Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa J. M.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powoda Gminy Miasto T.

przeciwko D. M.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 18 lutego 2014 roku, sygn. akt I C 1015/13

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Tomaszowie Mazowieckim do ponownego rozpoznania , pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 568/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. M.z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powoda Gminy Miasto T.przeciwko D. M.opróżnienie lokalu mieszkalnego

1. nakazał pozwanemu D. M., opróżnienie wraz ze wszystkimi rzeczami stanowiącymi jego własność, lokalu mieszkalnego usytuowanego na nieruchomości położonej w T. przy ul (...)i wydanie go powódce J. M., ustalając iż przyczyną nakazania eksmisji jest uporczywe i rażące wykraczanie przez pozwanego D. M.przeciwko porządkowi domowemu w przedmiotowym lokalu

2. orzekł, iż pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego

3. zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. na rzecz adwokata J. Z.kwotę 147,60 zł wraz z podatkiem VAT 23 % tytułem nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu

4. odstąpił od obciążanie pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu w na rzecz interwenienta ubocznego

5. odstąpił od obciążania pozwanego nie uiszczoną opłatą stałą od pozwu o eksmisję.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Nieruchomość przy ul (...)w T.oznaczona w ewidencji gruntów jako działka (...)o powierzchni 4 a 59 m kwadratowych , jest zabudowana domem mieszkalnym parterowym składającym się z dwu pokoi , kuchni, łazienki . Działka ta objęta jest księgą wieczystą nr (...)i stanowi współwłasność matki powódki M. S.oraz brata matki S. S.po 1/ 2 części.

W przedmiotowym domu mieszkalnym oprócz pozwanego zamieszkuje powódka, dwie córki stron w wieku 14 i 19 lat oraz pięcioletni syn .

Wyrokiem zaocznym Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb z dnia 3 lipca 2013 r wydanym w sprawie IC 785/13 małżeństwo stron zostało rozwiązane. Rozwód został orzeczony z wyłącznej winy pozwanego. Wyrokiem rozwodowym Sąd przyznał powódce prawo do opieki nad małoletnimi dziećmi stron M. urodzoną w (...) r oraz M. urodzonym w (...) r, ustalając, iż miejscem zamieszkania dzieci będzie każdoczesne miejsce zamieszkania matki.

Nie rozstrzygnął natomiast o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron oraz umorzył postępowanie w zakresie żądania eksmisji pozwanego. (Wyrok zaoczny z dnia 3 .07.2013 r w sprawie IC 758/13 )

Byli małżonkowie oraz ich mały synek zajmują jeden pokój. W drugim pokoju mieszkają córki . Do pokoju stron pochodzi się przez pokój córek . Pomiędzy pomieszczeniami nie ma żadnych ma drzwi. Stanowią one w istocie jedno duże pomieszczenie.

W przedmiotowym lokalu pozwany jest zameldowany od 2007 r . Faktycznie strony tam mieszkają od 20 lat. w lokalu tym małżonkowie M. urządzili łazienkę. Obecnie dom jest w bardzo złym stanie technicznym. Wymaga remontu odpada tynk ze ścian. Wcześniej z rodziną mieszkała także 21 letnia najstarsza córka , której pozwany kazał używając niecenzuralnych słów się wyprowadzić . Mieszka ona obecnie w wynajętym mieszkaniu. Pozwany nie się dokąd wyprowadzić. Pozwany utrzymuje się z zasiłku z MOPS w wysokości.

Okoliczności ustalone przez Sąd podczas przesłuchania pozwanego w miejscu zamieszkania

Przed pięcioma laty ;pozwany miał zawał i udar. Od tego czasu jest osobą niepełnosprawną. Prawie się nie porusza . Orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 27.09.2012 r. pozwany został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności .W orzeczeniu stwierdzono, iż wymaga on osoby długotrwałej pomocy osoby drugiej.

Pozwany niemal cały czas spędza na łóżku oglądając telewizję. Pozwany oddaje mocz do butelki w pokoju w którym bawi się dziecko. W pomieszczeniu panuje niemiły zapach. Pozwany wykazuje dużo agresji słownej wobec rodziny. Krzyczy , bluźni , wyzywa i ubliżą członkom rodziny . Nie zważając na obecność małego dziecka i nastolatki używa niecenzuralnych słów. Wyzywa swoje nastoletnie córki od prostytutek , mówi iż nie są jego dziećmi . Najmłodszego syna wyzywa od bachorów, mówi że nie chce go znać, że nie jest jego synem. Kłóci się z dziećmi , które pod nieobecność matki nie chcą przebywać z ojcem w domu . Ostatnio wyrzucał z domu także średnią córkę, która ma 19 lat i jest w klasie maturalnej.

Kiedy jeszcze najstarsza z córek M. mieszkała z rodziną pozwany zrobił awanturę , podczas której tak bardzo krzyczał i wyzywał , że mały syn schował się ze strachu pod kołdrę , a najmłodsza córka płakała. Wówczas córka M. wezwała Policję. W dniach 14.09 i 16.10 .2013 r miały miejsce dwie interwencje Policji na wezwanie powódki Nadto w dniu 16.09.2013 r do Dzielnicowego zgłosiła się zarówno powódka wraz córką M. z prośba o interwencję ponieważ pozwany dokuczał im i ubliżał podczas pobytu w domu.

Pozwany odmawia poddawania się rehabilitacji . Stopień jego sprawności przez lata na skutek tego się pogorszył. Kiedy korzystał z rehabilitacji był zdolny do tego by poruszać się o balkoniku. Obecnie nie jest w stanie samodzielnie stać bo się przewraca . Po domu się przeważnie czołga.

Powódka załatwiła pozwanemu skierowanie na specjalistyczny oddział rehabilitacji neurologicznej dla osób po wylewach. Sama również to skierowanie zawiozła do szpitala , umówiła termin oraz uzyskał skierowania na karetkę , która miałaby pozwanego zawieść do szpitala . Jednakże pozwany do którego przez umówionym terminem zatelefonowano ze szpitala telefonicznie oświadczył, iż odmawia . Wcześniej powódka załatwiła pozwanemu kilkakrotnie (4-5) turnusów rehabilitacyjnych w szpitalu w T. . Z żadnego nie skorzystał ponieważ nie odpowiadał mu żaden z terminów . Zakupy pozwanemu robi córka M.za pieniądze pozwanego, których zazwyczaj starcza mu na jakieś trzy tygodnie . Później pozostaje na utrzymaniu powódki, która nadal po nim sprząta i pierze jego rzeczy. Powódka próbowała zdobyć dla pozwanego miejsce w domu pomocy społecznej , jednak nie wyraził na to zgody. Obecnie złożyła wniosek o przymusowe umieszczenie -pozwanego w takiej placówce. Sprawa toczy się przed tut Sądem Rodzinnym .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania powódki oraz korespondujące z nimi zeznania przesłuchanych w charakterze świadków córek stron Z zeznań tych wynika, iż pozwany zachowuje w stosunku do członków rodziny nagannie bluźni , krzyczy ., ubliża. Kieruje pod adresem swoich dzieci słowa , które mają destrukcyjny wpływ na ich psychikę , wygania z domu , załatwia swoje potrzeby fizjologiczne w pokoju w którym bawi się dziecka/. Warunki w tym dwupokojowym mieszkaniu są trudne . Pozwany nie może mieć oddzielnego pokoju . Na mieszkanie z nim w jednym pokoju narażone jest kilkuletnie dziecko. Pozwany robi dzieciom awantury, nieustannie ogląda telewizję, do późnych godzin nocnych czym utrudnia dzieciom odpoczynek , naukę, Pokoje są ze sobą połączone z jednego przechodzi się do drugiego i nie ma miedzy nim drzwi. Powyższe okoliczności pozwalają wysnuć wniosek iż pozwany stosuje wobec członków swojej rodziny , zwłaszcza do dzieci przemoc psychiczną . Najmłodszy syn uczy się od ojca używania wulgaryzmów. Pozwany w istocie wyrzucił z domu najstarszą córkę , obecnie wygania młodszą -dziewiętnastoletnią maturzystkę. W świetle zeznań świadków nie zasługują na wiarę twierdzenie pozwanego, iż jego zachowanie jest poprawne, natomiast sprawa wynika ze złośliwości powódki.

Sąd doszedł do przekonania, iż zachowanie pozwanego w stosunku do swoich domowników wyczerpuje dyspozycję art. 13 ustęp 2. ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy Dz.U.2014.150 j.t Przepis ten stanowi, iż współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie." Powódka J. M. ma status współlokatora. Przedmiotowa nieruchomość stanowi bowiem własność osób trzecich.

Małżonkowie M. korzystali z niej przez 20 lat na dysponując tytułem własności , lecz na zasadzie użyczenia.

Art. 17. 1. powołanej wyżej ustawy stanowi, iż przepisów art. 14 (dotyczącego kwestii przyznawania prawa do lokalu socjalnego ) i 16 nie stosuje się, gdy powodem opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, albo niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego.

2. Nakazując opróżnienie lokalu z powodów, o których mowa w ust. 1, sąd w wyroku wskazuje te powody.

W świetle powołanego wyżej przepisu art. 17 pozwany mimo swej niepełnosprawności nie ma prawa do otrzymania lokalu socjalnego . W swoim obecnym stopniu niepełnosprawności i tak w tym lokalu nie byłby w stanie samodzielnie egzystować, bowiem jak stwierdzono w orzeczeniu o niepełnosprawności wymaga on długotrwałej pomocy osoby drugiej. W ocenia Sądu pozwany swoim rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia rodzinie wspólne z nim zamieszkiwanie. W warunkach jakie stwarza pozwany córki nie mogą się spokojnie uczyć (jedna z nich jest w klasie maturalnej) ,boją się codziennych powrotów do domu po lekcjach , nie mają w ojcu żądnego wsparcia ani pomocy , przeciwnie są obrażana , wyzywane , pozwany wyzwiskami podważa w ich poczucie własnej wartości Destrukcyjnie wpływa tez na psychikę najmłodszego syna, który uczy się od ojcu niecenzuralnych słów.

Pozwany jest niewątpliwi osobą pokrzywdzoną przez los , ponieważ przeszedł poważno choroby neurologiczne, jednak konsekwentnie odmawia poddania się jakiejkolwiek rehabilitacji , która pozwoliłaby mu odzyskać częściową sprawność. Powódka już kilkakrotnie organizowała pozwanemu profesjonalną rehabilitację , jednak pozwany za każdym razem odmawiał z jej skorzystania .Ostatnia taka próba miała miejsce w grudniu 2013 r. - już w trakcie trwania tej sprawy .

Pozwany faktycznie nie robi nic , by się usprawnić i choćby częściowo usamodzielnić . W takiej sytuacji ochrona niepełnosprawnego pozwanego kosztem dobra małoletnich dzieci ich prawa do życia w atmosferze spokoju, z dala od wyzwisk i kłótni , nie dałaby się pogodzić z zasadami współżycia społecznego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności na zasadzie powołanych wyżej przepisów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku .

Mając na względzie to, iż pozwany utrzymuje się wyłącznie z niskich zasiłków z MOPS Sąd odstąpił od obciążania go na zasadzie art. 102 kpc kosztami procesu jak i obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz i interwenienta ubocznego

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu Sąd ustalił w oparciu o § 10 pkt 1 w związku z § 2 pkt 3 rozporządzenia MS z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie Dz.U. Nr 163 poz. 392

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w części, a mianowicie w pkt 1 i 2, orzekającym wobec pozwanego eksmisję bez prawa do lokalu socjalnego i zarzucam mu naruszenie art. 13 ust.2, art. 17 ust.l i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy, a także art. 5 k.c, co spowodowało wadliwe wyrokowanie w przedmiotowej sprawie.

Wskazując na powyższe wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, udzielonego z urzędu w/g norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania sądowi rejonowemu.

Treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje, że rozstrzygnięcie o eksmisji pozwanego oparto na dyspozycji art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów … ( Dz. U. z 2014r. poz. 150).

W ocenie Sądu zaistniały przesłanki wymienione w przepisie art. 17 tej ustawy, które uniemożliwiają przyznanie pozwanym prawa do lokalu socjalnego.

Tak prezentowane stanowisko zostało wyrażone przedwcześnie bez wszechstronnych ustaleń czy zaistniały podstawy faktyczne do eksmisji a następnie czy pojawiły się przeszkody do przyznania lokalu socjalnego.

Fakt nagannego zachowania pozwanego wobec innych współlokatorów nie jest kwestionowany. Ustaleń sądu w tej mierze nie podważa również autor apelacji.

Zagadnieniem otwartym jest natomiast, czy zachowanie to ma postać rażącego nagannego postępowania uniemożliwiającego wspólne zamieszkiwanie.

Materiał dowodowy w tym zakresie jest ubogi i ogranicza się do zeznań stron oraz ich dzieci. Nie były przesłuchane inne osoby z bliskiego otoczenia stron, np. sąsiedzi. Wiadomym jest , że w budynku zamieszkiwanym przez strony były interwencje Policji( por. notatka k.31).

Informacje zawarte w piśmie Komendy Powiatowej Policji w T. nie były zweryfikowane przez funkcjonariuszy, którzy uczestniczyli w interwencji. Nie jest do końca wiadome jaki stan rzeczy zastano po przybyciu do spornego mieszkania. Wymaga również odtworzenia treść oświadczenia złożonego przez powódkę dzielnicowemu dnia 16 września 2013 roku.

Przeprowadzone dowody winny udzielić wyczerpującej odpowiedzi od jakiej daty skarżący zachowuje się nagannie wobec innych współlokatorów, jaki jest stopień nasilenia takich postępowań.

Zbadania wymaga również kwestia czy zachowanie to ma podłoże chorobowe.

Bezspornym jest, że pozwy jest chory. Jest po przebytym udarze. Ma trudności w poruszaniu się. Zaliczono go do. kręgu osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Jest niezdolny do pracy i wymaga długotrwałej opieki osób trzecich. Kwalifikuje się również do korzystania ze wsparcia ze strony instytucji, które statutowo zajmują się udzielaniem pomocy niepełnosprawnym .

Treść zeznań świadka M. M. (3) ( por. k.41) – córki stron wskazuje, że skarżący zachowuje się w taki sposób odkąd jest chory. Może to sugerować, że naganne zachowanie pozwanego ma podłoże chorobowe. Kwestia ta wymaga zweryfikowania. Jeżeli zajdzie potrzeba również za pomocą dokumentacji lekarskiej i opinii biegłego lekarza neurologa lub psychiatry.

Powyższe ustalenia są niezbędne, ażeby w sposób stanowczy stwierdzić czy zaistniały przesłanki z art. 13 powołanej ustawy warunkujące eksmisję oraz z art. 17 ustawy skutkujące nieprzyznaniem lokalu socjalnego.

Brak powyższych ustaleń doprowadził do nierozpoznania istoty sprawy, co musiało skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu ( art. 386 § kpc).

Na oryginale właściwe podpisy