Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2014r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Duda- Marciszewska

Protokolant: sekr. sądowy Marlena Budzyńska

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2014r. we Włocławku na rozprawie

sprawy H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 sierpnia 2014 roku znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt IVU 737/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił H. M. przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu podjętej decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień 01.01.1999r. wnioskodawca udowodnił wymagany staż ogólny, natomiast nie udowodnił wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zakład nie uznał za udowodnione okresy pracy w warunkach szczególnych w (...) we W. z uwagi na fakt, iż zakład pracy stwierdził, iż wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych od 03.11.1987r. do 10.11.1999r.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł H. M. wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia złożenia wniosku tj. od dnia 2-go lipca 2014r.

Ustosunkowując się do treści skarżonej decyzji wnioskodawca podniósł, iż w latach 1993-1999 pracując na stanowisku specjalisty ds. handlu w hurtowni przemysłowej prowadzonej przez (...) W. jako pracownik zatrudniony w ramach stosunku pracy zarządzał skierowanymi do pracy pracownikami osadzonymi. W celu udowodnienia zakresu relacji pomiędzy pracownikami osadzonymi a pracownikami tzw. „cywilnymi” H. M. zawnioskował o przesłuchanie wskazanych świadków.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych przytaczając argumentację tożsamą jak w treści zaskarżonej decyzji wskazał, iż podstawę prawną jej wydania stanowił art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wniósł o oddalenie odwołania.

Nadto organ rentowy wyartykułował, że zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 października 1983r. nie zawiera stanowisk, które piastował wnioskodawca. Co więcej pismem z dnia 21 lipca 2014r. (...) W. poinformował organ rentowy, że H. M. w latach 1987r. do 1993r. zajmował stanowisko aparatowy stacji uzdatniania wody oraz specjalisty ds. handlu w hurtowni przemysłowej w latach 1993r. do 1999r. Z uwagi na okoliczność, że wskazane powyżej zarządzenie resortowe nie zawiera opisanych stanowisk pracy jako pracy w warunkach szczególnych zakład pracy nie widział możliwości wystawienia wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje

H. M. urodzony (...) w okresie od dnia 1 września 1968r. do dnia 31 lipca 1978r. był zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) na stanowisku skalowacza. Przez okres pierwszych dwóch lat wnioskodawca przechodził szkolenia na każdym stanowisku pracy jakie było w zakładzie w ramach praktycznej nauki zawodu w zawodzie produkcja szkła i wyrobów szklanych. Zajęcia zarówno praktyczne, jak i merytoryczne odbywały się codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 7 do 15. W latach 1972-1974 wnioskodawca odbywał zasadniczą służbą wojskową.

Dowód : świadectwo pracy z dnia 31.07.1978r. akt osobowych wnioskodawcy z (...) Wytwórni (...), zeznania wnioskodawcy nagranie audio-video 00:40:24-00:44:25 płyta k. 26 akt sprawy.

Z dniem 3 listopada 1987r. H. M. podjął zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...). Niniejszy zakład był zakładem położonym bezpośrednio przy zakładzie karnym i oprócz pracowników cywilnych zatrudniał pracowników osadzonych w więzieniu. Początkowo wnioskodawca piastował stanowisko aparatowego stacji uzdatniania wody w kotłowni wyposażonej w piec z automatycznym zasypem. Jego głównym obowiązkiem było ówcześnie dbanie o miękkość wody. Na początku lat 90-tych przedsiębiorstwo wybudowało hurtownię obejmującą biuro, plac i magazyn. Hurtownia czynna była w godzinach od 7.00 do 16.00. Oprócz wnioskodawcy, któremu od 1993r. powierzono stanowisko specjalisty ds. handlu w hurtowni przemysłowej w hurtowni zatrudniony był kierowca, specjalista ds. faktur, specjalista ds. sprzedaży. W hurtowni dokładniej na placu i magazynie pracę wykonywały przeciętnie trzy osoby osadzone w pobliskim zakładzie karnym. Powierzone czynności owe osoby wykonywały w godzinach od 7.00 do 15.00. Zarówno przyprowadzeniem z zakładu, jak i odprowadzeniem do pawilonu osadzonych zajmował się wnioskodawca, któremu powierzono również odpowiedzialność za funkcjonowanie całej hurtowni. To on zajmował się zamawianiem towaru, ustalaniem jego cen, pozyskiwaniem klientów. W sytuacji, gdy skazani niewłaściwie wykonywali powierzone czynności każdy z pracowników cywilnych był zobowiązany do udzielenia im stosowanego pouczenia, gdy nie wywoływało ono pożądanego skutku wówczas kierowano się do wnioskodawcy, który odprowadzał skazanego do zakładu. W sytuacji nieobecności odwołującego współpracę ze skazanymi prowadził C. K..

Dowód : umowa o pracę z dn. 03.11.1987r., umowa o wspólnej odpowiedzialności z dn. 01.09.1993r., upoważnienie z dn. 21.11.1994r., angaże z lat 1987-1990, 1992r., pismo z dnia 06.07.1993r., akt osobowych wnioskodawcy nadesłanych przez (...) W., zeznania świadka R. J. nagranie audio- video 00:08:43- 00:22:31 płyta k. 26 akt sprawy, zeznania świadka C. K. nagranie audio-video 00:28:05-00:38:09 płyta k. 26 akt sprawy, zeznania wnioskodawcy nagranie audio-video 00:46:49-00:56:09 płyta k. 26 akt sprawy.

W dniu 2 lipca 2014r. H. M. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o emeryturę.

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił H. M. przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu podjętej decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień 01.01.1999r. wnioskodawca udowodnił wymagany staż ogólny, natomiast nie udowodnił wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zakład nie uznał za udowodnione okresy pracy w warunkach szczególnych w (...) we W. z uwagi na fakt, iż zakład pracy stwierdził, iż wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych od 03.11.1987r. do 10.11.1999r.

Dowód: wniosek k. 1-3, decyzja k.28 akt organu rentowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Żądaniem wnioskodawcy i zaskarżoną decyzją objęte było świadczenie emerytalne uregulowane w art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity z 2013r., poz. 1440) oraz w zw. z § 4 ust.1 pkt 1 i 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Zgodnie z powołanymi przepisami ubezpieczonemu mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli do dnia 1 stycznia 1999 roku w wymiarze co najmniej 15 lat wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów oraz osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat, a także nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Zgodnie przy tym z § 1 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tymże rozporządzeniu były okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Jednocześnie podkreślić należy, iż nie każda praca – nawet świadczona w trudnych czy też niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia warunkach uzasadnia przyznanie emerytury w obniżonym wieku. Uzasadnia to jedynie wykonywanie w powołany sposób pracy określonej w przepisach powyższego rozporządzenia.

W świetle przytoczonej regulacji przedmiotem ustaleń sądu pozostawało spełnienie przez wnioskodawcę wszystkich wskazanych przesłanek nabycia prawa do tzw. wcześniejszej emerytury – w pierwszej kolejności w zakresie osiągnięcia wymaganego wieku oraz łącznego stażu ubezpieczeniowego.

W tym zakresie wskazany powyżej stan faktyczny ustalony został w znaczącej części na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego. Podkreślenia wymaga, że strony postępowania nie kwestionowały autentyczności dokumentów w nich zawartych, a i Sąd nie znalazł podstaw by zakwestionować ich wiarygodność.

W świetle powołanych dokumentów – w szczególności złożonych do akt organu rentowego świadectw pracy - nie budziło wątpliwości, iż wnioskodawca – urodzony w roku 1953- do dnia 1 stycznia 1999r legitymuje się okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 30 lat i 26 dni.

Spór pomiędzy stronami sprowadzał się do ustalenia, czy wnioskodawca może wykazać się okresem łącznym 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca konsekwentnie wywodził, iż przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych bowiem pracował tak w okresie zatrudnienia w (...) w latach 1993-1999.

Organ rentowy konsekwentnie podnosił natomiast, że wnioskodawca nie udowodnił okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W zakresie spornej okoliczności wskazać należy, iż zgodnie z ogólnymi zasadami procesu cywilnego to na ubezpieczonym ciążył obowiązek wykazania prawdziwości zgłaszanych twierdzeń. Stąd też ubezpieczony winien był wykazać legitymowanie się wymaganym okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych – w rozumieniu wskazanych powyżej przepisów – przypadającym przed 1 stycznia 1999r. Najistotniejszą przy tym dla rozstrzygnięcia sprawy kwestią pozostaje faktyczny zakres wykonywanych przez ubezpieczonego w ramach zatrudnienia obowiązków, dla których ustalenia nie jest jednak wystarczające samo oznaczenie zajmowanego stanowiska a ustalenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie może być oparte wyłącznie o twierdzenia samej strony.

Ustaleń dotyczących spornej w sprawie okoliczności - w zakresie charakteru świadczonej przez wnioskodawcę pracy w Przedsiębiorstwie (...) Sąd dokonał w oparciu o akta osobowe wnioskodawcy nadesłane przez zakład pracy. Analiza zawartych w nich dokumentów świadczy o braku ingerencji w ich treść osób trzecich. Złożone dokumenty są bowiem ułożone chronologicznie, są czytelne i pozbawione jakichkolwiek śladów przeprawiania. W zaistniałej sytuacji Sąd I Instancji nadał priorytetowe znaczenie dowodowi z dokumentu mając na uwadze, że były one sporządzone na bieżąco w czasie w nich wskazanym. Co więcej upływ czasu nie ma znaczenia dla oceny ich zawartości albowiem nadal są pełne i czytelne w przeciwieństwie do pamięci ludzkiej, która jest ulotna i zbiegiem lat zaciera możliwość odzwierciedlenia pewnych okoliczności, w szczególności faktów, które osobiście nie dotykają osoby je relacjonującej.

W świetle posiadanej dokumentacji bezspornym było, że wnioskodawca w ówczesnym zakładzie pracy w latach 1987r. do 1993r. zajmował stanowisko aparatowy stacji uzdatniania wody oraz specjalisty ds. handlu w hurtowni przemysłowej w latach 1993r. do 1999r. Wyartykułowania w tym miejscu wymaga, że sam H. M. nie kwestionował owych ustaleń niemniej za pomocą zeznań słuchanych w sprawie świadków starał się wykazać, iż charakter świadczonej przez niego pracy od 1993r. winien być zakwalifikowany jako okres pracy w warunkach szczególnych na mocy Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 października 1983r. Jak dowiodło przeprowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe z zapatrywaniem wnioskodawcy nie sposób się zgodzić. W pierwszej bowiem kolejności podkreślenia wymaga, czego z resztą same strony nie kwestionowały, iż wspomniane powyżej zarządzenie resortowe nie zawiera w wykazie prac wykonywanych w warunkach szczególnych stanowiska aparatowego, jak i specjalisty ds. handlu. Co więcej jak wynika z korespondencji prowadzonej przez organ rentowy z ówczesnym zakładem pracy wnioskodawcy sam pracodawca znający ówczesne realia jego pracy nie widzi prawnej możliwości wystawienia H. M. świadectwa pracy w warunkach szczególnych ( pismo k. 25 a.r.). Podkreślenia wymaga, iż ustawodawca w wykazie XIV poz. 22 pkt. 26 cytowanego zarządzenia za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych uznał nadzór nad pracownikami wykonywanymi w przywięziennych zakładach pracy przez skazanych jeżeli z zakresu obowiązków wynika, że z tytułu wykonywanej funkcji pracownik ma obowiązek codziennej pracy zez skazanymi. W ocenie Sądu takowej pracy wnioskodawca nie świadczył. Pomijając bowiem kwestię, iż żaden z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawcy nie zawiera jakiejkolwiek wzmianki o powierzeniu mu obowiązków nadzoru nad skazanymi to i sama wiarygodna treść słuchanych świadków o tym nie świadczy. Zaakcentowania bowiem wymaga, że świadkowie, którzy w ocenie Sądu wiernie odzwierciedlili ówczesny stan rzeczy wskazywali, iż właściwie do zadań wnioskodawcy należało prowadzenie całej hurtowni poczynając od spraw organizacyjnych, biurowych na zaopatrzeniu kończąc. W ich ocenie był on odpowiedzialny za towar, ceny, kontakt z klientami. Co prawda świadkowie zgodnie wskazywali jego osobę jako odpowiedzialną za nadzór nad skazanymi niemniej uderzającym jest, iż jak podnieśli, każdy pracownik cywilny mógł, a nawet musiał udzielić skazanym właściwych wskazówek, gdy zauważył wadliwie wykonywaną przez nich pracę. Sam z resztą wnioskodawca zeznał, iż dopiero w sytuacji, gdy udzielone przez cywilnego pracownika uwagi nie skutkowały pracownik kierował się do niego i wówczas oprowadzał on skazanego do zakładu karnego. Zdaniem Sądu niniejsza okoliczność potwierdza, że wnioskodawca nie miał codziennego kontaktu ze skazanymi, nie przebywał z nimi skoro zajmował się licznymi sprawami hurtowni, w tym wyjazdami służbowymi poza teren hurtowni. W tym stanie rzeczy sporny czasookres nie mógł być w ocenie Sądu uznany za okres pracy w warunkach szczególnych.

Uwadze Sądu nie umknęło, że na etapie postępowania sądowego H. M. wnosił o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych również okres zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...). Sąd dysponując w tym zakresie zeznaniami wnioskodawcy oraz aktami osobowymi dokonał ustalenia stanu faktycznego zgodnie z treścią złożonych dokumentów niemniej z uwagi na powyższe uwagi nie będzie czynił rozważań w tym zakresie. Podkreślenia bowiem wymaga, że niezliczenie okresu pracy w (...) W. powoduje, iż wnioskodawca nie ma faktycznej możliwości wykazania się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Ewentualne zaliczenie natomiast czasookresu pracy w Spółdzielni Pracy (...) do stażu pracy w szczególnych warunkach zostałoby dokonane jedynie na potrzeby niniejszego postępowania i nie miałoby przełożenia przy ewentualnym powtórnym ubieganiu się przez niego o ponowne uzyskanie prawa do wcześniejszej emerytury. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie (postanowienie SA w Warszawie z dnia 26 stycznia 2006 r.,III AUa 1138/2005) stwierdzenie spełnienia jednego z warunków niezbędnych do nabycia prawa do emerytury z pominięciem przyznania prawa do tego świadczenia, nie mieści się w pojęciu sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych W rozumieniu art. 476§ 2 i art. 2 kpc (... ) Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych, a w tym przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie przewidują trybu wcześniejszego ustalenia spełnienia określonych warunków niezbędnych do nabycia prawa do emerytury lub renty, co jest o tyle uzasadnione iż są one oceniane według stanu prawnego obowiązującego w dacie nabycia prawa do świadczenia, a w pewnych wypadkach w dacie zgłoszenia wniosku o jego przyznanie.

Reasumując powyższe Sąd Okręgowy uznał, że H. M. nie wykazał spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym- to jest nie wykazał legitymowania się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym lat 15. Stąd odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne, na podstawie art. 184 a contrario ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. podlegało oddaleniu.