Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2014 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji wnioskodawczyni J. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt VIII U 2362/13

oddala apelację

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. decyzją z 15 maja 2013 roku znak: (...), na podstawie przepisów art. 5, art. 12, art. 14, art. 57, art. 58 i art. 114 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił J. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Organ rentowy ustalił, że wymagany okres składkowy i nieskładkowy J. K. posiada w dziesięcioleciu od 7 maja 1993 roku do 6 maja 2003 roku, zatem niezdolność do pracy powinna powstać przed 7 maja 2003 roku.

J. K. zgłosiła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy 22 kwietnia 2013 roku, przedkładając zaświadczenie o stanie zdrowia, które nie zawiera nowych okoliczności pozwalających na ustalenie czy niezdolność do pracy powstała przed dniem 7 maja 2003 roku. Organ rentowy nie znalazł podstaw do ponownego ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

J. K. wniosła odwołanie od decyzji, domagając się przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołująca opisała rozwój dolegliwości, na które cierpi i podniosła, że nie może wykazać się odpowiednim okresem składkowym z przyczyn przez siebie niezawinionych.

Sąd Okręgowy Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z 20 września 2013 roku, w sprawie VIII U. 2362/13 oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca J. K. (ur. (...)) miała przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 28 kwietnia do 26 czerwca 2009 roku, na podstawie decyzji organu rentowego z 27 kwietnia 2009 roku.

10 czerwca 2009 roku odwołująca złożyła w organie rentowym wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

J. K. legitymuje się okresami składkowymi w wymiarze 11 lat, 9 miesięcy i 9 dni oraz okresami nieskładkowymi w wymiarze 4 lat, 10 miesięcy i 10 dni.

Organ rentowy uwzględnił 3 lata, 11 miesięcy i 12 dni okresów nieskładkowych, tj. ogółem 15 lat, 8 miesięcy i 12 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę odwołująca nie udowodniła wymaganego co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

J. K. nabyłaby prawo do renty, gdyby niezdolność do pracy powstała przed dniem 7 maja 2003 roku, gdyż w tym okresie legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym.

Decyzją z 19 listopada 2009 roku organ rentowy odmówił J. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

J. K. odwołała się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego Poznaniu. Powołani w sprawie VIII U. 3640/09 biegli lekarze specjaliści stwierdzili, że J. K. nie jest i nie była przed 2003 roku osobą całkowicie lub częściowo niezdolną do pracy.

Wyrokiem z 16 czerwca 2010 roku Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

22 kwietnia 2013 roku odwołująca ponownie złożyła w organie rentowym wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. We wniosku wskazała, że nigdzie w ostatnim czasie nie pracowała. Nadto, do wniosku załączyła zaświadczenie o stanie zdrowia z 15 kwietnia 2013 roku.

Do obecnego wniosku nie zostały przedłożone żadne nowe dowody, a także nie ujawniono nowych okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia.

Główny Lekarz Orzecznik ZUS po zapoznaniu się z dokumentacją stwierdził, iż brak jest nowych okoliczności pozwalających na ustalenie, że niezdolność do pracy powstała przed 7 maja 2003 roku.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił J. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołująca przyznała, że nie była przed 2003 roku chora, zaczęła chorować w 2008 roku.

Sąd I instancji wskazał, iż przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było to, czy odwołująca J. K. przedłożyła nowe dowody lub ujawniła okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji z 19 listopada 2009 roku, skutkujące przyznaniem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie z art. 114 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o ubezpieczeniach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy powołał treść art. 57 ust. 1 i ust. 2 ustawy emerytalnej i wskazał, że renta z tytułu niezdolności do pracy jest periodycznym świadczeniem pieniężnym z ubezpieczenia społecznego przysługującym okresowo bądź dożywotnio. W art. 57 ust. 1 określono warunki konieczne do powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy sensu stricte. Warunki te muszą być spełnione łącznie. Obok warunku istnienia niezdolności do pracy ustawodawca przewidział dwa kryteria formalne tj. posiadanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz powstanie niezdolności nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów wymienionych w ustawie, ale z uwzględnieniem brzmienia ust. 2 art. 57.

W dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę odwołująca nie udowodniła wymaganego co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. J. K. nabyłaby prawo do renty, gdyby niezdolność do pracy powstała przed 7 maja 2003 roku, gdyż w tym okresie legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym.

W dalszej kolejności Sąd I instancji zaznaczył, iż decyzje w sprawach emerytur i rent nie mają charakteru ostatecznego, gdyż w przeciwnym wypadku zainteresowany nie mógłby ubiegać się o świadczenia, których poprzednio mu odmówiono, jeżeli w wyniku błędu, zaniedbania lub nieznajomości przepisów prawa nie powołał się na okoliczności uprawniające do świadczeń. Również prawomocny wyrok nie zamyka zainteresowanemu drogi do ponownego złożenia wniosku o świadczenie w trybie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Warunkiem wznowienia postępowania jest powołanie się przed organem rentowym na nowe dowody lub wskazanie okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, które mogą mieć wpływ na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokości. Takie postępowanie kończy merytoryczna decyzja rozstrzygająca w przedmiocie żądań ubezpieczonego, od której przysługuje odwołanie do sądu na zasadach ogólnych (K. Antonów, M. Bartnicki „Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz.”, ABC 2007 rok).

Niezdolność do pracy odwołującej przed 7 maja 2003 roku była już przedmiotem rozpoznania Sądu Okręgowego w sprawie VIII U. 3640/09.

Do obecnego wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy odwołująca załączyła zaświadczenie o stanie zdrowia z 15 kwietnia 2013 roku.

Odwołująca nie przedłożyła żadnych nowych dowodów, a także nie ujawniła nowych okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia. Na rozprawie 20 września 2013 roku odwołująca wyjaśniła że nie dysponowała żadnymi nowymi dokumentami. Odwołująca przyznała, że nie była przed 2003 roku chora, zaczęła chorować w 2008 roku Odwołująca nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych.

Sąd I instancji podkreślił, że ciężar dowodu w zakresie przedłożenia nowych dowodów, bądź ujawnienia nowych okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia, spoczywał na odwołującej.

Sąd Okręgowy uznał, iż stanowisko ubezpieczonej sprowadza się do polemiki z ustaleniami Sądu i ZUS, przy braku dowodów przeciwnych, tym samym brak jest podstaw do uznania, że stanowisko organu rentowego było niezasadne.

Odwołująca złożyła apelację od wyroku, wnosząc o jego uchylenie.

Apelująca podniosła, że przedłożyła w postępowaniu nowy dowód, tj. kartę informacyjną z leczenia szpitalnego w 2011 roku. Nadto odwołująca wskazała, że nie została zbadana przez lekarza specjalistę reumatologa, a byłoby to zasadne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odwołująca swoje prawo do renty wywiodła z treści art. 57 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Bezspornym było to, iż odwołująca powinna wykazać, że niezdolność do pracy jako przesłanka warunkująca prawo do świadczenia, powstała u niej przed 7 maja 2003 roku.

Okoliczność powyższa była już przedmiotem postępowania sądowego. Sąd Okręgowy w Poznaniu w spawie VIII U. 3540/09 oddalił odwołanie J. K. od decyzji organu rentowego odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Sąd Okręgowy ustalił wówczas, że odwołująca nie była przed 7 maja 2003 roku niezdolna do pracy.

Słusznie Sąd I instancji w uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że decyzje w sprawach emerytur i rent nie mają charakteru ostatecznego. W przeciwnym wypadku zainteresowany nie mógłby ubiegać się o świadczenia, których poprzednio mu odmówiono, jeżeli w wyniku błędu, zaniedbania lub nieznajomości przepisów prawa nie powołał się na okoliczności uprawniające do świadczeń. Również prawomocny wyrok nie zamyka zainteresowanemu drogi do ponownego złożenia wniosku o świadczenie w trybie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przepis ten stanowi, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Postępowanie o ponowne ustalenie prawa do świadczenia może zostać wszczęte tylko w dwóch przypadkach – przedłożenia nowych dowodów, czyli dowodów, którymi organ rentowy nie dysponował w poprzednim postępowaniu, oraz ujawnienia okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, a nieuwzględnionych przez organ rentowy. Bez znaczenia jest przy tym, to czy organ rentowy nie dysponował takimi dowodami lub nie uwzględnił tych okoliczności z własnego zaniedbania czy też z winy strony.

Natomiast nowe zdarzenia, zachodzące już po uprawomocnieniu się orzeczenia, prowadzące do przekształcenia treści praw i obowiązków stron stosunku ubezpieczenia społecznego przez spełnienie lub upadek przesłanek materialnoprawnych prawa do świadczeń, powodują ustalenie praw i obowiązków na nowo, bez konieczności wzruszenia ustaleń prawomocnych orzeczeń i art. 114 ustawy nie ma wówczas zastosowania (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2010 roku, w sprawie III UK. 92/09).

Istotnym jest, iż funkcją ponownego ustalenia w trybie przepisu art. 114 ustawy emerytalnej jest stworzenie gwarancji wydania decyzji rentowych zgodnych z ukształtowaną ex lege sytuacją prawną zainteresowanych. Dlatego każdy dopuszczalny środek dowodowy, stanowiący potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, mających wpływ na powstanie prawa, służy celowi omawianej instytucji.

Wzruszenie rozstrzygnięcia może być przeprowadzone w sytuacji przedstawienia nowych dowodów podważających wiarygodność uprzednio zgromadzonego materiału dowodowego, w tym dowodów uzyskanych już po wydaniu decyzji ZUS, pod warunkiem jednak, że wynikają z nich fakty powstałe przed tym momentem.

Apelująca podniosła, iż przedstawiła w niniejszym postępowaniu nowy dowód, tj. dokumentacje medyczną, a ściślej kartę informacyjną z leczenia szpitalnego w okresie od 27 stycznia do 4 lutego 2011 roku. Odwołująca zaznaczyła, iż jest to główny dowód w sprawie, ponieważ zawiera diagnozę schorzenia na które cierpi. Apelująca wyraziła również przypuszczenie, że dowód ten został pominięty, a w konsekwencji nie została poddana badaniu przez lekarza reumatologa.

Jednocześnie odwołująca w toku postępowania przyznała, że zaczęła chorować w 2008 roku.

Wobec powyższego, prowadzenie dalszego postępowania dowodowego w sprawie stało się bezprzedmiotowe. Sama odwołująca przyznała, że w 2003 roku nie była chora, co stanowiło okoliczność istotną dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Dowód przedstawiony przez apelującą pozostawał bez wpływu na okoliczności ustalone w postępowaniu zakończonym prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 16 czerwca 2010 roku w sprawie VIII U. 3640/09. Dowód ten niej jest zatem dowodem o jakim mowa w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej. Odwołująca nie wykazała także okoliczności o jakich mowa w tym przepisie i uznać należało, że nie miał on zastosowania w sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny uznał apelację za bezzasadną i jako taką oddalił na podstawie art.385 k.p.c.