnie w obojgu rodziców znajdowały silne wsparcie. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego pomimo rozwodu rodzice powodów mieszkali razem, razem troszczyli się o dzieci i utrzymywali rodzinę. Poprzez śmierć ojca powodowie utracili możliwość dorastania w pełnej rodziny i wsparcia ze strony obojga rodziców, dającego małoletniemu dziecku poczucie bezpieczeństwa. Zerwana została zatem jedna z podstawowych więzi międzyludzkich, jaką jest więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem. Stratę tę powodowie z uwagi na różnicę wieku odczuli jednak odmiennie.

Powód w chwili śmierci ojca miał 9 lat i był świadomy straty związanej ze śmiercią najbliższej osoby. Śmierć ojca wywołała u niego wstrząs psychiczny, skutkujący wystąpieniem u powoda reakcji żałoby. Wprawdzie obecnie objawy te wygasły i powód nie odniósł z powodu straty ojca uszczerbku na zdrowiu, lecz w świetle art. 448 kc krzywda nie jest ujęta w kategoriach medycznych, a zatem nie jest uzależniona od tego, czy powód uszczerbku takiego doznał. Istotne jest, że powoda łączyła silna więź z ojcem. Z ojcem dzielił on pasję, jaką był dla nich sport. To ojciec woził syna na treningi i grywał z nim w piłkę. Obecnie powód zresztą rekompensuje stratę ojca głównie poprzez zainteresowanie sportem.

Natomiast powódka w chwili śmierci ojca była 7 - miesięcznym niemowlęciem. Jest oczywiste, że w tym czasie nie miała ona świadomości, że ojciec zmarł. Nie oznacza to jednak, że dla dziecka w tym wieku obojętna jest strata jednego z opiekunów. K. M. (2) pomagał bowiem matce powódki, w opiece nad nią, wychodził z dzieckiem na spacery. Powódka odczuła stratę ojca, kiedy osiągnęła wiek przedszkolny. Wtedy bowiem stała się świadoma tego, że inne dzieci mają oboje rodziców, którzy odbierają je z przedszkola oraz uczestniczą w organizowanych w nim uroczystościach. Powódka nie pamięta ojca i zna go jedynie ze zdjęcia. Odczuwa jednak żal z powodu jego straty.

W toku postępowania dowodowego nie wykazano przy tym, by uzależnienie ojca powodów od narkotyków miało wpływ na jego więź z dziećmi, a zatem by z tego powodu ich krzywda po starcie ojca była mniejsza.

Wszystkie te okoliczności sprawiają, iż w ocenie Sądu odpowiednim do rozmiaru krzywdy, jakiej doznał powód, jest zadośćuczynienie w kwocie 100.000zł, a powódki w wysokości 80.000zł. Różnicując kwotę zadośćuczynienia, Sąd miał na względzie, iż stratę ojca powodowie z uwagi na wiek odczuli odmiennie i to K. M. (1) przeżył bezpośrednio po śmierci ojca silne reakcje emocjonalne związane ze stratą, naruszyła ona również jego przekonanie o stabilności świata, a zatem jego poczucie bezpieczeństwa. Nie umniejszając zatem krzywdy, jakiej doznała małoletnia powódka, uznać należało, iż rozmiar krzywdy powoda był jednak większy.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia orzeczono w oparciu o art.481§1kc w związku z art. 14 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych . Wyjaśnienie okoliczności istotnych dla wypłaty świadczenia w niniejszej sprawie było w ocenie Sądu możliwe w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania przez stronę pozwaną zawiadomienia o wypadku. Zawiadomienia tego dokonano pismem pełnomocnika powoda z dnia 8.09.2011r. Pismo to z pewnością było już doręczone stronie pozwanej w dniu 25.09.2011r, kiedy udzieliła ona odpowiedzi na wezwanie powodów. Jednak tym pismem pełnomocnik powodów wniósł o wypłatę tytułem zadośćuczynienia na rzecz powodów kwoty po 15.000zł. Z chwilą jednak doręczenia stronie pozwanej pozwu powinna ona uiścić na rzecz powodów niezwłocznie pozostałe należne im kwoty. W tym zakresie – co do żądania dalszej kwoty zadośćuczynienia - znajdował bowiem zastosowanie przepis art. 455 kc. Sąd uznał zatem, iż kwoty te powinny być uiszczone niezwłocznie, tj. w okolicznościach niniejszej sprawy w terminie 3 dni od dnia otrzymania odpisu pozwu. Odpis pozwu doręczono stronie pozwanej dnia 9.12.2013r, a powodowie żądali zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 16.12.2013r.

Mając powyższe na względzie, na podstawie powołanych przepisów Sąd orzekł jak w punktach I, II i III sentencji wyroku.

Odnośnie kosztów procesu co do powództwa K. M. (1) Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 kpc. Zasądzona kwota 3625zł 50gr kosztów procesu obejmuje: 3600zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego oraz 25zł 50gr opłat skarbowych od pełnomocnictwa (powodowie łącznie uiścili bowiem z tego tytułu 51zł).

O kosztach procesu w zakresie powództwa A. M. (1) rozstrzygnięto na podstawie art. 100 zd.1 kpc. Powódka wygrała co do 80% żądania pozwu, poniosła przy tym koszty procesu w kwocie 3625zł 50gr, obejmujące kwotę 3600zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego oraz 25zł 50gr opłat skarbowych od pełnomocnictw. Powinna zatem powódce zostać zwrócone koszty procesu w kwocie 2900zł 40gr. Natomiast strona pozwana wygrała co do 20%, ponosząc koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w wysokości 3600zł oraz 8zł 50gr tj. ½ opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, a więc należne jej koszty procesu to 721zł 70gr. Różnica kwot należnych stronom tytułem kosztów procesu wynosi zatem 2178zł 70gr.

Jednocześnie mając na względzie przepis art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 98 kpc co do powództwa K. M. (1) i art. 100 zd.1 kpc co do powództwa A. M. (1), Sąd nakazał stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 9383zł 64gr tytułem kosztów sądowych. Kwota ta obejmuje opłatę od pozwu w zakresie żądania K. M. (1) 5000zł oraz opłatę od pozwu w zakresie żądania A. M. (1) 4000zł (80% z 5000zł), jak również kwotę wydatkowaną na opinię biegłej sądowej, a dotyczącą powództwa K. M. (1), tj. 383zł 64gr.

Mając na względzie szczególną sytuację życiową powódki, uzasadniającą zwolnieniem jej od kosztów sądowych, na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nie obciążył powódki kosztami sądowymi w kwocie 1000zł opłaty od pozwu.