Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

V Wydział Karny Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec

Sędziowie: SSO Lucyna Pradelska-Staniczek (spr.)

SSR del. Katarzyna Gozdawa-Grajewska

Protokolant: Roman Czarnacki

w obecności Magdaleny Szymańskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2014 r.

sprawy:

E. B. /B./

córki S. i J.

ur. (...) w P.

oskarżonej o przestępstwo z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

i art. 297 § 1 kk przy zastosowaniu art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 18 kwietnia 2014r. sygn. akt III K 559/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonej E. B. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów udziału obrońcy w postępowaniu odwoławczym;

III.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt V 2 Ka 372/14

UZASADNIENIE

E. B. została oskarżona o to, że w dniu 15 maja 2012 roku w R. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w postaci uzyskania dla siebie od Agencji (...) w R. płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w postaci jednolitej płatności obszarowej do powierzchni 35,27 ha oraz uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni 15,62 ha przedłożyła w formie pisemnego wniosku z dnia 11 maja 2012 roku nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, poprzez zadeklarowanie działki ewidencyjnej o numerze (...), położonej w województwie (...), powiat (...), gmina L., obręb ewidencyjny Ż. o powierzchni całkowitej działki (...) ha na której położona jest działka rolna R o powierzchni 2,39 ha, która to działka nie była własnością E. B., a także wymieniona nie była jej posiadaczem na dzień 31 maja 2012 roku, a tym samym, teren ten nie był uprawnionym do płatności objętej wnioskiem, czym wprowadziła w błąd pracownika Agencji (...) w R., w zakresie wyżej wskazanym usiłując w ten sposób doprowadzić Agencję(...) w R. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w łącznej w kwocie 1756,94 złote w ramach jednolitej płatności obszarowej, lecz zamierzonego celu nie osiągnęła, wobec wykrycia wskazanych wyżej nieprawidłowości przez pracowników Agencji (...) w R. i odmowy wypłaty w tym zakresie płatności, tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Rybniku wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2014 roku w sprawie o sygn. III K 559/13 uniewinnił oskarżoną E. B. od popełnienia zarzucanego jej czynu.

Kosztami postępowania został obciążony Skarb Państwa, zaś na rzecz obrońcy oskarżonego z wyboru Sąd Rejonowy zasądził kwotę 720 złotych tytułem wynagrodzenia za obronę świadczoną na rzecz E. B..

Apelację o wyroku wniósł Prokurator, który działając na zasadzie art. 425 k.p.k. i art. 444 k.p.k. zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonej. Powołując się na przepisy art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 punkt 3 k.p.k. wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań przedstawiciela Agencji (...) w R. w osobie B. K., zeznań L. S., H. K., H. S., A. P. i G. B. oraz oględzin zabezpieczonej dokumentacji z Agencji (...)nie pozwala na uznanie oskarżonej E. B. za winną popełnienia zarzucanego jej przestępstwa spenalizowanego w art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k., podczas gdy cena tego materiału dokonana zgodnie z zasadami logicznego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzi do przeciwnego wniosku.

Podnosząc powyższy zarzut skarżący, powołując się na przepis art. 437 k.p.k., wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom skarżącego sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny, wywodząc logiczne wnioski z właściwie przeprowadzonej oceny wszystkich dowodów zebranych w sprawie, co legło u podstaw wydania wyroku uniewinniającego E. B. od popełnienia zarzucanego jej czynu. Nie dopuścił się zatem Sąd Rejonowy zarzucanego błędu w ustaleniach faktycznych, mającego mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a wobec tego brak było podstaw do uwzględnienia skargi apelacyjnej w oparciu o podnoszoną przyczynę odwoławczą z art. 438 pkt 3 k.p.k. Skarżący nie wykazał błędu w rozumowaniu sądu I instancji, przedstawił natomiast własną ocenę dowodów i własną wersję wydarzeń, a zatem stanowisko wyrażone w skardze apelacyjnej ocenić należało jako w istocie odmienny pogląd jej autora co do okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego i możliwych do wyciągnięcia z nich wniosków.

Zgodnie z utrwalonym już w tej mierze orzecznictwem zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłom logicznego rozumowania oraz gdy błąd ten mógł mieć wpływ na treść orzeczenia. Stawiając ten zarzut należy wykazać, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania dopuścił się sąd I instancji dokonując oceny zebranego materiału dowodowego. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego w konkretnej sprawie odmiennej oceny materiału dowodowego nie może prowadzić do wniosku, że sąd ten dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych. Zarzut ten nie może się sprowadzać tylko do zakwestionowania stanowiska sądu I instancji czy też do samej tylko polemiki z ustaleniami sądu, nieuzasadnionej oceną dowodów, lecz powinien wskazywać nieprawidłowości w rozumowaniu sądu odnośnie do oceny okoliczności sprawy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu odmiennego poglądu, jak czyni to autor apelacji, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Sąd Okręgowy w pełni zgadza się z dokonaną przez sąd I instancji oceną zgromadzonego materiału dowodowego. Słusznie Sąd meriti przyjął, iż przedmiotowa działka została wpisana we wniosku o przyznanie płatności do gruntów rolnych z dnia 15 maja 2012 roku na skutek błędu.

Sąd Okręgowy podziela również dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę wyjaśnień oskarżonej E. B.. Sąd meriti zasadnie podzielił wyjaśnienia oskarżonej, w których nie przyznała się do popełnienia zarzuconego jej czynu i zaprzeczyła, by zamierzała wyłudzić pieniądze w kwocie 1756,94 złote. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wykazał bowiem, by oskarżona działała z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Istotnie wyjaśnienia oskarżonej – jak zauważa to Sąd Rejonowy – nie są szczegółowe, konsekwentne, a wręcz miejscami są niespójne i nielogiczne. Wynika to jednakże z faktu, iż oskarżona nie była w stanie precyzyjnie i racjonalnie wytłumaczyć, z jakich względów działka o numerze ewidencyjnym (...) położona w województwie (...), powiat (...), gmina L., obręb ewidencyjny Ż. o powierzchni całkowitej 2,3974 ha została ujęta we wniosku za rok 2012 roku. To, że owa działka została we wniosku zamieszczona nie było jednakże działaniem, celowym, przemyślanym, mającym na celu wyłudzenie płatności od Agencji (...), powtórzyć należy, iż do zamieszczenia tej działki doszło na skutek omyłki.

Słusznie zauważa Sąd Rejonowy, iż także zeznania G. B. nie były w pełni spójne wewnętrznie i konsekwentne. Oceniając tę część materiału dowodowego należy poczynić tę samą uwagę co do wyjaśnień oskarżonej. Mianowicie, ani oskarżona, ani jej mąż nie byli nawet w stanie wytłumaczy, w jaki sposób doszło do popełnienia tego błędu. Oskarżona powoływała się na swą niewiedzę, nadto zarówno ona jak i jej mąż popełniony błąd tłumaczyli tym, iż istniały dwie działki o takim samym numerze, co mogło doprowadzić do naniesienia nieprawidłowych danych. Istotnie wskazać należy, iż dwie działki o takim samym numerze zostały we wniosku zamieszczone - odręcznie dopisane - odpowiednio pod pozycjami 36 i 39, przy czym jedna z nich o powierzchni 0,1698 ha została następnie wykreślona.

Nadto G. B. zeznał – na co zwrócił uwagę Sąd Rejonowy - iż zakwestionowana działka o numerze (...) musiała znajdować się w dokumentach, które przekazał mu H. S. dodając, iż „nie ma innej racjonalnej przyczyny, dla której ta działka musiała się tam znaleźć”. Z analizy dokumentacji w postaci wniosku o przyznanie płatności złożonego przez oskarżoną za rok 2012 oraz takiego wniosku złożonego za ten sam rok przez H. S. wynika, iż rzeczywiście było tak jak twierdził G. B., iż dane dotyczące części działek, które H. S. wykreślił zostały wpisane odręcznie we wniosku podpisanym przez E. B.. Jakkolwiek nie dotyczyło to jednak działki o numerze (...) o pow . 2,3974 ha, to potwierdza to ten fragment zeznań G. B., w którym podjął on próbę wytłumaczenia, w jaki sposób mogło dojść do sytuacji, iż działka ta została omyłkowo zamieszczona we wniosku.

Oskarżona jako właścicielka gospodarstwa rolnego, wpisana do ewidencji producentów rolnych, osoba, która otrzymała kredyt na prowadzenie gospodarstwa rolnego, wreszcie jako osoba składająca wnioski o przyznanie płatności obszarowej powinna mieć odpowiednią wiedzę odnośnie prowadzonej działalności, jak również pełną świadomość treści dokumentacji, którą podpisuje, a z której to dokumentacji wynika, iż została pouczona o skutkach prawnych składania fałszywych oświadczeń z art. 233 § 1 i § 6 k.k. oraz art. 297 § 1 k.k.

Tymczasem jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oskarżona nie była zorientowana w ilości posiadanych działek, nie była nawet w stanie wskazać, które z działek były użytkowane, a które nie, nie była w stanie opisać szczegółowo okoliczności związanych z działką numer (...). Powtórzyć należy za Sądem Rejonowym, iż podpisując wniosek wykazała się niestarannością, niedokładnością i pobieżną analizą jej sytuacji jako rolnika. Oskarżona, jako składająca wniosek zobowiązana była rzetelnie podać wszelkie dane, obowiązkowi temu niewątpliwie uchybiła.

Wbrew twierdzeniom skarżącego nie można jednakże w zachowaniu oskarżonej dopatrywać się wypełnienia znamion zarzucanego jej przestępstwa. Oskarżona nie działała w sposób umyślny a jej celem nie było doprowadzenie pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Jak to słusznie wskazuje Sąd Rejonowy nie można pominąć faktu, iż we wniosku za rok 2012 zostało wpisanych 47 różnych działek, zaś wniosek liczył łącznie 49 pozycji. Wniosek był zatem obszerny. Oskarżona ubiegała się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej do powierzchni 35,27 ha oraz o przyznanie uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni 15,62 ha. Wykryte w toku kontroli krzyżowej zawyżenie wyniosło 2,4 ha do płatności jednolitej, dla której w przypadku pozytywnego rozpatrzenia oskarżona uzyskałaby płatność w wysokości 1,756,94 złotego. Na skutek rozpoznania wniosku o przyznanie płatności za rok 2012 (już po wezwaniu do złożenia wyjaśnień i złożeniu korekty) E. B. została przyznana płatność w łącznej kwocie 23523,42 złotych. Składając wyjaśnienia w wykonaniu wezwania oskarżona przyznała, iż do wpisania działki doszło na skutek omyłki. Tak też G. B. tłumaczył zaistniałą sytuację H. K., czy H. S..

Co także istotne, dane przedmiotowej działki nie były jedynymi danymi dopisanymi odręcznie do wniosku. Pomocy przy wypisywaniu wniosku udzielał pracownik Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Wypisanie wniosku było niewątpliwie pracochłonne, wniosek liczył sobie łącznie 49 pozycji, w tym zawierał kilkanaście pozycji dopisanych odręcznie (przy czym tylko jedna z nich została zakwestionowana), zawierał też szereg skreśleń, przy których zamieszczona została data, zaś oskarżona naniosła parafki. Oskarżona podkreślała, iż zarówno ona jak i jej mąż mieli pełną świadomość tego, że wniosek zostanie dokładnie sprawdzony, zaś przeprowadzona kontrola wykaże ewentualne nieprawidłowości, w tym czy nie doszło do dwukrotnego zadeklarowania działki. We wcześniejszych latach oskarżona była bowiem wzywana do składania korekt, czasem nawet 2-3-krotnie w jednym roku, przy czym dotyczyły one zwykle deklarowanej powierzchni działek. Oskarżona miała także świadomość tego, iż w kolejnych latach będzie składała wnioski o dopłaty. Nielogicznym byłoby zatem, gdyby świadomie (mając wiedzę, o której mowa powyżej), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zamieściła we wniosku nierzetelne dane, narażając się w ten sposób na poniesienie odpowiedzialności karnej.

Oczywistym jest, że we wnioskach o dopłaty należy wpisywać rzetelne dane. Jednakże zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie wykazał, by zachowanie oskarżonej było działaniem celowym, świadomym, wyczerpującym znamiona jakiegokolwiek przestępstwa. Dlatego też Sąd Okręgowy uznając zaskarżony wyrok za słuszny utrzymał go w mocy.