Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Małgorzata Kuracka (spr.)

Sędziowie: SA– Ewa Stefańska

SO (del.) – Krystyna Stawecka

Protokolant: sekr. sądowy Beata Pelikańska

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Kopalnie (...) Sp. z o.o. w K.

z udziałem interwenienta ubocznego (...) Spółki Jawnej w S.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 23 lipca 2013 r., sygn. akt XX GC 852/11

1.oddala apelację;

2. zasądza od Kopalnie (...) Sp. z o.o. w K. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 1586/13

UZASADNIENIE

Powód - Kopalnie (...) sp. z o.o. w K. w pozwie z dnia 26.01.2009 r. (wniesionym w dniu 28.01.2009 r.) zwrócił się o zasądzenie na jego rzecz od (...) S.A. w W. kwoty 558 798,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 29.10.2007 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód domaga się zasądzenia zwrotu kwoty przewoźnego zapłaconego przez niego, zamiast przez pozwanego, na rzecz (...) S.A. z tytułu przewozu towarów. Powód argumentował, że pozwany miał pełnić funkcję płatnika na podstawie umowy zawartej pomiędzy pozwanym a (...) sp.j. Pozwany otrzymał środki finansowe na zapłatę przewoźnego od (...), ale nie przekazał ich (...), wobec czego (...) wystąpiło przeciwko powodowi - jako osobie będącej formalnym nadawcą - o zapłatę przewoźnego i uzyskało prawomocny pozytywny wyrok. Powód wykonał ten wyrok. Powód podkreślał, że faktycznym nadawcą był (...), który zakupił u powoda towar i poprosił go grzecznościowo o wypełnienie listów przewozowych za siebie. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art. 392 k.c. w zw. z art. 921 ^{( 1)} k.c.

Nakazem zapłaty z dnia 20 lutego 2009 r. wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił żądanie powoda.

We wniesionym sprzeciwie (...) S.A. w W. domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania. Pozwany podkreślał, że nie łączył go żaden stosunek umowny z powodem. W szczególności podnosił, że nie zobowiązywał się wobec powoda ani osób trzecich do zwolnienia powoda z długu powstałego po jego stronie jako nadawcy przesyłek przewożonych przez (...) S.A. Niezależnie od powyższego pozwany podniósł, iż powództwo zostało wniesione po upływie okresu przedawnienia.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał prezentowane w pozwie stanowisko. Wskazał, że podnoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest chybiony, a ponadto sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Podnosił, że argument pozwanego, iż nie łączy go z powodem żaden stosunek umowny jest fałszywy albowiem listy przewozowe wskazują jednoznacznie na pozwanego jako płatnika w umowie przewozu, która łączyła go z powodem, (...) oraz (...)sp.j. Argumentował też, że skoro zgodnie z zapisami poczynionymi w rubrykach 17 i 21 listów przewozowych pozwany działa w charakterze płatnika, to łączył go z powodem stosunek pokrycia będący składnikiem zobowiązania opierającego się o konstrukcję przekazu w kredyt (art. 921 ^{( 1 )}k.c.). Umieszczenie w rubryce 17 listów przewozowych firmy pozwanego, która jest opisana „należności przewozowe opłaca” oraz „płatnik” jest jednoznaczne z przyjęciem przez pozwanego zobowiązania do przekazania kwoty przewoźnego na rzecz odbiorcy przekazu, tj. (...). Powód podniósł dodatkowo, że jego roszczenie jako formalnego nadawcy towaru może opierać się również na żądaniu naprawienia szkody powstałej zawinionym działaniem pozwanego.

Pismem z dnia 11.01.2010 r. (...) spółka jawna w S. zgłosił interwencję uboczną po stronie powoda. Interwenient uboczny wniósł o uwzględnienie powództwa, poparł wszystkie twierdzenia podniesione przez powoda w pozwie i w odpowiedzi na sprzeciw, z tym że wskazał, iż umowa specjalna i umowa wieloletnia łączyła pozwanego z (...) a nie z interwenientem.

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo (pkt.I), zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty postępowania (pkt. II), zasądził od powoda na rzez interwenienta ubocznego koszty postępowania (pkt. III).

Następnie na skutek wniesionej przez powoda apelacji, wyrokiem z dnia 21października 2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy wyrokiem z dnia 23 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo i obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie Sądu zapadło na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań.

W dniu 31.12.2002 r. pozwany zawarł z (...) S.A. Umowę rozliczeniową nr (...) (zmienioną aneksem nr (...) z dnia 19.05.2003 r.). Umowa regulowała rozliczanie należności za przewóz przesyłek w komunikacji kolejowej (§ 1.1 umowy). Rozliczeniu miały podlegać należności za przesyłki w odniesieniu do których pozwany był płatnikiem (§ 1.2 umowy).

Podstawą obciążenia pozwanego należnościami rozlicznymi wg zasad umowy była deklaracja w liście przewozowym o opłacaniu należności przewozowych oraz wpisanie:

• w rubryce 17 listu przewozowego: numeru omawianej umowy rozliczeniowej (wówczas gdy pozwany był nadawcą lub odbiorcą), nr REGON (wówczas gdy pozwany opłacał należności i nie był stroną umowy przewozu);

• w rubryce 21 listu przewozowego numeru omawianej umowy rozliczeniowej, gdy powód miał opłacać należności i nie był stroną umowy przewozu (§ 4.1 umowy).

Strony umówiły się, że (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności z tytułu nieprawidłowego wpisania w liście przewozowym numeru niniejszej umowy względnie numeru REGON (§ 4.2 umowy). W przypadku nie wpisania w liście przewozowym numeru umowy czy też wpisania numeru niewłaściwego - rozliczenie przesyłki następuje w kasie towarowej wg pełnych stawek taryfowych (§ 4.3. umowy).

W dniu 16.05.2003 r. pozwany zawarł z (...) S.A. Wieloletnią umowę o współpracy w zakresie świadczenia usług przewozowych nr (...).

Przedmiotem umowy było określenie przez pozwanego wielkości zakupów usług przewozów kolejowych towarów realizowanych po liniach (...) S.A. przez (...) S.A. na rzecz pozwanego w komunikacji krajowej na zasadach i warunkach określonych w omawianej umowie (§ 1 umowy).

Pozwany świadczył usługi spedycyjne na rzecz interwenienta ubocznego na podstawie jednostkowych zamówień transportowych określających: termin wysyłki, masę towaru, stację nadania i odbioru, rodzaj wagonów, warunki przewozu - wysokość upustu, formę płatności.

Powód produkuje i sprzedaje kruszywa. Powód nie zajmuje się spedycją. Nie zawierał też żadnej umowy z pozwanym.

Interwenient uboczny kupił u powoda towar i poprosił powoda, aby powód wypełnił listy przewozowe w odniesieniu do tego towaru. Powód spełnił prośbę powoda wypełniając - zgodnie z instrukcjami interwenienta ubocznego - 41 listy przewozowe o numerach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Na listach przewozowych jako nadawcę powód wskazał siebie. W rubryce 17 poszczególnych listów przewozowych przy słownie „płatnik” wpisano numer „ (...)”, tj. numer REGON pozwanego; zaś w rubryce 21 wpisano numery: „umowy specjalnej”, tj. nr (...) oraz „umowy rozliczeniowej” tj. nr (...). Na listach przewozowych interwenient uboczny nie został wskazany.

(...) S.A. dokonał przewozu 41 przesyłek towarowych nadanych do przewozu za nr listów przewozowych: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Pismem z dnia 1.07.2004 r. (...) S.A. wezwał powoda do zapłaty kwoty 461 349,96 zł z tytułu nieuregulowanego przewoźnego z 41 umów przewozu - listy przewozowe numer: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...). 

(...) S.A. w W. w związku z wezwaniami do zapłaty kierowanymi przez (...) S.A. prosił interwenienta ubocznego w niniejszej sprawie o informowanie o działaniach (...) S.A. oraz wskazywał, że w sprawie należności objętych wezwaniem toczą się sprawy sądowe z jego udziałem. Wskazywał również, że posiada wobec (...) S.A. roszczenia o naprawienie szkody na sumę większą niż kwota w wezwaniu, że dokonał nadpłaty przewoźnego i związku z tym to (...) S.A. jest jego dłużnikiem.

(...) S.A. w W. pisma o podobnej treści kierował również do powoda.

W sprawie z powództwa (...) S.A. w W. przeciwko Kopalniom (...) sp. z o.o. w K. z udziałem interwenientów ubocznych: (...) S.A. w W. oraz (...) spółka jawna w S., wyrokiem z dnia 19.12.2006 r. (sygn. akt XIV GC 413/05) Sąd Okręgowy w Katowicach: zasądził od Kopalni (...) sp. z o.o. w K. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 400 807,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21.07.2004 r. do dnia zapłaty (pkt. I); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt. II); zasądził od Kopalni (...) sp. z o.o. w K. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 26 800,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. III); zasądził od (...) S.A. w W. na rzecz interwenienta ubocznego (...) S.A. w W. kwotę 1 579,00 zł tytułem zwrotu kosztów interwencji ubocznej (pkt. IV).

Przedmiotem sporu w tej sprawie były należności za wykonany przez (...) S.A. przewóz 41 przesyłek towarowych nadanych do przewozu za nr listów przewozowych: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Apelacja obu stron w omawianej sprawie, a także apelacja interwenienta ubocznego od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 19.12.2006 r. (sygn. akt XIV GC 413/05) została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 10.10.2007 r. (sygn. akt V ACa 523/07).

Skarga kasacyjna (...) S.A. w W. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10.10.2007 r. (sygn. akt V ACa 523/07) została oddalona przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 21.11.2008 r. (sygn. akt V CSK 155/08).

W piśmie z dnia 5.04.2005 r - skierowanym do interwenienta ubocznego - pozwany potwierdził, że otrzymał od interwenienta ubocznego kwotę 461 349,97 zł z tytułu opłaty przewoźnego. 

W dniu 26.10.2007 r. powód uiścił na rzecz (...) S.A. kwotę 585 598,01 zł w tym: 400 807,85 zł (należność główna), 157 990,16 zł (odsetki), 26 800 zł (koszty procesu) wykonując tym samym wyrok w sprawie o sygn. akt XIV GC 413/05/15.

Pismem z dnia 29.11.2007 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 400 807,85 zł tytułem przewoźnego oraz kwoty 157 990,16 zł tytułem odsetek od w/w kwoty od dnia 21.07.2004 r. Powód jako podstawę prawną wezwania wskazał art. 518 k.c. Wskazał również, iż wymieniona kwota stanowi wartość nie zapłaconego przewoźnego na rzez (...) S.A. z tytułu przewozu towarów i wynika z wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Katowicach w dniu 19.12.2006 r. który się uprawomocnił w wyniku oddalenia apelacji przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w dniu 10.10.2007 r.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, w pismem z dnia 6.12.2007 r. pozwany oświadczył, iż zamierza wnieść kasację od w/w wyroku, a także wniosek do Trybunału Konstytucyjnego. Pozwany wskazał, że (...) otrzymało od niego nadpłatę przewoźnego, a tym samym nie ma podstaw do dochodzenia roszczeń od niego i jego kontrahentów. Pozwany uznając wyroki Sądów w Katowicach za błędne wskazał, że nie widzi podstaw do żądania od niego zapłaty do czasu rozstrzygnięcia powyższych postępowań.

Wnioskiem z dnia 14.12.2007 r. powód zwrócił się o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 611 498,01 zł wraz z odsetkami, w tym z tytułu:

• zwrotu zapłaconego przez powoda przewoźnego na rzecz (...) S.A. w kwocie 400 807,85 zł;

• zwrotu kosztów procesu w sprawie o sygn. akt XIV GC 413/05/15 zapłaconych (...) S.A. w kwocie 26 800,00 zł;

• zwrotu kosztów procesu w sprawie o sygn. akt V ACa 523/07 zapłaconych (...) S.A. w kwocie 5 800,00 zł;

• zwrotu opłaty sądowej od apelacji w sprawie o sygn. akt XVI GC 413/05/15 w kwocie 20 100,00 zł;

• zwrotu odsetek zapłaconych na rzecz (...) S.A. od kwoty 400 807,85 zł naliczonych za okres od dnia 21.07.2004 r. do dnia 26.10.2007 r. w kwocie 157 990,16 zł. Do zawarcia ugody nie doszło.

W dniu 29.01.2008 r. przez Sądem Rejonowym w Tarnowie powód zawarł z interwenientem ubocznym ugodę zgodnie z którą:

1. strony oświadczyły, że powód zapłacił na rzecz (...) S.A. kwotę 611 498,01 zł tytułem przewoźnego wraz z odsetkami i kosztami postępowania;

2. powód zobowiązał się do wytoczenia powództwa przeciwko (...) S.A. w W. o zwrot należności opisanych w pkt. 4 ugody;

3. (...) sp.j. w S. zobowiązała się do udziału w w/w postępowaniu w charakterze interwenienta ubocznego oraz do zwrotu powodowi kosztów sądowych poniesionych w sprawie, w szczególności opłaty sądowej od pozwu i apelacji, w terminie 7 dni od daty wezwania;

4. (...) sp.j. w S. oświadczyła, że uznaje roszczenie powoda o zapłatę kwoty 558 798,01 zł i zobowiązuje się do zapłaty na jego rzecz powyższej kwoty w terminie trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku w sprawie z powództwa powoda przeciwko (...) S.A., o której mowa w pkt. 2 i 3 ugody;

5. za uprawomocnienie się wyroku strony uznały uprawomocnienie się wyroku sądu I instancji uwzględniającego powództwo oraz uprawomocnienie się wyroku sądu II instancji oddalającego apelację od wyroku sądu I instancji oddalającego powództwo.

W piśmie z dnia 3.04.2008 r. - skierowanym do (...) S.A. - pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Pozwany swoje wierzytelności z tytułu roszczeń odszkodowawczych dochodzonych od (...) S.A. w sprawie o sygn. akt XIV GC 493/07 przed Sądem Okręgowym w Warszawie potrącił z wierzytelnościami (...) S.A. w łącznej kwocie brutto 396 820,95 zł z tytułu dokonanych przewozów wskazanych w 37 listach przewozowych o numerach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) nadanych do przewozu w okresie od dnia 25.11.2003 r. do dnia 30.12.2003 r. W piśmie z dnia 28.04.2008 r. skierowanym do pozwanego (...) oświadczyła, że uznaje za nieskuteczne złożone przez pozwanego oświadczenie o potrąceniu.

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy wskazał, że brak było podstaw do zastosowania art. 392 k.c. skoro powód nie udowodnił zawarcia między stronami umowy o zwolnienie z długu, a z materiału dowodowego wręcz wynikało, iż umowa taka nie została zawarta. W związku z tym powód nie mógł domagać się od pozwanego odszkodowania w oparciu o art. 393 k.c.

Następnie Sąd Okręgowy przypomniał istotę stosunku przekazu (art. 921 ¹ k.c. i nast. ) oraz podniósł, iż powód nie wykazał istnienia stosunku pokrycia, tzn. z jakiego zdarzenia prawnego ciążyło na pozwanym zobowiązanie, w którym pozwany miał wobec powoda obowiązek spełnienia świadczenia.

Sąd Okręgowy podkreślił też, iż nawet sam powód nie twierdził, że wypełniał listy przewozowe na zlecenie pozwanego (tj. w związku z jakimś stosunkiem łączącym go z pozwanym). Powód wyraźnie wskazał, iż zrobił to na zlecenie interwenienta ubocznego, określając, iż interwenient uboczny „poprosił go grzecznościowo”.

Jednocześnie Sąd I instancji zauważył, iż z przeprowadzonego przez Sąd dowodu z przesłuchania stron wynika (zeznały tak obie strony), że stron nie łączyła żadna umowa.

W tych okolicznościach zdaniem Sądu Okręgowego nie można twierdzić, iż doszło do udzielenia przez powoda pozwanemu „przekazu w kredyt” albowiem nie sposób uznać, iż pozwany udzielił (zobowiązał się udzielić) powodowi kredytu (pożyczki), co obligowałoby go do wykonania przekazu. Nie można również zasadnie przyjąć, iż doszło do udzielenia przez powoda pozwanemu „przekazu w dług”, albowiem zarówno w momencie wypełniania listów przewozowych, jak i w okresie późniejszym powód nie był dłużnikiem pozwanego z innego stosunku prawnego.

Jak podkreślił Sąd I instancji przepisy prawa oraz właściwości danego stosunku pokrycia decydują o skutkach prawnych występujących we wzajemnych relacjach między przekazującym a przekazanym. Natomiast z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego nie wynika, aby pomiędzy powodem, a pozwanym istniał stosunek pokrycia. W tych okolicznościach wpisanie przez powoda w listach przewozowych jako płatnika pozwanego nie skutkuje tym, że w oparciu o sam taki wpis pozwany stał się dłużnikiem powoda, w sytuacji gdy powód wykonał swoje zobowiązanie wobec (...) S.A.

Sąd Okręgowy wskazał też, że okoliczność, iż jednocześnie interwenienta ubocznego łączył stosunek prawny z pozwanym, w oparciu o który kwota przewoźnego należnego przewoźnikowi ( (...) S.A.) została uiszczona przez interwenienta ubocznego na rzecz pozwanego, nie prowadzi samo przez się do uznania, iż w ten sposób powód stał się wierzyciel pozwanego.

W związku z powyższym powód nie może domagać się od powoda, w oparciu o art. 921 ¹ k.c. zasądzenia zwrotu kwoty przewoźnego zapłaconego przez powoda na rzecz (...) S.A.

W ocenie Sądu I instancji w okolicznościach niniejszej sprawy brak było również możliwości aby uwzględnić powództwo w oparciu o inne niż wyżej wskazane podstawy prawne. W szczególności takiej podstawy nie mógł stanowić art. 518 k.c. (taka podstawa została przez powoda wskazana w piśmie z dnia 29.11.2007 r. skierowanym do pozwanego). Jak bowiem zauważył Sąd Okręgowy powód spełniając świadczenia wobec (...) S.A. nie płacił cudzego długu tylko własny. Takiej podstawy nie mógł również stanowić art. 415 k.c. (w odpowiedzi na sprzeciw powód podniósł dodatkowo, że jego roszczenie może opierać się również na żądaniu naprawienia szkody powstałej zawinionym działaniem pozwanego), gdyż powód poza ogólnikowym stwierdzeniem o istnieniu omawianej podstawy uwzględnienia powództwa, nie wykazał istnienia przesłanek odpowiedzialności deliktowej.

Mając powyższe na względzie, z uwagi na brak możliwości uwzględnienia powództwa na jakiejkolwiek podstawie, rozważania w przedmiocie ewentualnego przedawnienia roszczenia powoda Sąd Okręgowy uznał za bezprzedmiotowe.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości, złożył powód, który zarzucił:

1. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez pominięcie faktów wynikających z przeprowadzonych dowodów, a także ustalonych w wyrokach sądowych wskazanych w pozwie, świadczących o przyznaniu przez pozwaną istnienia swojego zobowiązania do zapłaty za przewóz;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 233 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego przez pominięcie złożonych na rozprawie zeznań Prezesa Zarządu pozwanego przyznających, że pozwana była zobowiązana do zapłaty przewoźnego na rzecz (...) S.A. za przewozy objęte niniejszym postępowaniem,

- art. 217 § 2 k.p.c., poprzez pominięcie dowodu z zeznań prezesa zarządu pozwanej, G. S.; 

3. naruszenie następujących przepisów prawa materialnego przez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności:

a. art. 392 k.c. , poprzez przyjęcie, że pozwany nie był zobowiązany do zwolnienia z długu powoda wobec przewoźnika (...) SA,

b. art. 921 ¹ i art. 921 ² k.c., poprzez przyjęcie, że pomiędzy powodem, pozwanym, interwenientem ubocznym i przewoźnikiem (...) SA nie istniał stosunek zobowiązaniowy przekazu w kredyt, na podstawie, którego powód w imieniu interwenienta ubocznego pełnił funkcje przekazującego, pozwany przekazanego, a (...) SA odbiorcy przekazu oraz że konstrukcja przekazu w kredycie nie pozwala na dochodzenie zwrotu przez przekazującego przewoźnego wobec niezrealizowania przez przekazanego na rzecz odbiorcy przekazu zapłaty z tego tytułu,

c. art. 376 § 1 k.c., poprzez przyjęcie, iż powód nie może dochodzić od pozwanego zwrotu przewoźnego z uwagi na brak zobowiązania pomiędzy powodem jako nadawcą towaru i pozwanym jako spedytorem pełniącym funkcje płatnika, zobowiązania solidarnego lub in solidum do zapłaty przewoźnego na rzecz przewoźnika, pomimo umieszczenia na liście przewozowym firmy pozwanego jako płatnika oraz umów pomiędzy pozwanym a przewoźnikiem zobowiązujących pozwanego do zapłaty przewoźnego, oraz akceptacji tego zobowiązania przez pozwanego.

W uzupełnieniu apelacji skarżący zakwestionował też postanowienie dowodowe Sądu Okręgowego wydane w niniejszej sprawie w dniu 23.07.2013r. dotyczące oddalenia wniosków dowodowych powoda i interwenienta ubocznego, wnosząc o ich zmianę w tym zakresie, poprzez uwzględnienie tych wniosków.

Podnosząc powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego kwoty 558 798,01 zł tytułem zwrotu kwoty przewoźnego zapłaconego przez powoda, zamiast pozwanego, na rzecz (...) SA, z tytułu przewozu towarów wraz z ustawowymi odsetkami od 29.10.2007 r. oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego kwoty 558 798,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 29.10.2007 r. tytułem odszkodowania za niewykonanie przez pozwanego zobowiązania polegającego na zwolnieniu powoda z obowiązku świadczenia na rzecz (...) SA przewoźnego, z tytułu przewozu towarów oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja okazała się niezasadna. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Sąd Apelacyjny aprobuje również ocenę prawną dochodzonego roszczenia. Należy zauważyć, iż wskazane zarzuty apelacji o charakterze procesowym zmierzają w istocie do wykazania istnienia zobowiązania pozwanej do zapłaty przedmiotowego świadczenia w płaszczyźnie wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego; dotyczą one zatem prawidłowości subsumpcji ustalonego stanu faktycznego, nie zaś ustaleń faktycznych jako takich. Natomiast wbrew twierdzeniom skarżącej, z zeznań strony pozwanej - prezesa Zarządu G. S. /k.565 i nast./, nie wynikają okoliczności faktyczne, pozwalające dokonać pozytywnej dla skarżącej oceny roszczenia w oparciu o art. 392 k.c. bądź art. 921 ¹ i nast. k.c. Przedstawiciel pozwanej mówił o zapłacie należności na rzecz (...) w drodze potrącenia, wynikających z zobowiązań własnych, tj. umów łączących stronę pozwaną z tym przewoźnikiem /będących przedmiotem ustaleń Sądu I instancji/, nie zaś o zobowiązaniu pozwanej do zwolnienia powoda /względnie interwenienta/ z obowiązku świadczenia na rzecz (...) bądź akcepcie przekazu w rozumieniu art.921 ² k.c. Z kolei orzeczenia sądów dołączone do pozwu, na które wskazuje skarżąca, wiążą Sąd w niniejszej sprawie w zakresie istnienia zobowiązania powoda względem (...), a zatem stron procesu sprawy Sądu Okręgowego w Katowicach XIV GC 413/05 (co stało się przedmiotem zasadnych ustaleń Sądu I instancji), nie wiąże natomiast ocena prawna dotycząca istnienia bądź nie stosunku prawnego między stronami niniejszego postępowania.

Należy podkreślić, iż w niniejszej sprawie było bezsporne / przyznał to przesłuchiwany w charakterze strony członek Zarządu strony powodowej, D. K.- k. 567/, iż nie było żadnej umowy łączącej stronę powodową z pozwaną, tym samym nie może być mowy o zwolnieniu powódki z długu w rozumieniu art. 392 k.c.

Przechodząc z kolei do analizy przepisów dotyczących stosunku przekazu / art. 921 ¹ i następne k.c./, które szczegółowo naświetlił Sąd I instancji, należy zauważyć, iż przekaz stanowi jednostronną czynność prawną, mocą której przekazujący daje dwa upoważnienia: dla przekazanego /dokonania świadczenia/ i dla odbiorcy /przyjęcia przekazu/. Sam przekaz jako taki, czego zdaje się nie dostrzegać strona powodowa, nie rodzi dla przekazanego /w tym przypadku miałby nim być pozwany/obowiązku przyjęcia przekazu, a w konsekwencji spełnienia przekazanego świadczenia. Sytuacja taka ma, stosownie do treści art. 921 ⁴ k.c., miejsce jedynie wtedy, gdy przekazany jest dłużnikiem przekazującego /przekaz w dług nie zaś w kredyt, jak oznacza to apelantka/. Tym samym ma to miejsce wtedy, gdy istnieje stosunek pokrycia pomiędzy przekazującym a przekazanym. W niniejszej sprawie takiego stosunku, zobowiązania, między stronami nie było /było to bezsporne-zeznania przedstawiciela powoda – k. 567/. Tym samym wskazanie pozwanej jako płatnika na listach przewozowych było względem powódki prawnie bezskuteczne. Oznacza to zatem, iż powódka nie może domagać się od pozwanej spełnienia świadczenia. Nie mogło być również mowy o przekazie w kredyt, jak zasadnie to przyjął Sąd Okręgowy, skoro pozwana nie zobowiązywała się udzielać powódce jakiegokolwiek kredytu /nie było żadnej umowy między stronami w tym ani jakimkolwiek innym zakresie/.

Brak jest również podstaw faktycznych do przyjęcia istnienia ze strony pozwanego oświadczenia woli o przyjęciu przekazu /akceptu przekazu/. Oświadczenie takie może być wprawdzie złożone w sposób dorozumiany, jednakże ogół czynności pozwanego względem (...) /będących przedmiotem odrębnych procesów/, w tym potrącenie z dnia 3.04.2008 r., wynikają, jak wskazano wyżej, z umów własnych pozwanego z przewoźnikiem, nie zaś woli złożenia akceptu przekazu. Gdyby jednak nawet uznać, iż poprzez te czynności doszło do takowego akceptu, to ma on skutek, zgodnie z art. 921 ² k.c., jedynie wobec (...), nie zaś względem powódki. W takiej sytuacji zatem jedynie przewoźnikowi, nie zaś apelantce, przysługiwałaby legitymacja czynna do dochodzenia wykonania świadczenia, względnie roszczeń odszkodowawczych w oparciu o treść art. 471 k.c.

Niezasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 376 §1 k.c., skoro pomiędzy powódką a pozwaną, zobowiązanymi względem (...) in solidum nie istnieje żaden stosunek prawny, mogący implikować analogiczne zastosowanie tego przepisu/ por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 17.03.2007 r., III CZP66/07/. Nietrafne są również rozważania zawarte w uzasadnieniu apelacji, dotyczące zastosowania art. 441 § 2 k.c., skoro w niniejszej sprawie nie było żadnego deliktu.

Chybiony okazał się również wniosek, złożony jak należy rozumieć w trybie art. 380 k.p.c., w uzupełnieniu apelacji /k. 642/, skoro strona powodowa, kwestionująca postanowienie dowodowe Sądu, nie złożyła zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.

W związku z powyższym apelacja jako bezzasadna polegała oddaleniu, co z mocy art. 385 k.p.c. w zw. art. 108 § 1 k.p.c. w zw. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. implikuje orzeczenie jak na wstępie.