Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Antoni Smus

Sędziowie SSO Iwona Podwójniak

SSR (del.) Ewa Grzybowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2014 r. w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa D. O., K. O., Ł. O., P. O. (1), P. O. (2), T. O. i M. O. (1)

przeciwko (...) SA w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 26 sierpnia 2014 r. sygn. akt I C 399/13

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża powodów kosztami zastępstwa prawnego poniesionymi przez pozwanego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 329/14

UZASADNIENIE

Pozwem skierowanym do Sądu Rejonowego w Wieluniu powódka D. O., wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A.
w W.:

- kwoty 15 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią syna wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- kwoty 2 474,00 zł tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 15 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Tym samym pozwem powodowie K. O., Ł. O., P. O. (2), P. O. (1), T. O., M. O. (1) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego (...) S.A. w W.:

- kwoty po 10 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią brata wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- kwoty po 1 649,00 zł tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 10 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wnieśli ponadto
o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz każdego z nich w wysokości po 4 817,00 zł.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 4 800,00 zł.

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2014 roku, w sprawie o sygn. akt I C 399/13, Sąd Rejonowy w Wieluniu zasądził od pozwanego (...) S.A.
z siedzibą w W. na rzecz powódki D. O. tytułem zadośćuczynienia kwotę 7 500,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty oraz tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 7 500,00 zł kwotę 1 242,12 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Nadto zasądził od pozwanego (...) S.A.
z siedzibą w W. na rzecz powódki K. O. tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty oraz tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 5 000,00 zł kwotę 828,08 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja
2013 roku do dnia zapłaty. Podobnie zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Ł. O. tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty i tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 5 000,00 zł kwotę 828,08 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Zasądził również od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. O. (2) tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja
2013 roku do dnia zapłaty oraz tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 5 000,00 zł kwotę 828,08 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Nadto na rzecz powódki P. O. (1) zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą
w W. tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
17 maja 2013 roku do dnia zapłaty oraz tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 5 000,00 zł kwotę 828,08 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Zasądził także od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda T. O. tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty oraz tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 5 000,00 zł kwotę 828,08 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Również na rzecz powoda M. O. (1) zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 000,00 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013 roku do dnia zapłaty oraz tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku od kwoty 5 000,00 zł kwotę 828,08 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja
2013 roku do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił i zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu. Nie obciążył przy tym powodów obowiązkiem zapłaty kosztów sądowych w zakresie oddalonego powództwa i nakazał pobrać od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego w Wieluniu kwotę 3,00 zł tytułem kosztów sądowych, od uwzględnionej części powództwa, od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny, który Sąd Okręgowy podzielił i przyjął za własny, a którego istotne elementy przedstawiają się następująco.

W dniu 24 sierpnia 2011 roku M. O. (2) wykonywał w gospodarstwie rolnym należącym do A. K. prace polegające na wierceniu otworów w ścianie budynku. Podczas wiercenia otworu doszło do porażenia prądem M. O. (2). Poszkodowany został odwieziony karetką do szpitala, gdzie stwierdzono jego zgon. Właściciel gospodarstwa rolnego, w którym doszło do przedmiotowego wypadku podlegał ochronie ubezpieczeniowej udzielonej przez pozwanego.

Zmarły M. O. (2) miał 29 lat. Był synem powódki D. O. oraz bratem pozostałych powodów. Ukończył szkołę rolniczą. Prowadził wraz z matką gospodarstwo rolne. Zajmował się sprawami urzędowymi związanymi z gospodarstwem rolnym i pomagał matce w wychowaniu młodszego rodzeństwa. Zamierzał przejąć rodzinne gospodarstwo rolne i nigdy nie planował wyprowadzenia się z domu rodzinnego.

Nadto Sąd pierwszej instancji ustalił, że powódka D. O. jest rozwiedziona. Jej były mąż nie żyje. M. O. (2) był najstarszym jej synem. Powódka miała bardzo dobre kontakty ze zmarłym synem M.. Mogła na niego liczyć przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego i na pomoc przy wychowywaniu młodszych dzieci. M. O. (2) kupował maszyny rolnicze do gospodarstwa. Zawoził młodsze rodzeństwo do lekarza, do szkoły i na dodatkowe zajęcia lekcyjne, robił zakupy do domu. Wspólnie spędzali święta
i uroczystości rodzinne. Powódka prawie każdego dnia odwiedza grób syna. Po śmierci syna zażywała tylko zioła na uspokojenie. Po śmierci syna powódka D. O. czuła przygnębienie, brak było jej pomocy syna, jego radzenia w problemach życia codziennego. Powódka D. O. po śmierci syna nigdy nie korzystała z pomocy lekarzy psychologów i psychiatrów. Wsparciem dla niej w tych trudnych chwilach była oraz jest obecnie rodzina. Natomiast powodowie: Ł. O. i K. O. po śmierci brata mieli problemy w szkole z nauką. Całe dni płakali. Obecnie ich stan jest lepszy. Mają swoich znajomych, ale stali się bardziej zamknięci w sobie. Zawsze mogli liczyć na wsparcie finansowe brata M. . Co się zaś tyczy powoda P. O. (2), to Sąd Rejowy ustalił, iż ma on obecnie 30 lat. Był bardzo zżyty z bratem M.. Prowadzili wspólne rozmowy o pracy w gospodarstwie rolnym, o swoich prywatnych sprawach. Brat M. doradzał mu w podejmowaniu decyzji w różnych sprawach. Powód pomagał bratu w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Mieli wspólne plany wyjazdu do pracy za granicę. Kiedy powód nie miał pracy, brat M. pomagał mu finansowo; kupował mu ubrania, paliwo do samochodu. Powód prawie codziennie odwiedza grób brata. Po śmierci brata i obecnie czuje pustkę i przygnębienie, ale nie unika kontaktu z ludźmi, próbuje normalnie żyć, spotyka się ze znajomymi. Nigdy nie korzystał z pomocy lekarzy psychologów i psychiatry .

Z dalszych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że powód T. O. ma 29 lat. Miał bardzo dobry kontakt z bratem M.. Wspólnie rozmawiali o samochodach,
o komputerach. Przed śmiercią brata planował wyjechać do pracy do Niemiec. Po śmierci brata musiał z tych planów zrezygnować, by pomagać matce w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Powód T. O. był w szoku po śmierci brata, nie mógł sobie z tym poradzić. Obecnie jest trochę lepiej. Nie unika ludzi. Ma swoich znajomych w rodzinnej wsi, z którymi się spotyka. Po śmierci brata mieszkał z matką i rodzeństwem, którzy wspierali go. Powód T. O. prawie codziennie odwiedza grób brata. Nigdy nie korzystał
z pomocy lekarzy psychologów i psychiatrów. Natomiast powód M. O. (1) ma 20 lat, miał bardzo dobre kontakty ze zmarłym bratem. Swojego ojca nie znał. M. O. (2) był dla niego jak ojciec. To z bratem M. rozmawiał, razem z nim pracował
w gospodarstwie rolnym przy żniwach, oglądał telewizję. Od niego się uczył obsługiwać maszyny rolnicze, pracować w polu. Po śmierci brata czuł pustkę, był bardzo samotny. Chodził ubrany na czarno, z tego powodu miał nieprzyjemności od kolegów
w szkole, którzy się z tego wyśmiewali i twierdzili że należy do sekty. Z tego powodu uderzył kolegę i podlega pod nadzór kuratora. Po śmierci brata miał myśli samobójcze. Powód M. O. (1) przybył bezpośrednio na miejsce wypadku brata. Próbował go reanimować. Po odwiezieniu poszkodowanego do szpitala, powód wrócił do domu i płakał. Nie korzystał nigdy z pomocy lekarzy psychologów i psychiatrów w związku ze śmiercią brata, bo uważał że to i tak nie pomoże i nie ma sensu opowiadać o swoich prywatnych sprawach obcym ludziom. Obecnie jak tylko jest w domu, odwiedza grób brata. Szukał wsparcia w rodzinie i tam je znalazł. W zeszłym roku był kilka razy na dyskotece ze znajomymi.

Co się zaś tyczy powódki P. O. (1), to Sąd pierwszej instancji ustalił, że ma ona aktualnie 21 lat. Miała bardzo dobre kontakty z bratem M.. Często grała z nim w piłkę, wspólnie oglądali telewizję, pomagali sobie wzajemnie. Brat M. wspierał ją finansowo, kupował jej karty zasilające do telefonu. Dał jej pieniądze na prawo jazdy. Traktowała M. jako swojego ojca, którego nie znała. Po śmierci brata nie mogła się na niczym skupić, pogorszyły jej się wyniki w nauce. Miała problemy z zasypianiem. Często odwiedza grób brata. Obecnie pogodziła się ze śmiercią brata. Odwiedza swoich znajomych, jeździ z nimi na dyskoteki. Nadal jej brakuje rozmów z bratem M.. Po śmierci brata czuła wsparcie ze strony matki i pozostałego rodzeństwa. Powódka P. O. (1) nigdy nie korzystała z pomocy lekarzy psychologów i psychiatrów w związku ze śmiercią brata. Nie zażywała leków uspakajających.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika także, że w dniu 30 grudnia 2011 roku strona powodowa zgłosiła szkodę pozwanemu. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany wypłacił na rzecz powódki D. O. kwotę 25 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, na rzecz powodów: T. O., P. O. (2), Ł. O., P. O. (1), M. O. (1), K. O. kwoty po 8 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Pismem z dnia 17 kwietnia 2012 roku strona powodowa wniosła o ponowne rozpoznanie sprawy do pozwanego, albowiem wypłacone kwoty nie czyniły zadość doznanej krzywdzie. Pismo to pozostało bez odpowiedzi pozwanego.

Ustaleń powyższych Sąd pierwszej instancji dokonał w oparciu o zeznania powodów, których wiarygodność nie budziła wątpliwości. Zeznania ich uznał za spójne i wzajemnie się uzupełniające, nie zawierające wewnętrznych sprzeczności, tworzące logiczną całość.

W toku postępowania sądowego, na wniosek pełnomocnika strony powodowej Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy: psychologa i psychiatry jednakże powodowie nie stawili się na badania i pełnomocnik powodów cofnął wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii wyżej wymienionych specjalistów.

Sąd Rejonowy oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, uznając iż okoliczności, na które miałby się wypowiedzieć ten biegły nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd pierwszej instancji wskazał, iż materialnoprawną podstawą żądań powodów jest art. 446 § 4 k.c. Powodowie wykazali, że łączyła ich silna więź rodzinna z synem i bratem M. O. (2), jaka występuje między rodzicem a dzieckiem i między rodzeństwem. Powodowie do końca życia będą odczuwali brak syna i brata, który bez wątpienia stanowił nie tylko emocjonalne, ale i finansowe wsparcie dla powodów. W rozpoznawanej sprawie krzywda jest tym bardziej dotkliwa, że śmierć syna i brata nastąpiła nagle i nieoczekiwanie, w wypadku przy pracy. Zmarły M. O. (2) czynnie uczestniczył w życiu powodów, stanowił dla nich ostoję. Powodowie pozostawali z nim w bardzo dużym stopniu bliskości, a ich wzajemne relacje były bardzo dobre. Rodzeństwo służyło sobie nawzajem pomocą i radą przy pracy w gospodarstwie czy w chorobie. Fakt wspólnego zamieszkiwania powodów z bratem i synem bez wątpienia świadczy o dużym stopniu ich wzajemnego przywiązania, przyzwyczajenia się do bycia razem. Wspólnie spędzali wolny czas, oglądając telewizję, grając w piłkę, czy prowadząc rozmowy na wspólne tematy i powierzając sobie prywatne tajemnice. Powodowie wspólnie ze zmarłym bratem i synem spędzali święta, co również świadczy o dużym stopniu zażyłości między nimi. Zmarły M. O. (2) był wsparciem dla powodów. Odejście jego spowodowało u powodów wstrząs, który skutkował napięciami emocjonalnymi towarzyszącymi przeżywaniu żałoby, zwłaszcza takimi jak smutek, żal, poczucie straty bliskiej osoby. Te stany emocjonalne wywołały u powodów problemy natury fizjologicznej, takie jak kłopoty z koncentracją, nauką czy np. u P. O. (1) kłopoty z zasypianiem, u M. O. (1) myśli samobójcze. Powodowie po śmierci brata i syna odczuwali pustkę i przygnębienie. Do chwili obecnej często odwiedzają jego grób. Często go wspominają. M. O. (2) w chwil śmierci miał 29 lat.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania Sąd pierwszej instancji orzekł, jak
w punktach 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13 sentencji wyroku, na podstawie art. 446 § 4 k.c. Ustalając wysokość zasądzonego zadośćuczynienia Sąd Rejonowy miał na uwadze już wypłacone powodom przez pozwanego kwoty, tj. na rzecz D. O. - 25 000 zł i na rzecz pozostałego rodzeństwa po 8 000,00 zł i także okoliczność, że kwota zadośćuczynienia nie może prowadzić do wzbogacenia osoby uprawnionej.

Z drugiej jednak strony Sąd ten miał na uwadze, iż każdy przypadek wystąpienia krzywdy należy traktować indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta powinna opierać się na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. Sąd zaznaczył przy tym, iż ból powodów spowodowany śmiercią brata i syna nie jest już tak silny, jak to było na początku okresu żałoby. Powodowie zeznali na rozprawie, iż rozpacz po śmierci brata i syna z biegiem czasu stała się mniej odczuwalna, a oni wrócili już do swoich codziennych obowiązków domowych i zawodowych. Rodzeństwo zaczęło spotykać się ze znajomymi, z którymi jeżdżą na dyskoteki. Nie można tracić też z pola widzenia faktu, iż powodowie po śmierci brata i syna nie byli osamotnieni. Posiadają oni bowiem siebie nawzajem i z pewnością byli dla siebie wsparciem w trudnych chwilach związanych ze śmiercią M. O. (2), o czym zgodnie sami zeznawali. Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy w pozostałej części powództwo oddalił.

Sąd pierwszej instancji podejmując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie miał też na uwadze, iż w sprawie tej nie został przeprowadzony dowód z opinii biegłych lekarzy psychologa i psychiatry, a bez odpowiednich opinii w tym względzie trudno jest ustalić np. fakt czy proces żałoby strony powodowej został zakończony. Z pewnością opinia biegłych lekarzy pozwoliłaby Sądowi na pewne ustalenie w tym zakresie. Ponieważ jednak powodowie nie poddali się takim badaniom, okoliczność tę Sąd Rejonowy uwzględnił przy ustaleniu wysokości zasądzonego zadośćuczynienia, przyjmując iż strona powodowa nie udowodniła, iż nadal znajduje się w stanie żałoby. Za takim ustaleniem dodatkowo przemawiają zachowania samych powodów, którzy obecnie nie stronią od kontaktów z ludźmi, spotykają się ze znajomymi, spędzając wolny czas na rozrywkach typu pobyty na dyskotekach.

O odsetkach Sąd Rejonowy rozstrzygnął po myśli art. 481 § 1 k.c. podnosząc, iż pełnomocnik strony powodowej ponownie zgłosił szkodę stronie pozwanej w dniu 30 grudnia 2011 roku. Biorąc pod uwagę siedmiodniowy termin na doręczenie korespondencji powinna ona dotrzeć do pozwanego najpóźniej w dniu 6 stycznia 2012 roku. W związku z powyższym powódka domagała się odsetek od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia o szkodzie, tj. od dnia 6 lutego 2012 roku. Roszczenie stało się wymagalne od dnia
21 kwietnia 2012 roku. Roszczenie o zwrot skapitalizowanych odsetek zostało wyliczone za zamknięty okres od dnia 7 lutego 2012 roku do dnia 16 maja 2013 roku (dnia poprzedzającego wniesienie pozwu do Sądu) opóźnienia w spełnieniu przez stronę pozwaną świadczenia o zadośćuczynienie w wysokości 7 500,00 zł w przypadku powódki D. O., a w przypadku pozostałych powodów od kwoty po 5 000,00 zł. W tych okolicznościach Sąd pierwszej instancji wskazał, że odsetki za ten okres wynoszą odpowiednio w przypadku: powódki D. O. kwotę 1 242,12 zł, a w przypadku pozostałych powodów kwoty po 828,08 zł, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku, co znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 482 k.c.

Sąd pierwszej instancji orzekł również o kosztach procesu na podstawie art. 100 k.p.c. przyjmując, iż strony w jednakowym zakresie przegrały sprawę. Do rozliczenia między stronami pozostała kwota 6,00 zł, przyznana biegłej sądowej psycholog M. B. tytułem zwrotu kosztów wysłania wezwań na badanie. Z uwagi na to, iż powodowie byli zwolnienie z kosztów sądowych, Sąd nie obciążył ich obowiązkiem zwrotu połowy tej kwoty, przejmując ją na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w W., zaś w przypadku strony pozwanej zasądził brakującą kwotę 3,00 zł od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu.

Apelację od powyższego rozstrzygniecia wywiódł pełnomocnik powodów, zaskarżając wydany wyrok w części oddalającej powództwo w zakresie sumy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ponad zasądzoną przez Sąd pierwszej instancji nstancji na rzecz powódki D. O. kwotę 7 500 zł, na rzecz powódki K. O. kwotę 5 000 zł, na rzecz powoda Ł. O. kwotę 5 000 zł, na rzecz powoda P. O. (2) kwotę 5 000 zł, na rzecz powódki P. O. (1) kwotę 5 000 zł, na rzecz powoda T. O. kwotę 5 000 zł oraz na rzecz powoda M. O. (1) kwotę 5 000 zł i zarzucając naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 446 § 4 kc wskutek dokonania jego błędnej wykładni polegającej na przyznaniu powodom D. O., K. O., Ł. O., P. O. (2), P. O. (1), T. O. oraz T. O. przez Sąd pierwszej instancji nieodpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez nich krzywdę w stosunku do całokształtu negatywnych konsekwencji wynikających ze śmierci syna i brata w wypadku przy pracy z dnia 24 sierpnia 2011 roku.

W petitum pełnomocnik powodów wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w zaskarżonej części i zasądzenie na rzecz:

-

powódki D. O. dalszej kwoty 7 500 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 1 231,88 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

-

powódki K. O. dalszej kwoty 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 820,92 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

-

powoda Ł. O. dalszej kwoty 5 000 zł, tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 820,92 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

-

powoda P. O. (2) dalszej kwoty 5 000 zł, tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 820,92 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

-

powódki P. O. (1) dalszej kwoty 5 000 zł, tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 820,92 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

-

powoda T. O. dalszej kwoty 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 820,92 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

-

powoda M. O. (1) dalszej kwoty 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 820,92 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od dnia 7 lutego 2012 roku do 16 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

Nadto skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kosztów postępowania za pierwszą instancję stosownie do wyniku sprawy, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu według norm przepisanych za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył.

Apelacja strony powodowej okazała się bezzasadna i podlegała w całości oddaleniu.

Wbrew twierdzeniom apelujących Sąd pierwszej instancji nie uchybił przepisowi
art. 446 § 4 k.c. Zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy tego przepisu sprowadzał się w istocie do uznania, że wysokość zasądzonego zadośćuczynienia jest nieadekwatna do rozmiarów poniesionej przez powodów krzywdy. Tymczasem stosownie do treści art. 446 § 4 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przyjmuje się, iż z braku szczegółowych kryteriów zawartych w samej ustawie, przy ustalaniu odpowiedniej sumy należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy mogące mieć wpływ na wielkość doznanej przez poszkodowanego krzywdy; wszystkie pozostałe czynniki mają znaczenie wówczas, gdy wpływają na odczuwane cierpienia. Przy czym obok kryteriów obiektywnych uwzględnić należy również indywidualną sytuację poszkodowanego; uszczerbek o charakterze niemajątkowym dotyka psychiki człowieka, na jego rozmiar wpływ ma indywidualna wrażliwość, cechy charakteru.

Jednocześnie należy zauważyć, że korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, czyli albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie. Generalnie określenie zadośćuczynienia stanowi atrybut sądu pierwszej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1970 roku, III PRN 39/70, OSNCP 1971, z. 3, poz. 53; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2001 roku, II CKN 889/00 LEX nr 52471; oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2000 roku, V CKN 527/00, OSNC 2001, z. 3, poz. 42). Ponadto przyjmuje się również w orzecznictwie, że zarzut zaniżenia wysokości zadośćuczynienia może być uwzględniony w instancji odwoławczej tylko wówczas, gdyby nie zostały uwzględnione wszystkie okoliczności istotne dla ustalenia tej wysokości (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1998 roku, I CKN 591/97, niepubl.). Tym samym nawet ewentualna odmienna ocena Sądu Okręgowego co do zasadności wysokości zadośćuczynienia, która nie mieści się w pojęciu rażącej niewspółmierności wobec doznanej krzywdy, nie może skutkować zmianą zaskarżonego wyroku.

Zaznaczyć również należy, że w uzasadnieniu wyroku sąd powinien dokładnie wskazać, jakimi kryteriami kierował się ustalając wysokość zadośćuczynienia, powołanie się na ujawnione w sprawie okoliczności sprawy, bez ich sprecyzowania nie jest wystarczające.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji sprostał powyższym wymaganiom i należycie uzasadnił wysokość przyznanego powodom zadośćuczynienia, biorąc pod uwagę wypracowane w tym zakresie orzecznictwo a przede wszystkim okoliczności sprawy. Wnikliwie przeanalizował zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, nie poprzestając na powierzchownej jego ocenie. Z uwagi jednak na fakt, że powodowie odmówili poddania się badaniu przez biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii Sąd Rejonowy nie mógł szerzej odnieść się do przeżyć powodów będących konsekwencją śmierci brata i syna oraz następstw z tym związanych. Na podstawie zaś zeznań samych powodów Sąd ten słusznie ustalił, iż ich stan zdrowia psychicznego po śmierci M. O. (2) nie był na tyle zły, by wymagali oni specjalistycznej pomocy. Tragiczna śmierć syna i brata nie spowodowała u nich też trwałej zmiany trybu życia, nie tylko bowiem nie wymagali oni leczenia psychiatrycznego ani psychoterapii, ale z czasem wrócili do swych codziennych zajęć i obowiązków, a ich kontakty z otoczeniem unormalizowały się. Niewątpliwie po śmierci brata i syna wszyscy powodowie odczuwali ogromny smutek i żal, ale strona powodowa nie wykazała, aby przebieg procesu żałoby był u powodów nietypowy. Sam zaś fakt, że powodowie wskutek przedwczesnej śmierci brata i syna oraz przerwania istniejących z nim więzi rodzinnych doznali krzywdy, nie może w ocenie Sądu Odwoławczego doprowadzić do uwzględnienia roszczeń powodów w całości. Śmierć brata i syna powodów nastąpiła bowiem trzy lata temu, a więc przez ten okres wystąpił już proces względnego pogodzenia się z jego śmiercią i uporania z trudną sytuacją jaką wywołała ta śmierć w rodzinie. Chociażby więc ze względu na upływ czasu, cierpienia powodów uległy pewnemu złagodzeniu i bez wątpienia, obecnie ich odczucie krzywdy jest znacznie mniejsze niż miało to miejsce bezpośrednio po wypadku. Nadto powodowie po śmierci M. O. (2) nie pozostali osamotnieni, mają przecież siebie nawzajem, przy czym rodzeństwo poszkodowanego to osoby młode, mające szansę na prowadzenie w przyszłości własnego życia rodzinnego.

Sąd Rejonowy podejmując rozstrzygnięcie w zaskarżonej części wszystkie te okoliczności wziął pod rozwagę i właściwie ocenił ich wpływ na rozmiary należnego powodom zadośćuczynienia. Stąd też nie było podstaw do uznania, że wysokość zasądzonego zadośćuczynienia jest rażąco niska i że Sąd ten naruszył w ten sposób swobodę orzekania
w tej kwestii.

Skarżący, akcentując w apelacji zarzut, że wysokości przyznanych kwot zadośćuczynienia pozostają w wyraźnej dysproporcji do rozmiaru krzywdy, że są wyraźnie nieodpowiednie i nie spełniają funkcji kompensacyjnej, nie wskazują żadnych ponad te zarzuty argumentów, które by pozwoliły skutecznie zakwestionować zasądzone sumy.

Konkludując wskazać należy, że w ocenie Sądu Odwoławczego Sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował przepis art. 446 § 4 k.c. a przyznana kwota pieniężna z tytułu zadośćuczynienia jest odpowiednia i uwzględnia wszystkie okoliczności, mające wpływ na rozmiar doznanej przez powodów krzywdy. Przyznane kwoty zadośćuczynienia powodom nie są ani rażąco niskie, ani rażąco wysokie.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację powodów.

Zważywszy na charakter niniejszej sprawy oraz sytuację majątkową i życiową powodów Sąd Okręgowy na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył ich obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.